Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қойбүлдірген (лат. Rubus saxаtilis) - раушангүлдер тұқымдасы, таңқурай туысына жататын көп жылдық өсімдік.
| Қойбүлдірген | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| ||||||||||
| Rubus saxаtilis |
Ботаникалық сипаты
- Биіктігі 30 см-ге дейін. Ұзындығы 1,5 м-ге жететін жер бойлай жайылған төсемелі ұзын өскіндері күзде тамырланады.
- Сабағы тік, сыртын қатты тікенек басқан.
- Жапырағы үлкен сағақты, түкті, жиегі иректелген. Бөбешік тәрізді жапырақтары жұмыртқа тәрізді.
- Қос жынысты гүлдері ақ түсті, аса ірі емес, 3-10 гүлі сабақтың жоғарғы жағында қалқан немесе шатырша тәрізді, сыртына қарай қайырылған. Күлтесі тік, ұшына қарай сүйір, ұзынша эллипсті немесе ұзынша келген, ұзындығы 6-7 мм, ені 1,5-2,5 мм.
- Жемісі ірі ашық қызыл түсті сүйекті жеміс, диаметрі 5 мм-дей, сырты жалаң, шырынды және жеуге жарамды. Мамыр-шілде де гүлдеп, маусым-тамыз айларында жеміс салады.
Өсетін жері мен таралуы
Қойбүлдірген ылғалды орманды, көбіне қарағайлы орманды жерлерде таралған. Қазақстанда Тобыл-Есіл жазығында, Көкшетау, Ақтөбе, Торғай өңірлерінде, Сарыарқаның батысында, Ұлытау, Алтай, Тарбағатай тауларында, Жетісу, Іле, Күнгей Алатауларында, Кетпен (Ұзынқара) жотасында кездеседі. Қайың шоқтарында, шырша және қарағайлы ормандарда, бұталар арасында, таудың тасты баурайларында және батпақты жерлерде өседі.
Құрамы
Жемісінің құрамында көмірсу, органикалық қышқылдар, С дәрумені, пектиндік және илік заттар бар.
Қолданылуы
Қойбүлдіргенді суық тигенде және қан аздықта ем ретінде қолданады. Жапырағынан дайындалатын тұнбасын халық медицинасында асқазан-ішек жолдары және буын ауруларына, т.б. пайдаланады.
Дереккөздер
- Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қojbүldirgen lat Rubus saxatilis raushangүlder tukymdasy tankuraj tuysyna zhatatyn kop zhyldyk osimdik ҚojbүldirgenDүniesi Өsimdikter unranked Қos zharnaktylarTukymdasy Raushangүlder tukymdasyTegi Tankuraj Rubus Tүri ҚojbүldirgenRubus saxatilisBotanikalyk sipatyBiiktigi 30 sm ge dejin Ұzyndygy 1 5 m ge zhetetin zher bojlaj zhajylgan tosemeli uzyn oskinderi kүzde tamyrlanady Sabagy tik syrtyn katty tikenek baskan Zhapyragy үlken sagakty tүkti zhiegi irektelgen Bobeshik tәrizdi zhapyraktary zhumyrtka tәrizdi Қos zhynysty gүlderi ak tүsti asa iri emes 3 10 gүli sabaktyn zhogargy zhagynda kalkan nemese shatyrsha tәrizdi syrtyna karaj kajyrylgan Kүltesi tik ushyna karaj sүjir uzynsha ellipsti nemese uzynsha kelgen uzyndygy 6 7 mm eni 1 5 2 5 mm Zhemisi iri ashyk kyzyl tүsti sүjekti zhemis diametri 5 mm dej syrty zhalan shyryndy zhәne zheuge zharamdy Mamyr shilde de gүldep mausym tamyz ajlarynda zhemis salady Өsetin zheri men taraluyҚojbүldirgen ylgaldy ormandy kobine karagajly ormandy zherlerde taralgan Қazakstanda Tobyl Esil zhazygynda Kokshetau Aktobe Torgaj onirlerinde Saryarkanyn batysynda Ұlytau Altaj Tarbagataj taularynda Zhetisu Ile Kүngej Alataularynda Ketpen Ұzynkara zhotasynda kezdesedi Қajyn shoktarynda shyrsha zhәne karagajly ormandarda butalar arasynda taudyn tasty baurajlarynda zhәne batpakty zherlerde osedi ҚuramyZhemisinin kuramynda komirsu organikalyk kyshkyldar S dәrumeni pektindik zhәne ilik zattar bar ҚoldanyluyҚojbүldirgendi suyk tigende zhәne kan azdykta em retinde koldanady Zhapyragynan dajyndalatyn tunbasyn halyk medicinasynda askazan ishek zholdary zhәne buyn aurularyna t b pajdalanady DerekkozderҚazakstan tabigaty Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy ZhShS 2011 T Z 304 bet ISBN 9965 893 64 0 T Z ISBN 9965 893 19 5