Қылша(лат. Ephedra) — қылшалар тұқымдасына жататын мәңгі жасыл бұтақтар, биік ағаштар.
Қылша | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Ботаникалық сипаты
- Биіктігі 2 — 7 см-ден 1 — 8 м-ге дейін жетеді.
- Сабағы бунақты. Бұтақтары қырлы - қырлы, жасыл түсті, онда фотосинтез процесі жүреді.
- Жапырағы қабыршақ не жіп пішінді.
- Гүлі қос үйлі, бір үйлісі сирек. Аталық масақшасы шоқтанған гүл серігінен тұрады. Аналығы 1 — 3 бүрлі. Мамыр — маусым айларында гүлдеп, шілде — тамызда жеміс салады. Тозаң желмен, кейде насекомдармен тұқымбүріне жеткізіледі.
- Жемісі — сары, қызыл түсті, етті шырынды жидек.
Өсетін жері мен таралуы
Құрғақ климатты жерлерде: Солтүстік жарты шардың басым бөлігінде - Оңтүстік Еуропада, Солтүстік Африкада, Азияның оңтүстік-батысы мен орталығында, Солтүстік Американың оңтүстік-батысында, Ресейдің еуропалық бөлігі мен Батыс Сібір жазығының далалы жерлерінде және Оңтүстік жарты шарда, Оңтүстік Америкада таралған. Қазақстанда қылшаның Балқаш-Алакөл ойысында, Қаратау сілемдерінде, Жетісу (Жоңғар), Теріскей, Іле Алатауларында, Қаратауда, Батыс Тянь-Шаньда кездесетін 7 түрі бар.
Қолданылуы
Құрамында С дәрумені бар, жеуге жарамды.
Қылшадан дәрілік зат — эфедрин, алкалоидтар алынады, өсімдік бойында илік заттар (пиракатехин, флобафен, т.б.) бар. Қылшаның бір түрі (E. lamatolepіs) эндемик болып саналады. Дәрілік өсімдіктер қатарына масақты қылша ( — Ephedra dіstachye), қырықбуынды қылша (E. equіsetіnc), қызыл тамырлы қылша (Ephedra іntermedіa) түрлері жатады.
Дереккөздер
- Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
- Қазақстан энциклопедиясы
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қylsha lat Ephedra kylshalar tukymdasyna zhatatyn mәngi zhasyl butaktar biik agashtar ҚylshaDүniesi Өsimdikter unranked AshyktukymdylarTukymdasy Қylshalar tukymdasyTegi Қylsha Ephedra Botanikalyk sipatyBiiktigi 2 7 sm den 1 8 m ge dejin zhetedi Sabagy bunakty Butaktary kyrly kyrly zhasyl tүsti onda fotosintez procesi zhүredi Zhapyragy kabyrshak ne zhip pishindi Gүli kos үjli bir үjlisi sirek Atalyk masakshasy shoktangan gүl seriginen turady Analygy 1 3 bүrli Mamyr mausym ajlarynda gүldep shilde tamyzda zhemis salady Tozan zhelmen kejde nasekomdarmen tukymbүrine zhetkiziledi Zhemisi sary kyzyl tүsti etti shyryndy zhidek Өsetin zheri men taraluyҚurgak klimatty zherlerde Soltүstik zharty shardyn basym boliginde Ontүstik Europada Soltүstik Afrikada Aziyanyn ontүstik batysy men ortalygynda Soltүstik Amerikanyn ontүstik batysynda Resejdin europalyk boligi men Batys Sibir zhazygynyn dalaly zherlerinde zhәne Ontүstik zharty sharda Ontүstik Amerikada taralgan Қazakstanda kylshanyn Balkash Alakol ojysynda Қaratau silemderinde Zhetisu Zhongar Teriskej Ile Alataularynda Қaratauda Batys Tyan Shanda kezdesetin 7 tүri bar ҚoldanyluyҚuramynda S dәrumeni bar zheuge zharamdy Қylshadan dәrilik zat efedrin alkaloidtar alynady osimdik bojynda ilik zattar pirakatehin flobafen t b bar Қylshanyn bir tүri E lamatolepis endemik bolyp sanalady Dәrilik osimdikter kataryna masakty kylsha Ephedra distachye kyrykbuyndy kylsha E equisetinc kyzyl tamyrly kylsha Ephedra intermedia tүrleri zhatady DerekkozderҚazakstan tabigaty Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy ZhShS 2011 T Z 304 bet ISBN 9965 893 64 0 T Z ISBN 9965 893 19 5 Қazakstan enciklopediyasy