Тұт тұқымдасы (Moraceae) – қосжарнақты өсімдіктер; құрамында сүтті шырыны бар ағаш, бұта, кейде шөптер.
Moraceae Қазбалық ауқымы: 80 Ma - Recent | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||||||
| ||||||||||
Genera | ||||||||||
See text. |
Негізінен тропиктік және субтропиктік аймақтарда кездесетін 80 туысы, 1,5 мыңдай түрі (кейбір мәліметтерде 50 туысы, 1000 түрі) бар.
Жапырақтарында бөбешік жапырақшалары болады, көпшілік түрінде олар өркенге кезектесіп орналасады. Гүлдері ұсақ, дара жынысты, күрделі гүлшоғырына топталған. Жемісі – сүйекше, біріккен жеміс (көп жағдайда гүлсерігі мен гүлтұғыры бірігіп өсіп кетеді).
Тұт тұқымдасының кейбір түрінің (інжір, , нан ағашы) жемісі жеуге жарамды; тұт ағашы жібек құртының қорегі болып саналады; , , хлорофорадан өте бағалы құрылыс материалдары, ал фикустан каучук алынады. Сондай-ақ (Brosіmum galactodendron) алынатын сүт шырыны тағам ретінде пайдаланылады.
Көпшілік түрі сәндік үшін өсіріледі, араларында улы түрі де кездеседі. Мыс., анчар ағашы (оның сүтті шырыны улы болғандықтан жергілікті тұрғындар аң аулауға шыққанда садақ жебесінің ұшына жағады).
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
![]() | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tut tukymdasy Moraceae koszharnakty osimdikter kuramynda sүtti shyryny bar agash buta kejde shopter Moraceae Қazbalyk aukymy 80 Ma PreK K O S D Kr P T Yu B Pg N RecentDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylarSaby RaushangүldilerTukymdasy Moraceae Gaudich 1835GeneraSee text Negizinen tropiktik zhәne subtropiktik ajmaktarda kezdesetin 80 tuysy 1 5 myndaj tүri kejbir mәlimetterde 50 tuysy 1000 tүri bar Zhapyraktarynda bobeshik zhapyrakshalary bolady kopshilik tүrinde olar orkenge kezektesip ornalasady Gүlderi usak dara zhynysty kүrdeli gүlshogyryna toptalgan Zhemisi sүjekshe birikken zhemis kop zhagdajda gүlserigi men gүltugyry birigip osip ketedi Tut tukymdasynyn kejbir tүrinin inzhir nan agashy zhemisi zheuge zharamdy tut agashy zhibek kurtynyn koregi bolyp sanalady hloroforadan ote bagaly kurylys materialdary al fikustan kauchuk alynady Sondaj ak Brosimum galactodendron alynatyn sүt shyryny tagam retinde pajdalanylady Kopshilik tүri sәndik үshin osiriledi aralarynda uly tүri de kezdesedi Mys anchar agashy onyn sүtti shyryny uly bolgandyktan zhergilikti turgyndar an aulauga shykkanda sadak zhebesinin ushyna zhagady Derekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 VIII tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet