Мағжан Жұмабаев ауданы — Солтүстік Қазақстан облысының солтүстік-шығысында орналасқан әкімшілік-аумақтық бөлініс. 1928 жылы құрылған. Жер аумағы 7,8 мың км².1997 жылы Возвышен ауданымен бiрiккен. 2000 жылы Булаев ауданы Мағжан Жұмабаев ауданы болып қайта аталды. Орталығы – Булаев қаласы (1893 жылы құрылған), 1969 жылы қала мәртебесін алды. Булаевтан облыс орталығына дейiнгi қашықтық 106 км.
Қазақстан ауданы | |
Мағжан Жұмабаев ауданы | |
Әкімшілігі | |
---|---|
Облысы | |
Аудан орталығы | |
Ауылдық округтер саны | 17 |
Қалалық әкімдіктер саны | 1 |
Ауыл саны | 62 |
Қала саны | 1 |
Әкімі | Рахат Назымбекұлы Смағұлов |
Аудан әкімдігінің мекенжайы | Булаев қаласы, Юбилейная көшесі, №56 |
Тарихы мен географиясы | |
Координаттары | 54°54′54″ с. е. 70°27′00″ ш. б. / 54.91500° с. е. 70.45000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 54°54′54″ с. е. 70°27′00″ ш. б. / 54.91500° с. е. 70.45000° ш. б. (G) (O) (Я) |
Құрылған уақыты | |
Жер аумағы | 7 810 км² |
Уақыт белдеуі | UTC+5:00 |
Тұрғындары | |
Тұрғыны | 27 328 адам (2023) |
Ұлттық құрамы | орыстар (57,77 %) |
Сандық идентификаторлары | |
Автомобиль коды | 15 |
Мағжан Жұмабаев ауданының әкімдігі | |
|
Географиялық орны мен жер бедері
Аудан солтүстiгiнде және шығысында Ресей Федерациясының Омбы және Түмен облыстарымен, батысында - Солтүстік Қазақстан облысының Аққайың және Қызылжар, оңтүстiгiнде - Тайынша және Ақжар аудандарымен шектесiп жатыр. Солтүстік бөлігі - орманды дала, оңтүстігінде шағын көл қазаншұңқырлары кездеседі.
Климаты, топырағы және өсімдіктері мен жануарлар дүниесі
Климаты тым континеттік, қаңтар айының жылдық орташа температурасы -18-19°С, шілдеде 18-19°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 300-350 мм. Топырағы карбонатты қара топырақты, шалғынды-қара топырақты, орманды және сортаң топырақ. Ауданның өсімдік жамылғысы бетеге, боз, селеу, сәбізшөп, бидайық, жусан, т.б. құрайды. Орманды дала белдемінде қайың, терек, сібір үйеңкісі басым. Бұталардан итмұрын, шие, шаттауық, тал, т.б. өседі. Сирек өсімдіктеріне ашық құндызшөп, сарғыш құндызшөп, шүйіншөп, альпі астрасы, шайқурай, бетеге, шолпанкебіс жатады. Жануарлардан бұлан, елік, қасқыр, түлкі, күзен, борсық, қоян, ондатр, т.б. мекендейді. Құстардан қаз, үйрек, аққу; жыртқыш құстардан - қаршыға, т.б. кездеседі. Су айдындарында шабақ, мөңке, алабұға мол.
Су торабы
Шағын көлдер бар. Ірілері: Келтесор, Майбалық және Қамыстысай өзені аңғарында Половинное, Соленое, Қамысты, Медвежье, Баранье. Бұл көлдердің басым бөлігінің суы ащы және тұзды келген.
Халқы
1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 1999 | 2009 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
45494 | ▲46568 | ▲51475 | ▼45105 | ▼40839 | ▲49679 | ▼36924 | ▼28505 |
Тұрғындары 29 924 адам (2019). Ұлттық құрамы: орыстар (57,47%), қазақтар (28,54%), немістер (5,00%), украиндар (4,16%), татарлар (1,38%), поляктар (1,54%), беларустар (0,84%), поляктар (0,48%), (0,16%), шешендер (0,15%), чуваштар (0,14%), басқа ұлт өкілдері (1,06%).
Әкімшілік бөлінісі
63 елді мекен 1 қалалық әкімдік пен 17 ауылдық округке біріктірілген:
Әкімшілік бірлік | Орталығы | Елді мекендері | Халқы (2009) |
---|---|---|---|
Авангард ауылдық округі | Полтавка ауылы | 3 | 1277 |
Аққайың ауылдық округі | Октябрьское ауылы | 6 | 1432 |
Алтын дән ауылдық округі | Советское ауылы | 2 | 2652 |
Бастомар ауылдық округі | Бастомар ауылы | 4 | 1540 |
Бәйтерек ауылдық округі | Бәйтерек ауылы | 4 | 1422 |
Булаев қалалық әкімдігі | Булаев қаласы | 2 | 9086 |
Возвышен ауылдық округі | Возвышенка ауылы | 5 | 3184 |
Конюхов ауылдық округі | Конюхово ауылы | 3 | 770 |
Қарақоға ауылдық округі | Қарақоға ауылы | 3 | 2501 |
Лебяжі ауылдық округі | Лебяжье ауылы | 2 | 979 |
Мағжан ауылдық округі | Жастар ауылы | 2 | 660 |
Молодогвардейск ауылдық округі | Молодогвардейское ауылы | 2 | 1521 |
Ноғайбай би ауылдық округі | Надёжка ауылы | 6 | 2719 |
Полудин ауылдық округі | Полудино ауылы | 3 | 1908 |
Таман ауылдық округі | Таман ауылы | 4 | 1376 |
Успен ауылдық округі | Успенка ауылы | 4 | 957 |
Ұзынкөл ауылдық округі | Ұзынкөл ауылы | 3 | 960 |
Чистов ауылдық округі | Чистовское ауылы | 5 | 1971 |
Аудан экономикасы
Ауданда 2010 жылғы 1 қаңтарға 313 кәсiпорын тiркелген, оның iшiнде 2 - iрi, 25 - орта, 286 - шағын кәсiпорындар. Олардан 176 заңды тұлға мемлекеттiк меншiк нысанына, 133 - жеке меншiк, 4 - заңды тұлға шетел меншiгi нысанына жатады. 2009 жылдың қорытындысы бойынша: Ауданда облыстың ауыл шаруашылығының жалпы өнiмiнiң 10,5%-ы (25 101,6 млн.теңге) өндiрiлген. Өнеркәсiп кәсiпорындарымен (қаржылық емес корпорация секторы) 570,6 млн.теңгенiң өнiмi өндiрiлген, облыстағы үлесi 0,8%. Өнеркәсiп өнiмiнiң физикалық көлемiнiң индексi 102,8% құрайды. Бөлшек тауар айналымының көлемi (қоғамдық тамақтандырусыз) 255,9 млн.теңге сомасын құрайды. Тауар айналымның физикалық көлемiнiң индексi 52,5% кұрады. 2009 жылдың басына аудан кәсiпорындарының негiзгi құрал-жабдықтары 6 146,9 млн.теңге сомасын құрап, тозу деңгейi 37,3% болды. Негiзгi капиталға салынған инвестиция көлемi 1 558,5 млн.теңге құрады. Пайдалануға 8,5 мың шаршы метр тұрғын үй берiлдi. Ауданның экономикасында 24,4 мың адам жұмыс iстейдi. Орташа айлық жалақы (кәсiпкерлiк қызметпен айналысатын шағын кәсiпорындарсыз) өткен жылмен салыстырғанда 18,2% өсiп, 38 250 теңгенi құрады. Нақты жалақы 10,5% өстi. Орташа жан басына шағып есептегенде атаулы ақшалай табыс 25 963 теңге құрады. Орташа жан басына шаққандағы күн көрiстiң ең төменгi деңгейiнiң шамасы жыл аяғына 10 952 теңге құрады. Ауданның ауыл шаруашылығына жарамды жер аумағы 637,2 мың га, жайылым мен шабындық 176,8 мың га.
Аудан арқылы Сібір темір жолы Мәскеу-Владивосток темір жолы, сондай-ақ Петропавл-Омбы-Новосібір автомобиль жолы, Булаев-Молодогвардейский, Қарақоға-Конюхов автомобиль жолдары өтеді.
Дереккөздер
- Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
- Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ҚР халық санақтары
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Magzhan Zhumabaev audany Soltүstik Қazakstan oblysynyn soltүstik shygysynda ornalaskan әkimshilik aumaktyk bolinis 1928 zhyly kurylgan Zher aumagy 7 8 myn km 1997 zhyly Vozvyshen audanymen birikken 2000 zhyly Bulaev audany Magzhan Zhumabaev audany bolyp kajta ataldy Ortalygy Bulaev kalasy 1893 zhyly kurylgan 1969 zhyly kala mәrtebesin aldy Bulaevtan oblys ortalygyna dejingi kashyktyk 106 km Қazakstan audanyMagzhan Zhumabaev audanyӘkimshiligiOblysySoltүstik Қazakstan oblysyAudan ortalygyBulaevAuyldyk okrugter sany17Қalalyk әkimdikter sany1Auyl sany62Қala sany1ӘkimiRahat Nazymbekuly SmagulovAudan әkimdiginin mekenzhajyBulaev kalasy Yubilejnaya koshesi 56Tarihy men geografiyasyKoordinattary54 54 54 s e 70 27 00 sh b 54 91500 s e 70 45000 sh b 54 91500 70 45000 G O Ya Koordinattar 54 54 54 s e 70 27 00 sh b 54 91500 s e 70 45000 sh b 54 91500 70 45000 G O Ya Қurylgan uakyty3 kyrkүjek 1928 zhylZher aumagy7 810 km Uakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny27 328 adam 2023 Ұlttyk kuramyorystar 57 77 kazaktar 28 57 nemister 4 93 ukraindar 3 82 tatarlar 1 37 belarustar 0 77 әzerbajzhandar 0 66 polyaktar 0 5 baska ult okilderi 1 61 Sandyk identifikatorlaryAvtomobil kody15Magzhan Zhumabaev audanynyn әkimdigiGeografiyalyk orny men zher bederiAudan soltүstiginde zhәne shygysynda Resej Federaciyasynyn Omby zhәne Tүmen oblystarymen batysynda Soltүstik Қazakstan oblysynyn Akkajyn zhәne Қyzylzhar ontүstiginde Tajynsha zhәne Akzhar audandarymen shektesip zhatyr Soltүstik boligi ormandy dala ontүstiginde shagyn kol kazanshunkyrlary kezdesedi Klimaty topyragy zhәne osimdikteri men zhanuarlar dүniesiKlimaty tym kontinettik kantar ajynyn zhyldyk ortasha temperaturasy 18 19 S shildede 18 19 S Zhauyn shashynnyn zhyldyk ortasha molsheri 300 350 mm Topyragy karbonatty kara topyrakty shalgyndy kara topyrakty ormandy zhәne sortan topyrak Audannyn osimdik zhamylgysy betege boz seleu sәbizshop bidajyk zhusan t b kurajdy Ormandy dala beldeminde kajyn terek sibir үjenkisi basym Butalardan itmuryn shie shattauyk tal t b osedi Sirek osimdikterine ashyk kundyzshop sargysh kundyzshop shүjinshop alpi astrasy shajkuraj betege sholpankebis zhatady Zhanuarlardan bulan elik kaskyr tүlki kүzen borsyk koyan ondatr t b mekendejdi Қustardan kaz үjrek akku zhyrtkysh kustardan karshyga t b kezdesedi Su ajdyndarynda shabak monke alabuga mol Su torabyShagyn kolder bar Irileri Keltesor Majbalyk zhәne Қamystysaj ozeni angarynda Polovinnoe Solenoe Қamysty Medvezhe Barane Bul kolderdin basym boliginin suy ashy zhәne tuzdy kelgen Halky1939 1959 1970 1979 1989 1999 2009 2021 45494 46568 51475 45105 40839 49679 36924 28505 Turgyndary 29 924 adam 2019 Ұlttyk kuramy orystar 57 47 kazaktar 28 54 nemister 5 00 ukraindar 4 16 tatarlar 1 38 polyaktar 1 54 belarustar 0 84 polyaktar 0 48 0 16 sheshender 0 15 chuvashtar 0 14 baska ult okilderi 1 06 Әkimshilik bolinisi63 eldi meken 1 kalalyk әkimdik pen 17 auyldyk okrugke biriktirilgen Әkimshilik birlik Ortalygy Eldi mekenderi Halky 2009 Avangard auyldyk okrugi Poltavka auyly 3 1277Akkajyn auyldyk okrugi Oktyabrskoe auyly 6 1432Altyn dәn auyldyk okrugi Sovetskoe auyly 2 2652Bastomar auyldyk okrugi Bastomar auyly 4 1540Bәjterek auyldyk okrugi Bәjterek auyly 4 1422Bulaev kalalyk әkimdigi Bulaev kalasy 2 9086Vozvyshen auyldyk okrugi Vozvyshenka auyly 5 3184Konyuhov auyldyk okrugi Konyuhovo auyly 3 770Қarakoga auyldyk okrugi Қarakoga auyly 3 2501Lebyazhi auyldyk okrugi Lebyazhe auyly 2 979Magzhan auyldyk okrugi Zhastar auyly 2 660Molodogvardejsk auyldyk okrugi Molodogvardejskoe auyly 2 1521Nogajbaj bi auyldyk okrugi Nadyozhka auyly 6 2719Poludin auyldyk okrugi Poludino auyly 3 1908Taman auyldyk okrugi Taman auyly 4 1376Uspen auyldyk okrugi Uspenka auyly 4 957Ұzynkol auyldyk okrugi Ұzynkol auyly 3 960Chistov auyldyk okrugi Chistovskoe auyly 5 1971Audan ekonomikasyAudanda 2010 zhylgy 1 kantarga 313 kәsiporyn tirkelgen onyn ishinde 2 iri 25 orta 286 shagyn kәsiporyndar Olardan 176 zandy tulga memlekettik menshik nysanyna 133 zheke menshik 4 zandy tulga shetel menshigi nysanyna zhatady 2009 zhyldyn korytyndysy bojynsha Audanda oblystyn auyl sharuashylygynyn zhalpy oniminin 10 5 y 25 101 6 mln tenge ondirilgen Өnerkәsip kәsiporyndarymen karzhylyk emes korporaciya sektory 570 6 mln tengenin onimi ondirilgen oblystagy үlesi 0 8 Өnerkәsip oniminin fizikalyk koleminin indeksi 102 8 kurajdy Bolshek tauar ajnalymynyn kolemi kogamdyk tamaktandyrusyz 255 9 mln tenge somasyn kurajdy Tauar ajnalymnyn fizikalyk koleminin indeksi 52 5 kurady 2009 zhyldyn basyna audan kәsiporyndarynyn negizgi kural zhabdyktary 6 146 9 mln tenge somasyn kurap tozu dengeji 37 3 boldy Negizgi kapitalga salyngan investiciya kolemi 1 558 5 mln tenge kurady Pajdalanuga 8 5 myn sharshy metr turgyn үj berildi Audannyn ekonomikasynda 24 4 myn adam zhumys istejdi Ortasha ajlyk zhalaky kәsipkerlik kyzmetpen ajnalysatyn shagyn kәsiporyndarsyz otken zhylmen salystyrganda 18 2 osip 38 250 tengeni kurady Nakty zhalaky 10 5 osti Ortasha zhan basyna shagyp eseptegende atauly akshalaj tabys 25 963 tenge kurady Ortasha zhan basyna shakkandagy kүn koristin en tomengi dengejinin shamasy zhyl ayagyna 10 952 tenge kurady Audannyn auyl sharuashylygyna zharamdy zher aumagy 637 2 myn ga zhajylym men shabyndyk 176 8 myn ga Audan arkyly Sibir temir zholy Mәskeu Vladivostok temir zholy sondaj ak Petropavl Omby Novosibir avtomobil zholy Bulaev Molodogvardejskij Қarakoga Konyuhov avtomobil zholdary otedi DerekkozderҚazakstan Respublikasy halkynyn zhynysy zhәne zhergilikti zherdin tipine karaj sany 2023 zhylgy 1 kantarga Қazakstan Respublikasy halkynyn zhekelegen etnostary bojynsha sany 2022 zhyl basyna Қazakstan tabigaty Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy ZhShS 2011 T Z 304 bet ISBN 9965 893 64 0 T Z ISBN 9965 893 19 5 Resej imperiyasy KSRO halyk sanaktary ҚR halyk sanaktary