Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Пруссия (нем. Preußen (Пройссэн); . Prūsija (Пруусия)) — Неміс тарихында үлкен із қалдырған неміс мемлекеті.
| Пруссия нем. Preußen (Пройссэн) Prūsija (Пруусия) | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Ұраны нем. «Gott mit uns» «Nobiscum deus» «Құдай бізбен бірге» | |||||||||
| Әнұраны «Пруссия әні» нем. Preußenlied Корольдік әнұраны «Армысың Жеңімпаздың тәжінде» | |||||||||
 1925 жылы Пруссия Егемен Мемлекеті | |||||||||
| Астанасы | Көнигсберг (1525–1701) Берлин (1701–1806) Көнигсберг (1806) Берлин (1806–1947) | ||||||||
| Тіл(дер)і | Неміс тілі, | ||||||||
| Діні | Пруссия Патшалығының 1880 жылдағы діни статистикасы • Қосылған Шіркеу ( мен Кальвинисттік) – 64.64% | ||||||||
| Ақша бірлігі | Рейхсталер (1750-ге дейін) Пруссиялық таллер (1750–1857) | ||||||||
| Халқы | 10,349,000 (1816) 24,689,000 (1871) | ||||||||
| Басқару формасы | Феодалды монархия (1525–1701) Абсолютті монархия (1701–1848) | ||||||||
| Дюк | |||||||||
| - 1525–1568 | |||||||||
| - 1688–1701 | |||||||||
| Патша | |||||||||
| - 1701–1713 | |||||||||
| - 1888–1918 | |||||||||
| Министр-Президент | |||||||||
| - 1918 | |||||||||
| - 1933–1945 | |||||||||
Тарихы
Пайда болуы
Ол неміс феодалдарының Орталық Шығыс, Оңтүстік-Шығыс Европадағы соғыс экепансиясы нәтижесінде пайда болған мемлекет болып табылады, Германиядағы реакция мен милитаризм тірегі.
(герман феодалдарының славян тайпаларына қарсы XII ғасырда бастаған агрессиясы барысында құрылған) мен Тевтон ордені XIII ғ-да; (Пруссия атауы осыдан шыққан) тайпаларына қарсы қырғын соғыс және XIV ғ-да славян жерлерін басып алу нәтижесінде негізі қаланған негізінде ұйымдасты. 1618 ж. Пруссия герцогтығы Бранденбургке қосылып, біріккен Бранденбург-прусс мемлекеті пайда болды.
Пруссия Корольдігі
XVII ғ-дың аяғында Бранденбург-прусс мемлекеті Пруссия корольдігіне айналды.
XVIII ғ-дың соңғы ширегінде Пруссия Ресей және Аустриямен бірге Польша жерін бөлісуте қатысты. Бірінші (1772), екінші (1793), үшінші бөліс (1795) нәтижесінде Познаньды, Польшаның орталық аудандарын (Варшаваны қоса), , т. б. территорияларды қосып алды. XVIII ғасырдың аяғында Пруссия территориясының көлемі 300 мың км²-ден асты.
Пруссия билеп-төетеушілері Познаньда азаттық қозғалысын жаныштады, Германияда рев.-демокр. күштерді талқандады. 1849 ж. прусс юнкерлері Саксониядағы, және Бадендегі революцияны талқандауда шешуші роль атқарды. 1862 жылдан Бисмарк басқарган Пруссия үкіметі бүкіл Германияда Пруссия үстемдігін орнату саясатын жүргізді. 1864 ж. Пруссия Аустриямен бірге Данияға қарсы, ал 1866 ж. Аустрияға және онымен одақтас ұсақ неміс мемлекеттеріне қарсы соғысты, Ганновер, , , Шлезвиг-Гольштейн, Франкфурт территорияларын бағындырды. 1870—71 ж. Франциямен соғысып, одан Эльзас, басып алды.
1933 ж. қаңтарда Германияда фашисттік диктатура орнатылғаннан кейін, Пруссия мемлекет аппараты «Үшінші империя» аппараттарына қосылып, Пруссия фашистендірілді. II дүниежүзілік соғыста нацистік Германия талқандалғаннан кейін, Германияда құрылған Бақылау кеңесі 1947 жылы мемлекетін жою жөнінде заң қабылдады.
Дереккөздер
- Қазақ Совет Энциклопедиясы,9 том
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Prussiya nem Preussen Projssen Prusija Pruusiya Nemis tarihynda үlken iz kaldyrgan nemis memleketi Prussiya nem Preussen Projssen Prusija Pruusiya 1525 1945 Ұrany nem Gott mit uns Nobiscum deus Қudaj bizben birge Әnurany Prussiya әni nem Preussenlied Koroldik әnurany Armysyn Zhenimpazdyn tәzhinde source source track track track track track track track track track track track track track 1925 zhyly Prussiya Egemen MemleketiAstanasy Konigsberg 1525 1701 Berlin 1701 1806 Konigsberg 1806 Berlin 1806 1947 Til der i Nemis tili Dini Prussiya Patshalygynyn 1880 zhyldagy dini statistikasy Қosylgan Shirkeu men Kalvinisttik 64 64 Katolikter 33 75 Yaһudilik 1 33 Baskalary 0 28 Aksha birligi Rejhstaler 1750 ge dejin Prussiyalyk taller 1750 1857 Ferajnstaler 1857 1873 Nemis altyn markisi 1873 1914 Nemis papiermarkisi 1914 1923 Rejhsmark 1924 1947 Halky 10 349 000 1816 24 689 000 1871 41 915 040 1939 Baskaru formasy Feodaldy monarhiya 1525 1701 Absolyutti monarhiya 1701 1848 Federaldy parlamenttik semi konstitucialdy monarhiya 1848 1918 Federaldy semi prezidenttik semi konstitucialdy respublika 1918 1932 Avtoritarly prezidenttik respublika 1932 1933 Nacistik bir partiyalyk diktatura 1933 1945 Dyuk 1525 1568 1688 1701Patsha 1701 1713 1888 1918Ministr Prezident 1918 1933 1945TarihyPajda boluy Ol nemis feodaldarynyn Ortalyk Shygys Ontүstik Shygys Evropadagy sogys ekepansiyasy nәtizhesinde pajda bolgan memleket bolyp tabylady Germaniyadagy reakciya men militarizm tiregi german feodaldarynyn slavyan tajpalaryna karsy XII gasyrda bastagan agressiyasy barysynda kurylgan men Tevton ordeni XIII g da Prussiya atauy osydan shykkan tajpalaryna karsy kyrgyn sogys zhәne XIV g da slavyan zherlerin basyp alu nәtizhesinde negizi kalangan negizinde ujymdasty 1618 zh Prussiya gercogtygy Brandenburgke kosylyp birikken Brandenburg pruss memleketi pajda boldy Prussiya Koroldigi Prussiya Patshasy XVII g dyn ayagynda Brandenburg pruss memleketi Prussiya koroldigine ajnaldy XVIII g dyn songy shireginde Prussiya Resej zhәne Austriyamen birge Polsha zherin bolisute katysty Birinshi 1772 ekinshi 1793 үshinshi bolis 1795 nәtizhesinde Poznandy Polshanyn ortalyk audandaryn Varshavany kosa t b territoriyalardy kosyp aldy XVIII gasyrdyn ayagynda Prussiya territoriyasynyn kolemi 300 myn km den asty Prussiya bilep toeteushileri Poznanda azattyk kozgalysyn zhanyshtady Germaniyada rev demokr kүshterdi talkandady 1849 zh pruss yunkerleri Saksoniyadagy zhәne Badendegi revolyuciyany talkandauda sheshushi rol atkardy 1862 zhyldan Bismark baskargan Prussiya үkimeti bүkil Germaniyada Prussiya үstemdigin ornatu sayasatyn zhүrgizdi 1864 zh Prussiya Austriyamen birge Daniyaga karsy al 1866 zh Austriyaga zhәne onymen odaktas usak nemis memleketterine karsy sogysty Gannover Shlezvig Golshtejn Frankfurt territoriyalaryn bagyndyrdy 1870 71 zh Franciyamen sogysyp odan Elzas basyp aldy Fashistik diktatura 1933 zh kantarda Germaniyada fashisttik diktatura ornatylgannan kejin Prussiya memleket apparaty Үshinshi imperiya apparattaryna kosylyp Prussiya fashistendirildi II dүniezhүzilik sogysta nacistik Germaniya talkandalgannan kejin Germaniyada kurylgan Bakylau kenesi 1947 zhyly memleketin zhoyu zhoninde zan kabyldady DerekkozderҚazak Sovet Enciklopediyasy 9 tom