Өсімдіктер морфорлогиясы ( гр. morphe – пішін, бейне және гр. logos – ілім) – өсімдіктердің жекеше даму барысындағы ішкі құрылысы мен пішінін зерттейтін ғылым; ботаника саласы.
Қазақстанда Өсімдіктер морфорлогиясы саласындағы зерттеулер жоғары және төмен сатыдағы өсімдіктер флорасын зерттеуге, республикада өсетін өсімдіктер картасын жасауға байланысты 20 ғ-дың 50 жылдарында басталды. Зерттеу жұмыстарымен ҚР Білім және ғылым министлігінің Ботаника және фитоинтродукция институты, Бас ботаник. бақ, ҚазҰУ, кейбір ауыл шаруашылығы жоғары оқу орындары шұғылданады. Өсімдіктер морфорлогиясының негізгі зерттеу тәсілі – бақылау мен бейнелеу, сонымен қатар өсімдіктердің осы күнгі және ежелгі түрлерін салыстыру.
Сыртқы ортаның өсімдік құрылысына тигізер әсерін тәжірибе арқылы анықтайды.
Тарихи тұрғыдан өсімдіктер морфологиясы сипаттамалық морфология ретінде дами бастады, өсімдіктер әлемінің түрлерінің әртүрлілігін сипаттаумен айналысады. Ботаника толыққанды ғылым ретінде сипаттамалық морфология бойынша Карл Линней (1707-1778) еңбектерінің арқасында ғана дами бастады.
Өсімдіктер морфорлогиясының негізінде ботаника ғылымының жеке салалары бөлінді:
- — өсімдіктер морфологиясының негізгі бөлімі; өсімдік мүшелерінің сыртқы құрылымын сипаттаумен және салыстырмалы талдаумен айналысады;
- өсімдіктер анатомиясы — мен деңгейінде өсімдіктердің құрылымын зерттеу;
- өсімдіктер эмбриологиясы — өсімдік пайда болу, құрылу және даму заңдылықтарын зерттеу;
- - өсімдік жасушасын зерттеу;
- — өсімдік тіндерін зерттеу;
- , немесе — өсімдіктердің жеке даму процестері, соның ішінде олардың мүшелерінің қалыптасу заңдылықтары мен қоршаған орта факторлары арасындағы байланыстар мен тәуелділіктерді зерттеу. Өсімдіктер морфологиясының бұл бөлімі әсіресе ХХ ғасырдың екінші жартысында белсенді дами бастады.
Өсімдіктер морфорлогиясы зерттейтін нысанына қарай:
Дереккөздер
- Коровкин, 2007
- Коровкин, 2007
- Коровкин, 2007
- «Қазақ Энциклопедиясы»
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Экология және табиғат қорғау / Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов. – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002 жыл. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Тағы қараңыз
Бұл — ботаника бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Botanika bolimi Өsimdikter morfologiyasyZertteu nysandaryӨsimdikter Baldyr Sanyraukulaktar t s s Botanika bolimderiAlgologiya Өsimdikter anatomiyasy Briologiya Geobotanika Dendrologiya Karpologiya Lihenologiya Mikologiya Өsimdikter morfologiyasy Paleobotanika Palinologiya Өsimdikter sistematikasy Өsimdikter fiziologiyasy Fitopatologiya Өsimdikter ekologiyasy Өsimdikter biotehnologiyasy Өsimdikter biohimiyasy Өsimdikter genetikasy Atakty botaniktarKarl LinnejTarihk o Өsimdikter morforlogiyasy gr morphe pishin bejne zhәne gr logos ilim osimdikterdin zhekeshe damu barysyndagy ishki kurylysy men pishinin zerttejtin gylym botanika salasy Қazakstanda Өsimdikter morforlogiyasy salasyndagy zertteuler zhogary zhәne tomen satydagy osimdikter florasyn zertteuge respublikada osetin osimdikter kartasyn zhasauga bajlanysty 20 g dyn 50 zhyldarynda bastaldy Zertteu zhumystarymen ҚR Bilim zhәne gylym ministliginin Botanika zhәne fitointrodukciya instituty Bas botanik bak ҚazҰU kejbir auyl sharuashylygy zhogary oku oryndary shugyldanady Өsimdikter morforlogiyasynyn negizgi zertteu tәsili bakylau men bejneleu sonymen katar osimdikterdin osy kүngi zhәne ezhelgi tүrlerin salystyru Syrtky ortanyn osimdik kurylysyna tigizer әserin tәzhiribe arkyly anyktajdy Tarihi turgydan osimdikter morfologiyasy sipattamalyk morfologiya retinde dami bastady osimdikter әleminin tүrlerinin әrtүrliligin sipattaumen ajnalysady Botanika tolykkandy gylym retinde sipattamalyk morfologiya bojynsha Karl Linnej 1707 1778 enbekterinin arkasynda gana dami bastady Өsimdikter morforlogiyasynyn negizinde botanika gylymynyn zheke salalary bolindi osimdikter morfologiyasynyn negizgi bolimi osimdik mүshelerinin syrtky kurylymyn sipattaumen zhәne salystyrmaly taldaumen ajnalysady osimdikter anatomiyasy men dengejinde osimdikterdin kurylymyn zertteu osimdikter embriologiyasy osimdik pajda bolu kurylu zhәne damu zandylyktaryn zertteu osimdik zhasushasyn zertteu osimdik tinderin zertteu nemese osimdikterdin zheke damu procesteri sonyn ishinde olardyn mүshelerinin kalyptasu zandylyktary men korshagan orta faktorlary arasyndagy bajlanystar men tәueldilikterdi zertteu Өsimdikter morfologiyasynyn bul bolimi әsirese HH gasyrdyn ekinshi zhartysynda belsendi dami bastady Өsimdikter morforlogiyasy zerttejtin nysanyna karaj karpologiya DerekkozderKorovkin 2007 Korovkin 2007 Korovkin 2007 Қazak Enciklopediyasy Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Ekologiya zhәne tabigat korgau Zhalpy redakciyasyn baskargan tүsindirme sozdikter toptamasyn shygaru zhonindegi gylymi baspa bagdarlamasynyn gylymi zhetekshisi pedagogika gylymdarynyn doktory professor Қazakstan Respublikasy Memlekettik syjlygynyn laureaty A Қ Қusajynov Almaty Mektep baspasy ZhAҚ 2002 zhyl 456 bet ISBN 5 7667 8284 5 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Tagy karanyzӨsimdikter fiziologiyasy Өsimdikter biotehnologiyasy Өsimdikter biohimiyasy Өsimdikter genetikasy Bul botanika bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz