Монго (монго-нкундо) — Конго Демократиялық Республикасыдағы көптеген тайпалық топтардан құралған халық. Монгоның көпшілігі Конго өзені бойындағы тропиктік қалың ормандар арасында, бір бөлігі қалаларда тұрады. Халық саны 2,5 миллионнан 5 миллионға дейін. (2010, бағалау).
Монго | |
монго-нкундо | |
Бүкіл халықтың саны | |
---|---|
2,5 - 5 млн. | |
Ең көп таралған аймақтар | |
Тілдері | |
| |
Діні | |
христиандық, дәстүрлі сенімдер. |
Тілі
- банту тілдерінің орталық тобына жатады. Жазуы латын әліпбиіне негізделген.
Діні
Монгоның едәуір бөлігі христиандар (католиктер). Тропиктік ормандардың түкпірлерінде тұратын монгода алғашқы қауымдық құрылыстардың элементтері мен ата-баба аруағына, тәңірлерге т.б. табыну салты сақталған.
Кәсібі
Негізгі дәстүрлі кәсібі - кетпенмен жер өңдеу, қолмен атқарылатын егіншілік (ямс, маниок). Ішінара аңшылық, балық аулау, терушілікпен айналысады. Монгоның бір бөлігі май пальмалары мен кофе плантацияларында, сондай-ақ қалалардағы ауыл шаруашылық шикізатын өңдейтін кәсіпорындарда жұмыс істейді. Олар өзен бойында делдалдық саудамен айналысты (құлдар, піл сүйегі, ангула ағашының ұнтағы – гигиеналық және косметикалық өнім).
Өмір салты
Ішкі аймақтарда рулық жүйенің элементтері сақталған. Дәстүрлі қоғамдық ұйым – көсемдік. Этука деп аталатын, ата-бабадан тарайтын жиырмадан қырыққа дейінгі мүшеден тұратын бірлескен отбасылық шаруашылыққа негізделген.
Дәстүрлі елді мекендері сақина тәрізді қоныстар, тұрғын үйлері - конустық төбесі бар дөңгелек пішінді үйшіктер.
Дәстүрлі киімі - жамбасты жауып тұратын мата.
Негізгі тағамы - тұздық қосылған ботқа, отқа қуырылған ет.
Халық ауыз әдебиеті бай - жануарлар туралы ертегілер, мақал-мәтелдер, Иньянья батыр баба туралы эпос, т.б.
Дереккөздер
- Қазақ Совет Энциклопедиясы,8 том
- Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/2226376
- Значение слова МОНГО в Большой советской энциклопедии, БСЭ https://slovar.cc/enc/bse/2019185.html
- Современная энциклопедия - монго http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/mongo
- Народы и культуры Монго https://travel-journal.ru/ethno/40/1032/(қолжетпейтін сілтеме)
- народы мира / Монго http://www.etnolog.ru/people.php?id=MONG
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Mongo mongo nkundo Kongo Demokratiyalyk Respublikasydagy koptegen tajpalyk toptardan kuralgan halyk Mongonyn kopshiligi Kongo ozeni bojyndagy tropiktik kalyn ormandar arasynda bir boligi kalalarda turady Halyk sany 2 5 millionnan 5 millionga dejin 2010 bagalau Mongomongo nkundoBүkil halyktyn sany2 5 5 mln En kop taralgan ajmaktar Kongo Demokratiyalyk RespublikasyTilderiDinihristiandyk dәstүrli senimder Tili bantu tilderinin ortalyk tobyna zhatady Zhazuy latyn әlipbiine negizdelgen DiniMongonyn edәuir boligi hristiandar katolikter Tropiktik ormandardyn tүkpirlerinde turatyn mongoda algashky kauymdyk kurylystardyn elementteri men ata baba aruagyna tәnirlerge t b tabynu salty saktalgan KәsibiNegizgi dәstүrli kәsibi ketpenmen zher ondeu kolmen atkarylatyn eginshilik yams maniok Ishinara anshylyk balyk aulau terushilikpen ajnalysady Mongonyn bir boligi maj palmalary men kofe plantaciyalarynda sondaj ak kalalardagy auyl sharuashylyk shikizatyn ondejtin kәsiporyndarda zhumys istejdi Olar ozen bojynda deldaldyk saudamen ajnalysty kuldar pil sүjegi angula agashynyn untagy gigienalyk zhәne kosmetikalyk onim Өmir saltyIshki ajmaktarda rulyk zhүjenin elementteri saktalgan Dәstүrli kogamdyk ujym kosemdik Etuka dep atalatyn ata babadan tarajtyn zhiyrmadan kyrykka dejingi mүsheden turatyn birlesken otbasylyk sharuashylykka negizdelgen Dәstүrli eldi mekenderi sakina tәrizdi konystar turgyn үjleri konustyk tobesi bar dongelek pishindi үjshikter Dәstүrli kiimi zhambasty zhauyp turatyn mata Negizgi tagamy tuzdyk kosylgan botka otka kuyrylgan et Halyk auyz әdebieti baj zhanuarlar turaly ertegiler makal mәtelder Inyanya batyr baba turaly epos t b DerekkozderҚazak Sovet Enciklopediyasy 8 tom Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 2017 https old bigenc ru ethnology text 2226376 Znachenie slova MONGO v Bolshoj sovetskoj enciklopedii BSE https slovar cc enc bse 2019185 html Sovremennaya enciklopediya mongo http www terminy info literature modern encyclopedia mongo Narody i kultury Mongo https travel journal ru ethno 40 1032 kolzhetpejtin silteme narody mira Mongo http www etnolog ru people php id MONG