Орал (орыс. Уральск; 1774 жылға дейін - Яицкий қалашығы) — Батыс Қазақстан облысының орталығы (1932 жылдан), ірі темір жол станциясы, Жайық бойындағы өзен порты, әуе жолдарының торабы. Қала Жайық өзенінің жағасында, Шағанның Жайыққа құяр тұсында орналасқан.
Қала | |||
Орал | |||
| |||
Әкімшілігі | |||
---|---|---|---|
Ел | |||
Статусы | Облыс орталығы | ||
Облысы | |||
Әкімі | Мұрат Бәйменов | ||
Тарихы мен географиясы | |||
Координаттары | 51°14′ с. е. 51°22′ ш. б. / 51.233° с. е. 51.367° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 51°14′ с. е. 51°22′ ш. б. / 51.233° с. е. 51.367° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
Құрылған уақыты | 1584 жыл | ||
Қала статусы | 1613 жыл | ||
Жер аумағы | 700 км² | ||
Климаты | қатаң-континенталды | ||
Уақыт белдеуі | UTC+5:00 | ||
Тұрғындары | |||
Тұрғыны | 253 757 адам (2023) | ||
Ұлттық құрамы | қазақтар 70,57 % | ||
Этнохороним | оралдық оралдықтар | ||
Ресми тілі | |||
Сандық идентификаторлары | |||
Телефон коды | +7 7112 | ||
Пошта индекстері | 090000—090013 | ||
Автомобиль коды | L,07 | ||
Орал қаласының әкімдігі (қаз.) | |||
Орал шекарасы | |||
Ортаққордағы санаты: Орал |
Тарихы
Орал қаласының орнында бұдан бірнеше мың жыл бұрын скиф, ғұн, авар, печенег және қыпшақ тайпаларының мекен-тұрақтары болған. Бұл тайпалардың көсемдері мен жауынгерлері жерленген шағын қорымдар мен қорғандар қазір де кездеседі. Орал қаласының жергілікті қазақтар арасында ерте заманнан қазірге дейін “Теке” аталуының себебі, Алтын Орда хандары жанында уағыз тарататын (Асан қайғы болуы да мүмкін) Әбдірахман, шайқылардың ұйымдық сипат белгісі – тәкие немесе мүридтер және ел кезген дәруіштер аялдайтын кәделі орын (резиденция) тәкие үйлерінің болуына байланысты. Орыстар Жайық бойына 15 ғасырдың аяғы 16 ғасырдың бас кезінде келе бастады. 17 ғасырдың 1-ширегінде шекарада шағын әскери бекініс-тірек ретінде Жайық қалашығы салынды. Ол 1613 ж. қазіргі Орал қаласының орнына көшірілді. 18 ғасырдың бас кезінде Жайық қалашығында 3 мыңға жуық үй болды. Олар негізінен (Жайықтың бұрынғы арнасы) және Шаған өзендерінің бойына орналасты. Қаланың негізгі тұрғындары – казак-орыстар болған. Олар әлеуметтік жіктелудің нәтижесінде кедейлер (голытба) мен байлар (домовитые) болып бөлінді. Жайық казак-орыстары Е.И. Пугачев бастаған шаруалар көтерілісіне (1773 – 1775) қатысты. Жайық қалашығы 1775 жылы 15 қаңтардағы жарлығымен «Орал қаласы», ал оның тұрғындары «Орал казактары» болып аталды. Орал қаласының неғұрлым ежелгі бөлігі ғибадатханасының оңтүстігінде орналасты. Ғибадатхана – Орал қаласының тарихи ескерткіші (1741 – 51 ж. салынған). Қала бірнеше рет (1739, 1751, 1821, 1879) өртке ұшырады. Сырым Датұлы бастаған (1783 – 1797) халық көтерілісі,Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы бастаған қазақ халқының ұлт-азаттық қозғалыстары Орал қаласы мен Жайық өңіріне ерекше із қалдырды. 1846 ж. қалаға айрықша құқықтар беріліп, үлкен қалалар санатына қосылды. 1869 ж. Орал облысы құрылып, қала облыс орталығына айналды. Қала тарихында социалды-демократиялық үйірменің құрылуы (1902), 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс (С.Меңдешев, Ә.Әйтиев, т.б.), Кеңес өкіметінің орнауы (1918 ж. 3 қаңтарда), ақ казактарға қарсы Орал қорғанысы (1919 ж., сәуір – шілде, М.Фрунзе), т.б. елеулі оқиғалар болып өтті. 1919 ж. 1-сәуірде Оралда Жұмысшы, шаруа және солдат депутаттары кеңестерінің 1-сайлауы өтті. 1920 ж. Орал губерниясы қалаға айналды. Кеңес өкіметі жылдарында Оралдың экономикасы жедел қарқынмен дамып, республикадағы ірі өнеркәсіп орталықтарының біріне айналды. 1925 ж. Жайық өзені мен Орал – Атырау арасында тұрақты кеме қатынасы және 1923 ж. Орал – Елек темір жолының ашылуы қаланың экономикалық жағдайын жақсартты. Одан кейінгі жылдары (1950 – 1990) Орал қаласында ірі машина жасау және металл өңдеу, құрылыс материалдарын өңдеу, жеңіл және тамақ өндірістері, медициналық препарат зауыттары, т.б. 200-ден астам нысан салынды, көлік жүйелері дамыды.
Климаты
Қала климаты өткір континенталды: құрғақ әрі ыстық жаз және аз қарлы, желді суық қыс
- Орташа жылдық температура - +6,2 °C
- Орташа жылдық жел жылдамдығы - 2,9 м/с
- Орташа жылдық ауа ылғалдығы - 70 %
Орал ауа райы | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Көрсеткіш | Қаң | Ақп | Нау | Сәу | Мам | Мау | Шіл | Там | Қыр | Қаз | Қар | Жел | |
Абсолюттық максимум, °C | 6,6 | 5,6 | 21,6 | 30,6 | 37,0 | 40,5 | 41,6 | 40,8 | 38,8 | 28,0 | 17,9 | 8,2 | |
Орташа максимум, °C | −6,8 | −6,5 | 0,2 | 14,3 | 23,0 | 28,1 | 30,0 | 28,2 | 21,4 | 11,8 | 1,5 | −4,5 | |
Орташа температура, °C | −10,6 | −10,8 | −4,3 | 8,4 | 15,9 | 21,0 | 23,0 | 21,1 | 14,8 | 6,9 | −1,9 | −8 | |
Орташа минимум, °C | −14,3 | −15,1 | −8,7 | 2,5 | 8,7 | 13,9 | 15,9 | 13,9 | 8,1 | 2,0 | −5,2 | −11,5 | |
Абсолюттық минимум, °C | −35,9 | −36,6 | −30,3 | −14,3 | −5,9 | 0,6 | 6,5 | 2,3 | −5,3 | −11,4 | −29,2 | −36,7 | |
Жауын-шашын нормасы, мм | 27,1 | 19,5 | 22,9 | 20,5 | 28,2 | 33,5 | 43,6 | 29,5 | 28,6 | 40,3 | 28,7 | 31,0 | |
Дерекнама: Орал ауа райы мен климаты |
Халық саны
Қаланың (қалалық әкімшіліктін аумағы) 2022 жылғы ұлттық құрамы:
- қазақтар — 227 750 адам (70,57 %)
- орыстар — 81 090 адам (25,13 %)
- татарлар — 4841 адам (1,50 %)
- украиндар — 2915 адам (0,90 %)
- әзербайжандар — 1339 адам (0,41 %)
- немістер — 647 адам (0,20 %)
- корейлер — 642 адам (0,20 %)
- белорустар — 596 адам (0,18 %)
- өзбектер — 527 адам (0,16 %)
- шешендер — 361 адам (0,11 %)
- армяндар — 334 адам (0,10 %)
- башқұрттар — 153 адам (0,05 %)
- және басқалар — 1525 адам (0,47 %)
Орал қаласы халқының саны
1897 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 1991 | 1999 |
---|---|---|---|---|---|---|
36 466 | 103 914 | 134 162 | 167 352 | 199 835 | 214 000 | 195 459 |
2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
195 811 | 198 137 | 201 970 | 205 277 | 208 814 | 202 161 | 207 109 | 213 107 | 218 136 | 222 808 | 227 368 | 230 775 |
2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|
230775 | 300 128 | 306 549 | 235806 | 234184 | 234155 |
Транспорт
Теміржол
Алғаш рет Орал теміржолмен 1894 жылғы бірікті. Бұл еді. Орта Азиялық минареттер стильінде жасалған мұнаралар орналасқан вокзал басында қаладан алыс болғаны сонша, Алексей Николаевич Толстой вокзалдан қалаға барар жолды «Телеграф өскен дала» деп атаған. Ұзақ уақыт бойы Орал жолдың соңғы станциясы болып, ортаны сібірмен біріктіріп тұратын, сосын темір жол шейін созылып, ол Ресейді Сібір және Қазақстан мен біріктіретін болды.
Кеңес одағы кезінде қала әбден өсті. Сонын арқасында станция орталықта тұр десе де болады.
Бауырлас қалалар
- Атырау, Қазақстан
- , Румыния
- Дондағы Ростов, Ресей
- Острава, Чехия
- Маниса,Түркия
- , Ресей
- Саратов, Ресей
- Благоевград, Болгария
Серіктес қалалар
Орал қаласында болған көрнекті адамдар
Бұл қалада әр кездері орыстың белгілі ақын-жазушылары
А.С. Пушкин,
В.А. Жуковский,
В.И. Даль,
В.Г. Короленко,
М.А. Шолохов, т.б. болды.
Сондай-ақ, көрнекті қазақ қаламгерлері
С.Сейфуллин,
Х.Есенжанов,
Т.Жароков,
І.Аманжолов, т.б.
өмірінің біраз кезеңдерін Орал қаласында өткізген.
Дереккөздер
- Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- Дереккөз қатесі: Жарамсыз
<ref>
тегі; no text was provided for refs namedStat2022-1
- City & town of Kazakhstan (ағыл.). pop-stat.mashke.org. Тексерілді, 29 наурыз 2016.
- Численность населения Республики Казахстан по полу в разрезе областей, городов, районов, районных центров и поселков на начало 2013 года. Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 желтоқсан 2019.
- Численность населения Республики Казахстан по полу в разрезе областей, городов, районов, районных центров и поселков на начало 2014 года. Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 желтоқсан 2019.
- Численность населения Республики Казахстан по полу в разрезе областей, городов, районов, районных центров и поселков на начало 2015 года. Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 желтоқсан 2019.
- Численность населения Республики Казахстан по полу в разрезе областей, городов, районов, районных центров и поселков на начало 2016 года. Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 желтоқсан 2019.
- Численность населения Республики Казахстан по полу в разрезе областей, городов, районов, районных центров и поселков на 1 октября 2017 года. Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 желтоқсан 2019.
- Численность населения Республики Казахстан по полу в разрезе областей, городов, районов, районных центров и поселков на начало 2018 года. Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 желтоқсан 2019.
- Численность населения Республики Казахстан по полу в разрезе областей, городов, районов, районных центров и поселков на начало 2019 года. Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 желтоқсан 2019.
- Численность населения Республики Казахстан по полу в разрезе областей, городов, районов, районных центров и поселков на начало 2020 года. Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. Тексерілді, 3 қараша 2022.
- Численность населения Республики Казахстан по полу в разрезе областей, городов, районов, районных центров и поселков на начало 2021 года. Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. Тексерілді, 2 қараша 2022.
- Уральск. Описание станций РУЖД и их окрестностей.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 7 шілде 2018.
- Уральск и Острава — города побратимы.(қолжетпейтін сілтеме)
- Уральск подписал новые меморандумы с городами-побратимами(қолжетпейтін сілтеме)
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, VII том
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Oral orys Uralsk 1774 zhylga dejin Yaickij kalashygy Batys Қazakstan oblysynyn ortalygy 1932 zhyldan iri temir zhol stanciyasy Zhajyk bojyndagy ozen porty әue zholdarynyn toraby Қala Zhajyk ozeninin zhagasynda Shagannyn Zhajykka kuyar tusynda ornalaskan ҚalaOralEltanbasyӘkimshiligiEl Қazakstan ҚazakstanStatusyOblys ortalygyOblysyBatys Қazakstan oblysyӘkimiMurat BәjmenovTarihy men geografiyasyKoordinattary51 14 s e 51 22 sh b 51 233 s e 51 367 sh b 51 233 51 367 G O Ya Koordinattar 51 14 s e 51 22 sh b 51 233 s e 51 367 sh b 51 233 51 367 G O Ya Қurylgan uakyty1584 zhylҚala statusy1613 zhylZher aumagy700 km Klimatykatan kontinentaldyUakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny253 757 adam 2023 Ұlttyk kuramykazaktar 70 57 orystar 25 13 tatarlar 1 50 ukraindar 0 90 baskalary 1 9 Etnohoronimoraldyk oraldyktarResmi tilikazak tiliSandyk identifikatorlaryTelefon kody 7 7112Poshta indeksteri090000 090013Avtomobil kodyL 07Oral kalasynyn әkimdigi kaz Oral OralOral shekarasyOrtakkordagy sanaty OralOral kalasynyn garyshtan korinisiOral vokzalyTarihyOral kalasynyn ornynda budan birneshe myn zhyl buryn skif gun avar pecheneg zhәne kypshak tajpalarynyn meken turaktary bolgan Bul tajpalardyn kosemderi men zhauyngerleri zherlengen shagyn korymdar men korgandar kazir de kezdesedi Oral kalasynyn zhergilikti kazaktar arasynda erte zamannan kazirge dejin Teke ataluynyn sebebi Altyn Orda handary zhanynda uagyz taratatyn Asan kajgy boluy da mүmkin Әbdirahman shajkylardyn ujymdyk sipat belgisi tәkie nemese mүridter zhәne el kezgen dәruishter ayaldajtyn kәdeli oryn rezidenciya tәkie үjlerinin boluyna bajlanysty Orystar Zhajyk bojyna 15 gasyrdyn ayagy 16 gasyrdyn bas kezinde kele bastady 17 gasyrdyn 1 shireginde shekarada shagyn әskeri bekinis tirek retinde Zhajyk kalashygy salyndy Ol 1613 zh kazirgi Oral kalasynyn ornyna koshirildi 18 gasyrdyn bas kezinde Zhajyk kalashygynda 3 mynga zhuyk үj boldy Olar negizinen Zhajyktyn buryngy arnasy zhәne Shagan ozenderinin bojyna ornalasty Қalanyn negizgi turgyndary kazak orystar bolgan Olar әleumettik zhikteludin nәtizhesinde kedejler golytba men bajlar domovitye bolyp bolindi Zhajyk kazak orystary E I Pugachev bastagan sharualar koterilisine 1773 1775 katysty Zhajyk kalashygy 1775 zhyly 15 kantardagy zharlygymen Oral kalasy al onyn turgyndary Oral kazaktary bolyp ataldy Oral kalasynyn negurlym ezhelgi boligi gibadathanasynyn ontүstiginde ornalasty Ғibadathana Oral kalasynyn tarihi eskertkishi 1741 51 zh salyngan Қala birneshe ret 1739 1751 1821 1879 ortke ushyrady Syrym Datuly bastagan 1783 1797 halyk koterilisi Isataj Tajmanuly men Mahambet Өtemisuly bastagan kazak halkynyn ult azattyk kozgalystary Oral kalasy men Zhajyk onirine erekshe iz kaldyrdy 1846 zh kalaga ajryksha kukyktar berilip үlken kalalar sanatyna kosyldy 1869 zh Oral oblysy kurylyp kala oblys ortalygyna ajnaldy Қala tarihynda socialdy demokratiyalyk үjirmenin kuryluy 1902 1916 zhylgy ult azattyk koterilis S Mendeshev Ә Әjtiev t b Kenes okimetinin ornauy 1918 zh 3 kantarda ak kazaktarga karsy Oral korganysy 1919 zh sәuir shilde M Frunze t b eleuli okigalar bolyp otti 1919 zh 1 sәuirde Oralda Zhumysshy sharua zhәne soldat deputattary kenesterinin 1 sajlauy otti 1920 zh Oral guberniyasy kalaga ajnaldy Kenes okimeti zhyldarynda Oraldyn ekonomikasy zhedel karkynmen damyp respublikadagy iri onerkәsip ortalyktarynyn birine ajnaldy 1925 zh Zhajyk ozeni men Oral Atyrau arasynda turakty keme katynasy zhәne 1923 zh Oral Elek temir zholynyn ashyluy kalanyn ekonomikalyk zhagdajyn zhaksartty Odan kejingi zhyldary 1950 1990 Oral kalasynda iri mashina zhasau zhәne metall ondeu kurylys materialdaryn ondeu zhenil zhәne tamak ondiristeri medicinalyk preparat zauyttary t b 200 den astam nysan salyndy kolik zhүjeleri damydy KlimatyҚala klimaty otkir kontinentaldy kurgak әri ystyk zhaz zhәne az karly zheldi suyk kys Ortasha zhyldyk temperatura 6 2 C Ortasha zhyldyk zhel zhyldamdygy 2 9 m s Ortasha zhyldyk aua ylgaldygy 70 Oral aua rajyKorsetkish Қan Akp Nau Sәu Mam Mau Shil Tam Қyr Қaz Қar ZhelAbsolyuttyk maksimum C 6 6 5 6 21 6 30 6 37 0 40 5 41 6 40 8 38 8 28 0 17 9 8 2Ortasha maksimum C 6 8 6 5 0 2 14 3 23 0 28 1 30 0 28 2 21 4 11 8 1 5 4 5Ortasha temperatura C 10 6 10 8 4 3 8 4 15 9 21 0 23 0 21 1 14 8 6 9 1 9 8Ortasha minimum C 14 3 15 1 8 7 2 5 8 7 13 9 15 9 13 9 8 1 2 0 5 2 11 5Absolyuttyk minimum C 35 9 36 6 30 3 14 3 5 9 0 6 6 5 2 3 5 3 11 4 29 2 36 7Zhauyn shashyn normasy mm 27 1 19 5 22 9 20 5 28 2 33 5 43 6 29 5 28 6 40 3 28 7 31 0Dereknama Oral aua rajy men klimatyHalyk sanyҚalanyn kalalyk әkimshiliktin aumagy 2022 zhylgy ulttyk kuramy kazaktar 227 750 adam 70 57 orystar 81 090 adam 25 13 tatarlar 4841 adam 1 50 ukraindar 2915 adam 0 90 әzerbajzhandar 1339 adam 0 41 nemister 647 adam 0 20 korejler 642 adam 0 20 belorustar 596 adam 0 18 ozbekter 527 adam 0 16 sheshender 361 adam 0 11 armyandar 334 adam 0 10 bashkurttar 153 adam 0 05 zhәne baskalar 1525 adam 0 47 Oral kalasy halkynyn sany 1897 1959 1970 1979 1989 1991 199936 466 103 914 134 162 167 352 199 835 214 000 195 4592004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015195 811 198 137 201 970 205 277 208 814 202 161 207 109 213 107 218 136 222 808 227 368 230 7752016 2017 2018 2019 2020 2021230775 300 128 306 549 235806 234184 234155TransportTemirzhol Tolyk makalasy Algash ret Oral temirzholmen 1894 zhylgy birikti Bul edi Orta Aziyalyk minaretter stilinde zhasalgan munaralar ornalaskan vokzal basynda kaladan alys bolgany sonsha Aleksej Nikolaevich Tolstoj vokzaldan kalaga barar zholdy Telegraf osken dala dep atagan Ұzak uakyt bojy Oral zholdyn songy stanciyasy bolyp ortany sibirmen biriktirip turatyn sosyn temir zhol shejin sozylyp ol Resejdi Sibir zhәne Қazakstan men biriktiretin boldy Kenes odagy kezinde kala әbden osti Sonyn arkasynda stanciya ortalykta tur dese de bolady Bauyrlas kalalarAtyrau Қazakstan Rumyniya Dondagy Rostov Resej Ostrava Chehiya Manisa Tүrkiya Resej Saratov Resej Blagoevgrad Bolgariya Seriktes kalalar Orynbor ResejOral kalasynda bolgan kornekti adamdarPugachev үjiKarev үji Bul kalada әr kezderi orystyn belgili akyn zhazushylary A S Pushkin V A Zhukovskij V I Dal V G Korolenko M A Sholohov t b boldy Sondaj ak kornekti kazak kalamgerleri S Sejfullin H Esenzhanov T Zharokov I Amanzholov t b omirinin biraz kezenderin Oral kalasynda otkizgen DerekkozderҚazakstan Respublikasy halkynyn zhynysy zhәne zhergilikti zherdin tipine karaj sany 2023 zhylgy 1 kantarga Қazakstan Respublikasy halkynyn zhekelegen etnostary bojynsha sany 2022 zhyl basyna Derekkoz katesi Zharamsyz lt ref gt tegi no text was provided for refs named Stat2022 1 City amp town of Kazakhstan agyl pop stat mashke org Tekserildi 29 nauryz 2016 Chislennost naseleniya Respubliki Kazahstan po polu v razreze oblastej gorodov rajonov rajonnyh centrov i poselkov na nachalo 2013 goda Komitet po statistike Ministerstva nacionalnoj ekonomiki Respubliki Kazahstan kolzhetpejtin silteme Tekserildi 11 zheltoksan 2019 Chislennost naseleniya Respubliki Kazahstan po polu v razreze oblastej gorodov rajonov rajonnyh centrov i poselkov na nachalo 2014 goda Komitet po statistike Ministerstva nacionalnoj ekonomiki Respubliki Kazahstan kolzhetpejtin silteme Tekserildi 11 zheltoksan 2019 Chislennost naseleniya Respubliki Kazahstan po polu v razreze oblastej gorodov rajonov rajonnyh centrov i poselkov na nachalo 2015 goda Komitet po statistike Ministerstva nacionalnoj ekonomiki Respubliki Kazahstan kolzhetpejtin silteme Tekserildi 11 zheltoksan 2019 Chislennost naseleniya Respubliki Kazahstan po polu v razreze oblastej gorodov rajonov rajonnyh centrov i poselkov na nachalo 2016 goda Komitet po statistike Ministerstva nacionalnoj ekonomiki Respubliki Kazahstan kolzhetpejtin silteme Tekserildi 11 zheltoksan 2019 Chislennost naseleniya Respubliki Kazahstan po polu v razreze oblastej gorodov rajonov rajonnyh centrov i poselkov na 1 oktyabrya 2017 goda Komitet po statistike Ministerstva nacionalnoj ekonomiki Respubliki Kazahstan kolzhetpejtin silteme Tekserildi 11 zheltoksan 2019 Chislennost naseleniya Respubliki Kazahstan po polu v razreze oblastej gorodov rajonov rajonnyh centrov i poselkov na nachalo 2018 goda Komitet po statistike Ministerstva nacionalnoj ekonomiki Respubliki Kazahstan kolzhetpejtin silteme Tekserildi 11 zheltoksan 2019 Chislennost naseleniya Respubliki Kazahstan po polu v razreze oblastej gorodov rajonov rajonnyh centrov i poselkov na nachalo 2019 goda Komitet po statistike Ministerstva nacionalnoj ekonomiki Respubliki Kazahstan kolzhetpejtin silteme Tekserildi 11 zheltoksan 2019 Chislennost naseleniya Respubliki Kazahstan po polu v razreze oblastej gorodov rajonov rajonnyh centrov i poselkov na nachalo 2020 goda Komitet po statistike Ministerstva nacionalnoj ekonomiki Respubliki Kazahstan Tekserildi 3 karasha 2022 Chislennost naseleniya Respubliki Kazahstan po polu v razreze oblastej gorodov rajonov rajonnyh centrov i poselkov na nachalo 2021 goda Komitet po statistike Ministerstva nacionalnoj ekonomiki Respubliki Kazahstan Tekserildi 2 karasha 2022 Uralsk Opisanie stancij RUZhD i ih okrestnostej kolzhetpejtin silteme Tekserildi 7 shilde 2018 Uralsk i Ostrava goroda pobratimy kolzhetpejtin silteme Uralsk podpisal novye memorandumy s gorodami pobratimami kolzhetpejtin silteme Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9 VII tom