Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Михаил Васильевич Ломоносов (1711 жыл - 1765 жыл) - орыстың ұлы ғалымы, жаратылыстанушы, ақын, философ, суретші, тарихшы, ағартушы.
 | |
| Дүниеге келгені: | 1711 ж. қарашаның 19 Denisovka, |
| Қайтыс болғаны: | 1765 ж. сәуірдің 15 (53 жаста) Санкт-Петербург |
| Мансабы: | Sphere of science: , , , , , , optical devices and others. Lomonosov was also a poet. |
| Жұбайы: | Elisabeth Zilch |
Жалпы мәліметтер
Тәрбиенің мақсаты Отанға және халыққа қызмет етуге дайындау, тәрбие негізі адамның ойы мен құлқын жетілдіретін ғылымда деп білген. Елдегі түрлі техникалық, ғылыми, мәдени бастамалардың бастаушысы, ғылым мен ағартудың ұйымдастырушысы болған. Мәскеудегі бірінші орыс университетінің негізін қалаған.
Ресейде алғашқы бөлігі материалистік дүниетану, дін мен ғылымды айыру негізіндегі педагогика теорияны жасаған. Білімнің, тіпті университеттің сословиясыз болуын жақтаған. Зияраттық білім идеясын және жас ұрпақтың ғылыми білім алуын қостаған. Орыс педагогикасында алғашқы болып , ғылыми-табиғи және шынайы білімдердің араласуына жақтаушы болған. Оның оқыту әдісінде политехникалық білім әлементтері көрінеді. Есте сақтау мен ой қабілетін дамытатын тиімді жүйе ретінде сыныптық сабақтық жүйенің жақтаушысы болып, емтихандар мен үй тапсырмаларына да жақтаушы болған. Оқыту процесінде тәжірибеге, тәжірибелер қоюға көп мән берген. Оқытудың көрнекілік, қол жететін оқу, оқушының белсенділігі мен өздік жұмыс істеуін дамыту сияқты қағидаларын жасаған. Ресей мемлекетінде орыс тілінде «жоғары ғылымның» тарауын мақсат еткен. Орыс тіліндегі алғашқы грамматика, шешендікке басшылық, тау ғылымының негізін калайтын т.б. оқулықтар жазған.
Негізгі педагогика жұмыстары:
- «Шешендікке қысқаша кеңес»;
- «Ресейлік грамматика»;
- «Ежелгі Ресей тарихы»;
- «Ресей халқын сақтау мен көбейту туралы»;
- «Мәскеу гимназияларының регламенті жобасы» т.б.
Ломоносовтың шығармашылық қызметі
Ломоносовтың шығармашылық қызметі өзінің қызығушылық өрісінің кеңдігімен және табиғат сырларына терең енуімен ерекшеленеді. Оның зерт- теулері математика, физика, химия, Жер туралы ілім, астрономия салаларына жатады. Бұл зерттеулердің нәтижелері қазіргі заманғы жаратылыстанудың негізін салды.
М.В. Ломоносов химиялық реакция кезіндегі массаның сақталу заңының (1756 ж.) жалпы негіздік сипатына назар аударды;
(1741-1750) өзінің корпускулалық (атом-молекулалық) ілімінің негізін жариялады, ол тек 100 жылдан кейін ғана дамыды;
(1744-1748) жылудың кинетикалық теориясын ұсынды;
(1747-1752 ж.) химиялық құбылыстарды ұғындыру үшін физиканың қажеттігін түсіндірді және химияның теориялық бөлімі үшін «физикалық химия», тәжірибелік бөлімі үшін «техникалық химия» атауларын ұсынды.
Еңбектері мен зерттеулері
Оның еңбектері табиғи философияны тәжірибелік жаратылыстанудан бөліп қарайтын ғылымның дамуына негіз болды. 1748 жылға дейін Михаил Васильевич Ломоносов көбінесе физикалық зерттеулермен айналысты, ал 1748-1757 жылдар аралығында оның еңбектері негізінен химияның теориялық және тәжірибелік мәселелерін шешуге бағытталды. Атомдық түсініктерді дамыта отырып, ол алғаш рет денелердің «корпускулалардан», ал олардың өз кезегінде элементтерден тұратындығы туралы пікірін айтты. Бұл тұжырым қазіргі заманғы молекулалар мен атомдар туралы түсініктерге сәйкес келеді.
Ол салыстырудың нақты әдістерін жасап шығарды, сандық талдаудың көлемдік әдістерін қолданды. Пісірілген түтіктерде металдарды күйдіру тәжірибесін жасау кезінде (1756 ж.) олардың салмағы қыздырудан кейін өзгермейтінін көрсетті және Р. Бойльдің металдарға жылулық материя қосылуы туралы ойының қате екендігін көрсетті.
Денелердің сұйық, газ тәрізді және қатты күйлерін зерттеді. Ол газдың кеңею коэффициентін айтарлықтай дәл анықтады. Тұздардың әртүрлі температурадағы ерігіштіктерін, электр тогының тұздардың ерітінділеріне әсер ететіндігін зерттеді, таза еріткішпен салыстырғанда тұздарды еріту және ерітіндінің қату нүктесін төмендету кезінде температураның төмендеу деректерін анықтады.
Әртүрлі аспаптарды (вискозиметр, вакуумдық сүзу жабдығы, қаттылықты анықтайтын құрылғы, газды барометр, пирометр, жоғары және төменгі қысымда заттарды зерттеу қазандығы) ойлап тапты, термометрлерді жеткілікті дәлдікпен градуирледі.
Көптеген химиялық өндірістердің (бейорганикалық пигменттердің, глазурлердің, шынының, фарфордың) негізін қалаушы. Мозайкалық суреттерді жасау үшін қолданған түсті шынылардың әдістемесін және технологиясын әзірледі. Форфорлық массаны ойлап тапты. Кендерді, тұздарды және басқа өнімдерді талдаумен айналысқан. «Металлургияның алғашқы негізі немесе кендер ісі» еңбегінде әртүрлі металдардың қасиеттерін қарастырды, оларды бөлу және алу әдістерін сипаттады. Химия бойынша басқа әртүрлі жұмыстармен қатар бұл еңбек орыстың химиялық тілінің негізін қалады.
Табиғаттағы әртүрлі минералдардың және кенсіз денелердің пайда болу мәселелерін қарастырған. Топырақ гумусының биогенді түзілу идеясын айтқан. Мұнайдың, тас көмірдің, торфтың және янтарьдың органикалық түзілуін дәлелдеген. Темір купоросының, мыстың мыс купоросынан, күкірттің күкіртті кендерден, кварцтың, тұз, азот және күкірт қышқылдарын алу үрдістерін сипаттаған.
Орыс академиктерінің алғашқысы болып химия және металлургия бойынша кітаптар («Физикалық химия курсы», 1754 ж.; «Металлургияның алғашқы негізі немесе кендер ісі», 1763 ж.) дайындады.
Мәскеу университетін құрудағы (1755 ж.) еңбегі зор, оның оқу бағдарламасын және жобасын өзі жасаған. Оның жобасы бойынша 1748 жылы Петербург ғылым академиясының Химия зертханасын салу құрылысы аяқталды. Қазіргі орыс әдеби тілінің негізін жасады. Ол ақын және суретші болған. Тарихтан, экономикадан, филологиядан бірқатар еңбектер жазған.
Дереккөздер
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Педагогика / О 74 Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын — Павлодар: "ЭКО" ҒӨФ. 2006. - 482 б. ISBN 9965-808-85-6
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Mihail Vasilevich Lomonosov 1711 zhyl 1765 zhyl orystyn uly galymy zharatylystanushy akyn filosof suretshi tarihshy agartushy Dүniege kelgeni 1711 zh karashanyn 19 1711 11 19 312 zhas Denisovka Қajtys bolgany 1765 zh sәuirdin 15 53 zhasta Sankt PeterburgMansaby Sphere of science optical devices and others Lomonosov was also a poet Zhubajy Elisabeth ZilchLomonosov bejiti Sankt PeterburgEkaterina II Mihail Lomonosovka kelui 1764 1884 zhylgy Ivan Fedorov suretiZhalpy mәlimetterTәrbienin maksaty Otanga zhәne halykka kyzmet etuge dajyndau tәrbie negizi adamnyn ojy men kulkyn zhetildiretin gylymda dep bilgen Eldegi tүrli tehnikalyk gylymi mәdeni bastamalardyn bastaushysy gylym men agartudyn ujymdastyrushysy bolgan Mәskeudegi birinshi orys universitetinin negizin kalagan Resejde algashky boligi materialistik dүnietanu din men gylymdy ajyru negizindegi pedagogika teoriyany zhasagan Bilimnin tipti universitettin sosloviyasyz boluyn zhaktagan Ziyarattyk bilim ideyasyn zhәne zhas urpaktyn gylymi bilim aluyn kostagan Orys pedagogikasynda algashky bolyp gylymi tabigi zhәne shynajy bilimderdin aralasuyna zhaktaushy bolgan Onyn okytu әdisinde politehnikalyk bilim әlementteri korinedi Este saktau men oj kabiletin damytatyn tiimdi zhүje retinde synyptyk sabaktyk zhүjenin zhaktaushysy bolyp emtihandar men үj tapsyrmalaryna da zhaktaushy bolgan Okytu procesinde tәzhiribege tәzhiribeler koyuga kop mәn bergen Okytudyn kornekilik kol zhetetin oku okushynyn belsendiligi men ozdik zhumys isteuin damytu siyakty kagidalaryn zhasagan Resej memleketinde orys tilinde zhogary gylymnyn tarauyn maksat etken Orys tilindegi algashky grammatika sheshendikke basshylyk tau gylymynyn negizin kalajtyn t b okulyktar zhazgan Negizgi pedagogika zhumystary Sheshendikke kyskasha kenes Resejlik grammatika Ezhelgi Resej tarihy Resej halkyn saktau men kobejtu turaly Mәskeu gimnaziyalarynyn reglamenti zhobasy t b Lomonosovtyn shygarmashylyk kyzmetiLomonosovtyn shygarmashylyk kyzmeti ozinin kyzygushylyk orisinin kendigimen zhәne tabigat syrlaryna teren enuimen erekshelenedi Onyn zert teuleri matematika fizika himiya Zher turaly ilim astronomiya salalaryna zhatady Bul zertteulerdin nәtizheleri kazirgi zamangy zharatylystanudyn negizin saldy M V Lomonosov himiyalyk reakciya kezindegi massanyn saktalu zanynyn 1756 zh zhalpy negizdik sipatyna nazar audardy 1741 1750 ozinin korpuskulalyk atom molekulalyk iliminin negizin zhariyalady ol tek 100 zhyldan kejin gana damydy 1744 1748 zhyludyn kinetikalyk teoriyasyn usyndy 1747 1752 zh himiyalyk kubylystardy ugyndyru үshin fizikanyn kazhettigin tүsindirdi zhәne himiyanyn teoriyalyk bolimi үshin fizikalyk himiya tәzhiribelik bolimi үshin tehnikalyk himiya ataularyn usyndy Enbekteri men zertteuleriOnyn enbekteri tabigi filosofiyany tәzhiribelik zharatylystanudan bolip karajtyn gylymnyn damuyna negiz boldy 1748 zhylga dejin Mihail Vasilevich Lomonosov kobinese fizikalyk zertteulermen ajnalysty al 1748 1757 zhyldar aralygynda onyn enbekteri negizinen himiyanyn teoriyalyk zhәne tәzhiribelik mәselelerin sheshuge bagyttaldy Atomdyk tүsinikterdi damyta otyryp ol algash ret denelerdin korpuskulalardan al olardyn oz kezeginde elementterden turatyndygy turaly pikirin ajtty Bul tuzhyrym kazirgi zamangy molekulalar men atomdar turaly tүsinikterge sәjkes keledi Ol salystyrudyn nakty әdisterin zhasap shygardy sandyk taldaudyn kolemdik әdisterin koldandy Pisirilgen tүtikterde metaldardy kүjdiru tәzhiribesin zhasau kezinde 1756 zh olardyn salmagy kyzdyrudan kejin ozgermejtinin korsetti zhәne R Bojldin metaldarga zhylulyk materiya kosyluy turaly ojynyn kate ekendigin korsetti Denelerdin sujyk gaz tәrizdi zhәne katty kүjlerin zerttedi Ol gazdyn keneyu koefficientin ajtarlyktaj dәl anyktady Tuzdardyn әrtүrli temperaturadagy erigishtikterin elektr togynyn tuzdardyn eritindilerine әser etetindigin zerttedi taza eritkishpen salystyrganda tuzdardy eritu zhәne eritindinin katu nүktesin tomendetu kezinde temperaturanyn tomendeu derekterin anyktady Әrtүrli aspaptardy viskozimetr vakuumdyk sүzu zhabdygy kattylykty anyktajtyn kurylgy gazdy barometr pirometr zhogary zhәne tomengi kysymda zattardy zertteu kazandygy ojlap tapty termometrlerdi zhetkilikti dәldikpen graduirledi Koptegen himiyalyk ondiristerdin bejorganikalyk pigmentterdin glazurlerdin shynynyn farfordyn negizin kalaushy Mozajkalyk suretterdi zhasau үshin koldangan tүsti shynylardyn әdistemesin zhәne tehnologiyasyn әzirledi Forforlyk massany ojlap tapty Kenderdi tuzdardy zhәne baska onimderdi taldaumen ajnalyskan Metallurgiyanyn algashky negizi nemese kender isi enbeginde әrtүrli metaldardyn kasietterin karastyrdy olardy bolu zhәne alu әdisterin sipattady Himiya bojynsha baska әrtүrli zhumystarmen katar bul enbek orystyn himiyalyk tilinin negizin kalady Tabigattagy әrtүrli mineraldardyn zhәne kensiz denelerdin pajda bolu mәselelerin karastyrgan Topyrak gumusynyn biogendi tүzilu ideyasyn ajtkan Munajdyn tas komirdin torftyn zhәne yantardyn organikalyk tүziluin dәleldegen Temir kuporosynyn mystyn mys kuporosynan kүkirttin kүkirtti kenderden kvarctyn tuz azot zhәne kүkirt kyshkyldaryn alu үrdisterin sipattagan Orys akademikterinin algashkysy bolyp himiya zhәne metallurgiya bojynsha kitaptar Fizikalyk himiya kursy 1754 zh Metallurgiyanyn algashky negizi nemese kender isi 1763 zh dajyndady Mәskeu universitetin kurudagy 1755 zh enbegi zor onyn oku bagdarlamasyn zhәne zhobasyn ozi zhasagan Onyn zhobasy bojynsha 1748 zhyly Peterburg gylym akademiyasynyn Himiya zerthanasyn salu kurylysy ayaktaldy Қazirgi orys әdebi tilinin negizin zhasady Ol akyn zhәne suretshi bolgan Tarihtan ekonomikadan filologiyadan birkatar enbekter zhazgan DerekkozderOryssha kazaksha tүsindirme sozdik Pedagogika O 74 Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar EKO ҒӨF 2006 482 b ISBN 9965 808 85 6Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet