Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамы, «Қазақ тілі» қоғамы — қазақ тілін, қазақ мәдениетін, қазақ әдебиетін, Қазақстан тарихын оқып-үйренуге, әдет-ғұрпын, тұрмыс-салтын сақтап, оны одан әрі дамытуға ықыласты қазақ және басқа ұлт өкілдерінің басын біріктіретін ерікті ұйым. Ұйым 1989 жылы Алматы қаласында өткен 1-құрылтайда құрылды.
| Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамы | |
 | |
| Мүшелік: | мүше |
|---|---|
| Қоғамдық бірлестік: | Төралқа |
| Ресми тілі: | |
| Басшылары | |
| Президент | |
| Вице-президент | |
| Вице-президент | |
| Вице-президент | Шерубай Құрманбайұлы |
| Құрылуы | |
| www.til.kz | |
| Астана қаласы, Мәңгілік ел даңғылы 55/13 | |
Тарихы
1989 жылы Алматы қаласында өткен 1-құрылтайда құрылды. Онда «Қазақ тілі» қоғамының Жарғысы мен Бағдарламасы қабылданып, міндеттері айқындалды. «Қазақ тілі» қоғамыда өз жұмысын ҚР Ата заңы (Конституциясы), Тіл туралы Заңы, өзінің Жарғысы және халықаралық құқықтық, адамгершілік нормалар негізінде жүргізеді.
«Қазақ тілі» қоғамының республикада және одан тыс жерлерде де бастауыш ұйымдары жұмыс істейді. Омбы, Орынбор, Астрахань, Қорған, Санкт-Петербург, Саратов, Волгоград қаласында, Моңғолия, Түркия, Қарақалпақстан, Түркіменстанда «Қазақ тілі» қоғамыныңның бөлемшелері бар. Сондай-ақ Франция, Швеция, Америка, Қытайда тұратын отандастарымыз «Қазақ тілі» қоғамының мүшесі болып табылады.
1992 жылғы 26 қарашада Алматыда республикалық «Қазақ тілі» қоғамының 2-құрылтайы өтті. Оған Н.Ә.Назарбаев қатысты. 2-құрылтайда жұртшылықтың ұйғарымы бойынша республикалық ұйым халықаралық «Қазақ тілі» қоғамы деген жаңа мәртебеге иеленді. Соған сәйкес өзінің жаңа Жарғысын қабылдап, әлемдік деңгейде атқаратын жұмыстар жайын айқындап алды. Жоғары аталған мемлекеттік тілге байланысты алуан түрлі шаралар 2- және 3- құрылтай аралығында да үздіксіз жүргізіліп отырды. 1993, 1994, 1995 жылдары Ақтөбе, Орал, Жезқазған, Семей, Талдықорған, Шымкент қаласында көшпелі мәслихаттар өткізіліп, нақты шаралар белгіленіп отырды.
1996 жылғы 21 қарашада Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамының 3-құрылтайы өтті. Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамы қоғамдық ұйымдар жөніндегі заңға сәйкес республикалық мәртебеге ие болып қоғамдық бірлестік ретінде қайта құрылды. Осыған орай Жарғы да қайта түзіліп біраз жаңалықтар енгізілді. Әділет министрлігінің талабына сәйкес жазылған Жарғыда атап керсетілгендей, бұдан бұрынғы жерде барлық облыстар, халықаралық, аудандық ұйымдар халықаралық «Қазақ тілі» қоғамының бөлімшілері болып саналды да, түскен қаржы-қаражаттар бір орталыққа шоғарландыру арқылы жұмсалатын болды. Ұйым өзінің халықаралық қоғам деген атын сақтап қалды.
Қоғамның мақсаты
Қоғамның негізгі мақсаты мемлекеттік және қоғамдық ұйымдар, ұлттық мәдени орталықтар мен жеке азаматтарға қазақ тілін республикада және одан тыс жерлерде кеңінен қолдануға қолдау көрсету. Ғылыми-әдістемелік құралдар мен сөздіктер шығаруды ұйымдастырып, қазақ мәдениеті мен әдебиетін насихаттау. Мемлекеттік тілді насихаттауға және түрлі мәдени шаралар өткізуге жәрдемдесу.
Эндаумент
2023 жылғы 12 қазанда Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев «Қазақ тілі» қоғамының президенті Рауан Кенжеханұлын қабылдады. Қасым-Жомарт Тоқаев балаларға арналған анимациялық туындылар мен ғылыми-танымдық әдебиеттерді көбейту қажеттігін айтты. Президент «Қазақ тілі» қоғамын мемлекеттік тілді ғылым мен техника тіліне айналдыру үшін жұмыс жүргізуге шақырды. Сонымен қатар, ол «Қазақ тілі» қоғамының қызметін одан әрі жандандыру мақсатында эндаумент қор құруды ұсынды және өз атынан үлес қосатынын мәлімдеді.
Qazaq Tili Endowment Qory — бұл эндаумент қоры, қоғамның ұзақ мерзімді тұрақты жұмысын қамтамасыз ету мақсатында құрылған. Қоғам басшысы Рауан Кенжеханұлының айтуынша, эндаумент қоры — әлемде кеңінен қолданылатын құрал. Әлемдегі ең ірі эндаумент қоры Жапонияның «Ғылым және технология қоры», оның көлемі 80 миллиард долларды құрайды. Гарвард университетінің эндаумент қоры 50 миллиард долларды құрайды. Бұл қаражаттар кәсіпкерлердің, ұйымдардың, жеке тұлғалардың осы қордың мақсаттары мен миссиясына сеніп, өз үлестерін қосуынан жинақталған. Басқа қорлардан айырмашылығы, эндаумент қорына түскен қаражат жұмсалмайды, олар басқарылады. Қаражат депозитке орналастырылады, ал тек пайыздардан түскен кіріс жұмсалады.
Қоғам жұмысты бастағанда, оның есепшотында 29 мың теңге болған. Мемлекет қоғамдық ұйымды тікелей қаржыландыра алмайды. Мемлекет басшысы алғашқы болып өз қаражатынан 7 миллион теңге аударды. Мемлекет басшысының бұл қадамы қоғамға үлкен қолдау көрсетті.
Эндаумент қорына түскен қаражаттарды басқару механизмдерін қамқоршылар кеңесі анықтайды. Қамқоршылар кеңесіне түрлі салалардың, соның ішінде лингвистиканың өкілдері кіреді. Қордың одан әрі кеңеюі үшін ең маңызды нәрсе —бедел. Бұл қамқоршылар кеңесінің мүшелерінің деңгейі мен жұмыс тәжірибесіне байланысты.
Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев эндаумент қорына алғашқы жеке жарнасын аударды, бұл қаражат 7 миллион теңгені құрады.
2023 жылғы 11 желтоқсанда Kusto Group компаниясының басшылығы қазақ тілін қолдау эндаумент қорына 100 млн теңге аудару туралы жариялады. Аталған жарна Kusto Group директорлар кеңесінің төрағасы Еркін Татишев пен директорлар кеңесінің мүшелері Даулет Нұржанов, Қанат Көпбаев, Мұрат Өтемісов, Талғат Тұрымбаев және Оразхан Қарсыбеков тарапынан Қазақстан Президентінің қазақ тілін дамыту бастамасын қолдау мақсатында жасалды.
Дереккөздер
- Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998 жыл, 509 бет. ISBN 5-7667-2616-3
- Мемлекет басшысы «Қазақ тілі» қоғамының президенті Рауан Кенжеханұлын қабылдады
- Государство не может напрямую финансировать общество «Қазақ тілі» – Рауан Кенжеханулы (орыс.). Тексерілді, 16 мамыр 2024.
- Тоқаев қазақ тілін қолдау қорына жеке қаражатынан 7 миллион теңге аударды
- Kusto Group 100 млн теңге қазақ тілін қолдау қорына аударады
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Halykaralyk Қazak tili kogamy Қazak tili kogamy kazak tilin kazak mәdenietin kazak әdebietin Қazakstan tarihyn okyp үjrenuge әdet gurpyn turmys saltyn saktap ony odan әri damytuga ykylasty kazak zhәne baska ult okilderinin basyn biriktiretin erikti ujym Ұjym 1989 zhyly Almaty kalasynda otken 1 kuryltajda kuryldy Halykaralyk Қazak tili kogamyMүshelik mүsheҚogamdyk birlestik ToralkaResmi tili kazakBasshylaryPrezidentRauan KenzhehanulyVice prezidentAnar Muratkyzy FazylzhanovaVice prezidentDulat Tursynuly TastekejVice prezidentSherubaj ҚurmanbajulyҚuryluy1989 zhylwww til kzAstana kalasy Mәngilik el dangyly 55 13Tarihy1989 zhyly Almaty kalasynda otken 1 kuryltajda kuryldy Onda Қazak tili kogamynyn Zhargysy men Bagdarlamasy kabyldanyp mindetteri ajkyndaldy Қazak tili kogamyda oz zhumysyn ҚR Ata zany Konstituciyasy Til turaly Zany ozinin Zhargysy zhәne halykaralyk kukyktyk adamgershilik normalar negizinde zhүrgizedi Қazak tili kogamynyn respublikada zhәne odan tys zherlerde de bastauysh ujymdary zhumys istejdi Omby Orynbor Astrahan Қorgan Sankt Peterburg Saratov Volgograd kalasynda Mongoliya Tүrkiya Қarakalpakstan Tүrkimenstanda Қazak tili kogamynynnyn bolemsheleri bar Sondaj ak Franciya Shveciya Amerika Қytajda turatyn otandastarymyz Қazak tili kogamynyn mүshesi bolyp tabylady 1992 zhylgy 26 karashada Almatyda respublikalyk Қazak tili kogamynyn 2 kuryltajy otti Ogan N Ә Nazarbaev katysty 2 kuryltajda zhurtshylyktyn ujgarymy bojynsha respublikalyk ujym halykaralyk Қazak tili kogamy degen zhana mәrtebege ielendi Sogan sәjkes ozinin zhana Zhargysyn kabyldap әlemdik dengejde atkaratyn zhumystar zhajyn ajkyndap aldy Zhogary atalgan memlekettik tilge bajlanysty aluan tүrli sharalar 2 zhәne 3 kuryltaj aralygynda da үzdiksiz zhүrgizilip otyrdy 1993 1994 1995 zhyldary Aktobe Oral Zhezkazgan Semej Taldykorgan Shymkent kalasynda koshpeli mәslihattar otkizilip nakty sharalar belgilenip otyrdy 1996 zhylgy 21 karashada Halykaralyk Қazak tili kogamynyn 3 kuryltajy otti Halykaralyk Қazak tili kogamy kogamdyk ujymdar zhonindegi zanga sәjkes respublikalyk mәrtebege ie bolyp kogamdyk birlestik retinde kajta kuryldy Osygan oraj Zhargy da kajta tүzilip biraz zhanalyktar engizildi Әdilet ministrliginin talabyna sәjkes zhazylgan Zhargyda atap kersetilgendej budan buryngy zherde barlyk oblystar halykaralyk audandyk ujymdar halykaralyk Қazak tili kogamynyn bolimshileri bolyp sanaldy da tүsken karzhy karazhattar bir ortalykka shogarlandyru arkyly zhumsalatyn boldy Ұjym ozinin halykaralyk kogam degen atyn saktap kaldy Қogamnyn maksatyҚogamnyn negizgi maksaty memlekettik zhәne kogamdyk ujymdar ulttyk mәdeni ortalyktar men zheke azamattarga kazak tilin respublikada zhәne odan tys zherlerde keninen koldanuga koldau korsetu Ғylymi әdistemelik kuraldar men sozdikter shygarudy ujymdastyryp kazak mәdenieti men әdebietin nasihattau Memlekettik tildi nasihattauga zhәne tүrli mәdeni sharalar otkizuge zhәrdemdesu Endaument 2023 zhylgy 12 kazanda Қazakstan Prezidenti Қasym Zhomart Tokaev Қazak tili kogamynyn prezidenti Rauan Kenzhehanulyn kabyldady Қasym Zhomart Tokaev balalarga arnalgan animaciyalyk tuyndylar men gylymi tanymdyk әdebietterdi kobejtu kazhettigin ajtty Prezident Қazak tili kogamyn memlekettik tildi gylym men tehnika tiline ajnaldyru үshin zhumys zhүrgizuge shakyrdy Sonymen katar ol Қazak tili kogamynyn kyzmetin odan әri zhandandyru maksatynda endaument kor kurudy usyndy zhәne oz atynan үles kosatynyn mәlimdedi Qazaq Tili Endowment Qory bul endaument kory kogamnyn uzak merzimdi turakty zhumysyn kamtamasyz etu maksatynda kurylgan Қogam basshysy Rauan Kenzhehanulynyn ajtuynsha endaument kory әlemde keninen koldanylatyn kural Әlemdegi en iri endaument kory Zhaponiyanyn Ғylym zhәne tehnologiya kory onyn kolemi 80 milliard dollardy kurajdy Garvard universitetinin endaument kory 50 milliard dollardy kurajdy Bul karazhattar kәsipkerlerdin ujymdardyn zheke tulgalardyn osy kordyn maksattary men missiyasyna senip oz үlesterin kosuynan zhinaktalgan Baska korlardan ajyrmashylygy endaument koryna tүsken karazhat zhumsalmajdy olar baskarylady Қarazhat depozitke ornalastyrylady al tek pajyzdardan tүsken kiris zhumsalady Қogam zhumysty bastaganda onyn esepshotynda 29 myn tenge bolgan Memleket kogamdyk ujymdy tikelej karzhylandyra almajdy Memleket basshysy algashky bolyp oz karazhatynan 7 million tenge audardy Memleket basshysynyn bul kadamy kogamga үlken koldau korsetti Endaument koryna tүsken karazhattardy baskaru mehanizmderin kamkorshylar kenesi anyktajdy Қamkorshylar kenesine tүrli salalardyn sonyn ishinde lingvistikanyn okilderi kiredi Қordyn odan әri keneyui үshin en manyzdy nәrse bedel Bul kamkorshylar kenesinin mүshelerinin dengeji men zhumys tәzhiribesine bajlanysty Қazakstan Respublikasynyn Prezidenti Қasym Zhomart Tokaev endaument koryna algashky zheke zharnasyn audardy bul karazhat 7 million tengeni kurady 2023 zhylgy 11 zheltoksanda Kusto Group kompaniyasynyn basshylygy kazak tilin koldau endaument koryna 100 mln tenge audaru turaly zhariyalady Atalgan zharna Kusto Group direktorlar kenesinin toragasy Erkin Tatishev pen direktorlar kenesinin mүsheleri Daulet Nurzhanov Қanat Kopbaev Murat Өtemisov Talgat Turymbaev zhәne Orazhan Қarsybekov tarapynan Қazakstan Prezidentinin kazak tilin damytu bastamasyn koldau maksatynda zhasaldy DerekkozderҚazak tili Enciklopediya Almaty Қazakstan Respublikasy Bilim mәdeniet zhәne densaulyk saktau ministrligi Қazakstan damu instituty 1998 zhyl 509 bet ISBN 5 7667 2616 3 Memleket basshysy Қazak tili kogamynyn prezidenti Rauan Kenzhehanulyn kabyldady Gosudarstvo ne mozhet napryamuyu finansirovat obshestvo Қazak tili Rauan Kenzhehanuly orys Tekserildi 16 mamyr 2024 Tokaev kazak tilin koldau koryna zheke karazhatynan 7 million tenge audardy Kusto Group 100 mln tenge kazak tilin koldau koryna audarady