Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Шиелі ауданы – Қызылорда облысының оңтүстік-шығысындағы әкімшілік-аумақтық бөлік. 1938 жылы құрылған. Жер аумағы 34,3 мың км². Орталығы – Шиелі кенті.
| Қазақстан ауданы | |
| Шиелі ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны | 22 |
| Кенттік әкімдіктер саны | 1 |
| Ауыл саны | 38 |
| Әкімі | Айтбай Насриддинұлы Жандарбеков |
| Аудан әкімдігінің мекенжайы | Шиелі кенті, Рысқұлов көшесі, №6 |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары | 44°10′12″ с. е. 66°18′00″ ш. б. / 44.17000° с. е. 66.30000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 44°10′12″ с. е. 66°18′00″ ш. б. / 44.17000° с. е. 66.30000° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты | 1938 |
| Жер аумағы | 34,3 мың км² |
| Уақыт белдеуі | UTC+5:00 |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны | 85 271 адам (2023) |
| Ұлттық құрамы | қазақтар (96,92%), орыстар (1,92%), корейлер (0,76%), басқа ұлт өкілдері (0,40%) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды | 11 |
| Шиелі ауданының әкімдігі | |
|
| |
Географиялық орны
Аудан батысында Сырдария ауданы және Қызылорда қаласымен, оңтүстігінде Өзбекстан Республикасымен, оңтүстік-шығысында Жаңақорған ауданымен, шығысында Түркістан облысының Созақ ауданымен шектеседі.
Тарихы
Шиелі ауданы Қазақ КСР Жоғарғы Советі Президиуымының Жарлығымен 1928 жылы қыркүйек айында құрылған. Ауданның жалпы жер көлемі 3239755 га.
Шиелі ауданы - ежелгі Сырдария өзенінің орта ағысына орын тепкен киелі мекен. Шығысында алты алашқа белгілі Сығанақ, Бестам шаҺары, теріскейінде Оңтүстік өңірге етене сұғына жатқан қарт Қаратау жатыр. Одан әрі Арқадан бастау алып Шиелі жеріне келіп тірелетін Сарысу өзені "Таңбалы тас" тұр. Талай тарихи оқиғаның куәсі болған атақты « Телікөл» де осы өңірде. Батысы облыс орталығының шекарасына иек артқан, түстігінде байырғы сары жел өлке – Қызылқұм.
XX ғасыр әлемдік дамуда небір ғылыми ашылулардың куәсі болса, Шиелі жерінің азаматтары да өздерінің жаңа дәуірдегі 80 жылдығы кезінде ғасырларға тең өсу, өркендеу жылдарының куәсі болды.
ХІХ ғасырдың соңында орыс армиясының Сыр бойын басып алғаннан кейін орыс көшпенділерінің келуі, 1903-1905 жылдары Орынбор-Ташкент теміржолының салынуы өңірдің бет бейнесін өзгертумен бірге халық санасының оянуына да ықпал етті. Орыс генералы Скоблев атындағы поселке 1919 жылдың 19 майында Шиелі атауына ие болды. Ғасыр басындағы алғашқы онжылдықта Шиелі халқы Қызылқұмнан түйемен сексеуіл дайындап, Орта Азия мен Ресейге жіберсе, кейін тар табан теміржолдың салынуы нәтижесінде жұртшылық теміржол вагондарымен даңқты Сыр жігерлерін (сексеуіл) жан-жаққа жөнелте бастады. Алғаш «Таштоп», кейін ЛЗУ атанған мекемелер осы қажырлы істердің айғағы. Шындығында, мұның өзі бір кездері егін мен мал шаруашылығы, жеміс пен жидек өсірумен шұғылданған халықтың өркениетке деген ұмтылысының бір көрінісі болды. Жергілікті халық жоңышқа өсіруді кең көлемде қолға алып, Түркістан әскери округіне жоңышқа дайындаудың базасына айналды. Алғаш коммуналар мен ұжымдық шаруашылықтардың құрылуы барша жұрттың отырықшы елге айналып, аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуына негіз қалады. Шиелі ауданының өткен ғасыр басындағы алғашқы адымы осылайша басталған-ды.
1929-1930 жылдары аудан мақта, күріш, арпа, сұлы егумен айналысып, төрт түлік малды көбейтті. Шиелі өңірінде сауатсыздықты жою, білім мен ғылымға деген ұмтылыс көрініс тапты. Жаңадан мектептер салынып, малшылар мен диқандардың балаларының білім алуына жағдай жасалынды. Халықтың денсаулығын сақтау жөнінде де жаңа бағдарламалар жүзеге асырыла бастады.
Шиелі өңірінде өзінің жанкешті еңбегімен елінің де, өзінің де даңқын шығарған даңғайыр дихан Ыбырай Жақаев болды. Осындай тұлғалардың жойқын тегеуріні Шиелі алқабында сонау соғыс қарсаңында, 1940 жылы 14 мың кетпен қатысқан Шиелі каналының қазылуы еді. Толағай еңбектің нәтижесінде Сырдың жарты арнасындай болған осы бас канал қазіргі бүкіл Шиелі аймағы су жүйелерінің бастауындай болды. Халықтың нанға қол жеткен сәті шын мәнінде осы кезеңнен басталды. 1947 жылы Ыбырай Жақаевтың, мұнан соң Ким Ман Самның, кейіннен Шиелілік 38 Еңбек Ерінің жоғары еңбек марапатына ие болуы аудан көлемінде ғана емес, жалпы Сыр бойына егіншілікке бет бұрудың нәтижесі еді. Сол бастама 1960 жылдардан бері өрісі кеңіп өркен жайған жас Жақаевшылар қозғалысына ұласты.
Аудан өзінің даму тарихында еңбек пен ерліктің, ынтымақ пен бірліктің ұлы куәсіндей талай жеңістерге қол жеткізді. 2000 жылғы Сыр бойындағы он ғасыр адамдарының бесеуі Шиеліліктер: М.Шоқай, Ы.Жақаев, Ш.Есенов, Н.Бекежанов, Ә.Тәжібаевтардың болуы тарлан саясаткер, даңғайыр диқан, зерделі ғалым, жезтаңдай әнші мен арқалы ақын тәрбиелеуде бұл өлкенің белгілі орын алатындығын дәлелдесе керек.
Аумақтық әкімшілік бөлінісі: 1 кент және 22 ауылдық округтерінен тұрады.
Аудандағы 40 елді – мекенде барлығы 77121 адам тұрады. Оның ішінде кент орталығында 30459 адам, ауылдық елді – мекендерде 46662 адам тұрады. Олар, 21 ұлт өкілінен құралған. Аудан тұрғындарының негізін 95,7 пайызын қазақ, 1,9 пайызын орыс, 1,4 пайызын корей ұлтының өкілдері құраса, қалған 1,0 пайызын басқа ұлт өкілдері құрайды.
Аудан бойынша 47 тарихи – сәулет ескерткіштері тізімге алынған. Олар археологиялық, архитектуралық, монументтік және тарихи ескерткіштер болып бөлінген. Ескерткіштердің көпшілігі Сарысу өзенінің бойында және Телікөл аумағына орналасқан.
Аудан халқына 1 аудандық мәдениет үйі, «Жеңіс» мәдениет үйі, 6 ауылдық мәдениет үйлері мен 19 ауылдық клубтар, 5 халықтық ұжымдар, 2 мәдени қызмет көрсету кешені, 32 мемлекеттік жүйедегі кітапханалар, 2 музей мәдени қызмет етуде.
Ауданда 40 мектеп (оның 32 орта, 5 негізгі, 3 бастауыш) жұмыс істейді. Олардың 19 – ы типтік жобада, қалғандары ыңғайластырылған ғимараттарда орналастырылған. 20 мектепке дейінгі мекеме, 2 мектептен тыс мекеме (Әуез мектебі және оқушылар үйі) бар.
Ауданда 23 СТК – дан бөлек 4 саяси партия өкілдіктері, 15 ҮЕҰ, 3 кәсіптік одақтар ұйымдары, 6 діни, 2 жастар қоғамдық бірлестіктері бар.
Әлеуметтік-экономикалық паспорты
2011 жыл 1 шілдеге
АУДАННЫҢ АУМАҒЫ 3239755 га
Елді мекендердің аумағы
Шиелі кенті3687 Ауылдық округтер Ақмая 12965 Ақтоған 105328 Алмалы 2965 Бәйгеқұм 3382 Бестам 4875 Гигант 21592 Жанатурмыс 19479 Еңбекші 498609 Жиделіарық 2753 Жөлек70805 Жуантөбе 6614 Иіркөл 19652 Керделі 7095 Қарғалы 418902 Майлытоғай 92658 Сұлутөбе 608075 Қоғалы 415176 Талаптан 416641 Тартоғай 338832 Телікөл 84726 Төңкеріс 15972 Ортақшыл 68972
Аудан жерлерінің санаты: • ауылшаруашылық жерлер - 192540 га • елді мекендер жері - 61646 га • өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және басқа жерлер- 4376 га • орман қорының жері - 1663265 га • су қорының жері - 18545 га • бос жерлер - 1486543 га
Халқы
| 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 1999 | 2009 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 24747 | ▲36809 | ▲48905 | ▲56048 | ▲62790 | ▲73896 | ▲75306 | ▲83139 |
Тұрғындар саны – 82 399 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 96,70%, орыстар – 2,05%, корейлер – 0,84%, басқа ұлт өкілдері – 0,42%.
Әкімшілік бөлінісі
38 елді мекен 22 ауылдық округ пен 1 кенттік әкімдікке біріктірілген:
Аудан басшылары
- 1928 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Шушанян Говор Агенесович
- 1929 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы – Федосов
- 1940 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Коморов Ефим
- 1940 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Кенжеғараев Әбен
- 1941-1945 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Жүгрәлин Ғиззат
- 1945-1948 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Иманқұлов Иса
- 1948-1952 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Қаракөзов Көмекбай (керейіт)
- 1952 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Нұржанов Алпысбай
- 1952-1954 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Әлжанов Әмзе
- 1954-1957 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Оспанов Сейдолла
- 1957-1962 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Әбдікәрімов Исатай
- 1962-1964 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Сопбеков Байбол
- 1964-1970 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Мұхамеджанов Ғафур
- 1970-1983 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Бәйімбетов Орынбасар
- 1983-1987 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Шаухаманов Сейілбек
- 1987-1989 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Әбенов Абдолла
- 1989-1992 жылы Шиелі аудандық партия комитетінің І хатшысы - Ахметжанов Машарап
- 1992-1994 жылы Шиелі ауданының әкімі - Ердешбаев Жолдасбек
- 1994-1995 жылы Шиелі ауданының әкімі - Әбибуллаев Ибрагим
- 1995-2000 жылы Шиелі ауданының әкімі - Тұрабаев Жарылқасын
- 2000-2001 жылы Шиелі ауданының әкімі - Жүсіп Серік
- 2001-2008 жылы Шиелі ауданының әкімі - Мұстафаев Ерлан Төлегенұлы
- 2008-2013 жылы Шиелі ауданының әкімі - Нәлібаев Нұрлыбек Машбекұлы
- 2013 - 2014 жылы Шиелі ауданының әкімі - Ергешбаев Мұрат Нәлқожаұлы
- 2014 жылдың мамыр айынан бастап Шиелі ауданының әкімі - Сәрсенбаев Қайратбек Әубәкірұлы
Бюджет
2011 жылға арналған аудандық бюджет кірісі 5 млрд. 891 млн. 80 мың теңгеге нақтыланып, 2010 жылмен салыстырғанда 3,2 пайызға өсті. Аудандық бюджетке 9 рет өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.
Аудандық бюджет өз кірісі болжамдалған 1 млрд. 307 млн. 31 мың теңгенің орнына 1 млрд. 347 млн. 520 мың теңге болып 103,1 пайызға жеткен.
Бюджет шығысы 5 млрд. 872 млн. 278 мың теңгеге немесе 99,6 пайызға (болжам 5 млрд. 896 млн 285 мың теңге) орындалды.
Инвестиция
Облыс бойынша 2011 жылы 221 млрд. 640 млн теңге инвестициялық қаржы тартылып 85,3 пайызды ғана құраса, жалпы көлемнен аудан үлесі 4.8 пайызды құрап, 124,9 пайызға өскен. Қаржы көлемін тарту көрсеткіші жағынан Қызылорда қаласынан кейінгі деңгейде орын алған.
Негізгі қорға салынған инвестиция көлемінде жергілікті бюджет қаржысы 5,4 пайыз, республикалық бюджет қаржысы 11,6 пайыз, кәсіпорындардың салған меншікті қаражаттары 82,9 пайызды құрады.
Өнеркәсіп саласы
2011 жылы облыс көлемінде өнеркәсіп өндірісінің нақты көлемінің индексі – 100.0 пайызды құраса, есепті кезеңде ауданның өнеркәсіп кәсіпорындары 16 млрд. 167 млн теңгенің өнімін өндіріп, 100.0 пайызға орындалған яғни, облыстың орташа көрсеткішімен бір деңгейде болып отыр.
Оның ішінде: тау-кен өндірісінде облыс бойынша 99,9 пайызды құраса, ауданда 10 млрд. 436 млн теңгенің өнімі өндіріліп, 106,4 пайызға өскен.
Ауыл шаруашылығы саласы
Ауданның ауылшаруашылығы 2011 жылы барлық көрсеткіштер бойынша облыс көлемінде І орын алып жылды қорытындылады. Жыл бойында ауылшаруашылық өнімдерін өндіру ұқсату, өңдеу көрсеткіштерінен облыс рейтингісі бойынша аудан І орынмен қорытындылады.
2011 жылы ауданда 7 млрд. 731 млн. 678 мың теңгенің жалпы ауылшаруашылығы өнімдері өндірілген. 2010 жылмен салыстырғанда өсім 120,6 пайызды құрап, 1 млрд. 318 млн. 891 мың теңгенің өнімі артық өндірілген.
Ауданда өндірілген күріш көлемі есепті кезеңмен салыстырғанда 106,7 пайыз, өңдеу көрсеткіші 100,5 пайыз болып отыр.
Ауданда егін шаруашылығы бойынша 2011 жылы 23967 гектар жерге түрлі ауылшаруашылығы дақылдары орналастырылды. Атап айтқанда, 8400 гектар күріш, 1650 гектар бидай, 233 гектар тары, 160 гектар дәндік жүгері, 249 гектар мақсары, 56 гектар күнбағыс, 1624 гектар картоп, 1857 гектар бақша, 1180 гектар көкөніс егілсе, 2650 гектарға жаңа жоңышқа, 5736 гектарға ескі жоңышқа дақылдары орналасты. Жалпы егіс көлемі 2010 жылмен салыстырғанда 128 гектарға артық егілді. Оның ішінде күріш дақылының көлемі 64 гектарға артты.
Аудан дихандары 2011 жылы 8400 гектар күріш дақылының әр гектарынан 45,0 центнерден орта өнім жинап 37800 тонна, картоп дақылының әр гектарынан 205,0 центнерден 33292 тонна, көкөністің әр гектарынан 175,0 центнерден 20060 тонна, бақшаның әр гектарынан 200,0 центнерден 37140 тонна өнім алды.
Мал шаруашылығы Аудандық статистика бөлімінің ұсынып отырған №24 үлгідегі мал шаруашылығының есебі бойынша 2011 жыл аяғындағы есеп бойынша ірі қара 38559, қой-ешкі 110984, түйе-931, жылқы 7026, құс 42628 басты құрады.
Ауданда орта есепппен әр 100 аналықтан 72 бұзау, 110 қозы-лақ, 75 бас құлын, 47 бас бота алынса, (тірілей салмақта) 4613,4 тонна ет, 17260,0 тонна сүт, 2 млн 605 мың дана жұмыртқа өндірілген.
“Сыбаға” бағдарламасы бойынша ет бағытындағы ірі қара малын 2 шаруашылық (Нәлібаев ш.қ., Асан ш.қ.) 41 бас мал алса, Байсын ш,қ, 180 басқа құжаттарын өткізген.
2012 жылдың қаңтарына асыл тұқымды мал басы МІҚ 483 бас оның ішінде аналығы 177 бас, қой 8153 бас аналығы 5768 бас, түйе 264 бас аналығы 130 бас құрайды. Ауданда 8 шаруашылық асыл тұқымды мал өсірумен айналысса, оның ішінде 5 қой, 2 ірі қара, 2 түйе шаруашылығы. 5 шаруашылық үкіметтен арнайы статус алған.
Жыл басынан ауданда ветеринариялық-санитарлық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында аудандық бюджеттен сарып (бруцеллез) малдарды санитарлық союға 1308,4 мың теңге, ауру уақ малдарды санитарлық жоюға 584,0 мың теңге, эхинококкоз, құтыру, лишмониоз ауруының алдын алу үшін бұралқы ит, мысықтарды жоюға 777,8 мың теңге, Конго–қырым қанды безгегі ауруын болдырмауға (дезинфекция) 1 млн 995 мың теңге қаржы бөлініп, тиісті жұмыстар атқарылды.
Шағын кәсіпкерлік саласы
2011 жылы ауданда шағын кәсіпкерліктің 2746 субъектісі тіркеліп, өткен жылмен салыстырғанда 10,2 пайызға өссе, (оның ішінде заңды тұлға - 181, жеке тұлға 2121, шаруақожалықтар 444) шағын кәсіпкерлік субъектілерінде жұмыспен қамтылғандар саны 5375 адамды құрап, 7,7 пайызға артты.
Жыл басынан бюджетке 217 млн. 461 мың теңге түсім түскен.
Кәсіпкерлікті дамытуға несие қаржы беруші банктер мен шағын несие ұйымдар тарапынан 2010 жылы 3178 субъектіге 993 млн. 400 мың теңге берілсе, 2011 жылы 4673 субъектіге 1 млрд. 564 млн. 100 мың теңге беріліп, несие қаржы көлемі 157 пайызға өскен.
Индустриялық-инновациялық даму бағдарламасына Шиелі ауданынан жалпы құны 1 млрд. 704 млн теңгені құрайтын 6 жоба ұсынылып, өңірлік индустрияландыру картасына енгізілді. Оның ішінде, «Алтын бала - 08» ЖШС-нің қамыс жаңқасынан тақта шығару зауыты, «MKS-Company» ЖШС-нің химиялық заттарды сақтау қоймасы, жеке кәсіпкер С.Ермахановтың шұбатты қайта өңдеу цехы, жеке кәсіпкер П.Маханбеттің мал сою пункті, «Шиелі-Авангард» ЖШС-нің сүтті қайта өңдеу зауыты және жеке кәсіпкер Е. Қожахметовтің макарон өнімдерін өндіру цехы.
Жоғарыда аталған индустриялдық-инновациялық бағдарламаны одан әрі жалғастыру мақсатында 2012 жылға ауданнан жалпы сомасы 800 млн теңгені құрайтын «Балауса» ЖШС-нің ванадий өнімін жаңа технология бойынша өндіру жобасы индустрияландыру картасына енгізуге ұсынылды. Жалпы сомасы 580 млн теңгені құрайтын «Шиелі тас – Оңтүстік» ЖШС-нің әк шығару зауыты «Қызылорда-Әлеуметтік кәсіпкерлік корпорациясы» арқылы индустрияландыру картасына енгізілді.
Әлеуметтік сала
Аудандағы 2011 жылғы күнкөрістің ең төменгі деңгейінің 1 айдағы орташа шамасы жан басына шаққанда 15090 теңгені құрап, облыстық орташа деңгейден теңгеден төмен болуы аудандағы негізгі азық-түлік, тұтыну тауарларының бағаларының тұрақтылығының дәлелі.
2.Орташа атаулы айлық жалақы:
Ауданда 2011 жылы бір жұмыскерге шаққандағы орташа атаулы айлық жалақы 84594 теңгеге жетіп, жалақы деңгейі Қызылорда қаласындағы орташа деңгейден ғана төмен болып отыр.
3. Жұмыспен қамту:
Ауданда жалпы жұмыссыздық деңгейі 2010 жылы 5,9 пайызды құраса, 2011 жылы 5,8 пайызға түскен, Жұмыссыз мәртебесін алған азаматтардың экономикалық белсенді халыққа қатысы, яғни, ресми жұмыссыздық деңгейі 2010 жылғы 0,5 пайыздан 2011 жылғы 0,3 пайызға кеміп біршама төмендеген.
2011 жылы жұмыс іздеуші ретінде тіркелген 2774 азаматтан тұрақты жұмысқа 2105 азамат орналастырылды. Кент және ауыл әкімдерімен 369 келісім-шарт жасалып, 906 азамат ақылы қоғамдық жұмыстарға тартылып, 25 млн. 697 мың теңге, әлеуметтік жұмыс орындарына 13 адам тартылып, 562 мың теңге қаржы жұмсалды.
4. Әлеуметтік жұмыс орындары мен жастар практикасы:
Әлеуметтік жұмыс орындарын ұйымдастыру мен қаржыландыру және жастар тәжірибесін өткізуге республикалық бюджеттен 16 млн. 120 мың теңге бөлінді. 92 мекемемен келісім-шарт жасалынып, 74 азамат жастар тәжірибесіне жіберілсе, әлеуметтік жұмыс орындарына 241 азамат тартылды.
5. Әлеуметтік төлемдер:
Аудан бойынша тұрмысы төмен отбасыларына қолдау көрсету мақсатында 1022 отбасына 16 млн. 236 мың теңге тұрғын үй көмегі, 18 жасқа дейінгі балаларға төленетін жәрдемақыға 9372 балаға 124 млн. 968 мың теңге төленсе, атаулы әлеуметтік көмекке 269 отбасына 12 млн. 755 мың теңге, үйден оқытылып, тәрбиеленетін мүгедек балаларға әлеуметтік көмек 117 балаға 5 млн. 134 мың теңге төленді.
6. Ардагерлер мен мүгедектерді әлеуметтік қолдау:
Аудан көлемінде 2215 мүгедек азаматтар есепте тұрса, оның ішінде бірінші және екінші топтағы мүгедектер 1117, үшінші топтағы мүгедектер 763, ал 16 жасқа дейінгі мүгедек балалардың саны 335.
Жыл басынан 77 бірінші топтағы мүгедекке 68 жеке көмекші қызметіне 7 млн. 904 мың теңге, 20 мүгедекке 3 ымдау тілі маманы қызмет жасап, оларға 1 млн. 66 мың теңге қаржы жұмсалды.
Мүгедектерді міндетті гигиеналық құралдармен қамтамасыз ету үшін 8 млн. 205 мың теңгеге гигиеналық құралдар алынып, 259 мүгедекке таратылды.
2011 жылдың басынан Ұлы Отан соғысына қатысушылары мен мүгедектеріне коммуналдық қызмет үшін 23 ардагерге, бөгде біреудің көмегін қажет ететін 80 жастан асқан жалғызбасты 12 зейнеткерге, «Отан», «Даңқ» ордендерімен марапатталған және Қазақстан Республикасының құрметті атағына ие болған 6 азаматқа, Ауған соғысы мен Чернобыль апатының зардабын жоюға қатысқандар мен мүгедектеріне және Семей полигонына тікелей қатысушыларына коммуналдық төлемге барлығы 137 азаматқа, Ұлы Отан соғысы жылдары тылда еңбек етіп «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталған 47 ардагерге коммуналдық төлемге, барлығы 10 млн. 409 мың теңге аудандық бюджеттен, қаржы төленді.
ҰОС-ның ардагерлеріне, тылда 6 айдан кем емес еңбек еткен ардагерлерге және тылда еңбек етіп «Ерен еңбегі үшін» марапатталған ардагерлерге Жеңістің 66 жылдық мерекесіне орай бір жолғы материалдық көмекке облыстық бюджеттен 982 адамға 28 млн. 776 мың теңге қаржы төленді.
Білім саласы
Ауданда 40 мектеп, 29 мектепке дейінгі, 2 мектептен тыс мекеме және кешкі жалпы білім беретін мектеп, 1 «Сыр Ұланы» жазғы демалыс лагері жұмыс жасайды. Білім мекемелерінде барлығы 2625 мұғалім, жаңа оқу жылында 15621 оқушы, мектепке дейінгі мекемелерде 3 980 бала білім алып, тәрбиеленуде.
2011 жылы 37 млн. 108 мың теңгеге 7 мектеп биология, лингофонды және мультимедиялық кабинеттермен жабдықталды.
Бүгінгі күні 34 мектепте мультимедиялық кабинет, 37 мектепте интерактивті тақталар, 1210 компьютер бар. 40 мектеп интернет желісіне қосылып, барлығында Web-сайдтар ашылған оған бөлінген қаржылар толық игерілді.
Аудандық бюджеттен жалпыға міндетті оқу қорына 75 млн. 254 мың теңге, оқулықтар алуға 14 млн. 980 мың теңге бөлініп, толығымен игерілді. Ауданда «Балапан» бағдарламасын іске асыру бағытында, 4 жеке (Шиелі кентінен «Абылай», «Жадыра» Жаңатұрмыс ауылынан «Шұғыла», Ақмая ауылынан «Жадыра»), балалар бақшасы мектептер жанынан 4 шағын орталықтар (№48, №244 Шиелі кентінен, №153 Тартоғай, №206 мектеп Жиделіарықі ауылдарындағы мектептерде) ашылды.
Қазіргі таңда ауданда 29 (16-і мемлекеттік, 1-уі ведомоствалық, 12-і жеке) бала бақша, 8 шағын орталықта 3 980 бала қабылданып, мектепке дейінгі мекемемен қамту 66,0 пайызды құрады.
Аудан бойынша 32 орта, 3 негізгі мектеп медициналық кабинеттермен қамтамасыз етілген. 2011 жылы 15 621 оқушы 100 пайыз толық медициналық бақылаудан өтті.
Білім беру мекемелерін жай жөндеу жұмыстарына 16 млн. 896 мың теңге қаржы бөлініп, толық игерілді.
Бұрынғы «Жеңіс» кинотеатры «Оқушылар үйі» теңгеріміне беріліп жергілікті бюджеттен ғимаратты қайта жаңғырту, күрделі жөндеу және бу қазандығы ғимаратын салу жұмыстарына - 93 млн. 378 мың теңге қаржыға күрделі жөндеу жұмыстары жүргізіліп, пайдалануға берілді.
Денсаулық сақтау саласы
Шиелі ауданының халық саны - 77145 (77056). 18 дейінгі балалар саны - 24813 (24498),1 жасқа дейінгі балалар саны - 1847, әйелдер - 37821(36135), туу жасындағы әйелдер - 17579(17251).
Күндізгі стационарлық жұмыс туралы Барлық төсек саны - 80, «Шапағат» ауылдық емханасы-16 , «Болашақта» ауылдық емханасы - 24, Көкшоқы емхана-3, АА Бәйгеқұмда-12, АА Тартоғай-7, ДА қарғалы-4, ДА Ақмая-3, ДА Сұлутөбе-10, ДА Балаби -3. Барлық шыққан аурулар саны -1440, Орташа төсек күні -7,8.
Амбулаторлық көмек Амбулаторлық көмек көрсетіп жүрген дәрігер саны - 84, оның ішінде дәрежелісі - 29-34,5%. 10 мың халық санына шаққанда дәрігерлермен қамтамасыз ету көрсеткіші-10,3. Емханаларға барлық көрінген науқас саны-200407. Алдын алу тексерістен өткені - 115607 Ауруына байланысты көру- 84800 Үйіне барып көрілгендер – барлығы - 28875, Активпен барып көру – 14373 Емханаларда қабылдау кезінде бір сағаттық көрсеткіш -5,3 (5,2), үйге барып көрудің 1 сағаттық салмағы -2,2 (2,0). Барлық тіркелген науқас –35584. Алғашқы тіркелген науқастар- 21235,
Аудандық емхана, Салауатты өмір салтын қалыптастыру мамандары және аудандық емдеу алдын алу мекемелерінің СӨСҚ мамандары Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Әбішұлының 2010 жылғы 29 қарашадағы №1113 жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011 – 2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру мақсатында санитарлық-ағарту мен үгіт насихат жұмыстарын барлық емдеу алдын алу мекемелерінде жүргізуде.
Мәдениет
Аудан халқына 27 мәдениет үйлері мен клубтары, 32 мемлекеттік жүйедегі кітапханалар, 2 музей, 2 мәдени қызмет көрсету кешені, 5 халықтық ұжым барлығы 68 мәдениет мекемелері халыққа қызмет көрсетеді.
Аудандағы мәдениет мекемелерінің 2010 жылғы жалпы бюджеті 147 387,0 мың теңгені құраса, 2011 жылы бұл көрсеткіш 192 745,0 мың теңгеге жетті.
2011 жылы облыстық бюджеттен 7 млн 547 мың теңге қаралып, 4 млн 717 мың теңгесіне 25 орындық автобус көлігі, 2 млн. 800 мың теңгесіне көркемөнепаздардың ұлттық киімдері алынды. Аудандық мәдениет үйінің ақылы қызметтен тапқан 2 млн 400 мың теңгеге аудандық мәдениет үйі, Н.Бекежанов, Ы.Жақаев, Бидайкөл, Сұлутөбе, Жөлек ауылдық мәдениет үйлері мен Алғабас, Ә.Тәжібаев ауылдық клубтарына барлығы 8 музыкалық дыбыс күшейткіш аппаратуралары алынды.
Аудан өнерпаздары 4 республикалық, 3 аймақтық, 20 облыстық, 12 аудандық байқауларға қатысып, нәтижесінде 8 – бас жүлде, 15 - І орын, 11 – ІІ орын, 18 - ІІІ орынды иеленді. Өткен жылы Шиелі ауданында 2 республикалық, 5 облыстық, 12 аудандық байқаулар өткізілді.
Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігінің 20 жылдығы аясында «Алтын күз-2011» мерекесімен бірге екі мәрте Социалистік Еңбек Ері Ы.Жақаевтың 120 жылдығы республикалық деңгейде атап өтілді. Мерейтой аясында республикалық ақындар айтысы, дәстүрлі ән фестивалі өткізілді.
Ы.Жақаев атындағы күріш өсіру тарихи мұражайын кент орталығынан соғуға облыс бюджеттен 70 млн. 700 мың теңге қаржы қаралып, 2012 жылға 26 млн теңге бөлініп отыр.
Спорт
Қазіргі таңда ауданда 1500 орындық 1 стадион, 150 орындық 1 стадион, 1 спорт кешені, 31 спорт зал, 207 спорт ойындарының алаңдары және 21 спорт залға бейімделген залдар, 1 теннис корты, 1 боулинг орталығы жұмыс жасайды. Онда 15700 спортшы спорттың 20 түрімен шұғылданады. 240 дене шынықтыру мамандары жұмыс жасайды. Аудандағы 2 балалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде 1002 спортшы жас өспірімдер спорттың 11 түрінен футбол, волейбол, баскетбол, қазақ күресі, дзю-до, еркін күрес, грек-рим күрестеріне, тоғызқұмалақ, ауыр атлетика, таеквандо, бокс секцияларына қатысады.
2011 жылы 243 аудандық жарыс өткізілді, 26 облыстық, 13 Республикалық және 4 Халықаралық жарыстарға қатысып, аудан спортшылары 3 Қазақстан Республикасының спорт шебері, 8 Қазақстан Республикасының спорт шеберлігіне кандидат және 9 І-ші разрядты спортшылар дайындалды. Әр түрлі спорт түрлері бойынша аудан құрама командаларының мүшелерін дайындау және облыстық жарыстарға қатысу үшін қаралған 4708,0 мың теңге, аудандық деңгейде спорттық жарыстар өткізуге қаралған 1070,0 мың теңге толық игерілді.
2011 жылы ауыр атлетикадан Андрей Құдайбергенов пен Әсел Аманкелді Қазақстан Республикасының 2 дүркін чемпиондары атанды. Тоғызқұмалақтан №157 мектеп оқушысы Айнұр Есенова және таеквондодан №50 мектеп оқушысы Ақниет Садықова ересектер арасында өткен Қазақстан Республикасының чемпиондары атанды.
2011 жылы «КазАтомПром» ұлттық компаниясының демеушілігімен «Көкшоқы» елді мекенінде жалпы құны 106 млн теңге тұратын орталық стадион пайдалануға берілді.
Сонымен қатар, жеке азаматтардың демеушілігімен ауылдарда балалар спорт алаңдарын салу дәстүрі жалғасын тауып келеді.
2011 жылдың мамыр айында Ақтоған ауылының тумасы «Жезкиік және К» ЖШС директоры Махантаев Шәймерден 40 млн теңгеден астам қаржыға ауылдағы №155 мектеп ауласынан балаларға арналған спорт алаңын салып, пайдалануға берілді. Спорттық алаңда футбол, волейбол, арнайы жүгіретін жолдар қарастырылған.
Дереккөздер
- Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ҚР халық санақтары
Сыртқы сілтемелер
- www.shieli.gov.kz Мұрағатталған 6 мамырдың 2020 жылы.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shieli audany Қyzylorda oblysynyn ontүstik shygysyndagy әkimshilik aumaktyk bolik 1938 zhyly kurylgan Zher aumagy 34 3 myn km Ortalygy Shieli kenti Қazakstan audanyShieli audanyӘkimshiligiOblysyҚyzylorda oblysyAudan ortalygyShieliAuyldyk okrugter sany22Kenttik әkimdikter sany1Auyl sany38ӘkimiAjtbaj Nasriddinuly ZhandarbekovAudan әkimdiginin mekenzhajyShieli kenti Ryskulov koshesi 6Tarihy men geografiyasyKoordinattary44 10 12 s e 66 18 00 sh b 44 17000 s e 66 30000 sh b 44 17000 66 30000 G O Ya Koordinattar 44 10 12 s e 66 18 00 sh b 44 17000 s e 66 30000 sh b 44 17000 66 30000 G O Ya Қurylgan uakyty1938Zher aumagy34 3 myn km Uakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny85 271 adam 2023 Ұlttyk kuramykazaktar 96 92 orystar 1 92 korejler 0 76 baska ult okilderi 0 40 Sandyk identifikatorlaryAvtomobil kody11Shieli audanynyn әkimdigiGeografiyalyk ornyAudan batysynda Syrdariya audany zhәne Қyzylorda kalasymen ontүstiginde Өzbekstan Respublikasymen ontүstik shygysynda Zhanakorgan audanymen shygysynda Tүrkistan oblysynyn Sozak audanymen shektesedi TarihyShieli audany Қazak KSR Zhogargy Soveti Prezidiuymynyn Zharlygymen 1928 zhyly kyrkүjek ajynda kurylgan Audannyn zhalpy zher kolemi 3239755 ga Shieli audany ezhelgi Syrdariya ozeninin orta agysyna oryn tepken kieli meken Shygysynda alty alashka belgili Syganak Bestam shaҺary teriskejinde Ontүstik onirge etene sugyna zhatkan kart Қaratau zhatyr Odan әri Arkadan bastau alyp Shieli zherine kelip tireletin Sarysu ozeni Tanbaly tas tur Talaj tarihi okiganyn kuәsi bolgan atakty Telikol de osy onirde Batysy oblys ortalygynyn shekarasyna iek artkan tүstiginde bajyrgy sary zhel olke Қyzylkum XX gasyr әlemdik damuda nebir gylymi ashylulardyn kuәsi bolsa Shieli zherinin azamattary da ozderinin zhana dәuirdegi 80 zhyldygy kezinde gasyrlarga ten osu orkendeu zhyldarynyn kuәsi boldy HIH gasyrdyn sonynda orys armiyasynyn Syr bojyn basyp algannan kejin orys koshpendilerinin kelui 1903 1905 zhyldary Orynbor Tashkent temirzholynyn salynuy onirdin bet bejnesin ozgertumen birge halyk sanasynyn oyanuyna da ykpal etti Orys generaly Skoblev atyndagy poselke 1919 zhyldyn 19 majynda Shieli atauyna ie boldy Ғasyr basyndagy algashky onzhyldykta Shieli halky Қyzylkumnan tүjemen sekseuil dajyndap Orta Aziya men Resejge zhiberse kejin tar taban temirzholdyn salynuy nәtizhesinde zhurtshylyk temirzhol vagondarymen dankty Syr zhigerlerin sekseuil zhan zhakka zhonelte bastady Algash Tashtop kejin LZU atangan mekemeler osy kazhyrly isterdin ajgagy Shyndygynda munyn ozi bir kezderi egin men mal sharuashylygy zhemis pen zhidek osirumen shugyldangan halyktyn orkenietke degen umtylysynyn bir korinisi boldy Zhergilikti halyk zhonyshka osirudi ken kolemde kolga alyp Tүrkistan әskeri okrugine zhonyshka dajyndaudyn bazasyna ajnaldy Algash kommunalar men uzhymdyk sharuashylyktardyn kuryluy barsha zhurttyn otyrykshy elge ajnalyp ajmaktyn әleumettik ekonomikalyk damuyna negiz kalady Shieli audanynyn otken gasyr basyndagy algashky adymy osylajsha bastalgan dy 1929 1930 zhyldary audan makta kүrish arpa suly egumen ajnalysyp tort tүlik maldy kobejtti Shieli onirinde sauatsyzdykty zhoyu bilim men gylymga degen umtylys korinis tapty Zhanadan mektepter salynyp malshylar men dikandardyn balalarynyn bilim aluyna zhagdaj zhasalyndy Halyktyn densaulygyn saktau zhoninde de zhana bagdarlamalar zhүzege asyryla bastady Shieli onirinde ozinin zhankeshti enbegimen elinin de ozinin de dankyn shygargan dangajyr dihan Ybyraj Zhakaev boldy Osyndaj tulgalardyn zhojkyn tegeurini Shieli alkabynda sonau sogys karsanynda 1940 zhyly 14 myn ketpen katyskan Shieli kanalynyn kazyluy edi Tolagaj enbektin nәtizhesinde Syrdyn zharty arnasyndaj bolgan osy bas kanal kazirgi bүkil Shieli ajmagy su zhүjelerinin bastauyndaj boldy Halyktyn nanga kol zhetken sәti shyn mәninde osy kezennen bastaldy 1947 zhyly Ybyraj Zhakaevtyn munan son Kim Man Samnyn kejinnen Shielilik 38 Enbek Erinin zhogary enbek marapatyna ie boluy audan koleminde gana emes zhalpy Syr bojyna eginshilikke bet burudyn nәtizhesi edi Sol bastama 1960 zhyldardan beri orisi kenip orken zhajgan zhas Zhakaevshylar kozgalysyna ulasty Audan ozinin damu tarihynda enbek pen erliktin yntymak pen birliktin uly kuәsindej talaj zhenisterge kol zhetkizdi 2000 zhylgy Syr bojyndagy on gasyr adamdarynyn beseui Shielilikter M Shokaj Y Zhakaev Sh Esenov N Bekezhanov Ә Tәzhibaevtardyn boluy tarlan sayasatker dangajyr dikan zerdeli galym zheztandaj әnshi men arkaly akyn tәrbieleude bul olkenin belgili oryn alatyndygyn dәleldese kerek Aumaktyk әkimshilik bolinisi 1 kent zhәne 22 auyldyk okrugterinen turady Audandagy 40 eldi mekende barlygy 77121 adam turady Onyn ishinde kent ortalygynda 30459 adam auyldyk eldi mekenderde 46662 adam turady Olar 21 ult okilinen kuralgan Audan turgyndarynyn negizin 95 7 pajyzyn kazak 1 9 pajyzyn orys 1 4 pajyzyn korej ultynyn okilderi kurasa kalgan 1 0 pajyzyn baska ult okilderi kurajdy Audan bojynsha 47 tarihi sәulet eskertkishteri tizimge alyngan Olar arheologiyalyk arhitekturalyk monumenttik zhәne tarihi eskertkishter bolyp bolingen Eskertkishterdin kopshiligi Sarysu ozeninin bojynda zhәne Telikol aumagyna ornalaskan Audan halkyna 1 audandyk mәdeniet үji Zhenis mәdeniet үji 6 auyldyk mәdeniet үjleri men 19 auyldyk klubtar 5 halyktyk uzhymdar 2 mәdeni kyzmet korsetu kesheni 32 memlekettik zhүjedegi kitaphanalar 2 muzej mәdeni kyzmet etude Audanda 40 mektep onyn 32 orta 5 negizgi 3 bastauysh zhumys istejdi Olardyn 19 y tiptik zhobada kalgandary yngajlastyrylgan gimarattarda ornalastyrylgan 20 mektepke dejingi mekeme 2 mektepten tys mekeme Әuez mektebi zhәne okushylar үji bar Audanda 23 STK dan bolek 4 sayasi partiya okildikteri 15 ҮEҰ 3 kәsiptik odaktar ujymdary 6 dini 2 zhastar kogamdyk birlestikteri bar Әleumettik ekonomikalyk pasporty2011 zhyl 1 shildege AUDANNYҢ AUMAҒY 3239755 ga Eldi mekenderdin aumagy Shieli kenti3687 Auyldyk okrugter Akmaya 12965 Aktogan 105328 Almaly 2965 Bәjgekum 3382 Bestam 4875 Gigant 21592 Zhanaturmys 19479 Enbekshi 498609 Zhideliaryk 2753 Zholek70805 Zhuantobe 6614 Iirkol 19652 Kerdeli 7095 Қargaly 418902 Majlytogaj 92658 Sulutobe 608075 Қogaly 415176 Talaptan 416641 Tartogaj 338832 Telikol 84726 Tonkeris 15972 Ortakshyl 68972 Audan zherlerinin sanaty auylsharuashylyk zherler 192540 ga eldi mekender zheri 61646 ga onerkәsip kolik bajlanys korganys zhәne baska zherler 4376 ga orman korynyn zheri 1663265 ga su korynyn zheri 18545 ga bos zherler 1486543 gaHalky1939 1959 1970 1979 1989 1999 2009 2021 24747 36809 48905 56048 62790 73896 75306 83139 Turgyndar sany 82 399 adam 2019 Ұlttyk kuramy kazaktar 96 70 orystar 2 05 korejler 0 84 baska ult okilderi 0 42 Әkimshilik bolinisi38 eldi meken 22 auyldyk okrug pen 1 kenttik әkimdikke biriktirilgen Әkimshilik birlik Ortalygy Eldi mekenderi Halky 2021 Akmaya auyldyk okrugi Akmaya auyly 2 2569Aktogan auyldyk okrugi Dosbol bi auyly 1 1101Almaly auyldyk okrugi Almaly auyly 4 2144Bәjgekum auyldyk okrugi Bәjgekum auyly 1 2224Bәjterek auyldyk okrugi Bidajkol auyly 3 4207Bestam auyldyk okrugi Bestam auyly 1 2007Enbekshi auyldyk okrugi Enbekshi auyly 2 1836Zhanaturmys auyldyk okrugi Bajsyn auyly 1 1096Zhideliaryk auyldyk okrugi Zhideliaryk auyly 1 1013Zholek auyldyk okrugi Zholek auyly 2 1706Zhuantobe auyldyk okrugi Algabas auyly 1 3405Iirkol auyldyk okrugi Ybyraj Zhakaev auyly 2 3714Kerdeli auyldyk okrugi Nartaj Bekezhanov auyly 1 2777Қargaly auyldyk okrugi Bulanbaj bauy auyly 1 1235Қogaly auyldyk okrugi Tursynbaj datka auyly 1 1021Majlytogaj auyldyk okrugi Majlytogaj auyly 1 678Ortakshyl auyldyk okrugi Ortakshyl auyly 2 1448Sulutobe auyldyk okrugi Sulutobe auyly 3 3001Talaptan auyldyk okrugi Bala bi auyly 1 3651Tartogaj auyldyk okrugi Tartogaj auyly 4 2167Telikol auyldyk okrugi Әbdilda Tәzhibaev auyly 1 1558Turan auyldyk okrugi Shegen Қodamanov auyly 1 3278Shieli kenttik әkimdigi Shieli kenti 1 35972Audan basshylary1928 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Shushanyan Govor Agenesovich 1929 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Fedosov 1940 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Komorov Efim 1940 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Kenzhegaraev Әben 1941 1945 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Zhүgrәlin Ғizzat 1945 1948 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Imankulov Isa 1948 1952 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Қarakozov Komekbaj kerejit 1952 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Nurzhanov Alpysbaj 1952 1954 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Әlzhanov Әmze 1954 1957 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Ospanov Sejdolla 1957 1962 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Әbdikәrimov Isataj 1962 1964 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Sopbekov Bajbol 1964 1970 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Muhamedzhanov Ғafur 1970 1983 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Bәjimbetov Orynbasar 1983 1987 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Shauhamanov Sejilbek 1987 1989 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Әbenov Abdolla 1989 1992 zhyly Shieli audandyk partiya komitetinin I hatshysy Ahmetzhanov Masharap 1992 1994 zhyly Shieli audanynyn әkimi Erdeshbaev Zholdasbek 1994 1995 zhyly Shieli audanynyn әkimi Әbibullaev Ibragim 1995 2000 zhyly Shieli audanynyn әkimi Turabaev Zharylkasyn 2000 2001 zhyly Shieli audanynyn әkimi Zhүsip Serik 2001 2008 zhyly Shieli audanynyn әkimi Mustafaev Erlan Tolegenuly 2008 2013 zhyly Shieli audanynyn әkimi Nәlibaev Nurlybek Mashbekuly 2013 2014 zhyly Shieli audanynyn әkimi Ergeshbaev Murat Nәlkozhauly 2014 zhyldyn mamyr ajynan bastap Shieli audanynyn әkimi Sәrsenbaev Қajratbek ӘubәkirulyByudzhet2011 zhylga arnalgan audandyk byudzhet kirisi 5 mlrd 891 mln 80 myn tengege naktylanyp 2010 zhylmen salystyrganda 3 2 pajyzga osti Audandyk byudzhetke 9 ret ozgerister men tolyktyrular engizildi Audandyk byudzhet oz kirisi bolzhamdalgan 1 mlrd 307 mln 31 myn tengenin ornyna 1 mlrd 347 mln 520 myn tenge bolyp 103 1 pajyzga zhetken Byudzhet shygysy 5 mlrd 872 mln 278 myn tengege nemese 99 6 pajyzga bolzham 5 mlrd 896 mln 285 myn tenge oryndaldy InvesticiyaOblys bojynsha 2011 zhyly 221 mlrd 640 mln tenge investiciyalyk karzhy tartylyp 85 3 pajyzdy gana kurasa zhalpy kolemnen audan үlesi 4 8 pajyzdy kurap 124 9 pajyzga osken Қarzhy kolemin tartu korsetkishi zhagynan Қyzylorda kalasynan kejingi dengejde oryn algan Negizgi korga salyngan investiciya koleminde zhergilikti byudzhet karzhysy 5 4 pajyz respublikalyk byudzhet karzhysy 11 6 pajyz kәsiporyndardyn salgan menshikti karazhattary 82 9 pajyzdy kurady Өnerkәsip salasy2011 zhyly oblys koleminde onerkәsip ondirisinin nakty koleminin indeksi 100 0 pajyzdy kurasa esepti kezende audannyn onerkәsip kәsiporyndary 16 mlrd 167 mln tengenin onimin ondirip 100 0 pajyzga oryndalgan yagni oblystyn ortasha korsetkishimen bir dengejde bolyp otyr Onyn ishinde tau ken ondirisinde oblys bojynsha 99 9 pajyzdy kurasa audanda 10 mlrd 436 mln tengenin onimi ondirilip 106 4 pajyzga osken Auyl sharuashylygy salasyAudannyn auylsharuashylygy 2011 zhyly barlyk korsetkishter bojynsha oblys koleminde I oryn alyp zhyldy korytyndylady Zhyl bojynda auylsharuashylyk onimderin ondiru uksatu ondeu korsetkishterinen oblys rejtingisi bojynsha audan I orynmen korytyndylady 2011 zhyly audanda 7 mlrd 731 mln 678 myn tengenin zhalpy auylsharuashylygy onimderi ondirilgen 2010 zhylmen salystyrganda osim 120 6 pajyzdy kurap 1 mlrd 318 mln 891 myn tengenin onimi artyk ondirilgen Audanda ondirilgen kүrish kolemi esepti kezenmen salystyrganda 106 7 pajyz ondeu korsetkishi 100 5 pajyz bolyp otyr Audanda egin sharuashylygy bojynsha 2011 zhyly 23967 gektar zherge tүrli auylsharuashylygy dakyldary ornalastyryldy Atap ajtkanda 8400 gektar kүrish 1650 gektar bidaj 233 gektar tary 160 gektar dәndik zhүgeri 249 gektar maksary 56 gektar kүnbagys 1624 gektar kartop 1857 gektar baksha 1180 gektar kokonis egilse 2650 gektarga zhana zhonyshka 5736 gektarga eski zhonyshka dakyldary ornalasty Zhalpy egis kolemi 2010 zhylmen salystyrganda 128 gektarga artyk egildi Onyn ishinde kүrish dakylynyn kolemi 64 gektarga artty Audan dihandary 2011 zhyly 8400 gektar kүrish dakylynyn әr gektarynan 45 0 centnerden orta onim zhinap 37800 tonna kartop dakylynyn әr gektarynan 205 0 centnerden 33292 tonna kokonistin әr gektarynan 175 0 centnerden 20060 tonna bakshanyn әr gektarynan 200 0 centnerden 37140 tonna onim aldy Mal sharuashylygy Audandyk statistika boliminin usynyp otyrgan 24 үlgidegi mal sharuashylygynyn esebi bojynsha 2011 zhyl ayagyndagy esep bojynsha iri kara 38559 koj eshki 110984 tүje 931 zhylky 7026 kus 42628 basty kurady Audanda orta esepppen әr 100 analyktan 72 buzau 110 kozy lak 75 bas kulyn 47 bas bota alynsa tirilej salmakta 4613 4 tonna et 17260 0 tonna sүt 2 mln 605 myn dana zhumyrtka ondirilgen Sybaga bagdarlamasy bojynsha et bagytyndagy iri kara malyn 2 sharuashylyk Nәlibaev sh k Asan sh k 41 bas mal alsa Bajsyn sh k 180 baska kuzhattaryn otkizgen 2012 zhyldyn kantaryna asyl tukymdy mal basy MIҚ 483 bas onyn ishinde analygy 177 bas koj 8153 bas analygy 5768 bas tүje 264 bas analygy 130 bas kurajdy Audanda 8 sharuashylyk asyl tukymdy mal osirumen ajnalyssa onyn ishinde 5 koj 2 iri kara 2 tүje sharuashylygy 5 sharuashylyk үkimetten arnajy status algan Zhyl basynan audanda veterinariyalyk sanitarlyk kauipsizdikti kamtamasyz etu maksatynda audandyk byudzhetten saryp brucellez maldardy sanitarlyk soyuga 1308 4 myn tenge auru uak maldardy sanitarlyk zhoyuga 584 0 myn tenge ehinokokkoz kutyru lishmonioz auruynyn aldyn alu үshin buralky it mysyktardy zhoyuga 777 8 myn tenge Kongo kyrym kandy bezgegi auruyn boldyrmauga dezinfekciya 1 mln 995 myn tenge karzhy bolinip tiisti zhumystar atkaryldy Shagyn kәsipkerlik salasy2011 zhyly audanda shagyn kәsipkerliktin 2746 subektisi tirkelip otken zhylmen salystyrganda 10 2 pajyzga osse onyn ishinde zandy tulga 181 zheke tulga 2121 sharuakozhalyktar 444 shagyn kәsipkerlik subektilerinde zhumyspen kamtylgandar sany 5375 adamdy kurap 7 7 pajyzga artty Zhyl basynan byudzhetke 217 mln 461 myn tenge tүsim tүsken Kәsipkerlikti damytuga nesie karzhy berushi bankter men shagyn nesie ujymdar tarapynan 2010 zhyly 3178 subektige 993 mln 400 myn tenge berilse 2011 zhyly 4673 subektige 1 mlrd 564 mln 100 myn tenge berilip nesie karzhy kolemi 157 pajyzga osken Industriyalyk innovaciyalyk damu bagdarlamasyna Shieli audanynan zhalpy kuny 1 mlrd 704 mln tengeni kurajtyn 6 zhoba usynylyp onirlik industriyalandyru kartasyna engizildi Onyn ishinde Altyn bala 08 ZhShS nin kamys zhankasynan takta shygaru zauyty MKS Company ZhShS nin himiyalyk zattardy saktau kojmasy zheke kәsipker S Ermahanovtyn shubatty kajta ondeu cehy zheke kәsipker P Mahanbettin mal soyu punkti Shieli Avangard ZhShS nin sүtti kajta ondeu zauyty zhәne zheke kәsipker E Қozhahmetovtin makaron onimderin ondiru cehy Zhogaryda atalgan industriyaldyk innovaciyalyk bagdarlamany odan әri zhalgastyru maksatynda 2012 zhylga audannan zhalpy somasy 800 mln tengeni kurajtyn Balausa ZhShS nin vanadij onimin zhana tehnologiya bojynsha ondiru zhobasy industriyalandyru kartasyna engizuge usynyldy Zhalpy somasy 580 mln tengeni kurajtyn Shieli tas Ontүstik ZhShS nin әk shygaru zauyty Қyzylorda Әleumettik kәsipkerlik korporaciyasy arkyly industriyalandyru kartasyna engizildi Әleumettik salaAudandagy 2011 zhylgy kүnkoristin en tomengi dengejinin 1 ajdagy ortasha shamasy zhan basyna shakkanda 15090 tengeni kurap oblystyk ortasha dengejden tengeden tomen boluy audandagy negizgi azyk tүlik tutynu tauarlarynyn bagalarynyn turaktylygynyn dәleli 2 Ortasha atauly ajlyk zhalaky Audanda 2011 zhyly bir zhumyskerge shakkandagy ortasha atauly ajlyk zhalaky 84594 tengege zhetip zhalaky dengeji Қyzylorda kalasyndagy ortasha dengejden gana tomen bolyp otyr 3 Zhumyspen kamtu Audanda zhalpy zhumyssyzdyk dengeji 2010 zhyly 5 9 pajyzdy kurasa 2011 zhyly 5 8 pajyzga tүsken Zhumyssyz mәrtebesin algan azamattardyn ekonomikalyk belsendi halykka katysy yagni resmi zhumyssyzdyk dengeji 2010 zhylgy 0 5 pajyzdan 2011 zhylgy 0 3 pajyzga kemip birshama tomendegen 2011 zhyly zhumys izdeushi retinde tirkelgen 2774 azamattan turakty zhumyska 2105 azamat ornalastyryldy Kent zhәne auyl әkimderimen 369 kelisim shart zhasalyp 906 azamat akyly kogamdyk zhumystarga tartylyp 25 mln 697 myn tenge әleumettik zhumys oryndaryna 13 adam tartylyp 562 myn tenge karzhy zhumsaldy 4 Әleumettik zhumys oryndary men zhastar praktikasy Әleumettik zhumys oryndaryn ujymdastyru men karzhylandyru zhәne zhastar tәzhiribesin otkizuge respublikalyk byudzhetten 16 mln 120 myn tenge bolindi 92 mekememen kelisim shart zhasalynyp 74 azamat zhastar tәzhiribesine zhiberilse әleumettik zhumys oryndaryna 241 azamat tartyldy 5 Әleumettik tolemder Audan bojynsha turmysy tomen otbasylaryna koldau korsetu maksatynda 1022 otbasyna 16 mln 236 myn tenge turgyn үj komegi 18 zhaska dejingi balalarga tolenetin zhәrdemakyga 9372 balaga 124 mln 968 myn tenge tolense atauly әleumettik komekke 269 otbasyna 12 mln 755 myn tenge үjden okytylyp tәrbielenetin mүgedek balalarga әleumettik komek 117 balaga 5 mln 134 myn tenge tolendi 6 Ardagerler men mүgedekterdi әleumettik koldau Audan koleminde 2215 mүgedek azamattar esepte tursa onyn ishinde birinshi zhәne ekinshi toptagy mүgedekter 1117 үshinshi toptagy mүgedekter 763 al 16 zhaska dejingi mүgedek balalardyn sany 335 Zhyl basynan 77 birinshi toptagy mүgedekke 68 zheke komekshi kyzmetine 7 mln 904 myn tenge 20 mүgedekke 3 ymdau tili mamany kyzmet zhasap olarga 1 mln 66 myn tenge karzhy zhumsaldy Mүgedekterdi mindetti gigienalyk kuraldarmen kamtamasyz etu үshin 8 mln 205 myn tengege gigienalyk kuraldar alynyp 259 mүgedekke taratyldy 2011 zhyldyn basynan Ұly Otan sogysyna katysushylary men mүgedekterine kommunaldyk kyzmet үshin 23 ardagerge bogde bireudin komegin kazhet etetin 80 zhastan askan zhalgyzbasty 12 zejnetkerge Otan Dank ordenderimen marapattalgan zhәne Қazakstan Respublikasynyn kurmetti atagyna ie bolgan 6 azamatka Augan sogysy men Chernobyl apatynyn zardabyn zhoyuga katyskandar men mүgedekterine zhәne Semej poligonyna tikelej katysushylaryna kommunaldyk tolemge barlygy 137 azamatka Ұly Otan sogysy zhyldary tylda enbek etip Eren enbegi үshin medalimen marapattalgan 47 ardagerge kommunaldyk tolemge barlygy 10 mln 409 myn tenge audandyk byudzhetten karzhy tolendi ҰOS nyn ardagerlerine tylda 6 ajdan kem emes enbek etken ardagerlerge zhәne tylda enbek etip Eren enbegi үshin marapattalgan ardagerlerge Zhenistin 66 zhyldyk merekesine oraj bir zholgy materialdyk komekke oblystyk byudzhetten 982 adamga 28 mln 776 myn tenge karzhy tolendi Bilim salasyAudanda 40 mektep 29 mektepke dejingi 2 mektepten tys mekeme zhәne keshki zhalpy bilim beretin mektep 1 Syr Ұlany zhazgy demalys lageri zhumys zhasajdy Bilim mekemelerinde barlygy 2625 mugalim zhana oku zhylynda 15621 okushy mektepke dejingi mekemelerde 3 980 bala bilim alyp tәrbielenude 2011 zhyly 37 mln 108 myn tengege 7 mektep biologiya lingofondy zhәne multimediyalyk kabinettermen zhabdyktaldy Bүgingi kүni 34 mektepte multimediyalyk kabinet 37 mektepte interaktivti taktalar 1210 kompyuter bar 40 mektep internet zhelisine kosylyp barlygynda Web sajdtar ashylgan ogan bolingen karzhylar tolyk igerildi Audandyk byudzhetten zhalpyga mindetti oku koryna 75 mln 254 myn tenge okulyktar aluga 14 mln 980 myn tenge bolinip tolygymen igerildi Audanda Balapan bagdarlamasyn iske asyru bagytynda 4 zheke Shieli kentinen Abylaj Zhadyra Zhanaturmys auylynan Shugyla Akmaya auylynan Zhadyra balalar bakshasy mektepter zhanynan 4 shagyn ortalyktar 48 244 Shieli kentinen 153 Tartogaj 206 mektep Zhideliaryki auyldaryndagy mektepterde ashyldy Қazirgi tanda audanda 29 16 i memlekettik 1 ui vedomostvalyk 12 i zheke bala baksha 8 shagyn ortalykta 3 980 bala kabyldanyp mektepke dejingi mekememen kamtu 66 0 pajyzdy kurady Audan bojynsha 32 orta 3 negizgi mektep medicinalyk kabinettermen kamtamasyz etilgen 2011 zhyly 15 621 okushy 100 pajyz tolyk medicinalyk bakylaudan otti Bilim beru mekemelerin zhaj zhondeu zhumystaryna 16 mln 896 myn tenge karzhy bolinip tolyk igerildi Buryngy Zhenis kinoteatry Okushylar үji tengerimine berilip zhergilikti byudzhetten gimaratty kajta zhangyrtu kүrdeli zhondeu zhәne bu kazandygy gimaratyn salu zhumystaryna 93 mln 378 myn tenge karzhyga kүrdeli zhondeu zhumystary zhүrgizilip pajdalanuga berildi Densaulyk saktau salasyShieli audanynyn halyk sany 77145 77056 18 dejingi balalar sany 24813 24498 1 zhaska dejingi balalar sany 1847 әjelder 37821 36135 tuu zhasyndagy әjelder 17579 17251 Kүndizgi stacionarlyk zhumys turaly Barlyk tosek sany 80 Shapagat auyldyk emhanasy 16 Bolashakta auyldyk emhanasy 24 Kokshoky emhana 3 AA Bәjgekumda 12 AA Tartogaj 7 DA kargaly 4 DA Akmaya 3 DA Sulutobe 10 DA Balabi 3 Barlyk shykkan aurular sany 1440 Ortasha tosek kүni 7 8 Ambulatorlyk komek Ambulatorlyk komek korsetip zhүrgen dәriger sany 84 onyn ishinde dәrezhelisi 29 34 5 10 myn halyk sanyna shakkanda dәrigerlermen kamtamasyz etu korsetkishi 10 3 Emhanalarga barlyk koringen naukas sany 200407 Aldyn alu tekseristen otkeni 115607 Auruyna bajlanysty koru 84800 Үjine baryp korilgender barlygy 28875 Aktivpen baryp koru 14373 Emhanalarda kabyldau kezinde bir sagattyk korsetkish 5 3 5 2 үjge baryp korudin 1 sagattyk salmagy 2 2 2 0 Barlyk tirkelgen naukas 35584 Algashky tirkelgen naukastar 21235 Audandyk emhana Salauatty omir saltyn kalyptastyru mamandary zhәne audandyk emdeu aldyn alu mekemelerinin SӨSҚ mamandary Қazakstan Respublikasynyn Prezidenti Nursultan Nazarbaev Әbishulynyn 2010 zhylgy 29 karashadagy 1113 zharlygymen bekitilgen Қazakstan Respublikasynyn densaulyk saktau salasyn damytudyn 2011 2015 zhyldarga arnalgan Salamatty Қazakstan memlekettik bagdarlamasyn zhүzege asyru maksatynda sanitarlyk agartu men үgit nasihat zhumystaryn barlyk emdeu aldyn alu mekemelerinde zhүrgizude MәdenietAudan halkyna 27 mәdeniet үjleri men klubtary 32 memlekettik zhүjedegi kitaphanalar 2 muzej 2 mәdeni kyzmet korsetu kesheni 5 halyktyk uzhym barlygy 68 mәdeniet mekemeleri halykka kyzmet korsetedi Audandagy mәdeniet mekemelerinin 2010 zhylgy zhalpy byudzheti 147 387 0 myn tengeni kurasa 2011 zhyly bul korsetkish 192 745 0 myn tengege zhetti 2011 zhyly oblystyk byudzhetten 7 mln 547 myn tenge karalyp 4 mln 717 myn tengesine 25 oryndyk avtobus koligi 2 mln 800 myn tengesine korkemonepazdardyn ulttyk kiimderi alyndy Audandyk mәdeniet үjinin akyly kyzmetten tapkan 2 mln 400 myn tengege audandyk mәdeniet үji N Bekezhanov Y Zhakaev Bidajkol Sulutobe Zholek auyldyk mәdeniet үjleri men Algabas Ә Tәzhibaev auyldyk klubtaryna barlygy 8 muzykalyk dybys kүshejtkish apparaturalary alyndy Audan onerpazdary 4 respublikalyk 3 ajmaktyk 20 oblystyk 12 audandyk bajkaularga katysyp nәtizhesinde 8 bas zhүlde 15 I oryn 11 II oryn 18 III oryndy ielendi Өtken zhyly Shieli audanynda 2 respublikalyk 5 oblystyk 12 audandyk bajkaular otkizildi Қazakstan Respublikasynyn Tәuelsizdiginin 20 zhyldygy ayasynda Altyn kүz 2011 merekesimen birge eki mәrte Socialistik Enbek Eri Y Zhakaevtyn 120 zhyldygy respublikalyk dengejde atap otildi Merejtoj ayasynda respublikalyk akyndar ajtysy dәstүrli әn festivali otkizildi Y Zhakaev atyndagy kүrish osiru tarihi murazhajyn kent ortalygynan soguga oblys byudzhetten 70 mln 700 myn tenge karzhy karalyp 2012 zhylga 26 mln tenge bolinip otyr SportҚazirgi tanda audanda 1500 oryndyk 1 stadion 150 oryndyk 1 stadion 1 sport kesheni 31 sport zal 207 sport ojyndarynyn alandary zhәne 21 sport zalga bejimdelgen zaldar 1 tennis korty 1 bouling ortalygy zhumys zhasajdy Onda 15700 sportshy sporttyn 20 tүrimen shugyldanady 240 dene shynyktyru mamandary zhumys zhasajdy Audandagy 2 balalar men zhasospirimder sport mektebinde 1002 sportshy zhas ospirimder sporttyn 11 tүrinen futbol volejbol basketbol kazak kүresi dzyu do erkin kүres grek rim kүresterine togyzkumalak auyr atletika taekvando boks sekciyalaryna katysady 2011 zhyly 243 audandyk zharys otkizildi 26 oblystyk 13 Respublikalyk zhәne 4 Halykaralyk zharystarga katysyp audan sportshylary 3 Қazakstan Respublikasynyn sport sheberi 8 Қazakstan Respublikasynyn sport sheberligine kandidat zhәne 9 I shi razryadty sportshylar dajyndaldy Әr tүrli sport tүrleri bojynsha audan kurama komandalarynyn mүshelerin dajyndau zhәne oblystyk zharystarga katysu үshin karalgan 4708 0 myn tenge audandyk dengejde sporttyk zharystar otkizuge karalgan 1070 0 myn tenge tolyk igerildi 2011 zhyly auyr atletikadan Andrej Қudajbergenov pen Әsel Amankeldi Қazakstan Respublikasynyn 2 dүrkin chempiondary atandy Togyzkumalaktan 157 mektep okushysy Ajnur Esenova zhәne taekvondodan 50 mektep okushysy Akniet Sadykova eresekter arasynda otken Қazakstan Respublikasynyn chempiondary atandy 2011 zhyly KazAtomProm ulttyk kompaniyasynyn demeushiligimen Kokshoky eldi mekeninde zhalpy kuny 106 mln tenge turatyn ortalyk stadion pajdalanuga berildi Sonymen katar zheke azamattardyn demeushiligimen auyldarda balalar sport alandaryn salu dәstүri zhalgasyn tauyp keledi 2011 zhyldyn mamyr ajynda Aktogan auylynyn tumasy Zhezkiik zhәne K ZhShS direktory Mahantaev Shәjmerden 40 mln tengeden astam karzhyga auyldagy 155 mektep aulasynan balalarga arnalgan sport alanyn salyp pajdalanuga berildi Sporttyk alanda futbol volejbol arnajy zhүgiretin zholdar karastyrylgan DerekkozderҚazakstan Respublikasy halkynyn zhynysy zhәne zhergilikti zherdin tipine karaj sany 2023 zhylgy 1 kantarga Қazakstan Respublikasy halkynyn zhekelegen etnostary bojynsha sany 2022 zhyl basyna Resej imperiyasy KSRO halyk sanaktary ҚR halyk sanaktarySyrtky siltemelerwww shieli gov kz Muragattalgan 6 mamyrdyn 2020 zhyly