Топоним

Топоним (көне грекше: τόπος — орын + көне грекше: ὄνομα — атау) — географиялық нысанның аты.

Топонимдарды зерттейтін ғылым Топонимика деп аталады.

Топоним түрлері

Топонимдер келесі кластарға бөлінеді:

• хоронимдер — аймақтардың, облыстардың, аудандардың географиялық атаулары;
•  — қалалардың географиялық атаулары;
•  — қаланың ішкі нысандарының географиялық атаулары;
•  — көшелердің атаулары;
•  — алаңдардың атаулары;
•  — байланысу жолдардың географиялық атаулары;
• гидронимдер — сулардың географиялық атаулары, соның ішінде:

 — теңіздердің;

 — көлдердің;

 — өзендердің;

— батпақтар және батпақтанған жерлердің;

•  — названия поднятых форм рельефтың көтерілген жерлерінің (таулар, жоталар, шыңдар, төбелер);
• ойконимдер — елді мекендердің атаулары;
•  — кіші географиялық нысандардың атаулары: қыстаулыр, қыстақтар, құдықтар, бұлақтар, т.с.с. көбіне белгілі бір аймақ тұрғындарға белгілі, өзара пайдаланатын атаулар. ;
•  — жолдардың, өтпелердің атаулары.

Топонимдерде (әсіресе гидронимдерде) архаизмдар мен диалектизмдер көп кездеседі. Олар көбіне бұрын соң тұрған жергілікті этностың тілінің субстратына байланған

Топоним элементтері

Неміс тілінде

• ау / ауэ (нем. au, aue) — су алабы (, Ауэрбах)
• берг (нем. berg) — тау (, )
• бург (нем. burg) — бекет (Гамбург, )
• гоф / хоф (нем. hof) — аула (, )
• дорф (нем. dorf) — ауыл ()
• штадт, штет, штедт (нем. stadt, stätt, stedt, städt) — қала, орын (Кронштадт, Айхштет, Райнштедт)
• роде / рода (нем. rode, roda) — орманда талдарды шауып босатқан жерде орналасқан елді мекен (Вернигероде)
• фельд / фельде (нем. feld, felde) — жазық (, Билефельд)
• фурт (нем. furth, furt) — өткелі (Швайнфурт, , )
• хаузен (нем. hausen) — үй (, Шёнхаузен)
• хафен (нем. haven) — айлақ (, )

Ағылшын тілінде

• таун/тон (ағылш. Town/Ton) — қала (Джорджтаун, )
• берн (ағылш. Burn) — бұлақ ()
• пул (ағылш. Pool) — бөгет (Ливерпуль)
• форд (ағылш. Ford) — өткелі (Оксфорд)
• касл, кастер, честер (ағылш. Castle/Caster/Chester) — лат. castra лагерь (, , Манчестер)
• боро, бург, бери (ағылш. borough/burgh/bury) — қалашық (, Эдинбург, Кентербери)
• бридж (ағылш. bridge) — көпір ()

Иран тілінде

• абад — абаттандырылған жәйлі қала (Исламабад, )
• канд (кент) — қала (Самарқанд) (Шымкент)

Түркі тілдерінде

• агай, агаш ()
• ақ (Акмола)
• алтын (Алтынташ)
• балық ()
• баш — бас (, Карабаш)
• елга — өзен (, )
• қара (Қаратау)
• көл, куль (Құмкөл)
• құм (Қызылқұм, Қарақұм)
• қызыл ()
• сары (Сарыөзек, Саратов — сары+тау)
• су ()
• тау ()
• таш — тас (Ташкент)
• темір (Теміртау)
• яна — жаңа ()
• чишма — бұлақ (, )
• хар — қар

Фин тілінде және

• йоки (фин. joki, :jogi) — өзен
• муста (фин. musta, :mustu) — қара
• мяки (фин. mäki, :mägi) — төбе
• саари (фин. saari, :suari) — арал (Суйсарь)
• суо (, :'suo) — батпақ (Суоярви)
• ярви (фин. järvi, :jarvi) — көл (Петяярви)
• ранта (фин. ranta, :randu) — жағалау ()
• похья (фин. pohja, :pohju) — түбі, солтүстік (; )
• лахти (:lahti) — шығанақ
• лохи — албырт

• акменс — тас (Акменьрагс)
• аугстс — биік ()
• эзерс — көл ()
• циемс — қоныс ()
• грива — саға ()
• калнс — тау, төбе ()
• межс — орман ()
• пилс — бекет, қала ()
• сала — арал ()
• упе — өзен (Лиелупе)
• муйжа — мекен-жай (Закюмуйжа)

Сыртқы сілтемелер

• GeoNames — географиялық атаулар

Дереккөздер

1. Средневековый поэтический миф о Баннокбарне Мұрағатталған 23 қаңтардың 2021 жылы.
2. парсы-тәжік , ежелші иран «*ā-pāta-» «қорғалған» түбірі «*pā-» деген сөзден шыққан

.