Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Эсватини Корольдігі ( Umbuso weSwatini), 2018 жылға дейін — Свазиленд Корольдігі (ағылш. Kingdom of Swaziland) — орналасқан мемлекет. Оңтүстігінде, оңтүстік -шығысында, батысында және солтүстігінде Оңтүстік Африка Республикасымен (шекара ұзындығы - 430 км), шығысында - шектеседі (105 км). Шекараның жалпы ұзындығы - 535 км. Мемлекеттің жалпы аумағы - 17 363 км² (құрлықта — 17 200 км²). Свазилендте бірнеше жазықтар бар. Басты өзендері - Лусутфу, Комати, Умбелузи. Басты табиғи қорлары: көмір, ағаш, , , алтын және алмас. Территориясының 11%-на жуығын , 62% мен алып жатыр.
| Эсватини Корольдігі Umbuso weSwatini | |||||
| |||||
| Ұран: «Біз — қамалмыз ( Siyinqaba)» | |||||
| Әнұран: | |||||
 | |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тәуелсіздік күні | 6 қыркүйек 1968 жыл (Ұлыбританиядан) | ||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
| Ресми тілдері | ағылшын тілі, | ||||
| Елорда | (ресми) (корольдік және парламенттік) | ||||
| Ірі қаласы | Манзини | ||||
| Үкімет түрі | |||||
| Географиясы | |||||
| Жер аумағы • Барлығы • % су беті | Әлем бойынша 153-ші орын 17 364 км² 0,9 | ||||
| Жұрты • Сарап (2016) • Санақ (2017) • Тығыздығы | 1 343 098 адам (154-ші) 1 093 238 адам 68,2 адам/км² (135-ші) | ||||
| Экономикасы | |||||
| ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2018) • Жан басына шаққанда | 12,023 млрд. $ 10,346 $ | ||||
| ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2018) • Жан басына шаққанда | 4,756 млрд. $ 4,092 $ | ||||
| АДИ (2017) | ▲ 0,588 (төмен) (144-ші) | ||||
| Валютасы | |||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
| Интернет үйшігі | |||||
| ISO коды | SZ | ||||
| ХОК коды | SWZ | ||||
| Телефон коды | +268 | ||||
| Уақыт белдеулері | South African Standard Time, UTC+2 және Africa/Mbabane | ||||
| Ресми атауы | Свазиленд Корольдігі |
| Астанасы | Мбабане |
| Әкімшілік болінісі | 4 округтен тұрады |
| Көлеміі | 17 400 км2 |
| Халқы | 1,1 млн. адам |
| Мемлекеттік тілі | ағылшын, |
| Діні | дінін ұстанушылар және жергілікті наным-сенімдегілер |
Табиғат жағдайы
Свазиленд жері үстіртті, таулы келеді. Батысындағы Биік тауының кң биік нүктесі – (1862 м). Свазилендтің басты өзендері осы тауларды кесіп өтіп, Үнді мұхитына құяды. Елдегі үш сатылы рельефке үш негізгі климаттық зоналар сәйкес келеді. Олар: таулы аймақтағы қоңыржай, субтропикалық және тропикалық зоналар. Жауын ең көп қоңыржай климат зонасындағы жерлерде жауады. Маусым айындағы орташа температура 12 °С, ақпанда - 23 °С. Биік Велд аймағында климат субтропиктік, жылдық орташа температурасы +16°С – +22°С, жауын-шашын мөлшері 1200-1400мм. Орталық және Лебомбо тауларында ауыспалы белдеуде, ал төменгі тропиктік белдеуде орналасқан, орташа температура +20°С – 24°С, жылына 500-700мм-дей жауын-шашын түседі. Елдің шығысында жылына 500—700 мм, батысында 1 200–1 400 мм жауын жауады.
Өсімдіктері
Елде флораның 2400-ге жуық түрлері кездеседі. Алоэның 25, орхидеяның 12, лаланың 10 түрі кездеседі.
Жануарлары
Ел территориясында енеке, антилопа, зебра және сусиыр секілді ірі сүтқоректілер кездеседі. Өзендерде қолтырауын және құндық секілді жануарлар өмір сүреді.
Экономика, транспорттық коммуникациялар
Свазиленд экономикасының негізгі секторы ауыл шаруашылығы болып табылады (жалпы ішкі өнімнің төрттен бір бөлігіне жуық). Басты ауылшаруашылық дақылдарына қант құрағы, жүгері, мақта, темекі, күріш, цитрус тектестер және ананас жатады. Ауыл шаруашылығынан бөлек кен өндіруші өнеркәсіп (көмір және асбест) пен целлюлоза өндіру де жақсы дамыған. Жалпы ішкі өнім (ЖІӨ) 1994 жылы 3,3 млрд АҚШ долларын құрады және адам басына шаққандағы ЖІӨ 3490 АҚШ доллары болды. Ұлттық валютасы - лилангени. Саудадағы басты серіктестері - ОАР, Жапония, Бельгия, Ұлыбритания және Канада. Теміржолдың жаплы ұзындығы - 297 км, автокөлік жолының ұзындығы - 2853 км.
Свазилендтің қарулы күштері
Елдің қарулы күштері екіге бөлінеді: Свазиленд әскері және Свазилендтің корольдік полициясы. Свазиленд әскері елдің ішкі тәртібін бақылаумен және шекара қорғаумен айналысады. Елдің королі әскердің жоғарғы бас қолбасшысы болып табылады . Іс жүзінде әскерді ел үкіметі басқарады.
Тарихы
Свази халқының алғашқы буыны орталық Африкадан оңтүстікке орта ғасырда келген. Алғашында олар Үнді мұхитының жағалауына орналасты, бірақ XVIII ғасырда свазилер басқа тайпалардың әсерінен солтүстікке, елдің қазіргі территориясына ығысады. XIX ғасырдың басында свазилер зулу және басқа да ел территориясына шабуыл жасаған тайпалармен соғысты.
1836 жылы свази көсемі Собхуза зулу тайпасын шешуші шайқаста жеңді және орталықтандырылған билік жүйесін құрды. Басқа көсемдерді өз қарамағына алып, свази мемлекетін құрды.
Свазилердің келесі королі Мсвати I 1830 жылдардың соңында елдің солтүстігіндегі жерлерді өзіне қосып, аумыға қазіргі Свазилендтің аумағынан екі еседен үлкен болатын мемлекет құрды.
XIX ғасырдың ортасынан Свазилендке буралар келіп, көсемдерден өз меншіктеріне жер сатып ала бастады. 1894 жылы Свазиленд территориясы Трансвааль республикасының құрамы болып жарияланды.
1899-1902 жылдардағы англо-бура соғысынан кейін Британия Свазилендті өз протектораты деп жариялады.
1964 жылы Свазиленд парламентінің алғашқы сайлауы өтті. Депутаттыққа сайланғандардың көпшілігі Собхуза II құрған партиядан болды.
1968 жылдың 6 қыркүйегінде Свазиленд Британиядан толық тәуелсіздігін алды.
1973 жылы парламент сайлауынан кейін король конституцияның күшін жойып, парламентті таратып жіберді. Король барлық партия, кәсіподақ және қоғамдық ұйымдардың әрекетін заңсыз деп жариялады.
2011 жылдың сәуір айында Мсвати III биліктен кетуін талап еткен мыңдаған оппозиционерлер қатысқан митингтер өтті. Оппозиция монархты мемлекет қазынасын жымқырды деп айыптады. 12 сәуірде полиция Свазиленд астасында өтіп жатқан митингті арнайы құралдармен таратып жіберді және митингтің 13 ұйымдастырушысын қамауға алды.
Саяси құрылымы
Мемлекет басшысы – король. 1986 жылдан бері елді Мсвати III басқарады. Корольдің қарамағына заң шығарушы және атқарушы билік кіреді. Корольдің премьер-министрді және өзінің бірнеше өкілдерін парламент палаталарына тағайындауға құқығы бар.
Екі палатадан (Ұлттық жиналыс, Сенат) тұратын парламент мемлекеттің жоғарғы заң шығарушы органы болып табылады. Парламент мерзімі – 5 жыл. Шын мәнінде парламенттің заң шығарушы билігі жоқ және іс жүзінде корольге кеңес беруші орган ретінде қызмет атқарады.
Свазиленд – БҰҰ-ның, қорының, мүшесі. Мемлекеттік құрлымы – конституциялық монархия. Мемлекет басшысы, қолбасшысы – . Үкімет басшысы – премьер-министр. Негізгі саяси партиялары: Имбокодво ұлттық қозғалысы, Свазилент бірлескен майданы, азат ету ұлттық конгресі.
Әкімшілік-территориялық бөлінуі
Свазиленд 4 округтен тұрады:
| № | Округ | Округ (Ағылшынша атауы) | Округ ( тілінде) | Әкімшілік орталығы | Халық саны, (2010) | Аумағы, км² | Тығыздығы, ада -км² |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Hhohho District | siGodzi wa Hhohho | 267 397 | 3 569 | 74,92 | ||
| 2 | Lubombo District | siGodzi wa Lubombo | 194 217 | 5 945 | 32,67 | ||
| 3 | Manzini District | siGodzi wa Manzini | 298 378 | 4 070 | 73,31 | ||
| 4 | Shiselweni District | siGodzi wa Shiselweni | 201 346 | 3 779 | 53,28 | ||
| Барлығы | 961 338 | 17 363 | 55,28 |
Парламент
Сваздың екі палата парламенті немесе Ливанла Сенаттың құрамына кіреді (30 орын, Ассамблея үйі тағайындалған 10 мүше және монархтың тағайындаған 20 мүшесі, бес жылдық мерзімге) және Ассамблея үйі (65 орын, монарх және 55 халық сайлауы бойынша сайланады, бес жылдық мерзімге қызмет етеді). Сайлау парламенттің патша тарапынан таратылғаннан кейін әрбір бес жылда бір рет өткізіледі. Соңғы сайлау 2013 жылғы 20 қыркүйекте өтті. Дауыс беру партиялардың барлық санаттарында жүргізіледі. Барлық сайлау процедураларын сайлау және шекара комиссиясы қадағалайды.
Географиясы
Свазилендтің табиғи ландшафты алуан түрлі болып келеді: елдің Мозамбикпен шекарасында таулы аймақтар, шығысында саванналар және солтүстік -батысында ылғалды ормандар бар. Ел территориясында бірнеше өзен ағады, ең үлкені - Лусутфу өзені. Свазилендтің ресми астанасы - Мбабане, парламент құрылған тарихи астанасы - Лобамба. Ең үлкен және экономикалық орталығы - Манзини қаласы.
Экономикасы
Свазилед аграрлы ел. Темір, көмір, асбест өндіріледі. Ағаш өңделіп, қант, жеміс-жидек консервіленеді. Мақта, жүгері, ананас, цитрусты жемістер өседі. Көшпелі мал шаруашылығы қалыптасқан.
Импорт: , өнімдер, , , , азық-түлік.
Саудадағы негізгі әріптестері: Ұлыбритания, Нидерланд, Швейцария, Франция, Оңтүстік Африка Республикасы. Ақша бірлігі – Адам басына шаққандағы ЖІӨ 2011 жылы 3,4 мың долларды құрады (әлемде 150-орын). Халықтың 69% кедейлікте өмір сүреді (2006 жыл). Жұмыссыздық деңгейі - 40% (2006 жыл). Жұмысшылардың 75%-ы ауыл шаруашылығымен айналысады. Ауыл шаруашылығының негізгі өнімдері - қант құрағы, мақта, жүгері, темекі, күріш, цитрус тектестер, ананас, сорго және арахис. Сонымен қатар, халық сиыр, ешкі, қой секілді мал өсірумен де айналысады. Бюджеттің дефициті - ЖІӨ -нің 16%-ы. Сауда теңгерімінің теріс сальдосы 153 млн АҚШ долларынан 194 миллионға өсті (2008 ж). Инфляция деңгейі - 7,8%, жұмыссыздық - 40,6%. Мемлекеттің валюталық қоры 920 млн доллар, ал сыртқы қарыздары 367 млн АҚШ долларына тең . Сыртқы саудада басты серіктесі - ОАР: экспорттың 60%, импорттың 80%-ы.
Халқы
2010 жылдың шілде айында Свазиленд халқының саны 1,35 млн адам болды. Алайда елдегі АҚТҚ -ның (адамның қорғаныш тапшылығының қоздырғышы) деңгейі жоғары болғандықтан бұл мәлімет дәл болмауы мүмкін. Халықтың жылдық өсімі - 1,2%. Туу деңгейі 1000 -ға 27 болса, өлім деңгейі - 1000-ға 15. 2011 жылы халықтың орташа өмір сүру жасы 48 жас болды .. Халықтың басым бөлігі свазилер, сондай -ақ елде зулустар, еуропалықтар және Мозамбиктен келген иммигранттардан тұрады. Ресми тілдері - ағылшын және свази тілдері. Қала халқы - 25%. Халықтың сауаттылығы - 82%. Діндері - синкретистер 40%, католиктер 20%, мұсылмандар 10% және басқалар (бахайлар, методистер, мормондар, иудейлер). 2010 жылдың мамыр айындағы мәлімет бойынша Свазиленд әлемдегі халқының ең көп бөлігі АҚТҚ -ны жұқтырған ел болды.
Дереккөздер
- Swaziland Releases Population Count from 2017 Census. United Nations Population Fund.
- Report for Selected Countries and Subjects. International Monetary Fund.
- 2018 Human Development Report. United Nations Development Programme (2018). Тексерілді, 14 қыркүйек 2018.
- Crash diminishes Swaziland's air force, Independent Online (қараша 23, 2004). Тексерілді 19 қазанның 2009.
- Security in Swaziland, Swaziland Security, Ministry of Defence, Swaziland welcome, Commonwealth. Commonwealth-of-nations.org. Тексерілді, 6 шілде 2012.
- Swaziland Elections & Boundaries Commission. Elections.org.sz (23 September 2013). Тексерілді, 16 тамыз 2014.
- BBC News – Swaziland votes in no-party election. Bbc.co.uk (20 September 2013). Тексерілді, 16 тамыз 2014.
- Swaziland: Elections and Boundaries Commission. EISA (8 March 2010). Басты дереккөзінен мұрағатталған 16 сәуір 2015. Тексерілді, 16 тамыз 2014.
- МИД России | 10/17/2011 | Королевство Свазиленд (справочная информация)
- Показатели мирового развития
- Swasiland: Die höchste HIV-Rate der Welt (нем.)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Koordinattar 26 34 00 o e 31 29 00 sh b 26 56667 o e 31 48333 sh b 26 56667 31 48333 G O Ya Esvatini Koroldigi Umbuso weSwatini 2018 zhylga dejin Svazilend Koroldigi agylsh Kingdom of Swaziland ornalaskan memleket Ontүstiginde ontүstik shygysynda batysynda zhәne soltүstiginde Ontүstik Afrika Respublikasymen shekara uzyndygy 430 km shygysynda shektesedi 105 km Shekaranyn zhalpy uzyndygy 535 km Memlekettin zhalpy aumagy 17 363 km kurlykta 17 200 km Svazilendte birneshe zhazyktar bar Basty ozenderi Lusutfu Komati Umbeluzi Basty tabigi korlary komir agash altyn zhәne almas Territoriyasynyn 11 na zhuygyn 62 men alyp zhatyr Esvatini Koroldigi Umbuso weSwatiniҰran Biz kamalmyz Siyinqaba Әnuran TarihyTәuelsizdik kүni 6 kyrkүjek 1968 zhyl Ұlybritaniyadan Memlekettik kurylymyResmi tilderi agylshyn tili Elorda resmi koroldik zhәne parlamenttik Iri kalasy ManziniҮkimet tүriGeografiyasyZher aumagy Barlygy su beti Әlem bojynsha 153 shi oryn 17 364 km 0 9Zhurty Sarap 2016 Sanak 2017 Tygyzdygy 1 343 098 adam 154 shi 1 093 238 adam 68 2 adam km 135 shi EkonomikasyZhIӨ AҚT Қorytyndy 2018 Zhan basyna shakkanda 12 023 mlrd 10 346 ZhIӨ nominal Қorytyndy 2018 Zhan basyna shakkanda 4 756 mlrd 4 092 ADI 2017 0 588 tomen 144 shi ValyutasyҚosymsha mәlimetterInternet үjshigiISO kody SZHOK kody SWZTelefon kody 268Uakyt beldeuleri South African Standard Time UTC 2 zhәne Africa MbabaneResmi atauy Svazilend KoroldigiAstanasy MbabaneӘkimshilik bolinisi 4 okrugten turadyKolemii 17 400 km2Halky 1 1 mln adamMemlekettik tili agylshyn Dini dinin ustanushylar zhәne zhergilikti nanym senimdegilerTabigat zhagdajySvazilend zheri үstirtti tauly keledi Batysyndagy Biik tauynyn kn biik nүktesi 1862 m Svazilendtin basty ozenderi osy taulardy kesip otip Үndi muhityna kuyady Eldegi үsh satyly relefke үsh negizgi klimattyk zonalar sәjkes keledi Olar tauly ajmaktagy konyrzhaj subtropikalyk zhәne tropikalyk zonalar Zhauyn en kop konyrzhaj klimat zonasyndagy zherlerde zhauady Mausym ajyndagy ortasha temperatura 12 S akpanda 23 S Biik Veld ajmagynda klimat subtropiktik zhyldyk ortasha temperaturasy 16 S 22 S zhauyn shashyn molsheri 1200 1400mm Ortalyk zhәne Lebombo taularynda auyspaly beldeude al tomengi tropiktik beldeude ornalaskan ortasha temperatura 20 S 24 S zhylyna 500 700mm dej zhauyn shashyn tүsedi Eldin shygysynda zhylyna 500 700 mm batysynda 1 200 1 400 mm zhauyn zhauady ӨsimdikteriElde floranyn 2400 ge zhuyk tүrleri kezdesedi Aloenyn 25 orhideyanyn 12 lalanyn 10 tүri kezdesedi ZhanuarlaryEl territoriyasynda eneke antilopa zebra zhәne susiyr sekildi iri sүtkorektiler kezdesedi Өzenderde koltyrauyn zhәne kundyk sekildi zhanuarlar omir sүredi Ekonomika transporttyk kommunikaciyalarSvazilend ekonomikasynyn negizgi sektory auyl sharuashylygy bolyp tabylady zhalpy ishki onimnin tortten bir boligine zhuyk Basty auylsharuashylyk dakyldaryna kant kuragy zhүgeri makta temeki kүrish citrus tektester zhәne ananas zhatady Auyl sharuashylygynan bolek ken ondirushi onerkәsip komir zhәne asbest pen cellyuloza ondiru de zhaksy damygan Zhalpy ishki onim ZhIӨ 1994 zhyly 3 3 mlrd AҚSh dollaryn kurady zhәne adam basyna shakkandagy ZhIӨ 3490 AҚSh dollary boldy Ұlttyk valyutasy lilangeni Saudadagy basty seriktesteri OAR Zhaponiya Belgiya Ұlybritaniya zhәne Kanada Temirzholdyn zhaply uzyndygy 297 km avtokolik zholynyn uzyndygy 2853 km Svazilendtin karuly kүshteriEldin karuly kүshteri ekige bolinedi Svazilend әskeri zhәne Svazilendtin koroldik policiyasy Svazilend әskeri eldin ishki tәrtibin bakylaumen zhәne shekara korgaumen ajnalysady Eldin koroli әskerdin zhogargy bas kolbasshysy bolyp tabylady Is zhүzinde әskerdi el үkimeti baskarady TarihySvazi halkynyn algashky buyny ortalyk Afrikadan ontүstikke orta gasyrda kelgen Algashynda olar Үndi muhitynyn zhagalauyna ornalasty birak XVIII gasyrda svaziler baska tajpalardyn әserinen soltүstikke eldin kazirgi territoriyasyna ygysady XIX gasyrdyn basynda svaziler zulu zhәne baska da el territoriyasyna shabuyl zhasagan tajpalarmen sogysty 1836 zhyly svazi kosemi Sobhuza zulu tajpasyn sheshushi shajkasta zhendi zhәne ortalyktandyrylgan bilik zhүjesin kurdy Baska kosemderdi oz karamagyna alyp svazi memleketin kurdy Svazilerdin kelesi koroli Msvati I 1830 zhyldardyn sonynda eldin soltүstigindegi zherlerdi ozine kosyp aumyga kazirgi Svazilendtin aumagynan eki eseden үlken bolatyn memleket kurdy XIX gasyrdyn ortasynan Svazilendke buralar kelip kosemderden oz menshikterine zher satyp ala bastady 1894 zhyly Svazilend territoriyasy Transvaal respublikasynyn kuramy bolyp zhariyalandy 1899 1902 zhyldardagy anglo bura sogysynan kejin Britaniya Svazilendti oz protektoraty dep zhariyalady 1964 zhyly Svazilend parlamentinin algashky sajlauy otti Deputattykka sajlangandardyn kopshiligi Sobhuza II kurgan partiyadan boldy 1968 zhyldyn 6 kyrkүjeginde Svazilend Britaniyadan tolyk tәuelsizdigin aldy 1973 zhyly parlament sajlauynan kejin korol konstituciyanyn kүshin zhojyp parlamentti taratyp zhiberdi Korol barlyk partiya kәsipodak zhәne kogamdyk ujymdardyn әreketin zansyz dep zhariyalady 2011 zhyldyn sәuir ajynda Msvati III bilikten ketuin talap etken myndagan oppozicionerler katyskan mitingter otti Oppoziciya monarhty memleket kazynasyn zhymkyrdy dep ajyptady 12 sәuirde policiya Svazilend astasynda otip zhatkan mitingti arnajy kuraldarmen taratyp zhiberdi zhәne mitingtin 13 ujymdastyrushysyn kamauga aldy Sayasi kurylymyMemleket basshysy korol 1986 zhyldan beri eldi Msvati III baskarady Koroldin karamagyna zan shygarushy zhәne atkarushy bilik kiredi Koroldin premer ministrdi zhәne ozinin birneshe okilderin parlament palatalaryna tagajyndauga kukygy bar Eki palatadan Ұlttyk zhinalys Senat turatyn parlament memlekettin zhogargy zan shygarushy organy bolyp tabylady Parlament merzimi 5 zhyl Shyn mәninde parlamenttin zan shygarushy biligi zhok zhәne is zhүzinde korolge kenes berushi organ retinde kyzmet atkarady Svazilend BҰҰ nyn korynyn mүshesi Memlekettik kurlymy konstituciyalyk monarhiya Memleket basshysy kolbasshysy Үkimet basshysy premer ministr Negizgi sayasi partiyalary Imbokodvo ulttyk kozgalysy Svazilent birlesken majdany azat etu ulttyk kongresi Әkimshilik territoriyalyk bolinuiSvazilend 4 okrugten turady Okrug Okrug Agylshynsha atauy Okrug tilinde Әkimshilik ortalygy Halyk sany 2010 Aumagy km Tygyzdygy ada km 1 Hhohho District siGodzi wa Hhohho 267 397 3 569 74 922 Lubombo District siGodzi wa Lubombo 194 217 5 945 32 673 Manzini District siGodzi wa Manzini 298 378 4 070 73 314 Shiselweni District siGodzi wa Shiselweni 201 346 3 779 53 28Barlygy 961 338 17 363 55 28ParlamentSvazdyn eki palata parlamenti nemese Livanla Senattyn kuramyna kiredi 30 oryn Assambleya үji tagajyndalgan 10 mүshe zhәne monarhtyn tagajyndagan 20 mүshesi bes zhyldyk merzimge zhәne Assambleya үji 65 oryn monarh zhәne 55 halyk sajlauy bojynsha sajlanady bes zhyldyk merzimge kyzmet etedi Sajlau parlamenttin patsha tarapynan taratylgannan kejin әrbir bes zhylda bir ret otkiziledi Songy sajlau 2013 zhylgy 20 kyrkүjekte otti Dauys beru partiyalardyn barlyk sanattarynda zhүrgiziledi Barlyk sajlau proceduralaryn sajlau zhәne shekara komissiyasy kadagalajdy GeografiyasySvazilendtin tabigi landshafty aluan tүrli bolyp keledi eldin Mozambikpen shekarasynda tauly ajmaktar shygysynda savannalar zhәne soltүstik batysynda ylgaldy ormandar bar El territoriyasynda birneshe ozen agady en үlkeni Lusutfu ozeni Svazilendtin resmi astanasy Mbabane parlament kurylgan tarihi astanasy Lobamba En үlken zhәne ekonomikalyk ortalygy Manzini kalasy EkonomikasySvaziled agrarly el Temir komir asbest ondiriledi Agash ondelip kant zhemis zhidek konservilenedi Makta zhүgeri ananas citrusty zhemister osedi Koshpeli mal sharuashylygy kalyptaskan Import onimder azyk tүlik Saudadagy negizgi әriptesteri Ұlybritaniya Niderland Shvejcariya Franciya Ontүstik Afrika Respublikasy Aksha birligi Adam basyna shakkandagy ZhIӨ 2011 zhyly 3 4 myn dollardy kurady әlemde 150 oryn Halyktyn 69 kedejlikte omir sүredi 2006 zhyl Zhumyssyzdyk dengeji 40 2006 zhyl Zhumysshylardyn 75 y auyl sharuashylygymen ajnalysady Auyl sharuashylygynyn negizgi onimderi kant kuragy makta zhүgeri temeki kүrish citrus tektester ananas sorgo zhәne arahis Sonymen katar halyk siyr eshki koj sekildi mal osirumen de ajnalysady Byudzhettin deficiti ZhIӨ nin 16 y Sauda tengeriminin teris saldosy 153 mln AҚSh dollarynan 194 millionga osti 2008 zh Inflyaciya dengeji 7 8 zhumyssyzdyk 40 6 Memlekettin valyutalyk kory 920 mln dollar al syrtky karyzdary 367 mln AҚSh dollaryna ten Syrtky saudada basty seriktesi OAR eksporttyn 60 importtyn 80 y Halky2010 zhyldyn shilde ajynda Svazilend halkynyn sany 1 35 mln adam boldy Alajda eldegi AҚTҚ nyn adamnyn korganysh tapshylygynyn kozdyrgyshy dengeji zhogary bolgandyktan bul mәlimet dәl bolmauy mүmkin Halyktyn zhyldyk osimi 1 2 Tuu dengeji 1000 ga 27 bolsa olim dengeji 1000 ga 15 2011 zhyly halyktyn ortasha omir sүru zhasy 48 zhas boldy Halyktyn basym boligi svaziler sondaj ak elde zulustar europalyktar zhәne Mozambikten kelgen immigranttardan turady Resmi tilderi agylshyn zhәne svazi tilderi Қala halky 25 Halyktyn sauattylygy 82 Dinderi sinkretister 40 katolikter 20 musylmandar 10 zhәne baskalar bahajlar metodister mormondar iudejler 2010 zhyldyn mamyr ajyndagy mәlimet bojynsha Svazilend әlemdegi halkynyn en kop boligi AҚTҚ ny zhuktyrgan el boldy DerekkozderSwaziland Releases Population Count from 2017 Census United Nations Population Fund Report for Selected Countries and Subjects International Monetary Fund 2018 Human Development Report United Nations Development Programme 2018 Tekserildi 14 kyrkүjek 2018 Crash diminishes Swaziland s air force Independent Online karasha 23 2004 Tekserildi 19 kazannyn 2009 Security in Swaziland Swaziland Security Ministry of Defence Swaziland welcome Commonwealth Commonwealth of nations org Tekserildi 6 shilde 2012 Swaziland Elections amp Boundaries Commission Elections org sz 23 September 2013 Tekserildi 16 tamyz 2014 BBC News Swaziland votes in no party election Bbc co uk 20 September 2013 Tekserildi 16 tamyz 2014 Swaziland Elections and Boundaries Commission EISA 8 March 2010 Basty derekkozinen muragattalgan 16 sәuir 2015 Tekserildi 16 tamyz 2014 MID Rossii 10 17 2011 Korolevstvo Svazilend spravochnaya informaciya Pokazateli mirovogo razvitiya Swasiland Die hochste HIV Rate der Welt nem