Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Монацит (грек. monazo – жалғызбын) – фосфаттар класының минералы. Химиялық формуласы: (Ce, La ...) [PO4]. Минералдың құрамына қоспа ретінде Th, Sі, U, Ca, S, Mg, Mn, Pb, Fe, Al кіреді. Бұлардың ішіндегі құндысы – (ThO2). Моноклиндік сингонияда кристалданады. Монацит атына сай дара, пішіні призмалы кристалдар түзеді. Минералдарының түстері сарғыш, қоңыр, қызғылт қоңыр, жылтырлығы шыны тәріздес, жымдастығы бір бағытта жетілген; қатты Моос шкаласы бойынша – 5,5, тығыздығы 4,9 – 5,5 г/см3, көбінесе радиоактивті. Монацит гранит пегматиттерінде, кейде гидротермальдық доломиттер желілерінде циркон, апатит, магнетит, турмалинмен бірге шоғырланады; граниттер мен шайылуынан түсетін өзендік және теңіздік шашылымдардан өндіріледі; церий мен торийді өндіріп алуда қолданылатын шикізат. Кендері Бразилияда, Үндістанда табылды. Қазақстан (Мұғалжар, Алтай, Сарыарқа) интрузияларында, титан-циркон қорымдарында Монацит көптеп кездеседі.
| Monazite | |
|---|---|
 | |
| Негізі | |
| Санаты | Минерал |
| Химиялық формуласы | (Ce,La)PO4 |
| 08.AD.50 | |
| Ерекшеліктері | |
| Түсі | Reddish brown, brown, pale yellow, pink, green, gray |
| Commonly as prismatic or wedge-shaped crystals | |
| Contact twins common | |
| Distinct on [100] poor on [010] | |
| Conchoidal to uneven | |
| бойынша минерал қаттылығы | 5.0 to 5.5 |
| White | |
| Translucent to opaque | |
| 4.6–5.7 (4.98–5.43 for Monazite-Ce) | |
| Оптикалық сипаты | Biaxial (+) |
| nα = 1.770–1.793 nβ = 1.778–1.800 nγ = 1.823–1.860 | |
| Weak | |
| 10–26° | |
| Басқа сипаттамалары | if thorium-rich, dull brown , |
| Дереккөздер | |
Оптикалық оңқай, 2u = 11 — 14°, Ng =1,837 (1,849), Nm = 1,787 (1,801); Np =1,785 (1,800).
Кристалдық бейнесі призма немесе таблетка тәрізді жұқа болады. Қоспақтары көбінесе ұсақ кристалды түрде кездеседі. Кейде ірі кристалдары да (біриеше килограмм) болады.
Жаратылысы
Монацит , сонымен қатар гранит және гнейс ішінде ( немесе цирконмен бірге) кездеседі. Кейде оның гидротермалық доломит желісінде магнетитпен бірге кездескен жерлері де бар. Монацит берік минерал болғандықтан құмға айналып, шашыранды кен құрайды. Монацит өте құнды сирек элементтер алуға қолданылады. Әсіресе церий сияқты техникаға өте керекті металл осы минералдан алынады. Сонымен қатар торий элементін де осыдан айырып алады.
Дереккөздер
- Monazite. Handbook of Mineralogy. (PDF) . Retrieved on 2011-10-14.
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев — Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VI том 27 бет.
- Кристаллография, минералогия, петрография. Бұл кітап Абай атындағы Қазақтың мемлекеттік педагогты институтының, география факультетінде оқылған лекциялардың негізінде жазылды, 1990. ISBN 2—9—3 254—69
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Monacit grek monazo zhalgyzbyn fosfattar klasynyn mineraly Himiyalyk formulasy Ce La PO4 Mineraldyn kuramyna kospa retinde Th Si U Ca S Mg Mn Pb Fe Al kiredi Bulardyn ishindegi kundysy ThO2 Monoklindik singoniyada kristaldanady Monacit atyna saj dara pishini prizmaly kristaldar tүzedi Mineraldarynyn tүsteri sargysh konyr kyzgylt konyr zhyltyrlygy shyny tәrizdes zhymdastygy bir bagytta zhetilgen katty Moos shkalasy bojynsha 5 5 tygyzdygy 4 9 5 5 g sm3 kobinese radioaktivti Monacit granit pegmatitterinde kejde gidrotermaldyk dolomitter zhelilerinde cirkon apatit magnetit turmalinmen birge shogyrlanady granitter men shajyluynan tүsetin ozendik zhәne tenizdik shashylymdardan ondiriledi cerij men torijdi ondirip aluda koldanylatyn shikizat Kenderi Braziliyada Үndistanda tabyldy Қazakstan Mugalzhar Altaj Saryarka intruziyalarynda titan cirkon korymdarynda Monacit koptep kezdesedi MonaziteNegiziSanaty MineralHimiyalyk formulasy Ce La PO408 AD 50ErekshelikteriTүsi Reddish brown brown pale yellow pink green grayCommonly as prismatic or wedge shaped crystalsContact twins commonDistinct on 100 poor on 010 Conchoidal to unevenbojynsha mineral kattylygy 5 0 to 5 5WhiteTranslucent to opaque4 6 5 7 4 98 5 43 for Monazite Ce Optikalyk sipaty Biaxial na 1 770 1 793 nb 1 778 1 800 ng 1 823 1 860Weak10 26 Baska sipattamalary if thorium rich dull brown DerekkozderMonacit Optikalyk onkaj 2u 11 14 Ng 1 837 1 849 Nm 1 787 1 801 Np 1 785 1 800 Kristaldyk bejnesi prizma nemese tabletka tәrizdi zhuka bolady Қospaktary kobinese usak kristaldy tүrde kezdesedi Kejde iri kristaldary da birieshe kilogramm bolady ZharatylysyMonacit sonymen katar granit zhәne gnejs ishinde nemese cirkonmen birge kezdesedi Kejde onyn gidrotermalyk dolomit zhelisinde magnetitpen birge kezdesken zherleri de bar Monacit berik mineral bolgandyktan kumga ajnalyp shashyrandy ken kurajdy Monacit ote kundy sirek elementter aluga koldanylady Әsirese cerij siyakty tehnikaga ote kerekti metall osy mineraldan alynady Sonymen katar torij elementin de osydan ajyryp alady DerekkozderMonazite Handbook of Mineralogy PDF Retrieved on 2011 10 14 Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 VI tom 27 bet Kristallografiya mineralogiya petrografiya Bul kitap Abaj atyndagy Қazaktyn memlekettik pedagogty institutynyn geografiya fakultetinde okylgan lekciyalardyn negizinde zhazyldy 1990 ISBN 2 9 3 254 69Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet