Тұмсықтылар

Еттұмсықтылар, хоботтылар (лат. Proboscidea) – сүтқоректілер отряды.

Еттұмсықтылар Қазбалық ауқымы: 60–0 Ma ПреК К О С Д Кр П Т Ю Б Пг Н Late – Recent
,
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Хордалылар Кіші жамағаты: Омыртқалылар Табы: Сүтқоректілер Кіші табы: Нағыз аңдар Ықшам табы: Ұрықжолдастылар Ұлы сабы: Сабы: Proboscidea , 1811
Тұқымдастары
қазір тірі: Пілдер плейстоценға дейін тіршілік еткен: † †Mammutidae † алдында жойылып кеткен: † † † † † † † † † †

Негізінен Африкада эоценнің орта шенінде тіршілік етіп, Еуразия мен Америкаға тараған; жақсы дамыған кезеңі неоген мен плейстоцен болып есептелінеді. Ертедегі еттұмсықтылардың биіктігі 1 м-дей, соңғы кезде тіршілік еткендерінікі 4,5 – 5 м-дей болған. Аяқтары бағана тәрізді, бес саусақты. Бұлардың сырт пішініндегі ерекшелігі – екінші күрек тістерінің ұзарып, сойдақ тіске және тұмсықтарының ұзын (хоботқа) айналуы. Өсімдікпен қоректенген. Еттұмсықтылардың жойылып кеткен тұқымдастарының ішінде , , мастодонттар, мамонттар және тағы басқалар.

Азия пілі

Осы күнгі жануарлар әлемінде еттұмсықтылардың денін пілдер құрайды. Ертедегі еттұмсықтылар су жағалауларында тіршілік еткендіктен, олардың тістері төмпешікті, аяқтары қысқа болған. Бертін келе олар ашық жерлерде тіршілік етіп, ағаштың бұтақтары және қатты жапырақтарымен қоректенуіне байланысты жеген қорегін уататын өте күшті жетілген үстіңгі күрек тістері – сойдақ тістер (азу) және үстіңгі ернімен біріккен ұзын еттұмсықтары пайда болды, аяқтары ұзарды. Қазақстан жерінде еттұмсықтылардың бір түрі – бойында тіршілік еткен.

Дереккөздер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, X том