Курск облысы орыс Курская область Орысша айтылуы Ресей құрамындағы федералды субъектісі облыс Әкімшілік орталығы қаласы

Курск облысы (орыс. Курская область, Орысша айтылуы: ) — Ресей құрамындағы федералды субъектісі, облыс. Әкімшілік орталығы — қаласы. 2021 жылғы санақ бойынша облыстың халық саны 1,082,458 адам болған.

Ресей Федерациясының субъектісі

Курск облысы
Курская область


Байрағы	Елтаңбасы

Елордасы

Жер аумағы

Барлығы
% су беті

29,997 км²

Жұрты

Барлығы
Тығыздығы

1,082,458 (2021)

36 адам/км²

Федералды округ

Орталық федералды округі

Экономикалық аудан

Губернаторы

(м.а.)

RU

Уақыт белдеуі

()

Ресми сайты:

курскаяобласть.рф

Тарихы

Курскідегі , 1860, Константин Трутовский (орыс.) суреті

Бұл аумақты славян тайпалары мекендеп жүрген. 830 жылдан бастап Курск мен Киев Русі мемлекеттерінің құрамына кірді. Курск облысының аумағы соңғы мұз дәуірінің соңынан бері қоныстанғанымен, Курск бекінісінің салынған 1596 жылға дейін қалалар туралы мәліметтер аз. Аумақтағы ең көне қалалар — пен , олардың атаулары 1032 және 1152 жылдары тұңғыш рет айтылған көрінеді. XIII ғасырда аймақты Моңғол империясы жаулады.

XV ғасырда аймақ бөлігі болды. Ол Ұлы Мәскеу кінәздігінің қолына түсті. кейін Орталық Ресейден үлкен көші-қонмен Курск төңірегінде нақты өсу басталды. Облыстың шеттеріндегі сияқты жерлер XVII ғасырда құрамында болды және ол жерде украиндар тұрды. 1708 және 1719 жылдар аралығында Курск жаңа құрылған құрамында болған. 1727 жылдан бастап Курск уезі құрамына кіретін болды.

1779 жылғы 23 мамырда құрылды. Қазан төңкерісінен кейін қазіргі облыстың бір бөлігі және қаласы 1922 жылға дейін Кеңестік Украинаның бір бөлігін құрады. Курск құрылған жері болды, ал Суджа 1918 жылғы қараша–желтоқсан айларында оның бірінші орны болды.

1934–1954 жылдар аралығында облыстардың шекаралары жиі түзетіліп жатты. Алайда облыстың аумағы мен шекарасы 1954 жылдан бері тұрақты болып қалды.

Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Курск облысының аумағын 1941 жылғы күзден 1943 жылғы жазға дейін неміс әскерлері басып алды. Екінші дүниежүзілік соғыстың ең ірі шайқастарының бірі болған Курск шайқасы аймақта 1943 жылғы 5 шілде мен 1943 жылғы 23 тамыз аралығында өтті.

Курск облысының аумағы Никита Хрущёв дүниеге келген аймақ болды.

2024 жылғы тамызда Ресейдің Украинаға басып кіруі барысында украин әскерлері Курск облысының шекарасын кесіп өтті де, нәтижесінде облыстың бір бөлігі украин оккупациясына түсті.

Географиясы

Курск облысы солтүстік-батысында , солтүстігінде , солтүстік-шығысында Липецк облысымен, шығыста , оңтүстігінде және батыста Украинаның Сумы облысымен шектеседі.

Орта-Ресей үстіртінің оңтүстік беткейлерін алып жатыр. Жер беті қыратты, жыралармен қиылысады. Облыстың орталық бөлігі батыстағы өзені аңғарынан биік. Орташа биіктігі 177–225 метр және Тимско-Щигринский жотасы теңіз деңгейінен 288 метр биіктіктегі ең биік нүктесін қамтиды.

Курск облысы екі негізгі дренаждық аймаққа үлес қосады: Днепр және өзендері. Облыста жалпы ұзындығы шамамен 8,000 километр болатын 902 өзен мен бұлақ бар. Негізгі өзендерге және жатады.

Табиғи ресурстары

Курск облысы Ресейдегі темір рудасын өндіретін ірі өндірушілердің бірі болып табылады. Курск магниттік аномалиясының ауданы әлемдегі ең бай темір рудалы кен орындарының бірі болып табылады. Облыста отқа төзімді балшық, минералды құм, бор қазылып, өңделеді. Облыстағы артезиан суының қоры емдік мақсатқа пайдалы болып отыр.

Климаты

Облыстың орталығында орналасуы аймаққа орташа континенттік климатты береді: жылы жаз және салыстырмалы түрде жұмсақ қыс. Шілдеде орташа күндізгі жоғары температура +19,3 °C. Қаңтардағы орташа ең жоғары температура -8,6 °C. Аязсыз күндердің орташа саны солтүстікте 150-ден оңтүстікте 160-қа дейін. Курск облысындағы вегетациялық кезең солтүстікте 180 күннен оңтүстік-батыста 195 күнге дейін өзгереді. Жауын-шашынның шыңы маусым мен шілде айларында болады. Жылдық күн сәулесі 1,775 сағатты құрайды.

Флорасы және фаунасы

Курск облысы Шығыс Еуропа орманды даласының бір бөлігін құрайды. Кезінде Курск облысының төрттен бір бөлігі қалың орман болатын. Қатты ағаштарға емен, шаған және шегіршін кірді. Қазір ормандар облыстың 10 пайызын ғана алып жатыр. Бұл аймақта мекендейтін жануарлар өте көп. Жергiлiктi өзендерде шортан, пен алабұға көп. Кәмшат және борсық, сондай-ақ жабайы шошқа, кермарал мен елік бұл аймақтың көптеген жерлерінде әлі де көп.

Әкімшілік бөлінісі

Облыстық маңызы бар аудан мен қалалары

№	Атауы	Орысша атауы	Әкімш.орт.	Ауданы (км²)	Халық саны (2021 санақ)	Тығыздығы, адам/км²
Облыстық маңызы бар қалалар
1	қаласы	город Курск	Курск	189	▼440,052
2	қаласы	город Железногорск	Железногорск	112	▼95,578
3	қаласы	город Курчатов	Курчатов	55	▼39,167
4	қаласы	город Льгов	Льгов	38	▼16,779
5	қаласы	город Щигры	Щигры	21	▼14,386
Облыстық маңызы бар аудандар (муниципалдық округтер)
6		Беловский район		950	▼14,659	16.7
7		Большесолдатский район	ауылы	780	▲10,599	14.8
8		Глушковский район	жұмысшылар кенті	860	▲20,024	23.6
9		Горшеченский район	кенті	1,400	▼14,678	12.0
10		Дмитриевский район	қаласы	1,270	▼13,936	12.3
11		Железногорский район	қаласы	991	▲15,478	16.4
12		Золотухинский район	кенті	1,150	▲21,151	19.4
13		Касторенский район	кенті	1,230	▲14,333	12.9
14		Конышёвский район	кенті	1,070	▲8,425	8.4
15		Кореневский район	кенті	850	▼15,018	19.5
16		Курский район	қаласы	1,620	▼54,521	35.4
17		Курчатовский район	қаласы	700	▼17,497	26.6
18		Льговский район	қаласы	1,080	▲11,942	11.9
19		Мантуровский район	ауылы	1,010	▲11,375	12.6
20		Медвенский район	кенті	1,090	▲16,324	15.0
21		Обоянский район	қаласы	1,090	▼27,923	27.3
22		Октябрьский район	кенті	620	▼23,164	39.6
23		Поныровский район	кенті	690	▲10,893	16.3
24		Пристенский район	кенті	1,010	▼14,326	15.5
26		Советский район	кенті	1,150	▼16,348	15.3
27		Солцневский район	кенті	1,150	▼16,348	15.3
28		Суджанский район	қаласы	1,010	▼25,119	26.1
29		Тимский район	кенті	850	▼10,208	13.0
30		Фатежский район	қаласы	1,300	▼16,771	14.4
31		Хотумовский район	кенті	1,150	▲8,539	8.4
32		Черемисиновский район	кенті	840	▼7,804	11.1
33		Щигровский район	қаласы	1,220	▼9,470	8.7

Дереккөздер

Оценка численности постоянного населения по субъектам Российской Федерации (орыс.). . Тексерілді, 1 қыркүйек 2022.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom X — Варшава, 1889. — P. 94.
Сумський полк (укр.). Тексерілді, 15 тамыз 2024.
ЭСБЕ/Курск — Викитека (орыс.). Уикиқайнар. Тексерілді, 18 тамыз 2024.
Який вигляд зараз має місто Суджа, яке контролюють українські військові? Ексклюзив (укр.). . Тексерілді, 14 тамыз 2024.
Міфи та факти про «першу столицю України» (укр.) (28 наурыз 2014). Тексерілді, 15 тамыз 2024.
Украинаның "батыл шабуылы" Путиннің "масқарасын шығарып", соғыс тактикасын өзгертті (қаз.), Азаттық радиосы (16 тамыз 2024). Тексерілді 18 тамыздың 2024.
Украина әскері Курск облысында 82 елдімекенді бақылауға алғанын мәлімдеді (қаз.), Азаттық радиосы (7 тамыз 2024). Тексерілді 18 тамыздың 2024.
Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года) (орыс.). . Тексерілді, 18 тамыз 2024.
Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2024 года (орыс.). (27 апреля 2024). Тексерілді, 18 тамыз 2024.

[2021census-1] Оценка численности постоянного населения по субъектам Российской Федерации (орыс.). . Тексерілді, 1 қыркүйек 2022.

[sgk-2] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom X — Варшава, 1889. — P. 94.

[3] Сумський полк (укр.). Тексерілді, 15 тамыз 2024.

[4] ЭСБЕ/Курск — Викитека (орыс.). Уикиқайнар. Тексерілді, 18 тамыз 2024.

[5] Який вигляд зараз має місто Суджа, яке контролюють українські військові? Ексклюзив (укр.). . Тексерілді, 14 тамыз 2024.

[6] Міфи та факти про «першу столицю України» (укр.) (28 наурыз 2014). Тексерілді, 15 тамыз 2024.

[7] Украинаның "батыл шабуылы" Путиннің "масқарасын шығарып", соғыс тактикасын өзгертті (қаз.), Азаттық радиосы (16 тамыз 2024). Тексерілді 18 тамыздың 2024.

[8] Украина әскері Курск облысында 82 елдімекенді бақылауға алғанын мәлімдеді (қаз.), Азаттық радиосы (7 тамыз 2024). Тексерілді 18 тамыздың 2024.

[alti-9] Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года) (орыс.). . Тексерілді, 18 тамыз 2024.

[jeti-10] Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2024 года (орыс.). (27 апреля 2024). Тексерілді, 18 тамыз 2024.