Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Басқа мағыналар үшін Жетісу облысы (айрық) деген бетті қараңыз.Жетісу облысы — Ресей империясындағы, Кеңестік Ресейдегі және КСРО-дағы әкімшілік бірлік. Әкімшілік орталығы — Верный.
| Ресей империясының облысы | |||
| Жетісу облысы | |||
| |||
| Әкімшілігі | |||
|---|---|---|---|
| Ел | |||
| Әкімшілік орталығы | |||
| Тарихы мен географиясы | |||
| Координаттары | 43°15′00″ с. е. 76°54′00″ ш. б. / 43.25000° с. е. 76.90000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 43°15′00″ с. е. 76°54′00″ ш. б. / 43.25000° с. е. 76.90000° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
| Құрылған уақыты | |||
| Таратылған уақыты | |||
| Жер аумағы | 402 200 км² | ||
| Тұрғындары | |||
| Тұрғыны | 987 863 адам (1897) | ||
|
| |||
 Жетісу облысы Ортаққорда Координаттар: 43°15′00″ с. е. 76°54′00″ ш. б. / 43.25000° с. е. 76.90000° ш. б. (G) (O) (Я) | |||
Тарихы
Облыс 1867 жылы 23 шілдеде құрылған. Облыстық үкімет 1868 жылы 2 наурызда ашылды. Мемлекеттік кеңестің 1891 жылғы 12 сәуірдегі ең жоғары бекітілген пікірі бойынша Дала генерал-губернаторлығының билігіне беруімен өзгертілді. 1899 жылы 13 шілдеде, 1898 жылы 7 қаңтардағы Басқарушы Сенаттың жеке жоғары қаулысына сәйкес Түркістан генерал-губернаторлығының құзырына берілді.
1918 жылы 30 сәуірде облыс Түркістан АКСР құрамына енді. 1924 жылы 27 қазанда ұлттық-аумақтық межелеудің нәтижесінде бөлінді. Облыстың солтүстік бөлігі — Қырғыз АСКР Жетісу губерниясы, ал оңтүстік бөлігі — РКФСР-ге тікелей бағынышты Қарақырғыз АО болды.
Ресей империясының Жетісу облысы солтүстікте Семей облысымен, оңтүстік пен шығысында Қытай жерімен, батысында Ферғана, Сырдария және Ақмола облыстарымен шектесті.
Ауданы — 402,200 км² (353,430 шақырым²).
Билік органдары
Әкімшілік бөлінісі
Әкімшілік жағынан Жетісу облысы 1867 жылы Түркістан генерал-губернаторлығының құрамында құрылды. XX ғасырдың басында облыс 6 уезге бөлінді:
| № | Уез | Уездік қала | Ауданы, шақырым² | Тұрғындары (1897), адам |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Верный | Верный (22 744 адам) | 58 330 | 223 883 |
| 2 | Жаркент | Жаркент (16 094 адам) | 5160 | 122 636 |
| 3 | Қапал | Қапал (6183 адам) | 69 100 | 136 421 |
| 4 | Лепсі | Лепсі (3230 адам) | 87 080 | 180 829 |
| 5 | Тоқмақ | Пішпек (6615 адам) | 80 480 | 176 577 |
| 6 | Пржевал | Пржевальск (8108 адам) | 47 760 | 147 517 |
1921 жылдың 1 қазанындағы жағдай бойынша Түркістан республикасының құрамындағы облыс 7 уезден тұрды: Алматы (Верный) (24 болыс), Жаркент (9 болыс), Қарақол (20 болыс), Қапал (Талдықорған) (14 болыс), Лепсі (9 болыс), (9 болыс), Тоқмақ (10 болыс).
1922 жылы 2 маусымда Қапал ауданы Талдықорған болып өзгертілді.
1924 жылы 11 қазанда Орта Азиядағы кеңестік республикаларды межелеп бөлу нәтижесінде Алматы, Жаркент, Талдықорған және Лепсі уездері, сондай-ақ Тоқмақ уезінің үш болысы Қырғыз АСКР-не берілді. Қарақол, мен Тоқмақ уездері Қарақырғыз АО құрамына кірді.
Әскери губернаторлар
| Т. А. Ә. | Атағы, шені, лауазымы | Лауазымды орындау уақыты |
|---|---|---|
| Колпаковский Герасим Алексеевич | генерал-майор (генерал-лейтенант) | |
| генерал-майор | ||
| генерал-майор (генерал-лейтенант) | ||
| генерал-лейтенант (генерал-майор) | ||
| генерал-лейтенант | ||
| генерал-лейтенант | ||
| генерал-майор |
Әскери губернатордың көмекшілері мен облыстық басқару төрағалары
| Т. А. Ә. | Атағы, шені, лауазымы | Лауазымды орындау уақыты |
|---|---|---|
| полковник | ||
| нақты статтық кеңесші | ||
| генерал-майор | ||
| Щербинский | камер-юнкер атағында | |
| Аристов Николай Александрович | коллеждік кеңесші, лауазымды атқарушы (08.11.1881 бекітілді, нақты статтық кеңесші) | |
| коллеждік асессор, лауазымды атқарушы (бекітілді 13.06.1891, сарай кеңесшісі) | ||
| подполковник, лауазымды атқарушы |
Вице-губернаторлар
| Т. А. Ә. | Атағы, шені, лауазымы | Лауазымды орындау уақыты |
|---|---|---|
| подполковник | ||
| коллеждік асессор (нақты статтық кеңесші) |
Тұрғындары
1897 жылғы халық санағы бойынша бұл аймақта 987 863 тұрғын болған (529 215 ерлер мен 458 648 әйелдер), оның 62 974 қалаларда тұрды.1905 жылы облыстың халқы 1 070 600 адамды құрады.
Халықтың негізгі бөлігін (1897 жылғы санақ бойынша) қырғыз-қайсақтар құрады — 794 815; — 76 839, — 18 611, тараншылар — 55 999, сарттар — 14 895, (бәлкім, көпшілігі дүңгендер) — 14 130, Еділ татарлары (татарлар) — 8353.
1897 жылғы ұлттық құрамы:
| Уез | қырғыз-қайсақтар | Іле ұйғырлары | сарттар | татарлар | қалмақтар | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Жалпы аймақ | 80,4 % | 7,8 % | 5,7 % | 1,9 % | 1,5 % | 1,4 % | … | … |
| Верный | 67,7 % | 15 % | 11,5 % | … | 2,6 % | … | … | … |
| Жаркент | 66,6 % | 4,6 % | 24,6 % | … | 0,83 % | 2,1 % | … | … |
| Қапал | 92,1 % | 4,5 % | … | 1,8 % | 0,24 % | … | 1,2 % | … |
| Лепсі | 86,3 % | 7,9 % | … | 4,3 % | 0,14 % | … | 1,1 % | … |
| Тоқмақ | 85,8 % | 4,3 % | … | 2,6 % | 2,4 % | 4,3 % | … | … |
| Пржевал | 87 % | 6,4 % | … | 1,2 % | 2,1 % | 1,4 % | … | 1,1 % |
Бейнелемесі
-
![image]()
Облыс елтаңбасы (ІІМ шығ., 1880) -
![image]()
Облыс елтаңбасы (Сукачов шығ., 1880) -
![image]()
Елтаңбаның заманауи суреті (2000-жылдары) -
![image]()
Облыс астанасы Верный қаласының елтаңбасы, 1908
Тағы қараңыз
Дереккөздер
- Демоскоп Weekly — Қосымша. Статистикалық көрсеткіштердің анықтамалығы
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Baska magynalar үshin Zhetisu oblysy ajryk degen betti karanyz Zhetisu oblysy Resej imperiyasyndagy Kenestik Resejdegi zhәne KSRO dagy әkimshilik birlik Әkimshilik ortalygy Vernyj Resej imperiyasynyn oblysyZhetisu oblysyEltanbasyӘkimshiligiEl Resej imperiyasyӘkimshilik ortalygyVernyjTarihy men geografiyasyKoordinattary43 15 00 s e 76 54 00 sh b 43 25000 s e 76 90000 sh b 43 25000 76 90000 G O Ya Koordinattar 43 15 00 s e 76 54 00 sh b 43 25000 s e 76 90000 sh b 43 25000 76 90000 G O Ya Қurylgan uakyty23 shilde 1867Taratylgan uakyty27 kazan 1924Zher aumagy402 200 km TurgyndaryTurgyny987 863 adam 1897 Zhetisu oblysy Ortakkorda Koordinattar 43 15 00 s e 76 54 00 sh b 43 25000 s e 76 90000 sh b 43 25000 76 90000 G O Ya TarihyOblys 1867 zhyly 23 shildede kurylgan Oblystyk үkimet 1868 zhyly 2 nauryzda ashyldy Memlekettik kenestin 1891 zhylgy 12 sәuirdegi en zhogary bekitilgen pikiri bojynsha Dala general gubernatorlygynyn biligine beruimen ozgertildi 1899 zhyly 13 shildede 1898 zhyly 7 kantardagy Baskarushy Senattyn zheke zhogary kaulysyna sәjkes Tүrkistan general gubernatorlygynyn kuzyryna berildi 1918 zhyly 30 sәuirde oblys Tүrkistan AKSR kuramyna endi 1924 zhyly 27 kazanda ulttyk aumaktyk mezheleudin nәtizhesinde bolindi Oblystyn soltүstik boligi Қyrgyz ASKR Zhetisu guberniyasy al ontүstik boligi RKFSR ge tikelej bagynyshty Қarakyrgyz AO boldy Resej imperiyasynyn Zhetisu oblysy soltүstikte Semej oblysymen ontүstik pen shygysynda Қytaj zherimen batysynda Fergana Syrdariya zhәne Akmola oblystarymen shektesti Audany 402 200 km 353 430 shakyrym Bilik organdaryӘkimshilik bolinisi Әkimshilik zhagynan Zhetisu oblysy 1867 zhyly Tүrkistan general gubernatorlygynyn kuramynda kuryldy XX gasyrdyn basynda oblys 6 uezge bolindi Uez Uezdik kala Audany shakyrym Turgyndary 1897 adam1 Vernyj Vernyj 22 744 adam 58 330 223 8832 Zharkent Zharkent 16 094 adam 5160 122 6363 Қapal Қapal 6183 adam 69 100 136 4214 Lepsi Lepsi 3230 adam 87 080 180 8295 Tokmak Pishpek 6615 adam 80 480 176 5776 Przheval Przhevalsk 8108 adam 47 760 147 517 1921 zhyldyn 1 kazanyndagy zhagdaj bojynsha Tүrkistan respublikasynyn kuramyndagy oblys 7 uezden turdy Almaty Vernyj 24 bolys Zharkent 9 bolys Қarakol 20 bolys Қapal Taldykorgan 14 bolys Lepsi 9 bolys 9 bolys Tokmak 10 bolys 1922 zhyly 2 mausymda Қapal audany Taldykorgan bolyp ozgertildi 1924 zhyly 11 kazanda Orta Aziyadagy kenestik respublikalardy mezhelep bolu nәtizhesinde Almaty Zharkent Taldykorgan zhәne Lepsi uezderi sondaj ak Tokmak uezinin үsh bolysy Қyrgyz ASKR ne berildi Қarakol men Tokmak uezderi Қarakyrgyz AO kuramyna kirdi Әskeri gubernatorlar T A Ә Atagy sheni lauazymy Lauazymdy oryndau uakytyKolpakovskij Gerasim Alekseevich general major general lejtenant 14 07 1867 20 05 1882general major 29 05 1882 21 05 1887general major general lejtenant 15 06 1887 23 10 1890general lejtenant general major 24 10 1890 28 07 1907general lejtenant 28 07 1907 22 11 1908general lejtenant 22 11 1908 1917general major 19 11 1919 15 09 1922Әskeri gubernatordyn komekshileri men oblystyk baskaru toragalary T A Ә Atagy sheni lauazymy Lauazymdy oryndau uakytypolkovnik 19 02 1868 28 11 1869nakty stattyk kenesshi 28 11 1869 01 05 1877general major 05 10 1877 12 12 1880Sherbinskij kamer yunker atagynda 12 12 1880 01 08 1881Aristov Nikolaj Aleksandrovich kollezhdik kenesshi lauazymdy atkarushy 08 11 1881 bekitildi nakty stattyk kenesshi 01 08 1881 04 05 1889kollezhdik asessor lauazymdy atkarushy bekitildi 13 06 1891 saraj kenesshisi 04 05 1889 19 11 1892podpolkovnik lauazymdy atkarushy 28 11 1892 12 11 1893Vice gubernatorlar T A Ә Atagy sheni lauazymy Lauazymdy oryndau uakytypodpolkovnik 12 11 1893 31 03 1894kollezhdik asessor nakty stattyk kenesshi 31 03 1894 1917Turgyndary1897 zhylgy halyk sanagy bojynsha bul ajmakta 987 863 turgyn bolgan 529 215 erler men 458 648 әjelder onyn 62 974 kalalarda turdy 1905 zhyly oblystyn halky 1 070 600 adamdy kurady Halyktyn negizgi boligin 1897 zhylgy sanak bojynsha kyrgyz kajsaktar kurady 794 815 76 839 18 611 taranshylar 55 999 sarttar 14 895 bәlkim kopshiligi dүngender 14 130 Edil tatarlary tatarlar 8353 1897 zhylgy ulttyk kuramy Uez kyrgyz kajsaktar Ile ujgyrlary sarttar tatarlar kalmaktarZhalpy ajmak 80 4 7 8 5 7 1 9 1 5 1 4 Vernyj 67 7 15 11 5 2 6 Zharkent 66 6 4 6 24 6 0 83 2 1 Қapal 92 1 4 5 1 8 0 24 1 2 Lepsi 86 3 7 9 4 3 0 14 1 1 Tokmak 85 8 4 3 2 6 2 4 4 3 Przheval 87 6 4 1 2 2 1 1 4 1 1 BejnelemesiOblys eltanbasy IIM shyg 1880 Oblys eltanbasy Sukachov shyg 1880 Eltanbanyn zamanaui sureti 2000 zhyldary Oblys astanasy Vernyj kalasynyn eltanbasy 1908Tagy karanyzZhetisuDerekkozderDemoskop Weekly Қosymsha Statistikalyk korsetkishterdin anyktamalygyBul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet