Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қазақстанның католиктік шіркеулері – дүниежізілік католиктік шіркеудің бір бөлігі. Мемлекеттегі католиктердің саны шамамен 182,6 мың адамды құрайды, ол шамамен барлық халықтың 1,3% пайызын құрайды. Латын дәстүрінің католиктерінен басқа, мемлекетте грек-католиктік қауымдастықтар да бар.
Тарихы
Францискан орденінің монахтардың миссионерлік сапарлары
Католик миссионерлерінің заманауи Қазақстан территориясына келуі туралы деректер XIII ғасырға жатады. 1245–1247 жылдары франциск монахтары: Рим Папасы IV Иннокентий легаты, италияндық және оның елші бауыры Бенедикт Моңғолия империясына саяхат жасады. 1253–1255 жылдары Мүңке ханға бағытталған мақсаты Франция патшасы Киелі IX Луи және моңғол хандары арасындағы байланыстың қорытындысы болды. Бұл мақсат Орталық Азия туралы еуропалықтардың білімін кеңейтуге және миссионерлік іс-әрекеттің басталуына алып келді. Бұл жердегі басты рөл францисктерде болды. 1278 жылы Қазақстанның қазіргі территориясы мен Орта Азияға миссияны франциск орденіне тапсырды. Францисктілер Дешті Қыпшақ территориясында (Жетісудан басқа, қазіргі Қазақстан территориясын алып жатқан тарихи аймақ) өмір сүрді. Берке ханның мұрагері Мөңке-Тимурдан кең көлемді мүмкіндіктер алды. Олар кейіннен Тоқтай және Өзбек хандармен де бекітілді, сонымен қатар францисктікілер әскери қызметтен және барлық салықтардан босатылды. 1289 жылы XIII–XIV ғасырларда Азияға жіберген ірі католиктік миссионерлердің бірі — францисктікілік болып табылады. Жаңа Өсиеттің және Псалтырьдың моңғол тіліне аудармасы мен Ханбалықтағы (қазіргі Пекин) католиктік архиепархия-митрополия негізінің қалануы Джованни Монтекорвиноның іс-әрекетімен байланысты. XIII–XIV ғасырлардың шегінде францисктікілер «Codex Cumanicus» деген латын-парсы-түрік сөздігін құрастырды.
XIV ғасырдың басында Ханбалық митрополиясының негізінде Шағатай ұлысының астаналарының бірінде, Алмалықта (оның қалдықтары қазіргі Алматыдан шығысқа қарай шамамен 300 шақырымда орналасқан) католиктік епархия орнатылды. Карлино де Грассис епархияның бірінші епископы болды. XIV ғасырдың 30 жылдары Алмалықта франциск монастырының негізі қаланды. Осы уақытта «Lаetanter de vobis» деген хатты «Ұлы хан Хансидың көмекшілері — Карасмон және Йоханға» жіберді. Олар кейіннен христиан дінін қабылдады. Папа оларға епископ Ришар Бургундскийді қорғап жүруді тапсырды. Ришар Бургундский «кемелдің күйеуі» ретінде таныстырылған және «Құдай Атына арналған өте әдемі шіркеу салынған» Алмалықта епископ болып сайланды. Алмалық епархиясы оған жақсы қараған ханның өліміне дейін гүлдеп тұрды. Содан кейін Алмалықта христиандарды қудалау басталды. 1340 жылы епископ Ришар Бургундский және 6 францисктік монахтар (сонымен қатар, 3 уағыздаушы) өлтірілді. Содан кейінгі ғасырларда Қазақстан территориясында католик белгілері көрінбеді.
Ресей империясы мен Қазақстандағы католик шіркеуі
Қазақстандағы католик шіркеуінің тарихы XIX ғасырдың ортасы мен XX ғасырдың басында, Ресей империясы кезінде жалғасын тапты. Қазіргі Қазақстан территориясында қызмет етіп жүрген патша әскерінің әскери қызметкерлері, жер аударушылар, ерікті қоныс аударғандар, Қазақстанға әкелінген әскери тұтқындар және қашқындар католикті ұстанушылар болды. Олардың арасында поляктар, , чехтар, немістер, француздар, латыштар, мажарлар, аустриялықтар және басқа да халықтар болды.
Қазақстандағы католик приходтары сол кезеңде Могилев архидиоцез асының (архиепархия) құрамында болды. Көбінесе солтүстік Қазақстанда өмір сүрген діндарлар бастапқыда Омбы кірістерінің уағыздаушыларынан қызмет алды, олардың көп уақыт бойы өздерінің жеке шіркеулері мен кішкентай шіркеулері болмады.
XIX–XX ғасырлардың аясында Қазақстанда бірнеше неміс жер аударушы- католиктердің мекендері пайда болды. Кейбір деректер бойынша, солтүстік-батыс Қазақстандағы католик кірістері 1848 жылы бекітілген Тирасполь епархия сының құрамына кірген, оның орталығы Саратов қаласында орналасқан.
Католик ғибадатханаларының Қазақстандағы құрылысы XX ғасырдың басында басталды. Оның куәсі ретінде Петропавл қаласында орналасқан киелі Иисустың Жүрегіне арналған католик ғибадатханасының сақтаулы түрі бар. Католик кірістерінің іс-әрекетін активациалауда көрініс тапқан белгілі бір бетбұрыс, 1905 жылғы 17 сәуірдегі дінге шыдамдылық туралы II Николайдың Жарлығынан кейін болды. Осыған орай, Католик Шіркеуінің құқығы Православтармен бірдей болды, және кірісті ұйымдастыру үшін католиктерге Православ Шіркеуінің иерархтарынан рұқсат сұраудың қажеті жоқ болды.
Қазан төңкерісі және шіркеуі
Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде Қазақстанға католик әскери тұтқындар мен қашқындар көптеп келді. Қазақстандағы кейбір католиктік кірістердің саны көп болды. Мысалы 1917 жылы Петропавл қаласындағы католик кірісінде неміс, поляк және литвадан шыққан діндарлардың саны 5000-ға жуық болды. Қостанай кірісінде көптеген сиынатын үйлер мен 6000-ға жуық католиктер болды. Шығыс Қазақстанда орналасқан неміс колониясы те (Переменовка) 4000-дай католик есепке алынған. Осы және басқа да шіркеулік бірліктер Могилев епархиясының Омбы деканаты құрамына кірді. Осы епархияның Ташкент деканатына оңтүстік Қазақстанда құрылған кішкентай шіркеулер жатты: Верный қаласында (Алматы) орналасқан әулие Михаил Архангелге арналған ағаш шіркеу, Жаркент қаласында (Жетісу облысы) орналасқан Әулие Мария Анаға арналған тастан жасалған шіркеу, Қапал қаласында (Жетісу облысы) орналасқан әулие Рафаил Архангелге арналған шіркеу.
Большевиктер революциясынан кейін, Қазақстандағы барлық католик кірістері жабылды, ал рухани адамдар мен белсенді діндарлар репрессияға ұшырады. Көптеген кірістердің жоғалуы поляктардың Польша және Украинаға оралуымен байланысты болды.
1917 жылы Қазан төңкерісінен кейін Католик Шіркеуі, басқа діндермен қатар, өте қатал қуғынға ұшырады. КСРО-да католиктік шіркеулік-әкімшілік құрылымдардың барлығын түгелдей жою жүреді. Сонымен қатар, латын және византия дәстүрлерінің католиктік иерархиясын да жою жүреді. Тірі қалған уағыздаушылар лагерьлерге жіберіліп, қуғынға ұшырады.
Сталиндік қуғын-сүргін жылдары Шіркеу қоғамдарының өмірі
Сталиндік репрессияның нәтижесінде, католиктер, көбісі неміс, украин және поляк ұлттарының азаматтары, Қазақстанға лагерьлерге алып келінді және қудалауға ұшырады, олардың көбісі қайтыс болды. Епископ және уағыздаушы , екі қасиетті қиналушылар әулиелер қатарына жатқызылды және қазіргі таңда мемлекетті қорғаушы әулиелердің бірі болып табылады.
Лагерьлерде жазасын өтеген көптеген уағыздаушылар жергілікті католиктерге қызмет көрсету үшін Қазақстанда қалды.
Осы уақытта Қарағандыда Александр Штауб (1961 жылға, өліміне дейін), (1974 жылға, өліміне дейін), Михаил Стонец (Стонес) қызмет етті.
Қарағанды қаласында греккатоликтік уағыздаушылар да қызмет атқарды: жоғарыда айтылған Алексей Зарицкий, оны митрополит резиденциясы Қарағандыда орналасқан Қазақстанның греккатоликтеріне Апостол Визиторы етіп сайлады, содан кейін Дмитрий Кузьминский (1964 жылға, өліміне дейін), епископ (1983 жылға, өліміне дейін), Николай (Иосиф) Шабан, Стефан Пришляк және т.б. басқалары. Тиым салуға қарамастан, греккатолик уағыздаушылары византия және латын дәстүрлерінің католиктері арасында шіркеулік қызмет жасады.
Алматы қаласында Юрий (Георг) Потерейко қызмет етті. Ақтөбеде - Томас Гумппенберг. Қостанай қаласында Александр Бень қызмет етті. Жезқазғанда қызмет еткендер: греккатолик уағыздаушысы Куцах Василий Николаевич және Онцкулис (Ойсукульс) Петерис (Петр). Сараньда - Франц (Пранас) Адомайтис және грек-католик Василий Карушенко (Ларушенко). Красноармейскіде (Тайыншада) Иосиф Кучинский қызмет етті. Жасыл Гай ауылында (Ақмола облысы) - Бронислав Джепецкий Қазақстанның басқа жерлерінде қызмет еткендер: Алоизий (Серафим) Кашуба, Августин (Антоний) Станканинец және т.б. Қазақстанда, уағыздардан бөлек, қарапайым халық та христиан дінінің куәлары болып табылды. Олардың ішінен Гертруда Детцельді айрықша атап өтуге болады, ол Қарағанды қаласындағы католиктердің діни өмірін ұйымдастыруда көп еңбек етті. Қарағандыдан шыққан Новосибирск епископы , осы әйелдің беатификациялау процесін бастады. Дәл осы діндарлардың ерлік еңбегі Қазақстандағы Католик Шіркеуінің қайтадан қалыптасуының себебіне айналды.
Қарағанды Қазақстан және Орта Азия католиктері үшін кеңестік кезеңде рухани орталық болды. 1977 жылға дейін құдайға қызмет көрсету құпия түрінде жүргізілді, 1977 жылы Қарағанды қаласында католик кірісін салуға рұқсат берілді. Кеңес биліктерінен ресми рұқсат алып, уағыздаушы пен греккатолик епископы Александр Хироймен бірге діндарлар 1978 жылы әулие Иосифке арналған ғибадатхана салды. Қарағанды қаласында Альбинас Думбляускас еркектерге арналған жерасты новициат жасады. Олардың тәрбиеленушілері кеңес заманының өзінде Ригадағы католиктік рухани семинарияда оқи бастады. Альбинас Думбляускаспен бірге Қарағандыға бірнеше монах әйелдер келді. Альбинас Думбляускас әкей сонымен қатар, Евхаристиядағы Иисусқа қызмет көрсетуші сіңлілер Конгрегациясынан да монах әйелдерді Қарағандыға шақырды және оларға жергілікті борыштарды берді. Қарағандыдан Евхаристтерге 26 монах әйелдер түсті.
Кеңес заманының соңында, қазақстанның өзінен шыққан уағыздаушылар мен монах әйелдер Қазақстандағы осы дін куәларының орнына келе бастады.
Тәуелсіз Қазақстандағы шіркеудің тарихы
90 жылдардың басында, Қазақстандағы Католик Шіркеуін дұрыс функциялау мүмкіндігі туғаннан кейін, 1991 жылғы 13 сәуірде папа ІІ Иоанн Павел Қазақстан Республикасы территориясында Қарағандылық Апостол Әкімшілігін бекітті. Дәл осы күні, 1991 жылғы 13 сәуірде бұл Әкімшіліктің Апостол Әкімшілігі болып сайланды. Қарағандылық Апостол Әкімшілігінің рухани қамқорлығы, Қазақстаннан басқа, Орта Азияда: Өзбекстан, Қырғызстан және Түрікменстанда уақытша шашылған католик қауымдастықтарына да таралды. Орталығы Қарағандыда орналасқан Апостол Әкімшілігі кеңес кезіндегі, Қазақстан және Орта Азия деңгейіндегі бірінші католик құрылымы болып табылады. Нәтижесінде ол, Архиепархия мен бірге митрополит мінезді заманауи құрылымға айналды, және оған екі Епархия және бір Апостол Әкімшілігі бағынды.
1995 жылдың тамызынан бастап «Кредо» деген ай сайынғы газет шығарыла бастады.
1997 жылдың 29 қыркүйегінде Өзбекстан, Тәжікстан және Түрікменстан католиктері, ал 1997 жылдың 22 желтоқсанында Қырғызстан католиктері де, – « (өзінің құқығы) миссиясының мәртебесін алды.
1997 жыл 7 қазан – Қарағанды қаласында католиктік Рухани Семинарияның “Redemptoris Mater” ресми негізделуі. Ол 1998 жылы 16 шілдеде толығымен жаңартылды және «Мәриям – Шіркеудің Анасы» Епархияаралық Жоғары Рухани Семинариясы деген атқа ие болды.
«Мәриям – Шіркеудің Анасы» Епархияаралық Жоғары Рухани Семинариясы католик діні бойынша жоғары білімді мамандар даярлайды.
1998 жылғы 7 сәуірде Қарағанды қаласында Жалаңаштарды Тамақтандыру ғибадатханасы ашылды. Ол Киелі үштікке және Мария Ананың бейкүнә екіқабат болуына арналған. Тереза ана Калькутталық монах әйелдері кедейлермен жұмыс жасау үшін 1998 жылдың 5 қазанында Қарағанды облысына келді.
«Ad aptius consulendum» папа булласы 1999 жылғы 7 маусымда Қазақстандағы Апостол Әкімшілігін Қазақстанның Қарағанды және Шығыс Қазақстан облыстарында Қарағанды епархиясына өзгертті, сонымен қатар, үш жаңа Апостол әкімшілігін құрды: Астана, Алматы және Атырау.
Қазақстандағы Католик шіркеуі үшін маңызды сәт — 2001 жылғы 22–25 қыркүйек аралығында папа ІІ Иоанн Павелдің мемлекетке келуі.
кандидаттар тізімінде: жоғарыда айтып өткен епископ және уағыздаушы , сонымен қатар 2002 жылы Қарағандыда қайтыс болған уағыздаушы Бернардо Антонини.
Қазіргі таңда Қазақстандағы Католик шіркеуі, орталығы Астанада орналасқан, Аса Қасиетті Мәриям архиепархия-митрополиясынан, екі суффраган епархиясынан – Қарағанды және Алматыдағы Киелі Үштік Епархиясы, сонымен қатар Атыраудың Апостол Әкімшілігінен тұрады. Архиепархия-митрополияны архиепископ басқарады. Осыдан бөлек, Қазақстан және Орта Азия территориясында митрофор протоиерей Василий Говераның басшылығымен грек-католиктерге арналған Апостол елшілігі жұмыс атқарады.
Тағы қараңыз
- Қазақстандағы дін
- Қазақстандағы христиан діні
Дереккөздер
Сыртқы сілтемелер
- Қазақстандағы католик шіркеуінің ресми сайты
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қazakstannyn katoliktik shirkeuleri dүniezhizilik katoliktik shirkeudin bir boligi Memlekettegi katolikterdin sany shamamen 182 6 myn adamdy kurajdy ol shamamen barlyk halyktyn 1 3 pajyzyn kurajdy Latyn dәstүrinin katolikterinen baska memlekette grek katoliktik kauymdastyktar da bar Қazakstandagy katoliktik arhieparhiyalar zhәneTarihyҚaragandy soboryFranciskan ordeninin monahtardyn missionerlik saparlary Katolik missionerlerinin zamanaui Қazakstan territoriyasyna kelui turaly derekter XIII gasyrga zhatady 1245 1247 zhyldary francisk monahtary Rim Papasy IV Innokentij legaty italiyandyk zhәne onyn elshi bauyry Benedikt Mongoliya imperiyasyna sayahat zhasady 1253 1255 zhyldary Mүnke hanga bagyttalgan maksaty Franciya patshasy Kieli IX Lui zhәne mongol handary arasyndagy bajlanystyn korytyndysy boldy Bul maksat Ortalyk Aziya turaly europalyktardyn bilimin kenejtuge zhәne missionerlik is әrekettin bastaluyna alyp keldi Bul zherdegi basty rol franciskterde boldy 1278 zhyly Қazakstannyn kazirgi territoriyasy men Orta Aziyaga missiyany francisk ordenine tapsyrdy Francisktiler Deshti Қypshak territoriyasynda Zhetisudan baska kazirgi Қazakstan territoriyasyn alyp zhatkan tarihi ajmak omir sүrdi Berke hannyn murageri Monke Timurdan ken kolemdi mүmkindikter aldy Olar kejinnen Toktaj zhәne Өzbek handarmen de bekitildi sonymen katar francisktikiler әskeri kyzmetten zhәne barlyk salyktardan bosatyldy 1289 zhyly XIII XIV gasyrlarda Aziyaga zhibergen iri katoliktik missionerlerdin biri francisktikilik bolyp tabylady Zhana Өsiettin zhәne Psaltyrdyn mongol tiline audarmasy men Hanbalyktagy kazirgi Pekin katoliktik arhieparhiya mitropoliya negizinin kalanuy Dzhovanni Montekorvinonyn is әreketimen bajlanysty XIII XIV gasyrlardyn sheginde francisktikiler Codex Cumanicus degen latyn parsy tүrik sozdigin kurastyrdy XIV gasyrdyn basynda Hanbalyk mitropoliyasynyn negizinde Shagataj ulysynyn astanalarynyn birinde Almalykta onyn kaldyktary kazirgi Almatydan shygyska karaj shamamen 300 shakyrymda ornalaskan katoliktik eparhiya ornatyldy Karlino de Grassis eparhiyanyn birinshi episkopy boldy XIV gasyrdyn 30 zhyldary Almalykta francisk monastyrynyn negizi kalandy Osy uakytta Laetanter de vobis degen hatty Ұly han Hansidyn komekshileri Karasmon zhәne Johanga zhiberdi Olar kejinnen hristian dinin kabyldady Papa olarga episkop Rishar Burgundskijdi korgap zhүrudi tapsyrdy Rishar Burgundskij kemeldin kүjeui retinde tanystyrylgan zhәne Қudaj Atyna arnalgan ote әdemi shirkeu salyngan Almalykta episkop bolyp sajlandy Almalyk eparhiyasy ogan zhaksy karagan hannyn olimine dejin gүldep turdy Sodan kejin Almalykta hristiandardy kudalau bastaldy 1340 zhyly episkop Rishar Burgundskij zhәne 6 francisktik monahtar sonymen katar 3 uagyzdaushy oltirildi Sodan kejingi gasyrlarda Қazakstan territoriyasynda katolik belgileri korinbedi Resej imperiyasy men Қazakstandagy katolik shirkeui Қazakstandagy katolik shirkeuinin tarihy XIX gasyrdyn ortasy men XX gasyrdyn basynda Resej imperiyasy kezinde zhalgasyn tapty Қazirgi Қazakstan territoriyasynda kyzmet etip zhүrgen patsha әskerinin әskeri kyzmetkerleri zher audarushylar erikti konys audargandar Қazakstanga әkelingen әskeri tutkyndar zhәne kashkyndar katolikti ustanushylar boldy Olardyn arasynda polyaktar chehtar nemister francuzdar latyshtar mazharlar austriyalyktar zhәne baska da halyktar boldy Қazakstandagy katolik prihodtary sol kezende Mogilev arhidiocez asynyn arhieparhiya kuramynda boldy Kobinese soltүstik Қazakstanda omir sүrgen dindarlar bastapkyda Omby kiristerinin uagyzdaushylarynan kyzmet aldy olardyn kop uakyt bojy ozderinin zheke shirkeuleri men kishkentaj shirkeuleri bolmady XIX XX gasyrlardyn ayasynda Қazakstanda birneshe nemis zher audarushy katolikterdin mekenderi pajda boldy Kejbir derekter bojynsha soltүstik batys Қazakstandagy katolik kiristeri 1848 zhyly bekitilgen Tiraspol eparhiya synyn kuramyna kirgen onyn ortalygy Saratov kalasynda ornalaskan Katolik gibadathanalarynyn Қazakstandagy kurylysy XX gasyrdyn basynda bastaldy Onyn kuәsi retinde Petropavl kalasynda ornalaskan kieli Iisustyn Zhүregine arnalgan katolik gibadathanasynyn saktauly tүri bar Katolik kiristerinin is әreketin aktivacialauda korinis tapkan belgili bir betburys 1905 zhylgy 17 sәuirdegi dinge shydamdylyk turaly II Nikolajdyn Zharlygynan kejin boldy Osygan oraj Katolik Shirkeuinin kukygy Pravoslavtarmen birdej boldy zhәne kiristi ujymdastyru үshin katolikterge Pravoslav Shirkeuinin ierarhtarynan ruksat suraudyn kazheti zhok boldy Қazan tonkerisi zhәne shirkeui Birinshi dүniezhүzilik sogys kezinde Қazakstanga katolik әskeri tutkyndar men kashkyndar koptep keldi Қazakstandagy kejbir katoliktik kiristerdin sany kop boldy Mysaly 1917 zhyly Petropavl kalasyndagy katolik kirisinde nemis polyak zhәne litvadan shykkan dindarlardyn sany 5000 ga zhuyk boldy Қostanaj kirisinde koptegen siynatyn үjler men 6000 ga zhuyk katolikter boldy Shygys Қazakstanda ornalaskan nemis koloniyasy te Peremenovka 4000 daj katolik esepke alyngan Osy zhәne baska da shirkeulik birlikter Mogilev eparhiyasynyn Omby dekanaty kuramyna kirdi Osy eparhiyanyn Tashkent dekanatyna ontүstik Қazakstanda kurylgan kishkentaj shirkeuler zhatty Vernyj kalasynda Almaty ornalaskan әulie Mihail Arhangelge arnalgan agash shirkeu Zharkent kalasynda Zhetisu oblysy ornalaskan Әulie Mariya Anaga arnalgan tastan zhasalgan shirkeu Қapal kalasynda Zhetisu oblysy ornalaskan әulie Rafail Arhangelge arnalgan shirkeu Bolshevikter revolyuciyasynan kejin Қazakstandagy barlyk katolik kiristeri zhabyldy al ruhani adamdar men belsendi dindarlar repressiyaga ushyrady Koptegen kiristerdin zhogaluy polyaktardyn Polsha zhәne Ukrainaga oraluymen bajlanysty boldy 1917 zhyly Қazan tonkerisinen kejin Katolik Shirkeui baska dindermen katar ote katal kugynga ushyrady KSRO da katoliktik shirkeulik әkimshilik kurylymdardyn barlygyn tүgeldej zhoyu zhүredi Sonymen katar latyn zhәne vizantiya dәstүrlerinin katoliktik ierarhiyasyn da zhoyu zhүredi Tiri kalgan uagyzdaushylar lagerlerge zhiberilip kugynga ushyrady Stalindik kugyn sүrgin zhyldary Shirkeu kogamdarynyn omiri Stalindik repressiyanyn nәtizhesinde katolikter kobisi nemis ukrain zhәne polyak ulttarynyn azamattary Қazakstanga lagerlerge alyp kelindi zhәne kudalauga ushyrady olardyn kobisi kajtys boldy Episkop zhәne uagyzdaushy eki kasietti kinalushylar әulieler kataryna zhatkyzyldy zhәne kazirgi tanda memleketti korgaushy әulielerdin biri bolyp tabylady Lagerlerde zhazasyn otegen koptegen uagyzdaushylar zhergilikti katolikterge kyzmet korsetu үshin Қazakstanda kaldy Osy uakytta Қaragandyda Aleksandr Shtaub 1961 zhylga olimine dejin 1974 zhylga olimine dejin Mihail Stonec Stones kyzmet etti Қaragandy kalasynda grekkatoliktik uagyzdaushylar da kyzmet atkardy zhogaryda ajtylgan Aleksej Zarickij ony mitropolit rezidenciyasy Қaragandyda ornalaskan Қazakstannyn grekkatolikterine Apostol Vizitory etip sajlady sodan kejin Dmitrij Kuzminskij 1964 zhylga olimine dejin episkop 1983 zhylga olimine dejin Nikolaj Iosif Shaban Stefan Prishlyak zhәne t b baskalary Tiym saluga karamastan grekkatolik uagyzdaushylary vizantiya zhәne latyn dәstүrlerinin katolikteri arasynda shirkeulik kyzmet zhasady Almaty kalasynda Yurij Georg Poterejko kyzmet etti Aktobede Tomas Gumppenberg Қostanaj kalasynda Aleksandr Ben kyzmet etti Zhezkazganda kyzmet etkender grekkatolik uagyzdaushysy Kucah Vasilij Nikolaevich zhәne Onckulis Ojsukuls Peteris Petr Saranda Franc Pranas Adomajtis zhәne grek katolik Vasilij Karushenko Larushenko Krasnoarmejskide Tajynshada Iosif Kuchinskij kyzmet etti Zhasyl Gaj auylynda Akmola oblysy Bronislav Dzhepeckij Қazakstannyn baska zherlerinde kyzmet etkender Aloizij Serafim Kashuba Avgustin Antonij Stankaninec zhәne t b Қazakstanda uagyzdardan bolek karapajym halyk ta hristian dininin kuәlary bolyp tabyldy Olardyn ishinen Gertruda Detceldi ajryksha atap otuge bolady ol Қaragandy kalasyndagy katolikterdin dini omirin ujymdastyruda kop enbek etti Қaragandydan shykkan Novosibirsk episkopy osy әjeldin beatifikaciyalau procesin bastady Dәl osy dindarlardyn erlik enbegi Қazakstandagy Katolik Shirkeuinin kajtadan kalyptasuynyn sebebine ajnaldy Қaragandy Қazakstan zhәne Orta Aziya katolikteri үshin kenestik kezende ruhani ortalyk boldy 1977 zhylga dejin kudajga kyzmet korsetu kupiya tүrinde zhүrgizildi 1977 zhyly Қaragandy kalasynda katolik kirisin saluga ruksat berildi Kenes bilikterinen resmi ruksat alyp uagyzdaushy pen grekkatolik episkopy Aleksandr Hirojmen birge dindarlar 1978 zhyly әulie Iosifke arnalgan gibadathana saldy Қaragandy kalasynda Albinas Dumblyauskas erkekterge arnalgan zherasty noviciat zhasady Olardyn tәrbielenushileri kenes zamanynyn ozinde Rigadagy katoliktik ruhani seminariyada oki bastady Albinas Dumblyauskaspen birge Қaragandyga birneshe monah әjelder keldi Albinas Dumblyauskas әkej sonymen katar Evharistiyadagy Iisuska kyzmet korsetushi sinliler Kongregaciyasynan da monah әjelderdi Қaragandyga shakyrdy zhәne olarga zhergilikti boryshtardy berdi Қaragandydan Evharistterge 26 monah әjelder tүsti Kenes zamanynyn sonynda kazakstannyn ozinen shykkan uagyzdaushylar men monah әjelder Қazakstandagy osy din kuәlarynyn ornyna kele bastady Tәuelsiz Қazakstandagy shirkeudin tarihy 90 zhyldardyn basynda Қazakstandagy Katolik Shirkeuin durys funkciyalau mүmkindigi tugannan kejin 1991 zhylgy 13 sәuirde papa II Ioann Pavel Қazakstan Respublikasy territoriyasynda Қaragandylyk Apostol Әkimshiligin bekitti Dәl osy kүni 1991 zhylgy 13 sәuirde bul Әkimshiliktin Apostol Әkimshiligi bolyp sajlandy Қaragandylyk Apostol Әkimshiliginin ruhani kamkorlygy Қazakstannan baska Orta Aziyada Өzbekstan Қyrgyzstan zhәne Tүrikmenstanda uakytsha shashylgan katolik kauymdastyktaryna da taraldy Ortalygy Қaragandyda ornalaskan Apostol Әkimshiligi kenes kezindegi Қazakstan zhәne Orta Aziya dengejindegi birinshi katolik kurylymy bolyp tabylady Nәtizhesinde ol Arhieparhiya men birge mitropolit minezdi zamanaui kurylymga ajnaldy zhәne ogan eki Eparhiya zhәne bir Apostol Әkimshiligi bagyndy 1995 zhyldyn tamyzynan bastap Kredo degen aj sajyngy gazet shygaryla bastady 1997 zhyldyn 29 kyrkүjeginde Өzbekstan Tәzhikstan zhәne Tүrikmenstan katolikteri al 1997 zhyldyn 22 zheltoksanynda Қyrgyzstan katolikteri de ozinin kukygy missiyasynyn mәrtebesin aldy 1997 zhyl 7 kazan Қaragandy kalasynda katoliktik Ruhani Seminariyanyn Redemptoris Mater resmi negizdelui Ol 1998 zhyly 16 shildede tolygymen zhanartyldy zhәne Mәriyam Shirkeudin Anasy Eparhiyaaralyk Zhogary Ruhani Seminariyasy degen atka ie boldy Mәriyam Shirkeudin Anasy Eparhiyaaralyk Zhogary Ruhani Seminariyasy katolik dini bojynsha zhogary bilimdi mamandar dayarlajdy 1998 zhylgy 7 sәuirde Қaragandy kalasynda Zhalanashtardy Tamaktandyru gibadathanasy ashyldy Ol Kieli үshtikke zhәne Mariya Ananyn bejkүnә ekikabat boluyna arnalgan Tereza ana Kalkuttalyk monah әjelderi kedejlermen zhumys zhasau үshin 1998 zhyldyn 5 kazanynda Қaragandy oblysyna keldi Ad aptius consulendum papa bullasy 1999 zhylgy 7 mausymda Қazakstandagy Apostol Әkimshiligin Қazakstannyn Қaragandy zhәne Shygys Қazakstan oblystarynda Қaragandy eparhiyasyna ozgertti sonymen katar үsh zhana Apostol әkimshiligin kurdy Astana Almaty zhәne Atyrau Қazakstandagy Katolik shirkeui үshin manyzdy sәt 2001 zhylgy 22 25 kyrkүjek aralygynda papa II Ioann Paveldin memleketke kelui kandidattar tiziminde zhogaryda ajtyp otken episkop zhәne uagyzdaushy sonymen katar 2002 zhyly Қaragandyda kajtys bolgan uagyzdaushy Bernardo Antonini Қazirgi tanda Қazakstandagy Katolik shirkeui ortalygy Astanada ornalaskan Asa Қasietti Mәriyam arhieparhiya mitropoliyasynan eki suffragan eparhiyasynan Қaragandy zhәne Almatydagy Kieli Үshtik Eparhiyasy sonymen katar Atyraudyn Apostol Әkimshiliginen turady Arhieparhiya mitropoliyany arhiepiskop baskarady Osydan bolek Қazakstan zhәne Orta Aziya territoriyasynda mitrofor protoierej Vasilij Goveranyn basshylygymen grek katolikterge arnalgan Apostol elshiligi zhumys atkarady Tagy karanyzҚazakstandagy din Қazakstandagy hristian diniDerekkozderSyrtky siltemelerҚazakstandagy katolik shirkeuinin resmi sajty