Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Құмай(өсімдік) (лат. Sorghum halepense) - астық тұқымдасына жататын көп жылдық арамшөп.
| Құмай | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
|
Ботаникалық сипаты
- Биіктігі 1-1,5 м-дей, сыртқы түрі жүгеріге ұқсас.
- Жапырақтары ұзын, диаметрі 1-3 см.
- Көп гүлді сыпртқы гүлшоғырының биіктігі 60 см-дей. Әрбір гүлі жарғақ тәрізді екі гүл қабыршағынан тұрады. Аталығы - үш, аналығы - біреу. Маусым-шілде айларында гүлдейді.
- Жемісі - дән.
Таралу аймағы
Құмай құрғақшылыққа төзімді, өнімділігі және азықтық құндылығы жоғары. Жерорта теңізінен Үнді және Қытайға дейінгі аралықта, Орта Азия мен Қазақстанның оңтүстігінде және Солтүстік Кавказда таралған.
Құрамы
Құмай көміртекке, белокқа, амин қышқылдарына, каротинге, минералды заттарға, А провитаминіне, В тобының дәрумендеріне бай. Оның дәнінде 70-73% крахмал, 12-15% белок, 3,5-4,5% май болады.
Емдік қасиеті
Емдік мақсатқа құмайдың көктем мен күз айларында жиналған сабағы мен тамыры пайдаланылады. Оның судағы тұнбасымен құяң және жүйке ауруларын емдейді.
Шаруашылықтағы қолданысы
Гүлшоғырынан сыпыртқы жасайды, сондай-ақ бояу және балауыз алынады.
Көк шалғыны мал жайылымы, сабаны қағаз жасауға, ши тоқуға пайдаланылады.
Тұқымы, жасыл шөбі құнарлы жемшөп, пішені құстарға, ауыл шаруашылығы малдарына және тоған балықтарына бағалы азық.
Құмай суғармалы егістікке, мақтаға көп зиян келтіреді.
Дереккөздер
- Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қumaj osimdik lat Sorghum halepense astyk tukymdasyna zhatatyn kop zhyldyk aramshop ҚumajDүniesi Өsimdikter unranked Dara zharnaktylarTukymdasy Astyk tukymdasyTegi Қumaj Sorghum halepense Botanikalyk sipatyҚumaj dәni zhapyragy sabagy Biiktigi 1 1 5 m dej syrtky tүri zhүgerige uksas Zhapyraktary uzyn diametri 1 3 sm Kop gүldi syprtky gүlshogyrynyn biiktigi 60 sm dej Әrbir gүli zhargak tәrizdi eki gүl kabyrshagynan turady Atalygy үsh analygy bireu Mausym shilde ajlarynda gүldejdi Zhemisi dәn Taralu ajmagyҚumaj kurgakshylykka tozimdi onimdiligi zhәne azyktyk kundylygy zhogary Zherorta tenizinen Үndi zhәne Қytajga dejingi aralykta Orta Aziya men Қazakstannyn ontүstiginde zhәne Soltүstik Kavkazda taralgan ҚuramyҚumaj komirtekke belokka amin kyshkyldaryna karotinge mineraldy zattarga A provitaminine V tobynyn dәrumenderine baj Onyn dәninde 70 73 krahmal 12 15 belok 3 5 4 5 maj bolady Emdik kasietiEmdik maksatka kumajdyn koktem men kүz ajlarynda zhinalgan sabagy men tamyry pajdalanylady Onyn sudagy tunbasymen kuyan zhәne zhүjke aurularyn emdejdi Sharuashylyktagy koldanysyGүlshogyrynan sypyrtky zhasajdy sondaj ak boyau zhәne balauyz alynady Kok shalgyny mal zhajylymy sabany kagaz zhasauga shi tokuga pajdalanylady Tukymy zhasyl shobi kunarly zhemshop pisheni kustarga auyl sharuashylygy maldaryna zhәne togan balyktaryna bagaly azyk Қumaj sugarmaly egistikke maktaga kop ziyan keltiredi DerekkozderҚazakstan tabigaty Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy ZhShS 2011 T Z 304 bet ISBN 9965 893 64 0 T Z ISBN 9965 893 19 5