Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ирактықтар (араб.: العراقيون ʿIrāqīyūn) — ирактық арабтар қазіргі Ирак мемлекетінің негізгі халқы. Жалпы саны 24,8 млн адам. (2007). Олар сондай-ақ Иорданияда (832 мың адам), Түркияда (506 мың адам), АҚШ-та (460 мың адам) тұрады.
| Ирактықтар | |
| араб.: العراقيون ʿIrāqīyūn | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
| 24,8 млн. (2007) | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Тілі
Олар араб тілінің Ирак диалектісінде сөйлейді.
Діні
Дінге сенушілер: мұсылмандар (сунниттер мен шииттер). Шағын бөлігі езидизмді, мандеизмді (бірнеше діндердің қоспасы ретінде пайда болған нанымдар) қолдайды.
Тарихы
Ежелгі Шумер мемлекеттері қазіргі Ирак территориясында орналасты. Сонымен қатар Ассирия, Аккад, Вавилония болды. Шамамен алты мың жыл бұрын қазіргі Ирак аумағы өркениет орталығына айналды, онда өмір қайнап, адам қызметінің әртүрлі маңызды салалары дамыды.
Уақыт өте келе бұл аумақтарды парсылар, эллиндер және арабтар басып алды. 7 ғасыр араб халифалары әкелген ислам дінін қабылдау кезеңі болды. Жаулап алушылардың ықпалымен жергілікті тұрғындардың дәстүрлері, тілі, тұрмыс-тіршілігі өзгерді. Олар әуелі , арамей тілінде сөйлеп, кейін араб тіліне ауысты.
Орта ғасыр Осман империясының үстемдігімен ерекшеленді. Ол Ұлыбританияның бастамасымен Ирак Корольдігі құрылған 20 ғасырға дейін жалғасты. Сәл кейінірек монархия құлады, мемлекет республикаға айналды.
Кәсібі
Негізгі кәсібі суармалы егіншілік (бидай, арпа, күріш, тары, жүгері, бұршақ, құрма, темекі, мақта) және мал шаруашылығы. Оңтүстік өңірлерде бау-бақша шаруашылығы дамыған.
Бәдеуи малшылары түйе, қой өсіреді. Жартылай отырықшы халық негізінен мал шаруашылығымен айналысады. Дәстүрлі қолөнер - бұл ауылшаруашылық құрал-саймандарын, киім-кешек, ыдыс-аяқ, шатыр, киіз төсеніш, кілемше, мата және жүн бұйымдарын жасау, тақтайшалар мен металға ою т.б. Қала тұрғындары қолөнермен, саудамен, қызмет көрсету және өнеркәсіп (негізінен мұнай) саласында жұмыс істейді.
Өмір салты
Неке және отбасы
Ирактықтар үшін отбасы өте маңызды. Неке – күйеу мен қалыңдықтың туыстық қатынастарын мұқият зерттей отырып, алдын ала дайындалатын рәсім. Егер олардың ортақ туыстары болса (тіпті үшінші немесе төртінші ұрпақ болса да), отбасын құру мүмкін емес деп саналады. Үлкен қалаларда қатаңдық азырақ, бірақ Ирактың шағын елді мекендерінде әдет-ғұрып өте қатал. Иракта көшеде танысуға болмайды - бұл қызды қорлау деп санауға болады. Жан жар таңдауда жастардың сезімі басымдық бермейді.
Көбінесе неке туыстарының ұсынысы бойынша болады. Қазіргі заманның өзінде қалыңдық пен күйеу жігіттің бір-бірін тек неке қию рәсімінде ғана көретін жағдайлары кездеседі. Олар қалыңдықтың анасымен сөйлеседі және егер қыз және оның туыстары күйеу жігіттің кандидатурасына қарсы болмаса, үйлену тойына ұзақ және байыпты дайындық басталады. Отбасылардың әрқайсысы мүмкіндігінше болашақ туыстары туралы көбірек білуге тырысады. Егер қалыңдықтың немесе күйеу жігіттің беделіне аз да болса дақ болса, құда түсу тоқтатылуы мүмкін.
Отбасы құрылымы
Ирак отбасыларында басшы ер адам. Әйел болса, жайлылық пен ошақ сақтаушы қасиеттерді бойына сіңіреді, барлық үй шаруасына, бала тәрбиесіне жауапты. Бірақ мұны әйелдердің рөлін төмендету деп қабылдауға болмайды, керісінше, ер адам үйден тыс басты, бірақ отбасында көптеген сұрақтар мен шешімдер әйелде қалады.
Ерлердің иығына үлкен жауапкершілік жүктеледі: олар отбасының әл-ауқатын құрушылар, олар әйелі мен балаларының лайықты өмір сүруін қамтамасыз етуге міндетті. Көптеген ирактық ер адамдар екі жұмыс істейді немесе жалдамалы жұмыс істейді.
Ирактықтардың ежелгі дәстүрлерінің бірі – қонақжайлылық салты. Егер сізді қонаққа шақырса, үй иелеріне шағын сыйлық алу керек. Бұл кәдесыйлар, тәттілер болуы мүмкін. Қиын өмір мен қиын жағдайға қарамастан, ирактықтар өзін-өзі құрметтейтін адамдар.
Ирактықтар – талай апаттар мен қасіреттерді бастан өткерген халық. Алайда олардың мәдениеті күшейуде, ал ирактықтардың дәстүрлері бүгінде әртүрлі жергілікті тайпалардың әдет-ғұрыптарының түрлі-түсті қоспасы болып табылады.
Тұрғын үйлері
Ирактықтардың дәстүрлі тұрғын үйі - бұл ерекше ғимарат ғана емес, сонымен қатар практикалық құрылым. Ертеде Ирак халқы қамыс пен пальма жапырақтарынан лашық жасаған, бұл жергілікті климатқа өте қолайлы болды. Олардың негізгі қызметі құмнан қорғау болатын. Жарты шар тәрізді шатыр судың тез ағып кетуіне көмектесті, сондықтан мұндай үйге тіпті қатты жаңбыр да қорқынышты емес еді.
Жазда ирактықтар үйлерінен арнайы алынбалы бөлшектерді алып тастайды, ал қыста оларды түрде нығайтады. Ыстық ауа райында бұл үй бөлмелерді желдетуге көмектеседі, ал суық мезгілде ол өз тұрғындарын қорғайды және жылытады. Алғашқы дәстүрлі Ирак лашықтары көптеген ғасырлар бұрын пайда болғанымен, ұқсас ғимараттар, әсіресе ауылдық жерлерде әлі де кездеседі.
Киімдері
Ирактықтардың киімдері араб әлеміндегі дәстүрлі киімдер. Бәдеуи ерлер киімі – белдігі бар кең көйлек, оның үстінде жүннен тоқылған жадағай (плащ), оны ұстап тұратын бауы бар орамал. Отырықшы арабтар бұл киімдермен қатар көбінесе ақ түсті шалбар киеді. Әйелдер киімі – қыздар мен жас әйелдерге ашық түсті және егде жастағы әйелдерге қара түсті ұзын көйлек киіп, қара орамал тартады.
Тағамдары
Ирактың күнделікті тағамы онша бай емес. Олар бидайдан, арпадан, жүгеріден қышқыл сүт қосылған бұқтырылған ашытқысыз тандыр нан жейді. Көкөніс қосылған күріш те жиі кездеседі. Балықшылар тағамға балық пен ұлуларды қосады. Мерекелерде мейіз, інжір, қой еті қосылған палау, дәмдеуіштермен толтырылған баклажан ұсынылады. Тәттілердің ішінде , тәтті жемістер танымал. Сусындардан ирактықтар шай мен кофені жақсы көреді. Олар дәмдеуіштерді қосу арқылы қант қоспай ішеді. Оңтүстікте жеміс шербеттері мен лимонадтар қолданылады.
Сілтеме
![image]()
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Ирактықтар
Дереккөздер
- Ирактықтар. Тексерілді, 20 тамыз 2024.
- Ирактықтар. Тексерілді, 20 тамыз 2024.
- Ирактықтар. Тексерілді, 20 тамыз 2024.
- Ирактықтар. Тексерілді, 20 тамыз 2024.
- Ирактықтар олар кімдер. Тексерілді, 20 тамыз 2024.
- Ирактықтар тағдыры қиын араб халқы. Тексерілді, 20 тамыз 2024.
- Ирактықтар. Тексерілді, 20 тамыз 2024.
- Ирактықтардың дәстүрлері - Ирактағы қарым-қатынас және отбасылық өмір. Тексерілді, 20 тамыз 2024.
- Ирактықтардың дәстүрлері - Ирактағы қарым-қатынас және отбасылық өмір. Тексерілді, 20 тамыз 2024.
- Ежелгі өркениеттердің ұрпақтары - Ирак пен Ирак туралы не белгілі?. Тексерілді, 20 тамыз 2024.
- Ирактықтар. Тексерілді, 20 тамыз 2024.
- Ирактықтар тағдыры қиын араб халқы. Тексерілді, 20 тамыз 2024.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Iraktyktar arab العراقيون ʿIraqiyun iraktyk arabtar kazirgi Irak memleketinin negizgi halky Zhalpy sany 24 8 mln adam 2007 Olar sondaj ak Iordaniyada 832 myn adam Tүrkiyada 506 myn adam AҚSh ta 460 myn adam turady Iraktyktararab العراقيون ʿIraqiyun Bүkil halyktyn sany24 8 mln 2007 En kop taralgan ajmaktar Irak Iordaniya TүrkiyaTilderiarab tiliDinisunnizm shiizmTiliOlar arab tilinin Irak dialektisinde sojlejdi DiniDinge senushiler musylmandar sunnitter men shiitter Shagyn boligi ezidizmdi mandeizmdi birneshe dinderdin kospasy retinde pajda bolgan nanymdar koldajdy TarihyEr Ramadi turgyndary Ezhelgi Shumer memleketteri kazirgi Irak territoriyasynda ornalasty Sonymen katar Assiriya Akkad Vaviloniya boldy Shamamen alty myn zhyl buryn kazirgi Irak aumagy orkeniet ortalygyna ajnaldy onda omir kajnap adam kyzmetinin әrtүrli manyzdy salalary damydy Uakyt ote kele bul aumaktardy parsylar ellinder zhәne arabtar basyp aldy 7 gasyr arab halifalary әkelgen islam dinin kabyldau kezeni boldy Zhaulap alushylardyn ykpalymen zhergilikti turgyndardyn dәstүrleri tili turmys tirshiligi ozgerdi Olar әueli aramej tilinde sojlep kejin arab tiline auysty Orta gasyr Osman imperiyasynyn үstemdigimen erekshelendi Ol Ұlybritaniyanyn bastamasymen Irak Koroldigi kurylgan 20 gasyrga dejin zhalgasty Sәl kejinirek monarhiya kulady memleket respublikaga ajnaldy KәsibiNegizgi kәsibi suarmaly eginshilik bidaj arpa kүrish tary zhүgeri burshak kurma temeki makta zhәne mal sharuashylygy Ontүstik onirlerde bau baksha sharuashylygy damygan Bәdeui malshylary tүje koj osiredi Zhartylaj otyrykshy halyk negizinen mal sharuashylygymen ajnalysady Dәstүrli koloner bul auylsharuashylyk kural sajmandaryn kiim keshek ydys ayak shatyr kiiz tosenish kilemshe mata zhәne zhүn bujymdaryn zhasau taktajshalar men metalga oyu t b Қala turgyndary kolonermen saudamen kyzmet korsetu zhәne onerkәsip negizinen munaj salasynda zhumys istejdi Өmir saltyNeke zhәne otbasy Irak otbasy Iraktyktar үshin otbasy ote manyzdy Neke kүjeu men kalyndyktyn tuystyk katynastaryn mukiyat zerttej otyryp aldyn ala dajyndalatyn rәsim Eger olardyn ortak tuystary bolsa tipti үshinshi nemese tortinshi urpak bolsa da otbasyn kuru mүmkin emes dep sanalady Үlken kalalarda katandyk azyrak birak Iraktyn shagyn eldi mekenderinde әdet guryp ote katal Irakta koshede tanysuga bolmajdy bul kyzdy korlau dep sanauga bolady Zhan zhar tandauda zhastardyn sezimi basymdyk bermejdi Kobinese neke tuystarynyn usynysy bojynsha bolady Қazirgi zamannyn ozinde kalyndyk pen kүjeu zhigittin bir birin tek neke kiyu rәsiminde gana koretin zhagdajlary kezdesedi Olar kalyndyktyn anasymen sojlesedi zhәne eger kyz zhәne onyn tuystary kүjeu zhigittin kandidaturasyna karsy bolmasa үjlenu tojyna uzak zhәne bajypty dajyndyk bastalady Otbasylardyn әrkajsysy mүmkindiginshe bolashak tuystary turaly kobirek biluge tyrysady Eger kalyndyktyn nemese kүjeu zhigittin bedeline az da bolsa dak bolsa kuda tүsu toktatyluy mүmkin Otbasy kurylymy Irak otbasylarynda basshy er adam Әjel bolsa zhajlylyk pen oshak saktaushy kasietterdi bojyna siniredi barlyk үj sharuasyna bala tәrbiesine zhauapty Birak muny әjelderdin rolin tomendetu dep kabyldauga bolmajdy kerisinshe er adam үjden tys basty birak otbasynda koptegen suraktar men sheshimder әjelde kalady Erlerdin iygyna үlken zhauapkershilik zhүkteledi olar otbasynyn әl aukatyn kurushylar olar әjeli men balalarynyn lajykty omir sүruin kamtamasyz etuge mindetti Koptegen iraktyk er adamdar eki zhumys istejdi nemese zhaldamaly zhumys istejdi Iraktyktardyn ezhelgi dәstүrlerinin biri konakzhajlylyk salty Eger sizdi konakka shakyrsa үj ielerine shagyn syjlyk alu kerek Bul kәdesyjlar tәttiler boluy mүmkin Қiyn omir men kiyn zhagdajga karamastan iraktyktar ozin ozi kurmettejtin adamdar Iraktyktar talaj apattar men kasiretterdi bastan otkergen halyk Alajda olardyn mәdenieti kүshejude al iraktyktardyn dәstүrleri bүginde әrtүrli zhergilikti tajpalardyn әdet guryptarynyn tүrli tүsti kospasy bolyp tabylady Turgyn үjleri Қamystan zhasalgan konak kabyldajtyn үjdin ishki korinisi Iraktyktardyn dәstүrli turgyn үji bul erekshe gimarat gana emes sonymen katar praktikalyk kurylym Ertede Irak halky kamys pen palma zhapyraktarynan lashyk zhasagan bul zhergilikti klimatka ote kolajly boldy Olardyn negizgi kyzmeti kumnan korgau bolatyn Zharty shar tәrizdi shatyr sudyn tez agyp ketuine komektesti sondyktan mundaj үjge tipti katty zhanbyr da korkynyshty emes edi Zhazda iraktyktar үjlerinen arnajy alynbaly bolshekterdi alyp tastajdy al kysta olardy tүrde nygajtady Ystyk aua rajynda bul үj bolmelerdi zheldetuge komektesedi al suyk mezgilde ol oz turgyndaryn korgajdy zhәne zhylytady Algashky dәstүrli Irak lashyktary koptegen gasyrlar buryn pajda bolganymen uksas gimarattar әsirese auyldyk zherlerde әli de kezdesedi Kiimderi Iraktyktardyn kiimderi arab әlemindegi dәstүrli kiimder Bәdeui erler kiimi beldigi bar ken kojlek onyn үstinde zhүnnen tokylgan zhadagaj plash ony ustap turatyn bauy bar oramal Otyrykshy arabtar bul kiimdermen katar kobinese ak tүsti shalbar kiedi Әjelder kiimi kyzdar men zhas әjelderge ashyk tүsti zhәne egde zhastagy әjelderge kara tүsti uzyn kojlek kiip kara oramal tartady Tagamdary Iraktyn kүndelikti tagamy onsha baj emes Olar bidajdan arpadan zhүgeriden kyshkyl sүt kosylgan buktyrylgan ashytkysyz tandyr nan zhejdi Kokonis kosylgan kүrish te zhii kezdesedi Balykshylar tagamga balyk pen ululardy kosady Merekelerde mejiz inzhir koj eti kosylgan palau dәmdeuishtermen toltyrylgan baklazhan usynylady Tәttilerdin ishinde tәtti zhemister tanymal Susyndardan iraktyktar shaj men kofeni zhaksy koredi Olar dәmdeuishterdi kosu arkyly kant kospaj ishedi Ontүstikte zhemis sherbetteri men limonadtar koldanylady SiltemeOrtakkorda bugan katysty mediafajldar bar IraktyktarDerekkozderIraktyktar Tekserildi 20 tamyz 2024 Iraktyktar Tekserildi 20 tamyz 2024 Iraktyktar Tekserildi 20 tamyz 2024 Iraktyktar Tekserildi 20 tamyz 2024 Iraktyktar olar kimder Tekserildi 20 tamyz 2024 Iraktyktar tagdyry kiyn arab halky Tekserildi 20 tamyz 2024 Iraktyktar Tekserildi 20 tamyz 2024 Iraktyktardyn dәstүrleri Iraktagy karym katynas zhәne otbasylyk omir Tekserildi 20 tamyz 2024 Iraktyktardyn dәstүrleri Iraktagy karym katynas zhәne otbasylyk omir Tekserildi 20 tamyz 2024 Ezhelgi orkenietterdin urpaktary Irak pen Irak turaly ne belgili Tekserildi 20 tamyz 2024 Iraktyktar Tekserildi 20 tamyz 2024 Iraktyktar tagdyry kiyn arab halky Tekserildi 20 tamyz 2024