Николай Николаевич Миклухо-Маклай

Миклухо-Маклай Николай Николаевич (1846-1888) – орыс саяхатшысы, антрополог, этнограф және биолог. 1871-1880 жылдары Оңтүстік-шығыс Азия, Австралия елдерінде және Тынық мұхит аралдарында антропологиялық және этнографиялық зерттеулер жүргізіп, антропология мен этнография ғылымында үлкен із қалдырды. Ғылымда тұңғыш меланезия антропология типін сипаттап жазады, адамзат нәсілдерінің түр жағынан біртұтастығын және бір-бірімен туыстас екендігін, “төменгі” және “жоғарғы” нәсілге бөлудің ғылыми негізсіз екендігін дәлелдеген.

Николай Николаевич Миклухо-Маклай
Туған күні	17 шілде 1846 (1846-07-17)
Туған жері	Ресей империясы, Новгород губерниясы, Борович ауданы, Рождественское селосы
Қайтыс болған күні	2 сәуір 1888 (1888-04-02) (41 жас)
Қайтыс болған жері	Ресей империясы, Санкт-Петербург
Ұлты	орыс
Қызметі	орыс саяхатшысы, антрополог, этнограф және биолог
Әкесі	Николай Ильич Миклуха (1818-1858)
Анасы	Екатерина Семёновна Беккер (1826-1905)
Жұбайы	Маргарита Миклухо-Маклай (1855-1936)
Балалары	Александр (1884-1951), Владимир (1885-1958)

Өмірбаяны

Маргарита Миклухо-Маклай балаларымен. Санкт-Петербург. 1888 ж.

• Николай Николаевич Миклухо-Маклай 1846 жылы шілде айының 5-де Ресей империясы, Новгород губерниясы, Борович ауданы, Рождественское селосында туған.
• 1863 жылы Санкт-Петербург университетіне оқуға түскен. 6 айдан кейін студенттер қозғалысына қатысқаны үшін одан шығарылып, Гейдельберг (1864), (1865) және Йен (1866 – 1868) университеттерінде жаратылыстану мен медицинадан дәріс алған.

Экспедициялары

Н.Н.Миклухо-Маклайды Жаңа Гвинея жағалауына әкелген орыс корветі "Витязь".

Н.Н.Миклухо-Маклай экспедициялық киімімен. Фотосурет 1870 жылдардың басында түсірілген.

• 1866 – 1867 жылдары Канар аралдарына және Мароккоға саяхат жасады.
• 1867 жылы жағалауында, теңіз фаунасын зерттейді.
• 1871-1874 жылдар - Жаңа Гвинея аралының солтүстік-шығыс жағалауы.
  • Миклухо-Маклай 1871 жылы 20 қыркүйекте "Витязь" (капитаны Назимов) атты орыс корветімен (ерте замандағы үш діңгекті соғыс кемесі) Жаңа Гвинея аралының солтүстік-шығыс бөлігіндегі Астролябия шығанағына келіп кіреді. Алғаш рет жергілікті тұрғындар папуастармен танысады. 27 қыркүйекте корвет "Витязь" кейін қайтады.
  • 1 қазан күні папуастар деревнясына алғашқы қадамын бастаған Миклухо-Маклай 2,5 жыл олардың арасында тұрып, зерттеулерін жүргізеді, сонымен қатар Бютензоргте (Богор), Явада, Папуа-Ковиайда болады.
• 1875-1877 жылдар - әртүрлі ендіктегі саяхаттары:
  • 1874 жылдың аяғында Миклухо-Маклай Малакк (Малай) түбегінің түкпіріне саяхат жасап, ғалымдар арасында ежелден пікірталас тудырған түбектегі меланезиялықтарға жатпайтын "оран-утан" ("орман адамдары") деген халықты іздеп, зерттейді.
  • 1976 жылы Океания аралдары -Яп және Палауға барады.
• 1879-1881 жылдар - Австралия.
• 1882-1883 жылдар - Ресей мен Еуропа.

Еңбектері

5 томдық (6 кітап) шығармалар жинағы (Издательство АН СССР, 1950-1954) 2 томдық - "Путешествия" (М.- Л.,1940-1941)

Есімі берілген жерлер

• Ресей ҰА Этнография институты.
• Жаңа Гвинеяның солтүстік-шығыс жағалауы “Миклухо-Маклай жағалауы” деп аталады.
• Астероид
• Теплоход
• Ресейдің Новгород облысында ескерткіштер орнатылған

Н.Н.Миклухо-Маклай туралы әдебиеттер

• Известия Государственного географического общества, т.71, вып.1-2. М. - Л., 1939
• Человек с Луны. Дневники, статьи, письма Н.Н.Миклухо-Маклая. М., 1982.
• Анучин Д.Н. Н.Н.Миклухо-Маклай. Его жизнь, путешествмя и судьба его трудов. - "Землеведение", 1922, кн. 3-4, М.-Пг., 1923.
• Бутинов Н.А. Н.Н. Миклухо-Маклай. (Биографический очерк). - В кн.: Миклухо Маклай Н.Н. Собр.соч., т. 4, М-Л., 1953.
• Бутинов Н.А. Н.Н. Миклухо-Маклай - великий русский ученый-гуманист. К 100-летию его первой экспедиции на Новую Гвинею. Л., 1971.
• Бутинов Н.А. Путь к берегу Маклая. Хабаровск, 1975.
• Вальская Б.А. Борьба Н.Н.Миклухо-Маклая за права папуасов берега Маклая. - "Страны и народы Востока", вып. 1, М., 1959.
• Вальская Б.А. Неопубликованные материалы о подготовке экспедиции Н.Н.Миклухо-Маклая на Новую Гвинею в 1871 г. и о плавании корвета "Скобелев" к этому острову в 1883 г. - "Страны и народы Востока", вып. 13, М., 1970.
• Вальская Б.А. Проект Н.Н.Миклухо-Маклая о создании на остравах Тихого океана русской вольной колонии. - В кн.: Австралия и Океания (история и современность). М., 1970.
• Егорьева А.В. Русский географ и путешественник Миклухо-Маклай (К 125-летию со дня рождения). Л., 1971.
• Колесников М.С. Миклухо-Маклай. М., 1965.
• Комиссаров Б.Н. Рание годы Н.Н.Миклухо-Маклая (к истории первого Санкт-Петербургмкого периода жизни). - "Сов. этнография", 1983, №1.
• Марков С.Н. Тамо-рус Маклай. М., 1975.
• На берегу Маклая. Этнографические очерки. М., 1975.

Дереккөздер

1. Қазақ Энциклопедиясы
2. Б.Н.Путилов. Н.Н.Миклухо-Маклай - путешественник, ученый, гумманист. Под редакцией Д.Д.Тумаркина. Москва. Издательство "Прогресс". 1985
3. , 6 том.