Нигер-конголез тілдері (ағылш. Niger-Congo languages) - африкандық тілдерінің макротобы, 1400-ге жуық тілдерінің қосындысы. Бұл тілдердің барлығы диалекті емес, жеке дара тіл болып қаралады. Егер барлық аты бар диалектілерді есепке алсақ, онда Нигер-конголез макросемьясында көптеген тілдер мен диалектілердің атаулары жоқ. Нигер-конголез тілдерін Африка халқының 85%-ы қолданады, Дакарадан (Сенегала астанасы) Момбасыға дейін (Кенияның астанасы) батысына және Кейптаун (ЮАР) оңтүстігінде. «Нигер-конголез тілдері» деген атауды ғылымға 1955 ж. Дж. Гринбург енгізген.
Бүгінде нигер-конголез тілдері 30 топқа бөлінеді:
№ | этнос | саны, мың адам | % | мемлекеті |
---|---|---|---|---|
1 | Руанда () | 9540 | 5,76 | Руанда (56,1 %), Конго Демократиялық Республикасы (33,5 %), Уганда (8,9 %), Бурунди (1,1 %) |
2 | Макуа | 7750 | 4,68 | Мозамбик (81,3 %), Малави (15,2 %), Танзания (2,8 %) |
3 | Конго (халық), йембе, яка | 7600 | 4,58 | Конго Демократиялық Республикасы(65,8 %), Ангола (14,5 %), Конго (11,0 %), Уганда (0,4 %) |
4 | 7050 | 4,25 | Зимбабве (76,7 %), Мозамбик (21,3 %), Ботсвана (1,8 %) | |
5 | 6690 | 4,04 | Бурунди (63,7 %), Конго Демократиялық Республикасы (17,9 %), Танзания (7,5 %), Уганда (6,7 %), Руанда (4,2 %) | |
6 | Малави (чева, нсенга) | 6520 | 3,93 | Малави (57,5 %), Мозамбик (24,5 %), Замбия (13,0 %), Танзания (3,1 %) |
7 | Зулу | 6340 | 3,82 | (96,2 %), Лесото (2,7 %) |
8 | Луба | 5635 | 3,40 | Конго Демократиялық Республикасы (99,4%), Замбия (0,35 %), Танзания (0,18 %) |
9 | 5610 | 3,38 | (99,8 %), Ботсвана (0,1 %) | |
10 | 5020 | 3,03 | Нигерия (99,6%), Камерун (0,3 %), (0,1%) | |
11 | (шангаан) | 4500 | 2,71 | Мозамбик (68,9 %), ОАР (24,4 %), Зимбабве (6,2%) |
12 | Ньямвези, сукума, ньятуру | 4300 | 2,59 | Танзания (99,9%) |
13 | Монго, тетела, ленгола, локеле | 4200 | 2,53 | Конго Демократиялық Республикасы (99,9 %) |
14 | Кикуйю | 4000 | 2,41 | Кения (99,9 %) |
15 | 3630 | 2,19 | ОАР (77,1 %), Ботсвана (21,0 %), Зимбабве (1,65%) | |
16 | 3180 | 1,92 | ОАР (59,7 %), Лесото (39,9%), Ботсвана (0,2%) | |
17 | Лухья | 3180 | 1,92 | Кения (81,8 %), Танзания (18,2 %) |
18 | Овимбунду | 3100 | 1,87 | Ангола (99,9 %) |
19 | 2610 | 1,57 | Уганда (99,6 %), Танзания (0,38 %) | |
20 | (северные суто) | 2590 | 1,56 | (96,5 %), Зимбабве (3,1 %), Ботсвана (0,2 %) |
21 | (пангве) | 2480 | 1,50 | Камерун (72,7 %), Габон (16,0 %), (11,0 %) |
22 | Бемба | 2250 | 1,36 | Замбия (97,8 %), Танзания (2,2 %) |
23 | 2240 | 1,35 | Нигерия (89,3 %), Камерун (10,7 %) | |
24 | Камба | 2150 | 1,30 | Кения (99,9 %) |
25 | Суахили | 2060 | 1,24 | Танзания (87,4 %), Мозамбик (4,85 %), Конго Демократиялық Республикасы (4,85 %), Малави (0,97 %) |
26 | Яо () | 1850 | 1,12 | Малави (45,9 %), Танзания (27,0 %), Мозамбик (27,0 %) |
27 | Банги, нгала | 1820 | 1,10 | Конго Демократиялық Республикасы (98,9 %), Конго (1,1 %) |
28 | Амбунду | 1800 | 1,09 | Ангола (99,9 %) |
29 | , видекум, бамум | 1700 | 1,03 | Камерун (99,9 %) |
30 | 1440 | 0,87 | (63,9 %), Эсватини (35,0 %), Мозамбик (0,35 %) |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Niger kongolez tilderi agylsh Niger Congo languages afrikandyk tilderinin makrotoby 1400 ge zhuyk tilderinin kosyndysy Bul tilderdin barlygy dialekti emes zheke dara til bolyp karalady Eger barlyk aty bar dialektilerdi esepke alsak onda Niger kongolez makrosemyasynda koptegen tilder men dialektilerdin ataulary zhok Niger kongolez tilderin Afrika halkynyn 85 y koldanady Dakaradan Senegala astanasy Mombasyga dejin Keniyanyn astanasy batysyna zhәne Kejptaun YuAR ontүstiginde Niger kongolez tilderi degen ataudy gylymga 1955 zh Dzh Grinburg engizgen Bүginde niger kongolez tilderi 30 topka bolinedi etnos sany myn adam memleketi1 Ruanda 9540 5 76 Ruanda 56 1 Kongo Demokratiyalyk Respublikasy 33 5 Uganda 8 9 Burundi 1 1 2 Makua 7750 4 68 Mozambik 81 3 Malavi 15 2 Tanzaniya 2 8 3 Kongo halyk jembe yaka 7600 4 58 Kongo Demokratiyalyk Respublikasy 65 8 Angola 14 5 Kongo 11 0 Uganda 0 4 4 7050 4 25 Zimbabve 76 7 Mozambik 21 3 Botsvana 1 8 5 6690 4 04 Burundi 63 7 Kongo Demokratiyalyk Respublikasy 17 9 Tanzaniya 7 5 Uganda 6 7 Ruanda 4 2 6 Malavi cheva nsenga 6520 3 93 Malavi 57 5 Mozambik 24 5 Zambiya 13 0 Tanzaniya 3 1 7 Zulu 6340 3 82 96 2 Lesoto 2 7 8 Luba 5635 3 40 Kongo Demokratiyalyk Respublikasy 99 4 Zambiya 0 35 Tanzaniya 0 18 9 5610 3 38 99 8 Botsvana 0 1 10 5020 3 03 Nigeriya 99 6 Kamerun 0 3 0 1 11 shangaan 4500 2 71 Mozambik 68 9 OAR 24 4 Zimbabve 6 2 12 Nyamvezi sukuma nyaturu 4300 2 59 Tanzaniya 99 9 13 Mongo tetela lengola lokele 4200 2 53 Kongo Demokratiyalyk Respublikasy 99 9 14 Kikujyu 4000 2 41 Keniya 99 9 15 3630 2 19 OAR 77 1 Botsvana 21 0 Zimbabve 1 65 16 3180 1 92 OAR 59 7 Lesoto 39 9 Botsvana 0 2 17 Luhya 3180 1 92 Keniya 81 8 Tanzaniya 18 2 18 Ovimbundu 3100 1 87 Angola 99 9 19 2610 1 57 Uganda 99 6 Tanzaniya 0 38 20 severnye suto 2590 1 56 96 5 Zimbabve 3 1 Botsvana 0 2 21 pangve 2480 1 50 Kamerun 72 7 Gabon 16 0 11 0 22 Bemba 2250 1 36 Zambiya 97 8 Tanzaniya 2 2 23 2240 1 35 Nigeriya 89 3 Kamerun 10 7 24 Kamba 2150 1 30 Keniya 99 9 25 Suahili 2060 1 24 Tanzaniya 87 4 Mozambik 4 85 Kongo Demokratiyalyk Respublikasy 4 85 Malavi 0 97 26 Yao 1850 1 12 Malavi 45 9 Tanzaniya 27 0 Mozambik 27 0 27 Bangi ngala 1820 1 10 Kongo Demokratiyalyk Respublikasy 98 9 Kongo 1 1 28 Ambundu 1800 1 09 Angola 99 9 29 videkum bamum 1700 1 03 Kamerun 99 9 30 1440 0 87 63 9 Esvatini 35 0 Mozambik 0 35