Өсімдіктер анатомиясы (грек. anatom – кесу, бөлу) — өсімдік органдары мен ұлпаларының ішкі құрылысы туралы ғылым; ботаника саласы.
Ғылым тарихы
Өсімдіктер анатомиясының дамуы микроскоптың пайда болуымен тығыз байланысты. 17 ғасырда итальян биологы Марчелло Мальпиги (1628 – 1694) мен ағылшын ботанигі Неемия Грюдің (1641 – 1712) микроскоппен өсімдіктердің ішкі құрылымын зерттеуінің нәтижесінде өсімдіктер анатомиясының негізі қаланды.
19 ғасырда неміс биологы (1810 – 1882) микроскоп арқылы жануарлар мен өсімдіктер жасушасының құрылымын зерттеп, жасуша теориясын ашты. 20 ғ-дың басында өсімдік ұлпасы жасушалары мен органоидтарын зерттеу негізінде өсімдіктер анатомиясынан жасуша туралы ғылым – цитология бөлініп шықты.
Өсімдіктер анатомиясын зерттеуде жаңа әдістер – электрондық микроскоп, сол сияқты гистохимиялық зерттеулер, т.б. қолданылады. Анатомиялық зерттеулер көмегімен өсімдіктердің тегі, егістік дақылдарының түрлі сорттары, өсімдіктің сыртқы орта әсеріне төзімділігі анықталады.
Қазақстанда өсімдіктер анатомиясы жөніндегі зерттеулер 1930 – 1932 жылдары КСРО ға (Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы) Қазақстандық базасының Ботаника секторында (қазіргі ҚР Білім және ғылым министірлігінің ботаника және фитоинтродукция институты) басталды. Зерттеу жұмыстары, сондай-ақ Бас ботаник. бақта, ҚазҰУ-де (Қазақ Ұлттық Университеті), ҚазҰАУ-дың (Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті) арнаулы кафедралары мен ауыл шаруашылығы министірінің қармағындағы бірқатар ғылыми-зерттеу институттарында жүргізіледі. Алынған ғылыми мәліметтер биологияда, агрономияда, дендрохронологияда, фармацевтикада, тамақ және ағаш өңдеу, т.б. шаруашылықтарда пайдаланылады.
Ботаника бөліміндегі өсімдіктер анатомиясының орны
Өсімдіктер анатомиясы Өсімдіктер морфологиясы кең мағынада қарастырылған (морфология тар мағынада макроскопиялық (негізінен организмдік) деңгейде өсімдіктердің құрылымы мен қалыптасуын зерттеумен айналысады.
Өсімдік анатомиясы — ботаниканың өсімдік организмдерінде болатын тіршілік процестерінің заңдылықтарын зерттейтін бөлімімен тығыз байланысты>.
құрылымын зерттеу уақыт өте келе ботаниканың тәуелсіз бөліміне айналды — .
Бастапқыда өсімдіктер анатомиясы өсімдіктер морфологиясы — өсімдіктердің физикалық формалары мен сыртқы құрылымын сипаттаумен сәйкес келді, бірақ ХХ ғасырдың ортасынан бастап өсімдіктер анатомиясындағы зерттеулер ең алдымен ішкі, микроскопиялық құрылымды зерттеуге байланысты жеке сала ретінде қарастырылды.
Тағы қараңыз
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — ботаника бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
- Raven, P. H., R. F. Evert, & S. E. Eichhorn. Biology of Plants, 7th ed., page 9. (New York: W. H. Freeman, 2005). ISBN 0-7167-1007-2.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Botanika bolimi Өsimdikter anatomiyasyZertteu nysandaryӨsimdikter Baldyr Sanyraukulaktar t s s Botanika bolimderiAlgologiya Өsimdikter anatomiyasy Briologiya Geobotanika Dendrologiya Karpologiya Lihenologiya Mikologiya Өsimdikter morfologiyasy Paleobotanika Palinologiya Өsimdikter sistematikasy Өsimdikter fiziologiyasy Fitopatologiya Өsimdikter ekologiyasy Өsimdikter biotehnologiyasy Өsimdikter biohimiyasy Өsimdikter genetikasy Atakty botaniktarKarl LinnejTarihk o Өsimdikter anatomiyasy grek anatom kesu bolu osimdik organdary men ulpalarynyn ishki kurylysy turaly gylym botanika salasy Өsimdikter organdary Ғylym tarihyӨsimdikter anatomiyasynyn damuy mikroskoptyn pajda boluymen tygyz bajlanysty 17 gasyrda italyan biology Marchello Malpigi 1628 1694 men agylshyn botanigi Neemiya Gryudin 1641 1712 mikroskoppen osimdikterdin ishki kurylymyn zertteuinin nәtizhesinde osimdikter anatomiyasynyn negizi kalandy 19 gasyrda nemis biology 1810 1882 mikroskop arkyly zhanuarlar men osimdikter zhasushasynyn kurylymyn zerttep zhasusha teoriyasyn ashty 20 g dyn basynda osimdik ulpasy zhasushalary men organoidtaryn zertteu negizinde osimdikter anatomiyasynan zhasusha turaly gylym citologiya bolinip shykty Өsimdikter anatomiyasyn zertteude zhana әdister elektrondyk mikroskop sol siyakty gistohimiyalyk zertteuler t b koldanylady Anatomiyalyk zertteuler komegimen osimdikterdin tegi egistik dakyldarynyn tүrli sorttary osimdiktin syrtky orta әserine tozimdiligi anyktalady Қazakstanda osimdikter anatomiyasy zhonindegi zertteuler 1930 1932 zhyldary KSRO ga Kenestik Socialistik Respublikalar Odagy Қazakstandyk bazasynyn Botanika sektorynda kazirgi ҚR Bilim zhәne gylym ministirliginin botanika zhәne fitointrodukciya instituty bastaldy Zertteu zhumystary sondaj ak Bas botanik bakta ҚazҰU de Қazak Ұlttyk Universiteti ҚazҰAU dyn Қazak Ұlttyk Agrarlyk Universiteti arnauly kafedralary men auyl sharuashylygy ministirinin karmagyndagy birkatar gylymi zertteu instituttarynda zhүrgiziledi Alyngan gylymi mәlimetter biologiyada agronomiyada dendrohronologiyada farmacevtikada tamak zhәne agash ondeu t b sharuashylyktarda pajdalanylady Botanika bolimindegi osimdikter anatomiyasynyn ornyӨsimdikter anatomiyasy Өsimdikter morfologiyasy ken magynada karastyrylgan morfologiya tar magynada makroskopiyalyk negizinen organizmdik dengejde osimdikterdin kurylymy men kalyptasuyn zertteumen ajnalysady Өsimdik anatomiyasy botanikanyn osimdik organizmderinde bolatyn tirshilik procesterinin zandylyktaryn zerttejtin bolimimen tygyz bajlanysty gt kurylymyn zertteu uakyt ote kele botanikanyn tәuelsiz bolimine ajnaldy Bastapkyda osimdikter anatomiyasy osimdikter morfologiyasy osimdikterdin fizikalyk formalary men syrtky kurylymyn sipattaumen sәjkes keldi birak HH gasyrdyn ortasynan bastap osimdikter anatomiyasyndagy zertteuler en aldymen ishki mikroskopiyalyk kurylymdy zertteuge bajlanysty zheke sala retinde karastyryldy Tagy karanyzӨsimdik ziyankesteri Өsimdik aurularyBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul botanika bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Raven P H R F Evert amp S E Eichhorn Biology of Plants 7th ed page 9 New York W H Freeman 2005 ISBN 0 7167 1007 2