Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Празеодим (лат. Praseodymіum; Pr) — элементтердің периодтық жүйесінің ІІІ тобындағы химиялық элемент, атомдық номері 59, атомдық массасы 140,908; лантаноидтар тобына жатады. Жерде сирек кездесетін металл, жер қыртысындағы салмақ мөлшері 9,5×10-4%. Тұрақты бір изотопы 141 Pr бар, қалған изотоптары жасанды жолмен алынған.
| |||||||||||||||
| Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| сұр-ақ металл  | |||||||||||||||
| Атом қасиеті | |||||||||||||||
| Атауы, символ, нөмірі | Празеодим, 59 | ||||||||||||||
| Топ типі | |||||||||||||||
| Топ, период, блок | ІІІ, 6, f | ||||||||||||||
| Атомдық масса () | |||||||||||||||
| Электрондық конфигурация | [Xe] 4f36s2 | ||||||||||||||
| Қабықшалар бойынша электрондар | 2, 8, 18, 21, 8, 2 | ||||||||||||||
| Атом радиусы | 182 | ||||||||||||||
| Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
| 203±7 | |||||||||||||||
| (+4e): 0,9 Å, 90 пм. (+3e): 1,013 Å, 101,3 | |||||||||||||||
| 1,13 (Полинг шкаласы) | |||||||||||||||
| Pr←Pr3+ −2,35 В | |||||||||||||||
| Тотығу дәрежелері | 0, +1, +2, +3, +4, +5 ( аз негізді оксид) | ||||||||||||||
| 1-ші: 527 кДж/моль (эВ) | |||||||||||||||
| Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
| Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
| Тығыздық () | 6,773 г/см³ | ||||||||||||||
| Балқу температурасы | 1204 K | ||||||||||||||
| Қайнау температурасы | 3785 K | ||||||||||||||
| 11,3 кДж/моль | |||||||||||||||
| Булану жылуы | 331 кДж/моль | ||||||||||||||
| 27,44 Дж/(K·моль) | |||||||||||||||
| Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
| Алтыбұрышты | |||||||||||||||
| a=3,673 c=11,84 Å | |||||||||||||||
| c/a қатынас | 3,22 | ||||||||||||||
| Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
| (300 K) 12,5 Вт/(м·К) | |||||||||||||||
| α формасы: 37,3 ГПа | |||||||||||||||
| α формасы: 14,8 ГПа | |||||||||||||||
| Пуассон коэффициенті | α формасы: 0,281 | ||||||||||||||
| 250–745 | |||||||||||||||
| 250–640 | |||||||||||||||
| 7440-10-0 | |||||||||||||||
Празеодим австрия химигі К.Ауэр фон Вельсбах ашқан (1885). Минералдары: монацит, , лопарит. Кесек празеодим ақшыл, күміс түсті, таза күйінде иілгіш, оңай өңделеді, тығыздығы 6,78 г/см3, балқу температурасы 931 °С, қайнау температурасы 3510 °С. Тотығу дәрежесі +3, кейде +2, +4, 400 °С-та оттекте жанады (Pr2O3), қыздырғанда азотпен нитрид (PrN) түзеді.
сутекті сіңіріп әр түрлі гидридтер (Pr(H)x) түзіп, HCl, HNO3, H2SO4-пен қыздырғанда галогендермен әрекеттеседі. Таза празеодим хлоридін (PrCl3) электролиздеу арқылы алады. Празеодим және оның қосылыстары парамагнитті. Оларды шыны, фарфор бояуда, болаттың арнайы сорттарын алуда, т.б. қолданады.
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы
- Қазақстан энциклопедиясы, VII-том
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Prazeodim lat Praseodymium Pr elementterdin periodtyk zhүjesinin III tobyndagy himiyalyk element atomdyk nomeri 59 atomdyk massasy 140 908 lantanoidtar tobyna zhatady Zherde sirek kezdesetin metall zher kyrtysyndagy salmak molsheri 9 5 10 4 Turakty bir izotopy 141 Pr bar kalgan izotoptary zhasandy zholmen alyngan 59 Cerij Prazeodim NeodimPr Pa Periodicheskaya sistema elementov59 PrZhaj zattyn syrtky bejnesisur ak metallAtom kasietiAtauy simvol nomiriPrazeodim 59Top tipiLantanoidtarTop period blokIII 6 fAtomdyk massa 140 90766 1 m a b g mol Elektrondyk konfiguraciya Xe 4f36s2Қabykshalar bojynsha elektrondar2 8 18 21 8 2Atom radiusy182Himiyalyk kasietteri203 7 4e 0 9 A 90 pm 3e 1 013 A 101 31 13 Poling shkalasy Pr Pr3 2 35 VTotygu dәrezheleri0 1 2 3 4 5 az negizdi oksid 1 shi 527 kDzh mol eV 2 shi 1020 kDzh mol eV 3 shi 2086 kDzh mol eV Zhaj zattyn termodinamikalyk kasietteriTermodinamikalyk fazaҚatty deneTygyzdyk 6 773 g sm Balku temperaturasy1204 KҚajnau temperaturasy3785 K11 3 kDzh molBulanu zhyluy331 kDzh mol27 44 Dzh K mol Molyarlyk kolem20 8 sm molkysymy P Pa 1 10 100 1000 10 000 100 000T K 1771 1973 2227 2571 3054 3779 Zhaj zattyn kristalldyk toryAltyburyshtya 3 673 c 11 84 Ac a katynas3 22Baska da kasietteri 300 K 12 5 Vt m K a formasy 37 3 GPaa formasy 14 8 GPaPuasson koefficientia formasy 0 281250 745250 6407440 10 0Prazeodim PrBaska da lantanoidtar siyakty sumen reakciyaga tүsedi Prazeodim avstriya himigi K Auer fon Velsbah ashkan 1885 Mineraldary monacit loparit Kesek prazeodim akshyl kүmis tүsti taza kүjinde iilgish onaj ondeledi tygyzdygy 6 78 g sm3 balku temperaturasy 931 S kajnau temperaturasy 3510 S Totygu dәrezhesi 3 kejde 2 4 400 S ta ottekte zhanady Pr2O3 kyzdyrganda azotpen nitrid PrN tүzedi sutekti sinirip әr tүrli gidridter Pr H x tүzip HCl HNO3 H2SO4 pen kyzdyrganda galogendermen әrekettesedi Taza prazeodim hloridin PrCl3 elektrolizdeu arkyly alady Prazeodim zhәne onyn kosylystary paramagnitti Olardy shyny farfor boyauda bolattyn arnajy sorttaryn aluda t b koldanady DerekkozderҚazak enciklopediyasyҚazakstan enciklopediyasy VII tom Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet