Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қарасубазар (қырымтат. Qarasuvbazar, Къарасувбазар, укр. Білогірськ) — Қырымның Қарасубазар ауданындағы қала. Ауданның әкімшілік орталығы; Қарасубазар қалалық қонысы / Қарасубазар қалалық кеңесін құрайды.
| Қала | |||||
| Қарасубазар | |||||
| қырымтат. Qarasuvbazar укр. Білогірськ | |||||
 | |||||
| |||||
| Әкімшілігі | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ел | |||||
| Аймағы | |||||
| Ауданы |
| ||||
| Қала әкімшілігінің басшысы | Игорь Сергеевич Ипатко | ||||
| Тарихы мен географиясы | |||||
| Координаттары | 45°03′16″ с. е. 34°36′08″ ш. б. / 45.05444° с. е. 34.60222° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 45°03′16″ с. е. 34°36′08″ ш. б. / 45.05444° с. е. 34.60222° ш. б. (G) (O) (Я) | ||||
| Жер аумағы | 5,42 км² | ||||
| Орталығының биiктігі | 180 ± 1 м | ||||
| Тұрғындары | |||||
| Тұрғыны | 16 298 адам (2021) | ||||
| Тығыздығы | 3007.01 адам/км² | ||||
| Сандық идентификаторлары | |||||
| Телефон коды | +7 36559 | ||||
| Пошта индекстері | 297600 — 297609 | ||||
| belogorsk.rk.gov.ru (орыс.) | |||||
Қарасубазар шекарасы | |||||
 Ортаққордағы санаты: Қарасубазар | |||||
Географиясы
Қырымның астанасы Ақмешіттен шығысқа қарай 42 км жерде Биік Қарасу өзенінде орналасқан. Қала Ақмешітті шығыс Қырыммен байланыстыратын жолмен өтеді (, , ).
Атауы
Қаланың тарихи атауы — Қарасубазар (Қырым татарлары жер аударылғаннан кейін өзгертілген), Қырым татар тілінен аударғанда «Қарасудағы базар» дегенді білдіреді. Қарасу — қала орналасқан шағын өзен.
Гректер қаланы Маврон Кастрон (қара қамал) деп атады.
Тарихы
Қала туралы алғашқы деректер XIII ғасырға жатады. Соңғы орта ғасырларда Қарасубазар пен апаратын керуен жолдарында, пен асуларына баратын жолдарда негізгі өткел болды. Қарасубазар бүкіл Қырымның құл базары ретінде белгілі, мұнда құл саудагерлері мен елдеріне жасалған шапқыншылықтар кезінде тұтқынға алынғандарды сатып алды. Қырым хандығы тұсында қала текті әулеті иеліктерінің орталығы болған. Қаланы бірнеше рет (1624, 1628, 1630, 1675) ойрандады.
1620-1623 жылдар аралығында Богдан Хмельницкий қалада тұтқын болып өмір сүрді, ол түріктерге тұтқынға түсіп, Қарасубазар мырзасына сатылды.
1736 жылы Миних бастаған орыс әскерлері Қырымның сол кездегі астанасы – Бақшасарайды өртеп жібергеннен кейін Қарасубазар ханның резиденциясы болды, алайда бір жылдан кейін қала генерал Лассидің әскері тарапынан өртеніп кетті.
XVIII ғасырда Қырымға барған Иоганн Тунманн қала туралы былай деген:
| “ | Қарасу немесе Қарабазар, Қырымдағы ең үлкен қалалардың бірі, аңғарда, өте жағымды жерде орналасқан. Қаланың ортасынан Үлкен Қарасу ағып өтеді. Қала Қалғай сұлтанға тиесілі. Гректер бұрын қаланы «Маврон Кастрон» деп атаған, он төртінші ғасырдың басында францискандықтардың мұнда ғибадатханасы болған. 1737 жылы орыстар қаланы басып алды. Тұрғындардың көпшілігі армяндар, гректер және яһудилер, бірақ татарлар мен түріктер де осында тұрады. | ” |
1772 жылы Ресей мен Қырым хандығы арасында қол қойылды, оған сәйкес соңғысы Осман империясынан тәуелсіздігін және Ресейдің қолдаушылығын қабылдағанын жариялады.
1778 жылы Қырымнан, соның ішінде Қарасубазар армяндары Ресей шегінде қоныстандырылды, нәтижесінде олардың саны қалада күрт азайды.
1784 жылы қала бұрынғы Қырым хандығының аумағында II Екатерина жарлығымен құрылғаннан кейін қысқа мерзімде орталығы болды.
1865 жылы «Ресей империясының географиялық-статистикалық сөздігінде» атап өтілгендей, қалада діни ғимараттардан: 24 мешіт; бірнеше синагогалар; 2 православие, бір армян және бір католик шіркеуі болды. Сол басылымға сәйкес, армян халқының және оның қолайлы орналасуының арқасында қала түбектегі ең дамыған қалаларының бірі болған.
1918 жылы 6 қаңтарда Қарасубазарда Кеңес өкіметі орнады, содан кейін большевиктік партизандар қаланы ақтардан тазарта бастады. 1920 жылы 11 қарашада ақтарды қудалау аяқталды.
1939 жылғы халық санағы бойынша қалада орыс халқы басым, ал Қырым татарларының үлесі қала халқының үштен бірінен аз болды.
– бірінші жартысында Қарасубазар қырымшақтардың негізгі орталығы болды.
1956 жылы мұнда қырғауыл өсіретін тұңғыш мемлекеттік асыл тұқымды тәлімбағы ашылды.
1995 жылы ауылы және жалпы ауданы 191,1 га осы елді мекенді қоршап тұрған елді мекендер қала құрамына енді.
2001 жылы Қарасубазар қаласы Украинадағы тарихи елді мекендер тізіміне енді.
Тұрғындары
| 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2001 | 2009 | 2010 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 10 821 | ↘8991 | ↗11 994 | ↗14 116 | ↗15 627 | ↗18 790 | ↘18 276 | ↘18 224 | ↘18 208 |
| 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
| ↘18 199 | ↗18 220 | ↘16 354 | ↗16 359 | ↗16 428 | ↗16 442 | ↘16 391 | ↗16 405 | ↘16 385 |
| 2021 | ||||||||
| ↘16 298 |
2021 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша халық саны бойынша қала Ресей Федерациясының 1116 қаласының ішінде 250-орында болды.
- 1926 жыл — 7634 адам (2580 қырымтатар, 2397 орыс, 1000 қырымшақ, 426 грек, 400 армян, 200 украин, 190 яһуди)
- 1939 жыл — 10 821 адам, оның ішінде 4435 орыс, 3529 татар, 718 украин, 543 грек, 429 яһуди, 404 неміс, 263 армян, 192 сыған, 181 болгар
- 2001 жыл — 18 420 адам (37 % орыс, 28 % қырымтатар, 24 % украин)
- Ұлттық құрамы
2014 жылғы халық санағы бойынша қала халқының ұлттық құрамы келесідей болды:
| ұлты | барлығы, адам | % бар лығы- нан | % көр сеткендер- ден |
|---|---|---|---|
| көрсеткендер | 16131 | 98,64 % | 100,00 % |
| орыстар | 9656 | 59,04 % | 59,86 % |
| қырым татарлары | 4466 | 27,31 % | 27,69 % |
| украиндар | 1170 | 7,15 % | 7,25 % |
| татарлар | 486 | 2,97 % | 3,01 % |
| беларустар | 63 | 0,39 % | 0,39 % |
| гректер | 45 | 0,28 % | 0,28 % |
| өзбектер | 35 | 0,21 % | 0,22 % |
| түріктер | 32 | 0,20 % | 0,20 % |
| болгарлар | 25 | 0,15 % | 0,15 % |
| армяндар | 20 | 0,12 % | 0,12 % |
| поляктар | 17 | 0,10 % | 0,11 % |
| молдавандар | 16 | 0,10 % | 0,10 % |
| әзербайжандар | 15 | 0,09 % | 0,09 % |
| немістер | 14 | 0,09 % | 0,09 % |
| басқалары | 71 | 0,43 % | 0,44 % |
| көрсетпегендер | 223 | 1,36 % | |
| барлығы | 16354 | 100,00 % |
Экономикасы
Қала өнеркәсіптік қалалар санатына жатпайды. Қала экономикасын негізінен сауда және қызмет көрсету кәсіпорындары құрайды. Оның ішінде: сауда кәсіпорындары, тамақ өнеркәсібі, құрылыс индустриясының төрт кәсіпорны, ағаш өнеркәсібінің екі кәсіпорны. Шағын жеке кәсіпкерлік дамып келеді. Қарасубазар — ірі ауылшаруашылық аймағының орталығы болып табылады.
«Таурид» тас жолы (P260) қаланың солтүстік шетімен өтеді. 2017 жылдың мамыр айында жол құрылысы басталды.
2018 жылдың 30 желтоқсанында федералды автожолдың бірінші кезеңінің екінші және үшінші кезеңдерінде – Арма Елі кентінен Қарасубазарға дейінгі ұзындығы шамамен 85 шақырым жер телімде қозғалыс ашылды.
Әлеуметтік-мәдени аясы
Қаланың әлеуметтік аясын 3 мектепке дейінгі білім беру мекемесі, 4 орта мектеп, оның ішінде біреуі гимназия және біреуі лицей, ауыл шаруашылық мақсаттағы кәсіптік-техникалық мектеп, 2 медициналық мекеме (аудандық аурухана және емхана), мәдениет үйі, 3 кітапхана, тарихи-өлкетану мұражайы, музыка мектебі және өнер мектебі, 3D Imax кинотеатры, балалар спорт мектебі, стадион, балалар мен жасөспірімдер шығармашылық орталығы, «Қарашөл» грек елді мекенінің мұражайы көрсетеді.
- Істеп тұрған ғибадат орындары
- Рыфат Уәлиулла атындағы Қырым мұсылмандары діни басқармасының (ҚМДБ) соборлы мешіті (2015).
- Православиелік Әулие Николай шіркеуі (1793). Граф Михаил Васильевич Каховский де (1734-1800) собордың қоршауында жерленген.
Көрікті жерлері
- Сәулет ескерткіші – XV ғасырда салынған керуен сарайының қирандылары.
- Қола дәуіріндегі Қарасубазар маңындағы Кеми Оба қорғанының атымен аталған.
- Қала маңында, Аққая ауылының жанында таңғажайып табиғат ескерткіші — жартасы бар.
- Қарасубазар ауданында Көк Асан шатқалы бар, ол мен «жастар моншалары» деп аталатын жақсы жобаланған эворзиялық қазандар үшін қызықты.
- Қарасубазар қаласының солтүстік шетінде, ауылында 750 жылдан асқан табиғат ескерткіші — « өседі. Тағы бір аты – «Төрт ағайынды». Аңыз бойынша, А.В.Суворов сұлтанның елшісімен оның көлеңкесінде кездескен.
- Ескі «Қарасубазар– Үскүт» тас жолының жанында, қаладан он төртінші шақырым жерде археологтар таңғажайып кавказ долмендерін еске түсіретін жақсы сақталған «Тауыр жәшіктерін» — қола дәуірінің қорымдарын тапты.
- , онда 50-ге жуық африкалық арыстандар 30 га астам аумақта еркін өмір сүреді. Саябаққа келушілер Қырымның табиғи ортасында арыстандарды тамашалай алады. Бұл ретте келушілер арыстандар орналасқан аумақтың үстінде орналасқан қауіпсіз арнайы жабдықталған көпірлерде болады. Сафари саябағының үстіндегі бақылау көпірлерінің ұзындығы 1 шақырымнан асады.
- Қарасубазар маңында, аумағында, қарабайыр адам — неандерталдың құралдары мен қалдықтары, тұрақтары ( тобы) табылды.
Суреттері
-
![image]()
Қарасубазар қаласындағы Таш Хан -
![image]()
Қарасубазар қаласындағы Жұма Жәми мешіті -
![image]()
Қарасубазар қаласындағы ескі тастар үйіндісі -
![image]()
Қарасубазар қаласындағы ескі тастар үйіндісі -
![image]()
Қарасубазар қаласындағы Бекір Шобанзаде ескерткіші -
![image]()
Қарасубазар қаласындағы Суворов ескерткіші -
![image]()
Қарасубазар қаласындағы Мәгүбе Сыртланованың ескерткіші -
![image]()
Қарасубазар саябағындағы Суворовтың мүсіні -
![image]()
Қарасубазар қаласындағы Мәдениет үйі -
![image]()
Қарасубазар қаласы әкімшілігі және қалалық кеңесі
Туыстас-қалалары
![image]()
(Ресей)
Дереккөздер
- Қарасубазар Қырым. Тарих, суреттер, карта және Қырымның орталығындағы Қарасубазар қаласының GPS координаттары Мұрағатталған 5 мамырдың 2016 жылы.
- Қырым қалаларының 1783 жылға дейінгі қысқаша тарихы (Ресейге қосылғанға дейін) — N2013.(қолжетпейтін сілтеме)
- Р.С. Лихотворик. «Ескі ашықхатпен саяхаттау. Кефе, Ескі Қырым, Көктөбел, Отыз, Қызылташ, Судақ, Қарасубазар XIX-XX ғасырлар тоғысында» | QRim - барлығы Қырым туралы. (орыс.). Тексерілді, 23 ақпан 2020.
- Қарасубазар ауданының Сарысу ауылын Қарасубазар қаласының шекарасына қосу туралы. 04.10.1995 жылғы № 572-1 қаулы
- 1939 жылғы халық санағы, Қарасубазар қаласы
- 4.1. Халықтың ұлттық құрамы Мұрағатталған 25 қыркүйектің 2015 жылы. // Крымстат сайтында 2014 жылғы Қырым федералды аймағындағы халық санағының нәтижелері Мұрағатталған 25 қыркүйектің 2015 жылы.
- Нөмір Ресей Федерациясының кеңістіктік жоспарлау сұлбасына сәйкес Қырым Республикасының және Ақиар қаласының аумақтарына қатысты федералды көлік бағыттарына (темір жол, әуе, теңіз, ішкі су, құбыр көлігі), федералды маңызы бар автокөлік жолдары, энергетика, жоғары білім және денсаулық сақтауға қатысты көрсетілген
- Қырымда «Таурид» құрылысын ресми түрде бастады — РИА Жаңалықтар Қырым
- Таурид жоларансының тағы бір бөлігінде көлік қозғалысы ашылды.
- Қарасубазар қаласының ұйымдары мен кәсіпорындарының анықтамалығы.
- Қарасубазар қаласында соборлы мешіт ашылды (24 сәуір 2015).
- Қарасубазар қаласындағы Әулие Николай шіркеуі.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қarasubazar kyrymtat Qarasuvbazar Karasuvbazar ukr Bilogirsk Қyrymnyn Қarasubazar audanyndagy kala Audannyn әkimshilik ortalygy Қarasubazar kalalyk konysy Қarasubazar kalalyk kenesin kurajdy ҚalaҚarasubazarkyrymtat Qarasuvbazar ukr BilogirskTu EltanbasyӘkimshiligiEl Ukraina UkrainaAjmagyҚyrym Avtonomiyalyk RespublikasyAudanyҚala әkimshiliginin basshysyIgor Sergeevich IpatkoTarihy men geografiyasyKoordinattary45 03 16 s e 34 36 08 sh b 45 05444 s e 34 60222 sh b 45 05444 34 60222 G O Ya Koordinattar 45 03 16 s e 34 36 08 sh b 45 05444 s e 34 60222 sh b 45 05444 34 60222 G O Ya Zher aumagy5 42 km Ortalygynyn biiktigi180 1 mTurgyndaryTurgyny16 298 adam 2021 Tygyzdygy3007 01 adam km Sandyk identifikatorlaryTelefon kody 7 36559Poshta indeksteri297600 297609belogorsk rk gov ru orys ҚarasubazarҚarasubazar shekarasyOrtakkordagy sanaty ҚarasubazarGeografiyasyҚyrymnyn astanasy Akmeshitten shygyska karaj 42 km zherde Biik Қarasu ozeninde ornalaskan Қala Akmeshitti shygys Қyrymmen bajlanystyratyn zholmen otedi AtauyҚalanyn tarihi atauy Қarasubazar Қyrym tatarlary zher audarylgannan kejin ozgertilgen Қyrym tatar tilinen audarganda Қarasudagy bazar degendi bildiredi Қarasu kala ornalaskan shagyn ozen Grekter kalany Mavron Kastron kara kamal dep atady TarihyKarlo Bossoli ҚarasubazarҚarasubazar bazary XIX gasyrdyn birinshi zhartysy Қala turaly algashky derekter XIII gasyrga zhatady Songy orta gasyrlarda Қarasubazar pen aparatyn keruen zholdarynda pen asularyna baratyn zholdarda negizgi otkel boldy Қarasubazar bүkil Қyrymnyn kul bazary retinde belgili munda kul saudagerleri men elderine zhasalgan shapkynshylyktar kezinde tutkynga alyngandardy satyp aldy Қyrym handygy tusynda kala tekti әuleti ielikterinin ortalygy bolgan Қalany birneshe ret 1624 1628 1630 1675 ojrandady 1620 1623 zhyldar aralygynda Bogdan Hmelnickij kalada tutkyn bolyp omir sүrdi ol tүrikterge tutkynga tүsip Қarasubazar myrzasyna satyldy 1736 zhyly Minih bastagan orys әskerleri Қyrymnyn sol kezdegi astanasy Bakshasarajdy ortep zhibergennen kejin Қarasubazar hannyn rezidenciyasy boldy alajda bir zhyldan kejin kala general Lassidin әskeri tarapynan ortenip ketti XVIII gasyrda Қyrymga bargan Iogann Tunmann kala turaly bylaj degen Қarasu nemese Қarabazar Қyrymdagy en үlken kalalardyn biri angarda ote zhagymdy zherde ornalaskan Қalanyn ortasynan Үlken Қarasu agyp otedi Қala Қalgaj sultanga tiesili Grekter buryn kalany Mavron Kastron dep atagan on tortinshi gasyrdyn basynda franciskandyktardyn munda gibadathanasy bolgan 1737 zhyly orystar kalany basyp aldy Turgyndardyn kopshiligi armyandar grekter zhәne yaһudiler birak tatarlar men tүrikter de osynda turady 1772 zhyly Resej men Қyrym handygy arasynda kol kojyldy ogan sәjkes songysy Osman imperiyasynan tәuelsizdigin zhәne Resejdin koldaushylygyn kabyldaganyn zhariyalady 1778 zhyly Қyrymnan sonyn ishinde Қarasubazar armyandary Resej sheginde konystandyryldy nәtizhesinde olardyn sany kalada kүrt azajdy 1784 zhyly kala buryngy Қyrym handygynyn aumagynda II Ekaterina zharlygymen kurylgannan kejin kyska merzimde ortalygy boldy 1865 zhyly Resej imperiyasynyn geografiyalyk statistikalyk sozdiginde atap otilgendej kalada dini gimarattardan 24 meshit birneshe sinagogalar 2 pravoslavie bir armyan zhәne bir katolik shirkeui boldy Sol basylymga sәjkes armyan halkynyn zhәne onyn kolajly ornalasuynyn arkasynda kala tүbektegi en damygan kalalarynyn biri bolgan 1918 zhyly 6 kantarda Қarasubazarda Kenes okimeti ornady sodan kejin bolsheviktik partizandar kalany aktardan tazarta bastady 1920 zhyly 11 karashada aktardy kudalau ayaktaldy 1939 zhylgy halyk sanagy bojynsha kalada orys halky basym al Қyrym tatarlarynyn үlesi kala halkynyn үshten birinen az boldy birinshi zhartysynda Қarasubazar kyrymshaktardyn negizgi ortalygy boldy 1956 zhyly munda kyrgauyl osiretin tungysh memlekettik asyl tukymdy tәlimbagy ashyldy 1995 zhyly auyly zhәne zhalpy audany 191 1 ga osy eldi mekendi korshap turgan eldi mekender kala kuramyna endi 2001 zhyly Қarasubazar kalasy Ukrainadagy tarihi eldi mekender tizimine endi Turgyndary1939 1959 1970 1979 1989 2001 2009 2010 201110 821 8991 11 994 14 116 15 627 18 790 18 276 18 224 18 2082012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 18 199 18 220 16 354 16 359 16 428 16 442 16 391 16 405 16 3852021 16 298 2021 zhylgy 1 kantardagy zhagdaj bojynsha halyk sany bojynsha kala Resej Federaciyasynyn 1116 kalasynyn ishinde 250 orynda boldy 1926 zhyl 7634 adam 2580 kyrymtatar 2397 orys 1000 kyrymshak 426 grek 400 armyan 200 ukrain 190 yaһudi 1939 zhyl 10 821 adam onyn ishinde 4435 orys 3529 tatar 718 ukrain 543 grek 429 yaһudi 404 nemis 263 armyan 192 sygan 181 bolgar 2001 zhyl 18 420 adam 37 orys 28 kyrymtatar 24 ukrain Ұlttyk kuramy 2014 zhylgy halyk sanagy bojynsha kala halkynyn ulttyk kuramy kelesidej boldy ulty barlygy adam bar lygy nan kor setkender denkorsetkender 16131 98 64 100 00 orystar 9656 59 04 59 86 kyrym tatarlary 4466 27 31 27 69 ukraindar 1170 7 15 7 25 tatarlar 486 2 97 3 01 belarustar 63 0 39 0 39 grekter 45 0 28 0 28 ozbekter 35 0 21 0 22 tүrikter 32 0 20 0 20 bolgarlar 25 0 15 0 15 armyandar 20 0 12 0 12 polyaktar 17 0 10 0 11 moldavandar 16 0 10 0 10 әzerbajzhandar 15 0 09 0 09 nemister 14 0 09 0 09 baskalary 71 0 43 0 44 korsetpegender 223 1 36 barlygy 16354 100 00 EkonomikasyҚala onerkәsiptik kalalar sanatyna zhatpajdy Қala ekonomikasyn negizinen sauda zhәne kyzmet korsetu kәsiporyndary kurajdy Onyn ishinde sauda kәsiporyndary tamak onerkәsibi kurylys industriyasynyn tort kәsiporny agash onerkәsibinin eki kәsiporny Shagyn zheke kәsipkerlik damyp keledi Қarasubazar iri auylsharuashylyk ajmagynyn ortalygy bolyp tabylady Taurid tas zholy P260 kalanyn soltүstik shetimen otedi 2017 zhyldyn mamyr ajynda zhol kurylysy bastaldy 2018 zhyldyn 30 zheltoksanynda federaldy avtozholdyn birinshi kezeninin ekinshi zhәne үshinshi kezenderinde Arma Eli kentinen Қarasubazarga dejingi uzyndygy shamamen 85 shakyrym zher telimde kozgalys ashyldy Әleumettik mәdeni ayasyҚarasubazar kalasyndagy soborly meshit Қalanyn әleumettik ayasyn 3 mektepke dejingi bilim beru mekemesi 4 orta mektep onyn ishinde bireui gimnaziya zhәne bireui licej auyl sharuashylyk maksattagy kәsiptik tehnikalyk mektep 2 medicinalyk mekeme audandyk auruhana zhәne emhana mәdeniet үji 3 kitaphana tarihi olketanu murazhajy muzyka mektebi zhәne oner mektebi 3D Imax kinoteatry balalar sport mektebi stadion balalar men zhasospirimder shygarmashylyk ortalygy Қarashol grek eldi mekeninin murazhajy korsetedi Istep turgan gibadat oryndaryRyfat Uәliulla atyndagy Қyrym musylmandary dini baskarmasynyn ҚMDB soborly meshiti 2015 Pravoslavielik Әulie Nikolaj shirkeui 1793 Graf Mihail Vasilevich Kahovskij de 1734 1800 sobordyn korshauynda zherlengen Korikti zherleriҚala manyndagyXIII XVI gg Tash Han keruen sarajynyn kirandylarySәulet eskertkishi XV gasyrda salyngan keruen sarajynyn kirandylary Қola dәuirindegi Қarasubazar manyndagy Kemi Oba korganynyn atymen atalgan Қala manynda Akkaya auylynyn zhanynda tangazhajyp tabigat eskertkishi zhartasy bar Қarasubazar audanynda Kok Asan shatkaly bar ol men zhastar monshalary dep atalatyn zhaksy zhobalangan evorziyalyk kazandar үshin kyzykty Қarasubazar kalasynyn soltүstik shetinde auylynda 750 zhyldan askan tabigat eskertkishi osedi Tagy bir aty Tort agajyndy Anyz bojynsha A V Suvorov sultannyn elshisimen onyn kolenkesinde kezdesken Eski Қarasubazar Үskүt tas zholynyn zhanynda kaladan on tortinshi shakyrym zherde arheologtar tangazhajyp kavkaz dolmenderin eske tүsiretin zhaksy saktalgan Tauyr zhәshikterin kola dәuirinin korymdaryn tapty onda 50 ge zhuyk afrikalyk arystandar 30 ga astam aumakta erkin omir sүredi Sayabakka kelushiler Қyrymnyn tabigi ortasynda arystandardy tamashalaj alady Bul rette kelushiler arystandar ornalaskan aumaktyn үstinde ornalaskan kauipsiz arnajy zhabdyktalgan kopirlerde bolady Safari sayabagynyn үstindegi bakylau kopirlerinin uzyndygy 1 shakyrymnan asady Қarasubazar manynda aumagynda karabajyr adam neandertaldyn kuraldary men kaldyktary turaktary toby tabyldy SuretteriҚarasubazar kalasyndagy Tash Han Қarasubazar kalasyndagy Zhuma Zhәmi meshiti Қarasubazar kalasyndagy eski tastar үjindisi Қarasubazar kalasyndagy eski tastar үjindisi Қarasubazar kalasyndagy Bekir Shobanzade eskertkishi Қarasubazar kalasyndagy Suvorov eskertkishi Қarasubazar kalasyndagy Mәgүbe Syrtlanovanyn eskertkishi Қarasubazar sayabagyndagy Suvorovtyn mүsini Қarasubazar kalasyndagy Mәdeniet үji Қarasubazar kalasy әkimshiligi zhәne kalalyk kenesiTuystas kalalary Resej DerekkozderҚarasubazar Қyrym Tarih suretter karta zhәne Қyrymnyn ortalygyndagy Қarasubazar kalasynyn GPS koordinattary Muragattalgan 5 mamyrdyn 2016 zhyly Қyrym kalalarynyn 1783 zhylga dejingi kyskasha tarihy Resejge kosylganga dejin N2013 kolzhetpejtin silteme R S Lihotvorik Eski ashykhatpen sayahattau Kefe Eski Қyrym Koktobel Otyz Қyzyltash Sudak Қarasubazar XIX XX gasyrlar togysynda QRim barlygy Қyrym turaly orys Tekserildi 23 akpan 2020 Қarasubazar audanynyn Sarysu auylyn Қarasubazar kalasynyn shekarasyna kosu turaly 04 10 1995 zhylgy 572 1 kauly 1939 zhylgy halyk sanagy Қarasubazar kalasy 4 1 Halyktyn ulttyk kuramy Muragattalgan 25 kyrkүjektin 2015 zhyly Krymstat sajtynda 2014 zhylgy Қyrym federaldy ajmagyndagy halyk sanagynyn nәtizheleri Muragattalgan 25 kyrkүjektin 2015 zhyly Nomir Resej Federaciyasynyn kenistiktik zhosparlau sulbasyna sәjkes Қyrym Respublikasynyn zhәne Akiar kalasynyn aumaktaryna katysty federaldy kolik bagyttaryna temir zhol әue teniz ishki su kubyr koligi federaldy manyzy bar avtokolik zholdary energetika zhogary bilim zhәne densaulyk saktauga katysty korsetilgen Қyrymda Taurid kurylysyn resmi tүrde bastady RIA Zhanalyktar Қyrym Taurid zholaransynyn tagy bir boliginde kolik kozgalysy ashyldy Қarasubazar kalasynyn ujymdary men kәsiporyndarynyn anyktamalygy Қarasubazar kalasynda soborly meshit ashyldy 24 sәuir 2015 Қarasubazar kalasyndagy Әulie Nikolaj shirkeui