Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Палау Республикасы (пау. -{Beluu er a Belau}-, ағылш. Republic of Palau) — Тынық мұхиттың орналасқан, құрғақ шекарасы жоқ, АҚШ-пен байланысқан арал мемлекеті.
| Палау Республикасы пау. -{Beluu er a Belau}- ағылш. Republic of Palau жапон. パラオ共和国 | |||||
| |||||
| Әнұран: (тыңдау ) | |||||
 | |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тәуелсіздік күні | 1 қазан 1994 жыл (АҚШ-тан) | ||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
| Ресми тілдері | ағылшын, палау тілдері, жапон тілдері (тек аралында) | ||||
| Елорда | Нгерулмуд | ||||
| Ірі қаласы | |||||
| Үкімет түрі | Партиясыз жүйедегі Унитарлы президенттік республика | ||||
| Географиясы | |||||
| Жер аумағы • Барлығы | Әлем бойынша 180-ші орын 459 км² | ||||
| Жұрты • Сарап (2018) • Санақ (2013) • Тығыздығы | 17,907 адам (224-ші) 20 918 адам 46,7 адам/км² | ||||
| Экономикасы | |||||
| ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2018) • Жан басына шаққанда | 300 млн. $ 16,296 $ (81-ші) | ||||
| ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2018) • Жан басына шаққанда | 321 млн. $ 17,438 $ | ||||
| АДИ (2017) | ▬ 0,798 (жоғары) (61-ші) | ||||
| Валютасы | АҚШ доллары | ||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
| Интернет үйшігі | |||||
| ISO коды | PW | ||||
| ХОК коды | PLW | ||||
| Телефон коды | +680 | ||||
| Уақыт белдеулері | +9 | ||||
Басқа мағыналар үшін Палау деген бетті қараңыз.Елордасы — Мелекеок қаласы (1998 жылға дейін елордасы Корора қаласы еді).
Атауы
Жағрапиясы
Филиппиннен 500 шақырым шығысқа қарай орналасқан. Жалпы көлемі 458 шаршы шақырым, 200 шамасында аралдарынан құрастырылған. Палау архипелагы (шоқ аралдары) аралдарының бір бөлігі.
Аралдардағы орташа температура — Цельсий бойынша 24-28 градус.
Әкімшілік бөлінісуі
Жұрты
1998 жылы халық саны 18,1 мың адам шамасында еді (2007 жылы — 20,8 мың адамға өсті). Палау мемлекеті 200-ге жуық аралдан тұрады, ең ірісі – Бабелтуап. Халқының 80%-ы палаулықтар, қалғаны филиппиндіктер. Жергілікті халық негізінен полинезиялық, меланезиялық және малайзиялық нәсілдердің араласуынан пайда болған. Ресми тілі – ағылшын тілі, сондай-ақ палау, каролин тілдері де қолданылады. Негізгі дін — мәсіхшілік (католиктер мен протестанттар). 10% халық шамасында жергілікті діндерді ұстанады. Тұрғындардың 40% католик, 20% протестант, қалған бөлігі жергілікті наным-сенімдерді ұстанады.
Тарихы
Палау архипелагын адамдар б.з.б. 1000 ж. шамасында қоныстана бастаған. Аралдарды алғаш рет 1543 ж. испан теңізшісі ашқан. 16 – 17 ғасырларда испандықтар Палау аралдарын толық отарлайды. 1710 жылы Германия Палау аралдарын испандықтардан сатып алған.
16 ғасырдан бері Испаниядан тәуелді еді. Испан-американ соғысынан кейін Испания Филиппинсіз қалды және Палау аралдарын Германияға сатты.
1914 жылы Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде Жапония осы аралдарды жаулап алып, 1920 жылы Ұлттар Лигасынан Палау аралдарын бағуға рұқсат беретін мандат алады.
1947 жылы Палау Американың бақылауына түсіп, Микронезияның құрамына кірді.
1993 жылдың қараша айында Палаудың «АҚШ-пен еркін біріктірілген мемлекет» деңгейі қабылданды.
БҰҰ-ның қамқорлық жөніндегі кеңесі 1986 жылы 28 мамырда қабылдаған 2183-резолюциясына сәйкес 1994 жылының қазанның 1-інде Палау Республикасының тәуелсіздігі жарияланды. АҚШ-пен еркін біріктірілу туралы келісімнің мерзімі 2009 жылы аяқталады, бірақ оның ұзатылуының мүмкіндігі бар. Бірақ осыған қарамастан арал халқы әлі өз таңдауын жасамаған, сондықтан БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің қарауында қалып отыр.
Саясат жайғасы
Мемлекет 16 штаттан тұрады. Үкімет басшысы — президент, парламент екі палатадан құрастырылған (сенат пен палатасы).
Қазіргі Елбасы — президент .
Экономикасы
Палау экономикасының негізі — саяхат (туризм), балық аулау, мал бағу, қолөнерлер. деңгейі — 124,5 млн. долл. (2004 ж.), негізінде АҚШ субсидияларынан құрастырылған. 2004 жылы импорт көлемі (107,3 млн. долл.) экспортті (5,8 млн. долл.) 20 есе асқан.
Ұлттық ақшасы — .
Мәдениет және қоғам
Әлеуметтік саласы
Палауда а. ш. (тропик. егіншілік) пен балық аулау жақсы дамыған. Экспортқа копра, кокос майы, қолөнер бұйымдарын шығарады. Сырттан азық-түлік тағамдары, а. ш. жануарлары, машиналар мен көлік жабдықтары, отын, химия өнеркәсібі өнімі, өнеркәсіп тауарлары, сусындар, темекі әкелінеді. Негізгі сауда әріптестері АҚШ, Ұлыбритания, мұхиты елдері. Басты порт – . Соңғы жылдары туризм дамып келеді.
Қарулы күштері
Дереккөздер
- Palau.
- HUMAN DEVELOPMENT REPORT 2018 – Statistical annex. United Nations Development Programme (2018).
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Koordinattar 7 29 11 s e 134 33 12 sh b 7 48639 s e 134 55333 sh b 7 48639 134 55333 G O Ya Palau Respublikasy pau Beluu er a Belau agylsh Republic of Palau Tynyk muhittyn ornalaskan kurgak shekarasy zhok AҚSh pen bajlanyskan aral memleketi Palau Respublikasy pau Beluu er a Belau agylsh Republic of Palau zhapon パラオ共和国Әnuran tyndau akp TarihyTәuelsizdik kүni 1 kazan 1994 zhyl AҚSh tan Memlekettik kurylymyResmi tilderi agylshyn palau tilderi zhapon tilderi tek aralynda Elorda NgerulmudIri kalasyҮkimet tүri Partiyasyz zhүjedegi Unitarly prezidenttik respublikaGeografiyasyZher aumagy Barlygy Әlem bojynsha 180 shi oryn 459 km Zhurty Sarap 2018 Sanak 2013 Tygyzdygy 17 907 adam 224 shi 20 918 adam 46 7 adam km EkonomikasyZhIӨ AҚT Қorytyndy 2018 Zhan basyna shakkanda 300 mln 16 296 81 shi ZhIӨ nominal Қorytyndy 2018 Zhan basyna shakkanda 321 mln 17 438 ADI 2017 0 798 zhogary 61 shi Valyutasy AҚSh dollaryҚosymsha mәlimetterInternet үjshigiISO kody PWHOK kody PLWTelefon kody 680Uakyt beldeuleri 9 Baska magynalar үshin Palau degen betti karanyz Elordasy Melekeok kalasy 1998 zhylga dejin elordasy Korora kalasy edi AtauyZhagrapiyasyFilippinnen 500 shakyrym shygyska karaj ornalaskan Zhalpy kolemi 458 sharshy shakyrym 200 shamasynda araldarynan kurastyrylgan Palau arhipelagy shok araldary araldarynyn bir boligi Araldardagy ortasha temperatura Celsij bojynsha 24 28 gradus Әkimshilik bolinisuiZhurty1998 zhyly halyk sany 18 1 myn adam shamasynda edi 2007 zhyly 20 8 myn adamga osti Palau memleketi 200 ge zhuyk araldan turady en irisi Babeltuap Halkynyn 80 y palaulyktar kalgany filippindikter Zhergilikti halyk negizinen polineziyalyk melaneziyalyk zhәne malajziyalyk nәsilderdin aralasuynan pajda bolgan Resmi tili agylshyn tili sondaj ak palau karolin tilderi de koldanylady Negizgi din mәsihshilik katolikter men protestanttar 10 halyk shamasynda zhergilikti dinderdi ustanady Turgyndardyn 40 katolik 20 protestant kalgan boligi zhergilikti nanym senimderdi ustanady TarihyPalau arhipelagyn adamdar b z b 1000 zh shamasynda konystana bastagan Araldardy algash ret 1543 zh ispan tenizshisi ashkan 16 17 gasyrlarda ispandyktar Palau araldaryn tolyk otarlajdy 1710 zhyly Germaniya Palau araldaryn ispandyktardan satyp algan 16 gasyrdan beri Ispaniyadan tәueldi edi Ispan amerikan sogysynan kejin Ispaniya Filippinsiz kaldy zhәne Palau araldaryn Germaniyaga satty 1914 zhyly Birinshi dүniezhүzilik sogys kezinde Zhaponiya osy araldardy zhaulap alyp 1920 zhyly Ұlttar Ligasynan Palau araldaryn baguga ruksat beretin mandat alady 1947 zhyly Palau Amerikanyn bakylauyna tүsip Mikroneziyanyn kuramyna kirdi 1993 zhyldyn karasha ajynda Palaudyn AҚSh pen erkin biriktirilgen memleket dengeji kabyldandy BҰҰ nyn kamkorlyk zhonindegi kenesi 1986 zhyly 28 mamyrda kabyldagan 2183 rezolyuciyasyna sәjkes 1994 zhylynyn kazannyn 1 inde Palau Respublikasynyn tәuelsizdigi zhariyalandy AҚSh pen erkin biriktirilu turaly kelisimnin merzimi 2009 zhyly ayaktalady birak onyn uzatyluynyn mүmkindigi bar Birak osygan karamastan aral halky әli oz tandauyn zhasamagan sondyktan BҰҰ Қauipsizdik Kenesinin karauynda kalyp otyr Sayasat zhajgasyMemleket 16 shtattan turady Үkimet basshysy prezident parlament eki palatadan kurastyrylgan senat pen palatasy Қazirgi Elbasy prezident EkonomikasyPalau ekonomikasynyn negizi sayahat turizm balyk aulau mal bagu kolonerler dengeji 124 5 mln doll 2004 zh negizinde AҚSh subsidiyalarynan kurastyrylgan 2004 zhyly import kolemi 107 3 mln doll eksportti 5 8 mln doll 20 ese askan Ұlttyk akshasy Koror kalasynyn kүndelikti aua rajyMәdeniet zhәne kogamӘleumettik salasyPalauda a sh tropik eginshilik pen balyk aulau zhaksy damygan Eksportka kopra kokos majy koloner bujymdaryn shygarady Syrttan azyk tүlik tagamdary a sh zhanuarlary mashinalar men kolik zhabdyktary otyn himiya onerkәsibi onimi onerkәsip tauarlary susyndar temeki әkelinedi Negizgi sauda әriptesteri AҚSh Ұlybritaniya muhity elderi Basty port Songy zhyldary turizm damyp keledi Palau araldaryҚaruly kүshteriDerekkozderPalau HUMAN DEVELOPMENT REPORT 2018 Statistical annex United Nations Development Programme 2018 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet