Кито (ис. San Francisco de Quito) — кечуа үндістерінің астанасы. Эквадордың астанасы Кито Оңтүстік Американың солтүстік-батыс бөлігінде, Андыдағы тауаралық қазаншұңқырда, жанартауынан алыс емес жерде, оның Оңүстік беткейінде теңіз деңгейінен 2818 м биіктікте орналасқан. Қаладан экваторға дейінгі қашықтық 24 км. Кито мен оның айналасының климаты таулы экваторлық.
Қала | |||||
Сан-Франциско-де-Кито | |||||
ис. San Francisco de Quito | |||||
| |||||
Әкімшілігі | |||||
---|---|---|---|---|---|
Ел | |||||
Мэр | Маурисио Родас | ||||
Тарихы мен географиясы | |||||
Координаттары | 0°13′07″ о. е. 78°30′35″ б. б. / 0.21861° о. е. 78.50972° б. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 0°13′07″ о. е. 78°30′35″ б. б. / 0.21861° о. е. 78.50972° б. б. (G) (O) (Я) | ||||
Құрылған уақыты | 6 желтоқсан 1534 | ||||
Жер аумағы | 290 км² | ||||
Орталығының биiктігі | 2850 м | ||||
Уақыт белдеуі | |||||
Тұрғындары | |||||
Тұрғыны | 2 671 191 адам (2014) | ||||
Тығыздығы | 8 300 адам/км² | ||||
Ресми тілі | |||||
Сандық идентификаторлары | |||||
Телефон коды | +593 2 | ||||
Пошта индекстері | EC1701 | ||||
quito.gob.ec (исп.) | |||||
Сан-Франциско-де-Кито шекарасы | |||||
Ортаққордағы санаты: Сан-Франциско-де-Кито |
Қаланың теңіз деңгейінен елеулі биіктігі бұл жерде тропиктік ыстықтың болмайтынына жағдай жасаса, экваторға жақындығы жылдық температураның құбылуын төмендетеді. Кито аумағында жауын-шашын мөлшері жылына 1100-ден 1200 мм-ге дейін болады, негізінен, ол қыркүйектен мамыр айына дейін нөсер жауындар түрінде түседі.
Қала ылғалды бірден жұтып алатын, сөйтіп, эквадорға тән өсімдіктердің көбінің өсуін қиындататын жанартаулық күлдің үстіне салынған. XV ғасырда аумақты үндістердің мал жаюы үшін пайдалануы қазіргі уақытта Китоның айналасында аласа бойлы бұталардың сирек және жұтаң ормандарының қалыптасуына әкеп соқты.
Халқы
Кито халқының саны 1,5 млн адамнан асады. Астана тұрғындарының 40%-ын , 40%-ын испан-үндіс метистері, 10%-ға жуығын негрлер мен еуропалык және азиялық елдерден шыққандардың шамалы бөлігі құрайды.
Мемлекеттік тілі, діні
Мемлекеттік тілі – испан тілі, бірақ жергілікті халықтың басым бөлігі кечуа үндістерінің тілінде сөйлескенді артық көреді. Қаладағы дінге сенушілердің көпшілігін католиктік христиандар қүрайды.
Тарихы
Кито б.з.д. I мыңжылдықтың соңында салынып, Киту үндіс мемлекетінің астанасы болып табылды. Оны XV ғасырда инктер басып алды.
1531 жылы капитан ежелігі үндіс қаласы орналасқан аумақты басып алып, оның орнына Сан-Францискода Кито (кейіннен қала атауы қысқартылған нұсқасында қолданыла бастады) испан қонысының кегізін қалады.
Кито — Оңтүстік Американың ең әдемі қалаларының бірі
Кито — Оңтүстік Американың ең әдемі қалаларының бірі, Онда дәстүрлер мен мәдениеттердің толып жатқан түрлері таңданарлық түрде үйлесім тапкан. Қала архитектурасы испандық, голландық және құрылыстың үндістік стильдерінің үйлесімді ұштасуымен ерекшеленеді. Қала шегінде көптеген мәдени-тарихи ескерткіштер сақталған. Олардың ішінде XVII ғасырдағы , ежелгі шеберлер оймыштар мен жапсырмалармен бай әшекейлеген монастырьлар отарлық кезіндегі бірнеше бар. Кито аумағында орналасқан Сан-Франциско, Сан-Агустин, мен шіркеулерінде ескі мүсіндер мен суреттер сақталады. XX ғасырда қазіргі заман архитектурасының көзге түсер ғимараттары пайда болды. Кито — Эквадордың мәдени, білім беру орталығы. Қалада Эквадордың , Эквадордың Орталық университеті, 24 мамыр атындағы әйелдер колледжі, әйелдердің педагогикалық институты, Ұлттық политехникалық мектеп, журналистер дайындаудың Латынамерикалық орталығы, музыкалық Ұлттық академиясы, Көркемөнер мен хореография орталығы жұмыс істейді.
Қалада бірқатар мұражайлар: Орталық университет мұражайы, өнердің ұлттық мұражайы, өнер мен тарихтың қалалық мұражайы, археология мен этнография мұражайы, "Антонио Сантьяго" антропологиялық мұражайы, археологиялык мұражай, минералогия мұражайы орналасқан. "Банко сентраль дел Экуадордың" жанында көркемсурет галереясы бар.
Guápulo, Quito
Бауырлас қалалар
Дереккөздер
- Қазіргі дүние географиясы: Хрестоматия. Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 11-сыныбына арналған оқу құралы. / Қ. Ахметов, Т. Увалиев, Г. Түсіпбекова. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-216-5
- Madrid city council webpage Mapa Mundi de las ciudades hermanadas. Ayuntamiento de Madrid. (исп.)
- Sister City International Listings - Directory (ағыл.)
- Kraków otwarty na świat. www.krakow.pl. Тексерілді, 19 шілде 2009. (поляк)
Сыртқы сілтемелер
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Quito |
- Official Web site of the municipality of Quito Мұрағатталған 9 желтоқсанның 2020 жылы.
- Official Travel Guide of the municipality of Quito Мұрағатталған 1 ақпанның 2011 жылы.
- Official tourism Web site of the municipality of Quito
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kito is San Francisco de Quito kechua үndisterinin astanasy Ekvadordyn astanasy Kito Ontүstik Amerikanyn soltүstik batys boliginde Andydagy tauaralyk kazanshunkyrda zhanartauynan alys emes zherde onyn Onүstik betkejinde teniz dengejinen 2818 m biiktikte ornalaskan Қaladan ekvatorga dejingi kashyktyk 24 km Kito men onyn ajnalasynyn klimaty tauly ekvatorlyk ҚalaSan Francisko de Kitois San Francisco de QuitoTu EltanbasyӘkimshiligiEl Ekvador EkvadorMerMaurisio RodasTarihy men geografiyasyKoordinattary0 13 07 o e 78 30 35 b b 0 21861 o e 78 50972 b b 0 21861 78 50972 G O Ya Koordinattar 0 13 07 o e 78 30 35 b b 0 21861 o e 78 50972 b b 0 21861 78 50972 G O Ya Қurylgan uakyty6 zheltoksan 1534Zher aumagy290 km Ortalygynyn biiktigi2850 mUakyt beldeuiUTC 5TurgyndaryTurgyny2 671 191 adam 2014 Tygyzdygy8 300 adam km Resmi tiliispanSandyk identifikatorlaryTelefon kody 593 2Poshta indeksteriEC1701quito gob ec isp San Francisko de KitoSan Francisko de Kito shekarasyOrtakkordagy sanaty San Francisko de KitoKitoMetropolitan Cathedral of Quito Қalanyn teniz dengejinen eleuli biiktigi bul zherde tropiktik ystyktyn bolmajtynyna zhagdaj zhasasa ekvatorga zhakyndygy zhyldyk temperaturanyn kubyluyn tomendetedi Kito aumagynda zhauyn shashyn molsheri zhylyna 1100 den 1200 mm ge dejin bolady negizinen ol kyrkүjekten mamyr ajyna dejin noser zhauyndar tүrinde tүsedi Қala ylgaldy birden zhutyp alatyn sojtip ekvadorga tәn osimdikterdin kobinin osuin kiyndatatyn zhanartaulyk kүldin үstine salyngan XV gasyrda aumakty үndisterdin mal zhayuy үshin pajdalanuy kazirgi uakytta Kitonyn ajnalasynda alasa bojly butalardyn sirek zhәne zhutan ormandarynyn kalyptasuyna әkep sokty HalkyKito halkynyn sany 1 5 mln adamnan asady Astana turgyndarynyn 40 yn 40 yn ispan үndis metisteri 10 ga zhuygyn negrler men europalyk zhәne aziyalyk elderden shykkandardyn shamaly boligi kurajdy Memlekettik tili diniMemlekettik tili ispan tili birak zhergilikti halyktyn basym boligi kechua үndisterinin tilinde sojleskendi artyk koredi Қaladagy dinge senushilerdin kopshiligin katoliktik hristiandar kүrajdy TarihyKito b z d I mynzhyldyktyn sonynda salynyp Kitu үndis memleketinin astanasy bolyp tabyldy Ony XV gasyrda inkter basyp aldy 1531 zhyly kapitan ezheligi үndis kalasy ornalaskan aumakty basyp alyp onyn ornyna San Franciskoda Kito kejinnen kala atauy kyskartylgan nuskasynda koldanyla bastady ispan konysynyn kegizin kalady Kito Ontүstik Amerikanyn en әdemi kalalarynyn biriKito Ontүstik Amerikanyn en әdemi kalalarynyn biri Onda dәstүrler men mәdenietterdin tolyp zhatkan tүrleri tandanarlyk tүrde үjlesim tapkan Қala arhitekturasy ispandyk gollandyk zhәne kurylystyn үndistik stilderinin үjlesimdi ushtasuymen erekshelenedi Қala sheginde koptegen mәdeni tarihi eskertkishter saktalgan Olardyn ishinde XVII gasyrdagy ezhelgi sheberler ojmyshtar men zhapsyrmalarmen baj әshekejlegen monastyrlar otarlyk kezindegi birneshe bar Kito aumagynda ornalaskan San Francisko San Agustin men shirkeulerinde eski mүsinder men suretter saktalady XX gasyrda kazirgi zaman arhitekturasynyn kozge tүser gimarattary pajda boldy Kito Ekvadordyn mәdeni bilim beru ortalygy Қalada Ekvadordyn Ekvadordyn Ortalyk universiteti 24 mamyr atyndagy әjelder kolledzhi әjelderdin pedagogikalyk instituty Ұlttyk politehnikalyk mektep zhurnalister dajyndaudyn Latynamerikalyk ortalygy muzykalyk Ұlttyk akademiyasy Korkemoner men horeografiya ortalygy zhumys istejdi Қalada birkatar murazhajlar Ortalyk universitet murazhajy onerdin ulttyk murazhajy oner men tarihtyn kalalyk murazhajy arheologiya men etnografiya murazhajy Antonio Santyago antropologiyalyk murazhajy arheologiyalyk murazhaj mineralogiya murazhajy ornalaskan Banko sentral del Ekuadordyn zhanynda korkemsuret galereyasy bar Arbolito ParkPlaza de San Francisco QuitoGuapulo QuitoBauyrlas kalalarMadrid Ispaniya Buenos Ajres Argentina Bogota Kolumbiya Nikaragua Kentukki AҚSh AҚSh Vankuver Kanada Boliviya Krakov Polsha Indoneziya 2011 zh 5 shildeden DerekkozderҚazirgi dүnie geografiyasy Hrestomatiya Zhalpy bilim beretin mekteptin kogamdyk gumanitarlyk bagytyndagy 11 synybyna arnalgan oku kuraly Қ Ahmetov T Uvaliev G Tүsipbekova Almaty Mektep baspasy 2007 ISBN 9965 36 216 5 Madrid city council webpage Mapa Mundi de las ciudades hermanadas Ayuntamiento de Madrid isp Sister City International Listings Directory agyl Krakow otwarty na swiat www krakow pl Tekserildi 19 shilde 2009 polyak Syrtky siltemelerOrtakkorda bugan katysty media fajldar bar QuitoOfficial Web site of the municipality of Quito Muragattalgan 9 zheltoksannyn 2020 zhyly Official Travel Guide of the municipality of Quito Muragattalgan 1 akpannyn 2011 zhyly Official tourism Web site of the municipality of QuitoBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet