Інжір (Fіcus carіca) – тұт тұқымдасына жататын жеміс ағашы. Інжірдің биіктігі 4 – 8 м, діңінің диаметрі 0,2 – 0,4 см. Тамыры жақсы дамыған, жас сабақтары жасыл, сүтті-шырынды, жапырағы ірі. Жемісі етжеңді, жеміс шоғырының ішінде ұсақ жаңғағы болады, жемісінің салм. 32 – 77 г. І. – қос үйлі өсімдік. Аталық ағашын , ал аналығын деп атайды. І. гүлін арасы тозаңдандырады. Ол болмаған кезде қолдан тозаңдандыру жүргізіледі. І-дің көптеген сұрпының жеміс шоғыры . Аналық ағаштардың көпшілігі 2 рет жеміс береді. Біріншісі шілдеде, екіншісі тамыздан қарашаға дейін піседі. Ылғалды жерде жаздың ыстығына төзімді, топырақ талғамайды, бірақ қара шірігі мол саздақ топырақта жақсы өседі. І. ағашы 100 – 200 жыл өмір сүреді. Оның 2 – 3 жылдық көшеттері жеміс бере бастайды. 50 – 80 жылға дейін өнімі мол болады (әр ағаш 20 – 100 кг). І. Жерорта теңізі жағалауында, Кіші Азия түбегінде, Иранда, Солт. Батыс Үндістанда, Кавказ сыртында, Орта Азия елдерінде жабайы түрлері, ТМД елдерінде (Әзірбайжан, Грузия, Армения), Ресейде (Краснодар өлкесі, Қырым), Орта Азия елдерінде қолдан отырғызылған түрлері өседі. Жас жемісінде 12 – 23% қант, 0,5 – 4,2% пектин заты, 3,4 – 7,4% клетчатка, С, В1, В2 витаминдері, каротин, кальций, темір және фосфор мол. Жемісін жас күйінде кептіріп, тосап, тосап, компот жасап, тағамға пайдаланады. Кепкен жемісінде 50 – 77% қант болады. ТМД елдерінде Смирнский-2, Калимирна, Далматский, Чапла, Сочинский-7, Кадота, Адриатский сұрыптары отырғызылған. І. тұқымынан, қалемшеден, тамырсабақтарынан өсіріледі.
Common Fig | ||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Інжір | ||||||||||||||||||||
(IUCN3.1) | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Ficus carica L. |
Пайдаланылған сілтемелер
- Қазақ Энциклопедиясы, 9 том
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: К54 Қоғамдық тамақтандыру.— Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 232 бет.ISBN 9965-36-414-1
- Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Inzhir Ficus carica tut tukymdasyna zhatatyn zhemis agashy Inzhirdin biiktigi 4 8 m dininin diametri 0 2 0 4 sm Tamyry zhaksy damygan zhas sabaktary zhasyl sүtti shyryndy zhapyragy iri Zhemisi etzhendi zhemis shogyrynyn ishinde usak zhangagy bolady zhemisinin salm 32 77 g I kos үjli osimdik Atalyk agashyn al analygyn dep atajdy I gүlin arasy tozandandyrady Ol bolmagan kezde koldan tozandandyru zhүrgiziledi I din koptegen surpynyn zhemis shogyry Analyk agashtardyn kopshiligi 2 ret zhemis beredi Birinshisi shildede ekinshisi tamyzdan karashaga dejin pisedi Ylgaldy zherde zhazdyn ystygyna tozimdi topyrak talgamajdy birak kara shirigi mol sazdak topyrakta zhaksy osedi I agashy 100 200 zhyl omir sүredi Onyn 2 3 zhyldyk koshetteri zhemis bere bastajdy 50 80 zhylga dejin onimi mol bolady әr agash 20 100 kg I Zherorta tenizi zhagalauynda Kishi Aziya tүbeginde Iranda Solt Batys Үndistanda Kavkaz syrtynda Orta Aziya elderinde zhabajy tүrleri TMD elderinde Әzirbajzhan Gruziya Armeniya Resejde Krasnodar olkesi Қyrym Orta Aziya elderinde koldan otyrgyzylgan tүrleri osedi Zhas zhemisinde 12 23 kant 0 5 4 2 pektin zaty 3 4 7 4 kletchatka S V1 V2 vitaminderi karotin kalcij temir zhәne fosfor mol Zhemisin zhas kүjinde keptirip tosap tosap kompot zhasap tagamga pajdalanady Kepken zhemisinde 50 77 kant bolady TMD elderinde Smirnskij 2 Kalimirna Dalmatskij Chapla Sochinskij 7 Kadota Adriatskij suryptary otyrgyzylgan I tukymynan kalemsheden tamyrsabaktarynan osiriledi Common FigInzhir IUCN3 1 Dүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylar unranked Saby Tukymdasy MoraceaeTajpasy Tegi FicusKishi tegi FicusTүri F caricaFicus carica L Pajdalanylgan siltemelerҚazak Enciklopediyasy 9 tom Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi K54 Қogamdyk tamaktandyru Almaty Mektep baspasy 2007 232 bet ISBN 9965 36 414 1 Shanyrak Үj turmystyk enciklopediyasy Almaty Қaz Sov encikl Bas red 1990 ISBN 5 89800 008 9Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet