Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Тимирязев ауданы — Солтүстік Қазақстан облысының оңтүстiк-батыс бөлігінде орналасқан бөлінісі. Аудан 1963 жылы құрылған. Аудан аймағы 4,51 мың шаршы километр. Орталығы - Тимирязево ауылы, облыс орталығымен аралығы 236 км.
| Қазақстан ауданы | |
| Тимирязев ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны | 16 |
| Ауыл саны | 22 |
| Әкімі | Ерлан Қайырұлы Жаров |
| Аудан әкімдігінің мекенжайы | Тимирязев ауылы, Уәлиханов көшесі, №1 |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары | 53°48′ с. е. 66°32′ ш. б. / 53.800° с. е. 66.533° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 53°48′ с. е. 66°32′ ш. б. / 53.800° с. е. 66.533° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты | |
| Жер аумағы | 4510 км² |
| Уақыт белдеуі | UTC+5:00 |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны | 9 869 адам (2023) |
| Ұлттық құрамы | орыстар (46,47%) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Пошта индексі | 150201-150221 |
| Автомобиль коды | 15 |
| Тимирязев ауданының әкімдігі | |
|
| |
Географиялық орны
Солтүстігінде Жамбыл, шығысында Шал ақын, оңтүстігінде Ғабит Мүсірепов аудандарымен, батысында Қостанай облысының Ұзынкөл, Қарасу аудандарымен шектеседі.
Тарихы
Тимирязев ауданы 1963 жылы 2 қаңтарда құрылды. Сулы ауылы орталығы болып, 12 ауылдық кеңес кірді: Қостанай облысы Пресногорьков ауданының Мичурин, Хмельницкий; Солтүстік Қазақстан облысы Октябрь ауданының Ақсуат, Дос, Интернациональный, Ишим, Комсомол, Москворецк және Целинный; Преснов ауданының Северный; Көкшетау облысы Рузаев ауданының Ленин және Мичурин ауылдық кеңестері.
1963 жылы 24 шілдеде Тимирязев ауданының ауылдық кеңестерінің атауы өзгертілді: Ақсуат ауылдық кеңесі — Дзержинский, Дос — Степной, Мичурин — Целинный, Северный — Докучаев, Целинный — Тимирязев ауылдық кеңесі болды.
1971 жылы аудан орталығы Сулы ауылы Тимирязево ауылымен біріктірілді.
1974 жылы Приозёрный, 1976 жылы Дмитриев, 1978 жылы Белоградов, 1979 жылы Ақсуат ауылдық кеңестері құрылды.
1980 жылы 17 қазанда Тимирязев ауданының Ақсуат, Белоградов, Дзержинский, Интернациональный, Ишим, Ленин, Мичурин ауылдық кеңестері жаңадан құрылған Целинный ауданына (орталығы Ақсуат станциясы) берілді.
1988 жылы 9 шілдеде Целинный ауданы таратылып, Ақсуат, Белоградов, Дзержинский, Ишим, Ленин, Мичурин ауылдық кеңестері Тимирязев ауданына қайтарылды.
1994 жылы 12 қаңтарда бұрынғы ауылдық кеңестер шекарасында ауылдық округтер құрылды.
1997 жылы 12 ақпанда Интернациональный ауылдық округі Степной ауылдық округіне, Белоградов ауылдық округі Мичурин ауылдық округіне қосылды.
2001 жылы 12 қазанда Интернациональный, Белоградов ауылдық округтері қайта құрылды.
2003 жылы 27 наурызда Приозёрный ауылдық округі Ақжан ауылдық округі болып өзгертілді.
2009 жылы 14 қазанда Ишим ауылдық округі Есіл, Степной ауылдық округі Құртай болып өзгертілді.
Климаты, жер бедері
Климаты тым континенттік. Қаңтардағы ауаның орташа температурасы –18°С, шілдеде 20°С. Аудан орман зонасында орналасқан. Жердiң үстiңгi қабаты қара топырақ. Аумағында 10 көл бар, олардың көлемi 85,5 м2. Москворецк ауылдық округінiң аумағында аудандағы ең үлкен көл Қақ көлi (37,5 м2) орналасқан.
Халқы
| 1970 | 1979 | 1989 | 1999 | 2009 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|
| 23579 | ▼21846 | ▲24496 | ▼20081 | ▼13978 | ▼10600 |
Тұрғындары 11 290 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар (36,86%), орыстар (45,46%), украиндар (5,46%), немістер (2,59%), татарлар (1,82%), беларустар (1,71%), әзербайжандар (0,18%), башқұрттар (0,54%), чуваштар (0,50%), поляктар (0,47%), (0,40%), басқа ұлт өкілдері (2,49%).
Әкімшілік бөлінісі
22 елді мекен 16 ауылдық округке біріктірілген:
| Әкімшілік бірлік | Орталығы | Елді мекендері | Халқы (2009) |
|---|---|---|---|
| Ақжан ауылдық округі | Ақжан ауылы | 2 | 511 |
| Ақсуат ауылдық округі | Ақсуат ауылы | 1 | 1099 |
| Белоградов ауылдық округі | Белоградовка ауылы | 1 | 442 |
| Дзержинский ауылдық округі | Дзержинское ауылы | 1 | 339 |
| Дмитриев ауылдық округі | Дмитриевка ауылы | 3 | 1410 |
| Докучаев ауылдық округі | Докучаево ауылы | 2 | 811 |
| Есіл ауылдық округі | Есіл ауылы | 1 | 374 |
| Интернациональный ауылдық округі | Дружба ауылы | 1 | 372 |
| Комсомол ауылдық округі | Комсомольское ауылы | 1 | 567 |
| Құртай ауылдық округі | Степное ауылы | 2 | 778 |
| Ленин ауылдық округі | Ленинское ауылы | 1 | 477 |
| Мичурин ауылдық округі | Мичурино ауылы | 1 | 541 |
| Москворецк ауылдық округі | Москворецкое ауылы | 1 | 682 |
| Тимирязев ауылдық округі | Тимирязево ауылы | 2 | 4667 |
| Хмельницкий ауылдық округі | Хмельницкое ауылы | 1 | 576 |
| Целинный ауылдық округі | Целинное ауылы | 1 | 332 |
Ірі елді мекендері
| Атауы | Халқы (2009) |
|---|---|
| Тимирязево | ▼ 4601 |
| Ақсуат | ▼ 1099 |
| Докучаево | ▼ 769 |
| Дмитриевка | ▼ 709 |
| Степное | ▼ 687 |
| Москворецкое | ▼ 682 |
| Хмельницкое | ▼ 576 |
| Комсомольское | ▼ 567 |
| Мичурино | ▼ 541 |
| Жарқын | ▼ 526 |
Аудан экономикасы (2009 жылдың қорытындылары)
Жалпы білім беретін 26 мектеп, 1 кәсіптік-тех. мектеп, 9 клуб, 22 кітапхана бар. Ауданда 2010 жылғы 1 қаңтарға 190 кәсiпорын тiркелген, оның iшiнде 1 - iрi, 10 - орта, 179 - шағын кәсiпорындар. Олардан 97 заңды тұлға мемлекеттiк меншiк нысанына, 93 - жеке меншiк нысанына жатады. Ауданда облыстың ауыл шаруашылығының жалпы өнiмiнiң 5,2%-ы өндiрiлген (12 499,1 млн.теңге). Өнеркәсiп кәсiпорындарымен (қаржылық емес корпорация секторы) 512,8 млн.теңгенiң өнiмi өндiрiлген, облыстағы үлесi 0,7%. Өнеркәсiп өнiмiнiң физикалық көлемiнiң индексi 101,9% құрайды. Бөлшек тауарайналымының көлемi (қоғамдық тамақтандырусыз) 251,6 млн.теңге сомасын құрайды. Тауарайналымның физикалық көлемiнiң индексi 79,8% құрады. 2009 жылдың басына аудан кәсiпорындарының негiзгi құрал-жабдықтары 8 002,7 млн.теңге сомасын құрап, тозу деңгейi 19,1% болды. Негiзгi капиталға салынған инвестиция көлемi 2 172,4 млн.теңге құрады. Пайдалануға 1,5 мың шаршы метр тұрғын үй берiлдi. Ауданның экономикасында 9,6 мың адам жұмыс iстейдi. Орташа айлық жалақы (кәсiпкерлiк қызметпен айналысатын шағын кәсiпорындарсыз) өткен жылмен салыстырғанда 14,8% өсiп, 36 363 теңгенi құрады. Нақты жалақы 7,3% өстi. Орташа жан басына шағып есептегенде атаулы ақшалай табыс 25 987 теңге құрады. Орташа жан басына шаққандағы күн көрiстiң ең төменгi деңгейiнiң шамасы жыл аяғына 11 820 теңге құрады.
Дереккөздер
- Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- Солтүстік Қазақстан облысының әкімшілік-аумақтық құрылысының тарихы бойынша анықтама (29 шілде 1936 ж. - 1 қаңтар 2007 ж.)
- Солтүстік Қазақстан облысының кейбір елді мекендері мен ауылдық округтері атауларының транскрипциясын өзгерту және қайта атау туралы
- Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ҚР халық санақтары
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Timiryazev audany Soltүstik Қazakstan oblysynyn ontүstik batys boliginde ornalaskan bolinisi Audan 1963 zhyly kurylgan Audan ajmagy 4 51 myn sharshy kilometr Ortalygy Timiryazevo auyly oblys ortalygymen aralygy 236 km Қazakstan audanyTimiryazev audanyӘkimshiligiOblysySoltүstik Қazakstan oblysyAudan ortalygyTimiryazevoAuyldyk okrugter sany16Auyl sany22ӘkimiErlan Қajyruly ZharovAudan әkimdiginin mekenzhajyTimiryazev auyly Uәlihanov koshesi 1Tarihy men geografiyasyKoordinattary53 48 s e 66 32 sh b 53 800 s e 66 533 sh b 53 800 66 533 G O Ya Koordinattar 53 48 s e 66 32 sh b 53 800 s e 66 533 sh b 53 800 66 533 G O Ya Қurylgan uakyty1963 zhylZher aumagy4510 km Uakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny9 869 adam 2023 Ұlttyk kuramyorystar 46 47 kazaktar 36 38 ukraindar 5 14 nemister 2 65 әzerbajzhandar 1 86 tatarlar 1 62 belarustar 1 52 baska ult okilderi 4 36 Sandyk identifikatorlaryPoshta indeksi150201 150221Avtomobil kody15Timiryazev audanynyn әkimdigiGeografiyalyk ornySoltүstiginde Zhambyl shygysynda Shal akyn ontүstiginde Ғabit Mүsirepov audandarymen batysynda Қostanaj oblysynyn Ұzynkol Қarasu audandarymen shektesedi TarihyTimiryazev audany 1963 zhyly 2 kantarda kuryldy Suly auyly ortalygy bolyp 12 auyldyk kenes kirdi Қostanaj oblysy Presnogorkov audanynyn Michurin Hmelnickij Soltүstik Қazakstan oblysy Oktyabr audanynyn Aksuat Dos Internacionalnyj Ishim Komsomol Moskvoreck zhәne Celinnyj Presnov audanynyn Severnyj Kokshetau oblysy Ruzaev audanynyn Lenin zhәne Michurin auyldyk kenesteri 1963 zhyly 24 shildede Timiryazev audanynyn auyldyk kenesterinin atauy ozgertildi Aksuat auyldyk kenesi Dzerzhinskij Dos Stepnoj Michurin Celinnyj Severnyj Dokuchaev Celinnyj Timiryazev auyldyk kenesi boldy 1971 zhyly audan ortalygy Suly auyly Timiryazevo auylymen biriktirildi 1974 zhyly Priozyornyj 1976 zhyly Dmitriev 1978 zhyly Belogradov 1979 zhyly Aksuat auyldyk kenesteri kuryldy 1980 zhyly 17 kazanda Timiryazev audanynyn Aksuat Belogradov Dzerzhinskij Internacionalnyj Ishim Lenin Michurin auyldyk kenesteri zhanadan kurylgan Celinnyj audanyna ortalygy Aksuat stanciyasy berildi 1988 zhyly 9 shildede Celinnyj audany taratylyp Aksuat Belogradov Dzerzhinskij Ishim Lenin Michurin auyldyk kenesteri Timiryazev audanyna kajtaryldy 1994 zhyly 12 kantarda buryngy auyldyk kenester shekarasynda auyldyk okrugter kuryldy 1997 zhyly 12 akpanda Internacionalnyj auyldyk okrugi Stepnoj auyldyk okrugine Belogradov auyldyk okrugi Michurin auyldyk okrugine kosyldy 2001 zhyly 12 kazanda Internacionalnyj Belogradov auyldyk okrugteri kajta kuryldy 2003 zhyly 27 nauryzda Priozyornyj auyldyk okrugi Akzhan auyldyk okrugi bolyp ozgertildi 2009 zhyly 14 kazanda Ishim auyldyk okrugi Esil Stepnoj auyldyk okrugi Қurtaj bolyp ozgertildi Klimaty zher bederiKlimaty tym kontinenttik Қantardagy auanyn ortasha temperaturasy 18 S shildede 20 S Audan orman zonasynda ornalaskan Zherdin үstingi kabaty kara topyrak Aumagynda 10 kol bar olardyn kolemi 85 5 m2 Moskvoreck auyldyk okruginin aumagynda audandagy en үlken kol Қak koli 37 5 m2 ornalaskan Halky1970 1979 1989 1999 2009 2021 23579 21846 24496 20081 13978 10600 Turgyndary 11 290 adam 2019 Ұlttyk kuramy kazaktar 36 86 orystar 45 46 ukraindar 5 46 nemister 2 59 tatarlar 1 82 belarustar 1 71 әzerbajzhandar 0 18 bashkurttar 0 54 chuvashtar 0 50 polyaktar 0 47 0 40 baska ult okilderi 2 49 Әkimshilik bolinisi22 eldi meken 16 auyldyk okrugke biriktirilgen Әkimshilik birlik Ortalygy Eldi mekenderi Halky 2009 Akzhan auyldyk okrugi Akzhan auyly 2 511Aksuat auyldyk okrugi Aksuat auyly 1 1099Belogradov auyldyk okrugi Belogradovka auyly 1 442Dzerzhinskij auyldyk okrugi Dzerzhinskoe auyly 1 339Dmitriev auyldyk okrugi Dmitrievka auyly 3 1410Dokuchaev auyldyk okrugi Dokuchaevo auyly 2 811Esil auyldyk okrugi Esil auyly 1 374Internacionalnyj auyldyk okrugi Druzhba auyly 1 372Komsomol auyldyk okrugi Komsomolskoe auyly 1 567Қurtaj auyldyk okrugi Stepnoe auyly 2 778Lenin auyldyk okrugi Leninskoe auyly 1 477Michurin auyldyk okrugi Michurino auyly 1 541Moskvoreck auyldyk okrugi Moskvoreckoe auyly 1 682Timiryazev auyldyk okrugi Timiryazevo auyly 2 4667Hmelnickij auyldyk okrugi Hmelnickoe auyly 1 576Celinnyj auyldyk okrugi Celinnoe auyly 1 332Iri eldi mekenderiAtauy Halky 2009 Timiryazevo 4601Aksuat 1099Dokuchaevo 769Dmitrievka 709Stepnoe 687Moskvoreckoe 682Hmelnickoe 576Komsomolskoe 567Michurino 541Zharkyn 526Audan ekonomikasy 2009 zhyldyn korytyndylary Zhalpy bilim beretin 26 mektep 1 kәsiptik teh mektep 9 klub 22 kitaphana bar Audanda 2010 zhylgy 1 kantarga 190 kәsiporyn tirkelgen onyn ishinde 1 iri 10 orta 179 shagyn kәsiporyndar Olardan 97 zandy tulga memlekettik menshik nysanyna 93 zheke menshik nysanyna zhatady Audanda oblystyn auyl sharuashylygynyn zhalpy oniminin 5 2 y ondirilgen 12 499 1 mln tenge Өnerkәsip kәsiporyndarymen karzhylyk emes korporaciya sektory 512 8 mln tengenin onimi ondirilgen oblystagy үlesi 0 7 Өnerkәsip oniminin fizikalyk koleminin indeksi 101 9 kurajdy Bolshek tauarajnalymynyn kolemi kogamdyk tamaktandyrusyz 251 6 mln tenge somasyn kurajdy Tauarajnalymnyn fizikalyk koleminin indeksi 79 8 kurady 2009 zhyldyn basyna audan kәsiporyndarynyn negizgi kural zhabdyktary 8 002 7 mln tenge somasyn kurap tozu dengeji 19 1 boldy Negizgi kapitalga salyngan investiciya kolemi 2 172 4 mln tenge kurady Pajdalanuga 1 5 myn sharshy metr turgyn үj berildi Audannyn ekonomikasynda 9 6 myn adam zhumys istejdi Ortasha ajlyk zhalaky kәsipkerlik kyzmetpen ajnalysatyn shagyn kәsiporyndarsyz otken zhylmen salystyrganda 14 8 osip 36 363 tengeni kurady Nakty zhalaky 7 3 osti Ortasha zhan basyna shagyp eseptegende atauly akshalaj tabys 25 987 tenge kurady Ortasha zhan basyna shakkandagy kүn koristin en tomengi dengejinin shamasy zhyl ayagyna 11 820 tenge kurady DerekkozderҚazakstan Respublikasy halkynyn zhynysy zhәne zhergilikti zherdin tipine karaj sany 2023 zhylgy 1 kantarga Қazakstan Respublikasy halkynyn zhekelegen etnostary bojynsha sany 2022 zhyl basyna Soltүstik Қazakstan oblysynyn әkimshilik aumaktyk kurylysynyn tarihy bojynsha anyktama 29 shilde 1936 zh 1 kantar 2007 zh Soltүstik Қazakstan oblysynyn kejbir eldi mekenderi men auyldyk okrugteri ataularynyn transkripciyasyn ozgertu zhәne kajta atau turaly Resej imperiyasy KSRO halyk sanaktary ҚR halyk sanaktary