Биік Қарасу (қырымтат. Büyük Qarasuv, Буюк Къарасув, укр. Біюк-Карасу, Карасівка) — Қырымдағы өзен. Төменгі ағысындағы Салғырдың ең ірі оң саласы. Өзеннің ұзындығы 86 км, су жинайтын алабы 1160 км², өзеннің еңісі 4,37 м/км, гидробекетіндегі орташа жылдық шығыны 1,41 м³/с, сағасында 1,05 м³/с. Ол теңіз деңгейінен 228 биіктіктегі тау жотасының етегіндегі қуатты бастауынан басталып, сағасынан 39 шақырым жерде ауылының маңындағы Салғырға құяды.
Биік Қарасу | |
---|---|
қырымтат. Büyük Qarasuv | |
Сипаттамасы | |
Ұзындығы | 86 км |
Су алабының ауданы | 1160 км² |
Су алабы | Салғыр/Азов теңізі |
Су шығыны | 0,61 м³/с |
Бастауы | |
• Биіктігі | 228 м |
• Координаттары | 44°58′40″ с. е. 34°36′26″ ш. б. / 44.97778° с. е. 34.60722° ш. б. (G) (O) (Я) |
Сағасы | Салғыр |
• Координаттары | 45°28′13″ с. е. 34°47′14″ ш. б. / 45.47028° с. е. 34.78722° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 45°28′13″ с. е. 34°47′14″ ш. б. / 45.47028° с. е. 34.78722° ш. б. (G) (O) (Я) |
Орналасуы | |
Ел | Украина |
Аймақ | Қырым |
Ортаққордағы санаты: Биік Қарасу |
Өзеннің қоректенуі жауын-шашынның басым болуымен араласады. Ағын режимі Қырымның басқа өзендеріне ұқсас: жазғы саба және қыста судың көтерілуі — 1912 жылы жаңбырдан кейін Қарасубазардың бүкіл аумағы өзен ағынымен жойылды. Биік Қарасудың 26 саласы бар, олардың ең маңыздысы , , және . «Қырымның жер үсті су қоймалары» анықтамалығында әлі анықталмаған, ұзындығы 10,0 км, су жинау қоймасының ауданы 23,0 км², сағасынан 79 км жерде ағып жатқан және ұзындығы 5 шақырымнан аз болатын 2 атаусыз тармағы бар Тайған сол жақ саласы сипатталған. Николай Рухловтың 1915 жылғы «Қырымның таулы бөлігінің өзен аңғарларына шолу» кітабында бірнеше сала-жылғалардың атаулары келтірілген, олардың көпшілігі қазіргі карталарда анықталған (Рухловтың орналасу тәртібі сақталған):
- Шопан-шоқрақ-дере — оң жақ саласы Шобан-Шоқрақ бұлағынан басталып, Қарасубазар қаласының солтүстік шетіне құяды;
- Барын жылғасы — оң, солтүстік шетіне ағады;
- Аджылар жылғасы — оң, шетінен оңтүстікке қарай 300 м жерге құяды;
- Көпқас (сондай-ақ Жаутайған), жоғарғы ағысында, Мәмбетұлан жылғасы атауымен аталады (қазіргі карталарда Орта Жылға деп жазылған) — сол, қазір Қарасубазар су қоймасына құяды;
- Терең — сол, ауылының солтүстік шетіне құяды;
сондай-ақ әлі белгісіз Шұңқырдере мен Қаплан;
- Сарытана — оң, ауылына құяды, гидроним оның аңғарында жатқан ауылдың ескі атымен () берілген.
Қарасубазар маңында өзен аңғарында республикалық маңызы бар табиғат ескерткіші — жартасы (325 м) орналасқан.
Атауы
Түркі тілдерінде жерден шығып жатқан бұлақтардан басталатын өзендерді осылай (тау мұздықтарынан ағатын өзендерді — ақсу дейді) атайды.
Су қоймасы
Қарасубазар қаласына жақын өзенде екі үлкен су қойма бар — (көлемі 23,3 млн м³) және (көлемі 13,8 млн м³). Өзен суы суаруға, сондай-ақ елді мекендерді сумен қамтамасыз етуге қарқынды пайдаланылады.
2014 жылдың қазан айында Сейітлер ауданындағы Новоивановка ауылының маңында өзен ағынын өткізуге мүмкіндік беретін құрылысы басталды. Су торабының құрылысы 2015 жылдың қаңтарында аяқталды.
Су беру жылдамдығы 4 м³/с. Әуіт-тұндырғыштың сыйымдылығы 20 мың м³, ауданы шамамен 0,6 га. Сондай-ақ су тасқыны кезінде апатты су ағызғыш құбыр бар.
- , бастауы Биік Қарасу
- Қарасу Басы мекені, бастауы Биік Қарасу
- Қарасубазар маңында
- Ақ Қая — Биік Қарасу алқабының оң жағалауы
Дереккөздер
- В обезвоженном Крыму надеются на минприроды и небесную канцелярию. РИА «ФедералПресс» (30 қаңтар 2015).(қолжетпейтін сілтеме)
- Гидроузел в с.Новоивановка - социально-значимый объект на территории района. Нижнегорский район (13 ақпан 2015).(қолжетпейтін сілтеме)
- Председатель Совета министров Республики Крым С.Аксенов посетил Нижнегорский район (фото). Нижнегорский район (8 қазан 2014).(қолжетпейтін сілтеме)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Biik Қarasu kyrymtat Buyuk Qarasuv Buyuk Karasuv ukr Biyuk Karasu Karasivka Қyrymdagy ozen Tomengi agysyndagy Salgyrdyn en iri on salasy Өzennin uzyndygy 86 km su zhinajtyn alaby 1160 km ozennin enisi 4 37 m km gidrobeketindegi ortasha zhyldyk shygyny 1 41 m s sagasynda 1 05 m s Ol teniz dengejinen 228 biiktiktegi tau zhotasynyn etegindegi kuatty bastauynan bastalyp sagasynan 39 shakyrym zherde auylynyn manyndagy Salgyrga kuyady Biik Қarasukyrymtat Buyuk QarasuvSipattamasyҰzyndygy 86 kmSu alabynyn audany 1160 km Su alaby Salgyr Azov teniziSu shygyny 0 61 m sBastauy Biiktigi 228 m Koordinattary 44 58 40 s e 34 36 26 sh b 44 97778 s e 34 60722 sh b 44 97778 34 60722 G O Ya T Sagasy Salgyr Koordinattary 45 28 13 s e 34 47 14 sh b 45 47028 s e 34 78722 sh b 45 47028 34 78722 G O Ya Koordinattar 45 28 13 s e 34 47 14 sh b 45 47028 s e 34 78722 sh b 45 47028 34 78722 G O Ya T OrnalasuyEl UkrainaAjmak ҚyrymOrtakkordagy sanaty Biik Қarasu Өzennin korektenui zhauyn shashynnyn basym boluymen aralasady Agyn rezhimi Қyrymnyn baska ozenderine uksas zhazgy saba zhәne kysta sudyn koterilui 1912 zhyly zhanbyrdan kejin Қarasubazardyn bүkil aumagy ozen agynymen zhojyldy Biik Қarasudyn 26 salasy bar olardyn en manyzdysy zhәne Қyrymnyn zher үsti su kojmalary anyktamalygynda әli anyktalmagan uzyndygy 10 0 km su zhinau kojmasynyn audany 23 0 km sagasynan 79 km zherde agyp zhatkan zhәne uzyndygy 5 shakyrymnan az bolatyn 2 atausyz tarmagy bar Tajgan sol zhak salasy sipattalgan Nikolaj Ruhlovtyn 1915 zhylgy Қyrymnyn tauly boliginin ozen angarlaryna sholu kitabynda birneshe sala zhylgalardyn ataulary keltirilgen olardyn kopshiligi kazirgi kartalarda anyktalgan Ruhlovtyn ornalasu tәrtibi saktalgan Shopan shokrak dere on zhak salasy Shoban Shokrak bulagynan bastalyp Қarasubazar kalasynyn soltүstik shetine kuyady Baryn zhylgasy on soltүstik shetine agady Adzhylar zhylgasy on shetinen ontүstikke karaj 300 m zherge kuyady Kopkas sondaj ak Zhautajgan zhogargy agysynda Mәmbetulan zhylgasy atauymen atalady kazirgi kartalarda Orta Zhylga dep zhazylgan sol kazir Қarasubazar su kojmasyna kuyady Teren sol auylynyn soltүstik shetine kuyady sondaj ak әli belgisiz Shunkyrdere men Қaplan Sarytana on auylyna kuyady gidronim onyn angarynda zhatkan auyldyn eski atymen berilgen Қarasubazar manynda ozen angarynda respublikalyk manyzy bar tabigat eskertkishi zhartasy 325 m ornalaskan AtauyTүrki tilderinde zherden shygyp zhatkan bulaktardan bastalatyn ozenderdi osylaj tau muzdyktarynan agatyn ozenderdi aksu dejdi atajdy Su kojmasyҚarasubazar kalasyna zhakyn ozende eki үlken su kojma bar kolemi 23 3 mln m zhәne kolemi 13 8 mln m Өzen suy suaruga sondaj ak eldi mekenderdi sumen kamtamasyz etuge karkyndy pajdalanylady 2014 zhyldyn kazan ajynda Sejitler audanyndagy Novoivanovka auylynyn manynda ozen agynyn otkizuge mүmkindik beretin kurylysy bastaldy Su torabynyn kurylysy 2015 zhyldyn kantarynda ayaktaldy Su beru zhyldamdygy 4 m s Әuit tundyrgyshtyn syjymdylygy 20 myn m audany shamamen 0 6 ga Sondaj ak su taskyny kezinde apatty su agyzgysh kubyr bar bastauy Biik Қarasu Қarasu Basy mekeni bastauy Biik Қarasu Қarasubazar manynda Ak Қaya Biik Қarasu alkabynyn on zhagalauyDerekkozderV obezvozhennom Krymu nadeyutsya na minprirody i nebesnuyu kancelyariyu RIA FederalPress 30 kantar 2015 kolzhetpejtin silteme Gidrouzel v s Novoivanovka socialno znachimyj obekt na territorii rajona Nizhnegorskij rajon 13 akpan 2015 kolzhetpejtin silteme Predsedatel Soveta ministrov Respubliki Krym S Aksenov posetil Nizhnegorskij rajon foto Nizhnegorskij rajon 8 kazan 2014 kolzhetpejtin silteme