Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Леонард Эйлер, нем. Leonhard Euler (4.(15). 4.1707, Базель, Швейцария – 7(18).9.1783, Санкт-Петербург, Ресей) – швейцариялық математик, және физик. Базель университетін бітірген. 1727 жылдан Санкт-Петербург академиясында қызмет істеді. Ол – Санкт-Петербург және Берлин академияларынан басқа Париж академиясының, Лондон корольдық қоғамының,Санкт-Петербург академиясының , т.б. көптеген ірі ғылыми қоғамдардың мүшесі болды. Эйлердің негізгі еңбектері сол кездегі математика мен механиканың барлық саласына, серпімділік теориясына, математикалық физикаға, оптикаға, музыка теориясына, машиналар теориясына, баллистикаға, теңіз ғылымына, т.б. арналған. Оның ғылыми еңбектерінің жинағы ауқымды 60-80 том көлемінде деп болжанады.Эйлер “Аналитикалық түрде баяндалған механика не қозғалыс туралы ғылым” (2 томдық, 1736), “Анализге кіріспе” (2 томдық, 1748), “Дифференциалдық есептеу” (1755), “Универсал арифметика” (2 томдық, 1768 – 1769) және 6 тілде 30 шақты рет басылып шыққан “Интегралдық есептеу” (3 томдық, 1768 – 1770; 4 томдық, 1794), т.б. осы сияқты бірқатар классикалық монографияларында өзінің және басқа ғалымдардың зерттеулерінің нәтижелерін жүйеге келтірді. Ол “Механика” атты монографиясында жаңа математикалық анализдің көмегі арқылы нүкте динамикасын тұңғыш рет кең көлемде баяндады, ал “Қатты денелер қозғалысы теориясында” қатты дененің кинематикасы мен динамикасының теориясын жетілдірді және қатты дененің қозғалмайтын нүкте маңынан айналу теңдеуін (гироскоптар теориясының бастамасы болған) тапты. Аспан механикасы бойынша да үлкен жаңалықтар ашты. 1757 – 1771 жылдары жарық көрген мемуарлары тұтас орта механикасы жөнінен жүргізілген зерттеулерге қосылған елеулі үлесі болды. Эйлер вариациялық есептеу мен дифференциалдық теңдеулер теориясының негізін жасады, дифференциалдық және интегралдық есептеулерді жалпылап, одан әрі дамытты. Ол – 886 мақала мен мемуардың авторы.
Дереккөздер
- Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2
- “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Leonard Ejler nem Leonhard Euler 4 15 4 1707 Bazel Shvejcariya 7 18 9 1783 Sankt Peterburg Resej shvejcariyalyk matematik zhәne fizik Bazel universitetin bitirgen 1727 zhyldan Sankt Peterburg akademiyasynda kyzmet istedi Ol Sankt Peterburg zhәne Berlin akademiyalarynan baska Parizh akademiyasynyn London koroldyk kogamynyn Sankt Peterburg akademiyasynyn t b koptegen iri gylymi kogamdardyn mүshesi boldy Ejlerdin negizgi enbekteri sol kezdegi matematika men mehanikanyn barlyk salasyna serpimdilik teoriyasyna matematikalyk fizikaga optikaga muzyka teoriyasyna mashinalar teoriyasyna ballistikaga teniz gylymyna t b arnalgan Onyn gylymi enbekterinin zhinagy aukymdy 60 80 tom koleminde dep bolzhanady Ejler Analitikalyk tүrde bayandalgan mehanika ne kozgalys turaly gylym 2 tomdyk 1736 Analizge kirispe 2 tomdyk 1748 Differencialdyk esepteu 1755 Universal arifmetika 2 tomdyk 1768 1769 zhәne 6 tilde 30 shakty ret basylyp shykkan Integraldyk esepteu 3 tomdyk 1768 1770 4 tomdyk 1794 t b osy siyakty birkatar klassikalyk monografiyalarynda ozinin zhәne baska galymdardyn zertteulerinin nәtizhelerin zhүjege keltirdi Ol Mehanika atty monografiyasynda zhana matematikalyk analizdin komegi arkyly nүkte dinamikasyn tungysh ret ken kolemde bayandady al Қatty deneler kozgalysy teoriyasynda katty denenin kinematikasy men dinamikasynyn teoriyasyn zhetildirdi zhәne katty denenin kozgalmajtyn nүkte manynan ajnalu tendeuin giroskoptar teoriyasynyn bastamasy bolgan tapty Aspan mehanikasy bojynsha da үlken zhanalyktar ashty 1757 1771 zhyldary zharyk korgen memuarlary tutas orta mehanikasy zhoninen zhүrgizilgen zertteulerge kosylgan eleuli үlesi boldy Ejler variaciyalyk esepteu men differencialdyk tendeuler teoriyasynyn negizin zhasady differencialdyk zhәne integraldyk esepteulerdi zhalpylap odan әri damytty Ol 886 makala men memuardyn avtory Ejler Leonard DerekkozderRahimbekova Z M Materialdar mehanikasy terminderinin agylshynsha oryssha kazaksha tүsindirme sozdigi ISBN 9965 769 67 2 Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9