Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Бурунди ( және фр. Burundi, толық ресми атауы — Бурунди Республикасы ( Republika y'u Burundi, фр. République du Burundi)) – Шығыс Африкадағы кішігірім мемлекет, әлемдегі неғұрлым аз дамыған елдер қатарына кіреді. Руандамен солтүстікте, батыста — Конго Демократиялық Республикасымен және шығыста және оңтүстік шығыста — Танзаниямен шектеседі. қатарында. Оңтүстік батысында Танганьика көлімен шайылып жатыр.
| Бурунди Республикасы Republika y'u Burundi République du Burundi | |||||
| |||||
| Ұран: «Unité, Travail, Progrès Ubumwe, Ibikorwa, Iterambere (Бірлік, еңбек, прогресс)» | |||||
| Әнұран: | |||||
 | |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тәуелсіздік күні | 1 шілде 1962 жыл (Бельгиядан) | ||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
| Ресми тілдері | және француз тілдері | ||||
| Елорда | |||||
| Ірі қалалары | Бужумбура, Гитега | ||||
| Үкімет түрі | Президенттік-парламенттік республика | ||||
Бірінші вице-президент Екінші вице-президент | |||||
| Географиясы | |||||
| Жер аумағы • Барлығы • % су беті | Әлем бойынша 142-ші орын 27 830 км² 10 | ||||
| Жұрты • Сарап (2016) • Санақ (2008) • Тығыздығы | ▲ 10 524 117 адам (86-шы) 8 053 574 адам 401,6 адам/км² | ||||
| Экономикасы | |||||
| ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2017) • Жан басына шаққанда | 7,985 млрд. $ 808 $ | ||||
| ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2017) • Жан басына шаққанда | 3,393 млрд. $ 343 $ | ||||
| АДИ | ▼ 0,404 (төмен) (184-ші) | ||||
| Этнохороним | бурундиліктер | ||||
| Валютасы | |||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
| Интернет үйшігі | |||||
| ISO коды | BI | ||||
| ХОК коды | BDI | ||||
| Телефон коды | +257 | ||||
| Уақыт белдеулері | +2 | ||||
Тарихы
Қазіргі Бурундиге алғаш барған еуропалық 1858 жылы Ричард Бертонмен бірге Танганьика көліне саяхат жасаған Джон Ханниг Спеке болды. Саяхатшылар Нілдің қайнар көзін іздеу үшін көлдің солтүстік жағын айналып шықты. 1871 жылы Стэнли мен Ливингстон Бужумбураға жетіп, Рузици аймағын зерттеді. 1884-1885 жылдардағы Берлин конференциясынан кейін Шығыс Африкадағы Германияның ықпал ету аймағы қазіргі Руанда мен Бурундиді қамтитындай кеңейтілді. 1894 жылы неміс графы фон Гётсен Киву көлін ашты. Төрт жылдан кейін алғашқы миссионерлер қазіргі Бурунди аумағына барды.
1890 жылдары Бурунди Германияның колониясы болды, ал Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін ол Бельгияға өтті. Бұл аймақты отаршылдар біртұтас Руанда-Урунди мемлекеті ретінде қарастырды. 1925 жылдан бастап ол Бельгиялық Конгоның бір бөлігі болды. Тек Брюссель басқарған Конгодан айырмашылығы Руанда-Урундиде билік тутси ақсүйектерінде қалды. Бүкіл 1950 жылдар бойы Бельгия үкіметі халықаралық қысымға қарамастан өз отарларына тәуелсіздік беруден бас тартты. Алайда колониялардағы жағдай бақылаудан шыға бастады, сондықтан 1959 жылы Конго мен Руанда-Урундиге тәуелсіздік беруге дайындық басталды.
1961 жылы Бурундиде өткен сайлауда отаршылдық әкімшіліктің қалауына қарсы UPRONA партиясы жеңіске жетіп, 80% дауыс жинап, заң шығарушы органдағы 64 орынның 58-ін алды. Премьер-министр болып тағайындалған ханзада Луи Рвагасорды 13 қазанда оппозициялық Бурунди христиан-демократиялық партиясының (CDPB) агенттері өлтірді. Оның өлімі хутулар мен тутсилердің бірлігін бұзды, ол ұзақ жылдар бойы күресті.
Климаты
Бурундидің климаты негізінен тропиктік [33] [34] маңызды тәуліктік температура диапазоны бар. Елдің әртүрлі аймақтарында температура биіктікке байланысты айтарлықтай өзгереді. Орталық үстіртте орташа температура 20 ° C, Танганьика көлінің айналасында - 23 ° C, ең биік таулар аумақтарында - 16 ° C. Бужумбурадағы орташа жылдық температура 23°С.
Жауын-шашын тұрақты емес, елдің солтүстік-батысында көп. Бурундидің көп бөлігінде жылдық орташа жауын-шашын мөлшері 1300-1600 мм, Рузизи жазығы мен елдің солтүстік-шығыс бөлігінде 750-1000 мм. Жауын-шашынға байланысты төрт мезгіл бар: ұзақ құрғақ маусым (маусым-тамыз), қысқа ылғалды маусым (қыркүйек-қараша), қысқа құрғақ кезең (желтоқсан-қаңтар) және ұзақ ылғалды маусым (ақпан-мамыр).
Дереккөздер
- Quelques données pour le Burundi (фран.). ISTEEBU. Тексерілді, 17 желтоқсан 2015.
- Burundi. International Monetary Fund. Тексерілді, 13 қаңтар 2015.
- 2016 Human Development Report. United Nations Development Programme (2016). Тексерілді, 21 наурыз 2017.
- Әлем атласы. Әлем мемлекеттері мен территориялары, 2010. — С. 15. — ISBN 978-5-85120-295-7
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Koordinattar 3 40 00 o e 29 49 00 sh b 3 66667 o e 29 81667 sh b 3 66667 29 81667 G O Ya Burundi zhәne fr Burundi tolyk resmi atauy Burundi Respublikasy Republika y u Burundi fr Republique du Burundi Shygys Afrikadagy kishigirim memleket әlemdegi negurlym az damygan elder kataryna kiredi Ruandamen soltүstikte batysta Kongo Demokratiyalyk Respublikasymen zhәne shygysta zhәne ontүstik shygysta Tanzaniyamen shektesedi katarynda Ontүstik batysynda Tanganika kolimen shajylyp zhatyr Burundi Respublikasy Republika y u Burundi Republique du BurundiҰran Unite Travail Progres Ubumwe Ibikorwa Iterambere Birlik enbek progress Әnuran TarihyTәuelsizdik kүni 1 shilde 1962 zhyl Belgiyadan Memlekettik kurylymyResmi tilderi zhәne francuz tilderiElordaIri kalalary Buzhumbura GitegaҮkimet tүri Prezidenttik parlamenttik respublikaBirinshi vice prezident Ekinshi vice prezidentGeografiyasyZher aumagy Barlygy su beti Әlem bojynsha 142 shi oryn 27 830 km 10Zhurty Sarap 2016 Sanak 2008 Tygyzdygy 10 524 117 adam 86 shy 8 053 574 adam 401 6 adam km EkonomikasyZhIӨ AҚT Қorytyndy 2017 Zhan basyna shakkanda 7 985 mlrd 808 ZhIӨ nominal Қorytyndy 2017 Zhan basyna shakkanda 3 393 mlrd 343 ADI 0 404 tomen 184 shi Etnohoronim burundilikterValyutasyҚosymsha mәlimetterInternet үjshigiISO kody BIHOK kody BDITelefon kody 257Uakyt beldeuleri 2TarihyҚazirgi Burundige algash bargan europalyk 1858 zhyly Richard Bertonmen birge Tanganika koline sayahat zhasagan Dzhon Hannig Speke boldy Sayahatshylar Nildin kajnar kozin izdeu үshin koldin soltүstik zhagyn ajnalyp shykty 1871 zhyly Stenli men Livingston Buzhumburaga zhetip Ruzici ajmagyn zerttedi 1884 1885 zhyldardagy Berlin konferenciyasynan kejin Shygys Afrikadagy Germaniyanyn ykpal etu ajmagy kazirgi Ruanda men Burundidi kamtityndaj kenejtildi 1894 zhyly nemis grafy fon Gyotsen Kivu kolin ashty Tort zhyldan kejin algashky missionerler kazirgi Burundi aumagyna bardy 1890 zhyldary Burundi Germaniyanyn koloniyasy boldy al Birinshi dүniezhүzilik sogystan kejin ol Belgiyaga otti Bul ajmakty otarshyldar birtutas Ruanda Urundi memleketi retinde karastyrdy 1925 zhyldan bastap ol Belgiyalyk Kongonyn bir boligi boldy Tek Bryussel baskargan Kongodan ajyrmashylygy Ruanda Urundide bilik tutsi aksүjekterinde kaldy Bүkil 1950 zhyldar bojy Belgiya үkimeti halykaralyk kysymga karamastan oz otarlaryna tәuelsizdik beruden bas tartty Alajda koloniyalardagy zhagdaj bakylaudan shyga bastady sondyktan 1959 zhyly Kongo men Ruanda Urundige tәuelsizdik beruge dajyndyk bastaldy 1961 zhyly Burundide otken sajlauda otarshyldyk әkimshiliktin kalauyna karsy UPRONA partiyasy zheniske zhetip 80 dauys zhinap zan shygarushy organdagy 64 orynnyn 58 in aldy Premer ministr bolyp tagajyndalgan hanzada Lui Rvagasordy 13 kazanda oppoziciyalyk Burundi hristian demokratiyalyk partiyasynyn CDPB agentteri oltirdi Onyn olimi hutular men tutsilerdin birligin buzdy ol uzak zhyldar bojy kүresti KlimatyBurundidin klimaty negizinen tropiktik 33 34 manyzdy tәuliktik temperatura diapazony bar Eldin әrtүrli ajmaktarynda temperatura biiktikke bajlanysty ajtarlyktaj ozgeredi Ortalyk үstirtte ortasha temperatura 20 C Tanganika kolinin ajnalasynda 23 C en biik taular aumaktarynda 16 C Buzhumburadagy ortasha zhyldyk temperatura 23 S Zhauyn shashyn turakty emes eldin soltүstik batysynda kop Burundidin kop boliginde zhyldyk ortasha zhauyn shashyn molsheri 1300 1600 mm Ruzizi zhazygy men eldin soltүstik shygys boliginde 750 1000 mm Zhauyn shashynga bajlanysty tort mezgil bar uzak kurgak mausym mausym tamyz kyska ylgaldy mausym kyrkүjek karasha kyska kurgak kezen zheltoksan kantar zhәne uzak ylgaldy mausym akpan mamyr DerekkozderQuelques donnees pour le Burundi fran ISTEEBU Tekserildi 17 zheltoksan 2015 Burundi International Monetary Fund Tekserildi 13 kantar 2015 2016 Human Development Report United Nations Development Programme 2016 Tekserildi 21 nauryz 2017 Әlem atlasy Әlem memleketteri men territoriyalary 2010 S 15 ISBN 978 5 85120 295 7 Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet