Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Неодим (лат. Neodymіum; Nd) — элементтердің периодтық жүйесінің ІІІ тобындағы хим. элемент, ат. н. 60, ат. м. 144,24; лантаноидтар тобына жатады. 1885 ж. Ауэр фон Вельсбах Карл (1858 – 1929) неодим оксидін алып, оны неодим “топырағы” деп атады. Жер қыртысындағы массалық үлесі 3,710–3%.
| |||||||||||||||
| Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| күміс ақ металл  | |||||||||||||||
| Атом қасиеті | |||||||||||||||
| Атауы, символ, нөмірі | Неодим, 60 | ||||||||||||||
| Топ типі | |||||||||||||||
| Топ, период, блок | ІІІ, 6, f | ||||||||||||||
| Атомдық масса () | |||||||||||||||
| Электрондық конфигурация | [Xe] 6s24f4 | ||||||||||||||
| Қабықшалар бойынша электрондар | 2, 8, 18, 22, 8, 2 | ||||||||||||||
| Атом радиусы | 181 | ||||||||||||||
| Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
| 201±6 | |||||||||||||||
| 99,(+3e) 5 | |||||||||||||||
| 1,14 (Полинг шкаласы) | |||||||||||||||
| Nd←Nd3+ −2,32В | |||||||||||||||
| Тотығу дәрежелері | 0, +2, +3, +4 | ||||||||||||||
| 1-ші: 533.1 кДж/моль (эВ) | |||||||||||||||
| Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
| Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
| Тығыздық () | 7,007 г/см³ | ||||||||||||||
| Балқу температурасы | 1294 K | ||||||||||||||
| Қайнау температурасы | 3341 K | ||||||||||||||
| 7,1 кДж/моль | |||||||||||||||
| Булану жылуы | 289 кДж/моль | ||||||||||||||
| 27,42 Дж/(K·моль) | |||||||||||||||
| Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
| Алтыбұрышты | |||||||||||||||
| a=3,658 c=11,80 Å | |||||||||||||||
| c/a қатынас | 3,23 | ||||||||||||||
| Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
| (300 K) (16,5) Вт/(м·К) | |||||||||||||||
| α формасы: 41,4 ГПа | |||||||||||||||
| α формасы: 16,3 ГПа | |||||||||||||||
| Пуассон коэффициенті | α формасы: 0,281 | ||||||||||||||
| 345–745 | |||||||||||||||
| 265–700 | |||||||||||||||
| 7440-00-8 | |||||||||||||||
Монацит (Ce, La…)[PO4] және лопарит (Na, Ca, Ce)2 (Tі, Nb)2O6 минералдарының кристалдық торларына изоморфты қоспа ретінде кіреді. Күмістей ақ металл, 885ӘС-тан төмен темп-рада гексагоналды тығыз жинақталады (-Nd), ал 885ӘС-тан жоғарыда кубтық (-Nd) кристалдық торларын түзеді. Тығызд. 7,007 г/см3, балқу t 1024ӘC, қайнау t 3030ӘС. Тотығу дәрежелері +2, +3, тұрақтысы +3.
Ауада тотығады, бөлме темп-расында HCl, HNO3, H2SO4-пен, қыздырғанда галогендермен әрекеттеседі. Неодимді оның үшфторидін немесе үшхлоридін кальциетерм. жолмен тотықсыздандыру, үшхлоридінің балқымасын электролиздеу арқылы аладыНеодимН. ұшақ пен зымыран жасауға пайдаланылады және лазерлік материалдарға арналған құймалардың (мыс., Mg, Al немесе Tі) құраушысы болып табылады.
Сілтемелер
Дереккөздер
- Қазақ Энциклопедиясы, 7 том 2 бөлім
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Neodim lat Neodymium Nd elementterdin periodtyk zhүjesinin III tobyndagy him element at n 60 at m 144 24 lantanoidtar tobyna zhatady 1885 zh Auer fon Velsbah Karl 1858 1929 neodim oksidin alyp ony neodim topyragy dep atady Zher kyrtysyndagy massalyk үlesi 3 7 10 3 60 Prazeodim Neodim PrometijNd U Periodicheskaya sistema elementov60 NdZhaj zattyn syrtky bejnesikүmis ak metallAtom kasietiAtauy simvol nomiriNeodim 60Top tipiLantanoidtarTop period blokIII 6 fAtomdyk massa 144 242 3 m a b g mol Elektrondyk konfiguraciya Xe 6s24f4Қabykshalar bojynsha elektrondar2 8 18 22 8 2Atom radiusy181Himiyalyk kasietteri201 699 3e 51 14 Poling shkalasy Nd Nd3 2 32V Nd Nd2 2 2VTotygu dәrezheleri0 2 3 41 shi 533 1 kDzh mol eV 2 shi 1040 kDzh mol eV 3 shi 2130 kDzh mol eV Zhaj zattyn termodinamikalyk kasietteriTermodinamikalyk fazaҚatty deneTygyzdyk 7 007 g sm Balku temperaturasy1294 KҚajnau temperaturasy3341 K7 1 kDzh molBulanu zhyluy289 kDzh mol27 42 Dzh K mol Molyarlyk kolem20 6 sm molkysymy P Pa 1 10 100 1000 10 000 100 000T K 1595 1774 1998 2296 2715 3336 Zhaj zattyn kristalldyk toryAltyburyshtya 3 658 c 11 80 Ac a katynas3 23Baska da kasietteri 300 K 16 5 Vt m K a formasy 41 4 GPaa formasy 16 3 GPaPuasson koefficientia formasy 0 281345 745265 7007440 00 8Neodim Nd Monacit Ce La PO4 zhәne loparit Na Ca Ce 2 Ti Nb 2O6 mineraldarynyn kristaldyk torlaryna izomorfty kospa retinde kiredi Kүmistej ak metall 885ӘS tan tomen temp rada geksagonaldy tygyz zhinaktalady Nd al 885ӘS tan zhogaryda kubtyk Nd kristaldyk torlaryn tүzedi Tygyzd 7 007 g sm3 balku t 1024ӘC kajnau t 3030ӘS Totygu dәrezheleri 2 3 turaktysy 3 Auada totygady bolme temp rasynda HCl HNO3 H2SO4 pen kyzdyrganda galogendermen әrekettesedi Neodimdi onyn үshftoridin nemese үshhloridin kalcieterm zholmen totyksyzdandyru үshhloridinin balkymasyn elektrolizdeu arkyly aladyNeodimN ushak pen zymyran zhasauga pajdalanylady zhәne lazerlik materialdarga arnalgan kujmalardyn mys Mg Al nemese Ti kuraushysy bolyp tabylady SiltemelerKomirtek Kristaldyk tor HimiyaDerekkozderҚazak Enciklopediyasy 7 tom 2 bolim