Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Жамбыл ауданы — Солтүстік Қазақстан облысының солтүстік-батысындағы әкімшілік бөлініс. Бұрынғы Преснов және Жамбыл аудандарының қосылуынан (1997) пайда болып, 1928 жылғы Преснов ауданының шекарасы қалпына келтiрiлген. Жер аумағы 7,46 мың км². Аудан орталығы – Пресновка ауылы.
| Қазақстан ауданы | |
| Жамбыл ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны | 13 |
| Ауыл саны | 48 |
| Әкімі | Азамат Бектасов |
| Аудан әкімдігінің мекенжайы | Преснов ауылы, Дружба көшесі, №10 |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары | 54°31′ с. е. 66°56′ ш. б. / 54.517° с. е. 66.933° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 54°31′ с. е. 66°56′ ш. б. / 54.517° с. е. 66.933° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты | |
| Жер аумағы | 7 470 км² |
| Уақыт белдеуі | UTC+5:00 |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны | 18 102 адам (2023) |
| Тығыздығы | 4,2 адам/км² |
| Ұлттық құрамы | қазақтар (43,73%) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды | 15 |
| Жамбыл ауданының әкімдігі | |
|
| |
Басқа мағыналар үшін Жамбыл ауданы деген бетті қараңыз.Географиялық орны, жер бедері
Аудан солтүстiгiнде Ресей Федерациясының Қорған облысымен, шығысында Солтүстік Қазақстан облысының Мамлют және Есiл, оңтүстiгiнде Шал ақын және Тимирязев аудандарымен, батысында Қостанай облысы Ұзынкөл ауданымен шектесіп, Батыс Сібір жазығының оңтүстігіндегі Есіл мен Обаған өзендерінің суайрығы болып табылатын жазықты алып жатыр. Жер бедеріне көл қазаншұңқырларымен кезектесіп жатқан дөңді белестер тән.
Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі
Климаты тым континенттік. Қысы суық ызғарлы, жазы біршама ыстық. Қаңтарда ауаның орташа температурасы –18 – 19°С, шілдеде 20°С. Кей жылдары қыста –40°С аяз, ал шілдеде 40°С-тан астам ыстық болып тұрады. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 300 мм-ден 350 мм-ге дейін барады. Оның басым бөлігі жылдың жылы мезгілінде жауады. Желсіз күндер аз. Жазда солтүстік және батыс желдер, қыста оңтүстік-батыс желдер басым келеді. Олардың орташа жылдамдығы 4 – 4,5 м/с, ал жазда ыстық күндері соғатын аңызақ желдің жылдамдығы 6 – 10 м/с, қысқы бұрқасын күндері 15 м/с-қа дейін барады. Көлдердің жалпы саны 150-ден астам және басым бөлігінің суы тұщы. Қуаңшылық жылдары кейбір көлдерде тұз байланады, олардың кейбірінің емдік қасиеттері бар. Аудан орманды және орманды-дала белдемдерінде орналасқан. Топырағы қызғылт қоңыр, карбонатты қара топырақты және шала күлгін топырақты. Мұнда қайың мен терек аралас ормандар, кейде қарағай аралас қайың шоқтарына және әр түрлі шөп аралас өскен селеулі-бетегелі далаға ауысады. Жануарлар дүниесінен орманды алқапта бұлан мен елік, қасқыр, түлкі, қарсақ, қоян, борсық, далалы өңірде суыр, сарышұнақ, көлдерде ондатр, сан алуан су құстары (шағала, қаз, үйрек, аққу), жыртқыш құстардан бүркіт, кезқұйрық, күйкентай, тұрымтай, жағалтай, көл жағаларында қызғыш, тауқұдірет, жылқышы мекендейді.
Халқы
| 1979 | 1989 | 1999 | 2009 | 2021 |
|---|---|---|---|---|
| 25126 | ▼23484 | ▲36989 | ▼25378 | ▼18169 |
Тұрғындары 19 447 адам (2019).
- Ұлттық құрамы: қазақтар (44,52%), орыстар (41,55%), украиндар (6,52%), немістер (3,60%), татарлар (1,16%), беларустар (0,57%), басқа ұлт өкілдері (2,08%).
Әкімшілік бөлінісі
48 елді мекен 13 ауылдық округке біріктірілген:
| Әкімшілік бірлік | Орталығы | Елді мекендері | Халқы (2009) |
|---|---|---|---|
| Архангель ауылдық округі | Архангелка ауылы | 5 | 2670 |
| Благовещен ауылдық округі | Благовещенка ауылы | 3 | 3669 |
| Жамбыл ауылдық округі | Жамбыл ауылы | 5 | 1317 |
| Кладбин ауылдық округі | Кладбинка ауылы | 5 | 1736 |
| Қазан ауылдық округі | Қазан ауылы | 3 | 1149 |
| Қайраңкөл ауылдық округі | Қайраңкөл ауылы | 3 | 1858 |
| Майбалық ауылдық округі | Святодуховка ауылы | 4 | 1436 |
| Мирный ауылдық округі | Мирное ауылы | 5 | 1758 |
| Озёрный ауылдық округі | Озёрное ауылы | 3 | 1167 |
| Первомай ауылдық округі | Будённое ауылы | 4 | 1041 |
| Преснов ауылдық округі | Пресновка ауылы | 2 | 6539 |
| Пресноредуть ауылдық округі | Пресноредуть ауылы | 4 | 741 |
| Троицк ауылдық округі | Троицкое ауылы | 2 | 937 |
Ірі елді мекендері
| Елді мекен | Халқы (2009) |
|---|---|
| Пресновка | ▼ 5725 |
| Благовещенка | ▼ 3106 |
| Қайраңкөл | ▼ 935 |
| Украинское | ▼ 724 |
| Троицкое | ▼ 722 |
| Кладбинка | ▼ 660 |
| Казанка | ▼ 648 |
| Баян | ▼ 644 |
| Озёрное | ▼ 603 |
| Архангелка | ▼ 582 |
| Мирное | ▼ 575 |
| Железное | ▼ 570 |
| Будённое | ▼ 548 |
| Святодуховка | ▼ 516 |
| Новорыбинка | ▼ 502 |
Ауыл шаруашылығы
Ауыл шаруашылығы жерінің аумағы 600 мың га, оның ішінде жыртылған жері 228,1 мың га, 69 мың га шабындық, 278,1 мың га жайылым. Негізінен егіншілік және мал ш-мен айналысады. Аудан жерімен батыстан шығысқа қарай мемлекеттік маңызы бар Қостанай – Петропавловск автомобиль жолы, солтүстіктен оңтүстікке қарай Қорған – Новоишим т. ж. өтеді.
Шаруашылығы (2009 жыл қорытындысы)
[Ауданда 2010 жылғы 1 қаңтарға 225 кәсiпорын тiркелген, оның iшiнде 1 - iрi, 28 - орта, 196 - шағын кәсiпорындар. Олардан 126 заңды тұлға мемлекеттiк меншiк нысанына, 98 - жеке меншiк, 1 - заңды тұлға шетел меншiгi нысанына жатады. Ауданда облыстың ауыл шаруашылығының жалпы өнiмiнiң 6,4%-ы (15 188,0 млн.теңге) өндiрiлген. Өнеркәсiп кәсiпорындарымен (қаржылық емес корпорация секторы) 110,0 млн.теңгенiң өнiмi өндiрiлген, облыстағы үлесi 0,2%. Өнеркәсiп өнiмiнiң физикалық көлемiнiң индексi 119,6% құрайды. Бөлшек тауарайналымының көлемi (қоғамдық тамақтандырусыз) 228,1 млн.теңге сомасын құрайды. Тауарайналымның физикалық көлемiнiң индексi 66,2% құрады. 2009 жылдың басына аудан кәсiпорындарының негiзгi құрал-жабдықтары 11 542,0 млн.теңге сомасын құрап, тозу деңгейi 7,1% болды. Негiзгi капиталға салынған инвестиция көлемi 1 889,0 млн.теңге құрады. Пайдалануға 4,4 мың шаршы метр тұрғын үй берiлдi. Ауданның экономикасында 18,6 мың адам жұмыс iстейдi. Орташа айлық жалақы (кәсiпкерлiк қызметпен айналысатын шағын кәсiпорындарсыз) өткен жылмен салыстырғанда 25,9% өсiп, 38 892 теңгенi құрады. Нақты жалақы 17,7% өстi. Орташа жан басына шағып есептегенде атаулы ақшалай табыс 25 945 теңге құрады. Орташа жан басына шаққандағы күн көрiстiң ең төменгi деңгейiнiң шамасы жыл аяғына 11 805 теңге құрады.]
Дереккөздер
- Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ҚР халық санақтары
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhambyl audany Soltүstik Қazakstan oblysynyn soltүstik batysyndagy әkimshilik bolinis Buryngy Presnov zhәne Zhambyl audandarynyn kosyluynan 1997 pajda bolyp 1928 zhylgy Presnov audanynyn shekarasy kalpyna keltirilgen Zher aumagy 7 46 myn km Audan ortalygy Presnovka auyly Қazakstan audanyZhambyl audanyӘkimshiligiOblysySoltүstik Қazakstan oblysyAudan ortalygyPresnovkaAuyldyk okrugter sany13Auyl sany48ӘkimiAzamat BektasovAudan әkimdiginin mekenzhajyPresnov auyly Druzhba koshesi 10Tarihy men geografiyasyKoordinattary54 31 s e 66 56 sh b 54 517 s e 66 933 sh b 54 517 66 933 G O Ya Koordinattar 54 31 s e 66 56 sh b 54 517 s e 66 933 sh b 54 517 66 933 G O Ya Қurylgan uakyty1970 zhylZher aumagy7 470 km Uakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny18 102 adam 2023 Tygyzdygy4 2 adam km Ұlttyk kuramykazaktar 43 73 orystar 42 4 ukraindar 6 2 nemister 3 75 tatarlar 1 1 belarustar 0 6 baska ult okilderi 2 22 Sandyk identifikatorlaryAvtomobil kody15Zhambyl audanynyn әkimdigi Baska magynalar үshin Zhambyl audany degen betti karanyz Geografiyalyk orny zher bederiAudan soltүstiginde Resej Federaciyasynyn Қorgan oblysymen shygysynda Soltүstik Қazakstan oblysynyn Mamlyut zhәne Esil ontүstiginde Shal akyn zhәne Timiryazev audandarymen batysynda Қostanaj oblysy Ұzynkol audanymen shektesip Batys Sibir zhazygynyn ontүstigindegi Esil men Obagan ozenderinin suajrygy bolyp tabylatyn zhazykty alyp zhatyr Zher bederine kol kazanshunkyrlarymen kezektesip zhatkan dondi belester tәn Klimaty osimdigi men zhanuarlar dүniesiKlimaty tym kontinenttik Қysy suyk yzgarly zhazy birshama ystyk Қantarda auanyn ortasha temperaturasy 18 19 S shildede 20 S Kej zhyldary kysta 40 S ayaz al shildede 40 S tan astam ystyk bolyp turady Zhauyn shashynnyn zhyldyk ortasha molsheri 300 mm den 350 mm ge dejin barady Onyn basym boligi zhyldyn zhyly mezgilinde zhauady Zhelsiz kүnder az Zhazda soltүstik zhәne batys zhelder kysta ontүstik batys zhelder basym keledi Olardyn ortasha zhyldamdygy 4 4 5 m s al zhazda ystyk kүnderi sogatyn anyzak zheldin zhyldamdygy 6 10 m s kysky burkasyn kүnderi 15 m s ka dejin barady Kolderdin zhalpy sany 150 den astam zhәne basym boliginin suy tushy Қuanshylyk zhyldary kejbir kolderde tuz bajlanady olardyn kejbirinin emdik kasietteri bar Audan ormandy zhәne ormandy dala beldemderinde ornalaskan Topyragy kyzgylt konyr karbonatty kara topyrakty zhәne shala kүlgin topyrakty Munda kajyn men terek aralas ormandar kejde karagaj aralas kajyn shoktaryna zhәne әr tүrli shop aralas osken seleuli betegeli dalaga auysady Zhanuarlar dүniesinen ormandy alkapta bulan men elik kaskyr tүlki karsak koyan borsyk dalaly onirde suyr saryshunak kolderde ondatr san aluan su kustary shagala kaz үjrek akku zhyrtkysh kustardan bүrkit kezkujryk kүjkentaj turymtaj zhagaltaj kol zhagalarynda kyzgysh taukudiret zhylkyshy mekendejdi Halky1979 1989 1999 2009 2021 25126 23484 36989 25378 18169 Turgyndary 19 447 adam 2019 Ұlttyk kuramy kazaktar 44 52 orystar 41 55 ukraindar 6 52 nemister 3 60 tatarlar 1 16 belarustar 0 57 baska ult okilderi 2 08 Әkimshilik bolinisi48 eldi meken 13 auyldyk okrugke biriktirilgen Әkimshilik birlik Ortalygy Eldi mekenderi Halky 2009 Arhangel auyldyk okrugi Arhangelka auyly 5 2670Blagoveshen auyldyk okrugi Blagoveshenka auyly 3 3669Zhambyl auyldyk okrugi Zhambyl auyly 5 1317Kladbin auyldyk okrugi Kladbinka auyly 5 1736Қazan auyldyk okrugi Қazan auyly 3 1149Қajrankol auyldyk okrugi Қajrankol auyly 3 1858Majbalyk auyldyk okrugi Svyatoduhovka auyly 4 1436Mirnyj auyldyk okrugi Mirnoe auyly 5 1758Ozyornyj auyldyk okrugi Ozyornoe auyly 3 1167Pervomaj auyldyk okrugi Budyonnoe auyly 4 1041Presnov auyldyk okrugi Presnovka auyly 2 6539Presnoredut auyldyk okrugi Presnoredut auyly 4 741Troick auyldyk okrugi Troickoe auyly 2 937Iri eldi mekenderiEldi meken Halky 2009 Presnovka 5725Blagoveshenka 3106Қajrankol 935Ukrainskoe 724Troickoe 722Kladbinka 660Kazanka 648Bayan 644Ozyornoe 603Arhangelka 582Mirnoe 575Zheleznoe 570Budyonnoe 548Svyatoduhovka 516Novorybinka 502Auyl sharuashylygyAuyl sharuashylygy zherinin aumagy 600 myn ga onyn ishinde zhyrtylgan zheri 228 1 myn ga 69 myn ga shabyndyk 278 1 myn ga zhajylym Negizinen eginshilik zhәne mal sh men ajnalysady Audan zherimen batystan shygyska karaj memlekettik manyzy bar Қostanaj Petropavlovsk avtomobil zholy soltүstikten ontүstikke karaj Қorgan Novoishim t zh otedi Sharuashylygy 2009 zhyl korytyndysy Audanda 2010 zhylgy 1 kantarga 225 kәsiporyn tirkelgen onyn ishinde 1 iri 28 orta 196 shagyn kәsiporyndar Olardan 126 zandy tulga memlekettik menshik nysanyna 98 zheke menshik 1 zandy tulga shetel menshigi nysanyna zhatady Audanda oblystyn auyl sharuashylygynyn zhalpy oniminin 6 4 y 15 188 0 mln tenge ondirilgen Өnerkәsip kәsiporyndarymen karzhylyk emes korporaciya sektory 110 0 mln tengenin onimi ondirilgen oblystagy үlesi 0 2 Өnerkәsip oniminin fizikalyk koleminin indeksi 119 6 kurajdy Bolshek tauarajnalymynyn kolemi kogamdyk tamaktandyrusyz 228 1 mln tenge somasyn kurajdy Tauarajnalymnyn fizikalyk koleminin indeksi 66 2 kurady 2009 zhyldyn basyna audan kәsiporyndarynyn negizgi kural zhabdyktary 11 542 0 mln tenge somasyn kurap tozu dengeji 7 1 boldy Negizgi kapitalga salyngan investiciya kolemi 1 889 0 mln tenge kurady Pajdalanuga 4 4 myn sharshy metr turgyn үj berildi Audannyn ekonomikasynda 18 6 myn adam zhumys istejdi Ortasha ajlyk zhalaky kәsipkerlik kyzmetpen ajnalysatyn shagyn kәsiporyndarsyz otken zhylmen salystyrganda 25 9 osip 38 892 tengeni kurady Nakty zhalaky 17 7 osti Ortasha zhan basyna shagyp eseptegende atauly akshalaj tabys 25 945 tenge kurady Ortasha zhan basyna shakkandagy kүn koristin en tomengi dengejinin shamasy zhyl ayagyna 11 805 tenge kurady DerekkozderҚazakstan Respublikasy halkynyn zhynysy zhәne zhergilikti zherdin tipine karaj sany 2023 zhylgy 1 kantarga Қazakstan Respublikasy halkynyn zhekelegen etnostary bojynsha sany 2022 zhyl basyna Resej imperiyasy KSRO halyk sanaktary ҚR halyk sanaktary