Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Парфия патшалығы – Каспий теңізінің оңтүстік мен оңтүстік-шығысында б.з.б. 250 ж.ш. пайда болған ежелгі мемлекет; б.з. 3 ғасырдың 20 жылдарына дейін өмір сүрді.
Б.з.б. 250 ж.ш. сақтардың көшпелі парн (дах) тайпалары Парфияға басып кірді. Парндардың басшысы Аршақ ( негізін қалаушы) Парфия патшалығының бірінші патшасы болды. 209 ж. Селевки патшасы Антиох ІІІ Парфияны өзіне бағындырды. Сыртқы саясатта Парфия патшалығы өзінің шекаралас көршілері батыста Селевки әулетімен және Риммен, шығыста Грекия-Бактриямен және көшпелі тайпалармен қарым-қатынас орнатты.
Митридат І тұсында б.з.б. 170 ж.ш. — 138/137 ж. Парфия патшалығының шекарасы шығыста Бактрия және батыста Селевки әулетінің бұрынғы иелігіндегі жерлерде б.з.б. 2 ғасырда пайда болған ұсақ мемлекеттер есебінен ұлғая түсті. 161-155 ж. Мидияны, Месопотамияның батыс бөлегін, 141 жылы бағындырды, кейіннен Сузамен қоса алды. Парфия патшалығы бүкіл Иран мен Месопотамияны түгел дерлік қамтыды. Парфия патшалығы сақтармен және өз үстемдігін қайта орнатуға соңғы рет әрекет еткен Селевки шығыста Парфияның солтүстік аймақтарын ойрандап, оңтүстікте басып алды. Парфия патшалығы Қытаймен дипломатикалық қатынас орнатып отырды. Б.з.б. 40 жылдар қарсаңында Парфия патшалығы Кіші Азия мен Сирияны түгел жаулап алды, римдіктердің шығыс Жерорта теңізіндегі иелігіне қауіп төндірді. Парфия патшалығының мемлекет құрылымында парндардың рулық дәстүрлері мен Парфияның өзіндік басқару жүйесі ұштасып жатты. Парфия патшалығы Ардашир Папакан негізін қалаған Сасани әулеті төңірегіне топтасқан жаңа күштердің соққысы нәтижесінде 224 жылы құлады.
Дереккөздер
- Қазақ Совет Энциклопедиясы
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Parfiya patshalygy Kaspij tenizinin ontүstik men ontүstik shygysynda b z b 250 zh sh pajda bolgan ezhelgi memleket b z 3 gasyrdyn 20 zhyldaryna dejin omir sүrdi Nineviyaden Parfiya altyn bujymdary kazir Britan murazhajynda Parfiya atty sadakshy kazir Palacco Madamada Turin kormedeParfiya katafraktynyn arystanmen sogysuyIrannyn Zahhak kamalyndagy zhayau әskerdin relefiAt sadakshylary men katafrakttardyn kosyndysy parfiya әskeri kүshterinin tiimdi negizin kurady B z b 250 zh sh saktardyn koshpeli parn dah tajpalary Parfiyaga basyp kirdi Parndardyn basshysy Arshak negizin kalaushy Parfiya patshalygynyn birinshi patshasy boldy 209 zh Selevki patshasy Antioh III Parfiyany ozine bagyndyrdy Syrtky sayasatta Parfiya patshalygy ozinin shekaralas korshileri batysta Selevki әuletimen zhәne Rimmen shygysta Grekiya Baktriyamen zhәne koshpeli tajpalarmen karym katynas ornatty Parfiya zhauyngeri Mitridat I tusynda b z b 170 zh sh 138 137 zh Parfiya patshalygynyn shekarasy shygysta Baktriya zhәne batysta Selevki әuletinin buryngy ieligindegi zherlerde b z b 2 gasyrda pajda bolgan usak memleketter esebinen ulgaya tүsti 161 155 zh Midiyany Mesopotamiyanyn batys bolegin 141 zhyly bagyndyrdy kejinnen Suzamen kosa aldy Parfiya patshalygy bүkil Iran men Mesopotamiyany tүgel derlik kamtydy Parfiya patshalygy saktarmen zhәne oz үstemdigin kajta ornatuga songy ret әreket etken Selevki shygysta Parfiyanyn soltүstik ajmaktaryn ojrandap ontүstikte basyp aldy Parfiya patshalygy Қytajmen diplomatikalyk katynas ornatyp otyrdy B z b 40 zhyldar karsanynda Parfiya patshalygy Kishi Aziya men Siriyany tүgel zhaulap aldy rimdikterdin shygys Zherorta tenizindegi ieligine kauip tondirdi Parfiya patshalygynyn memleket kurylymynda parndardyn rulyk dәstүrleri men Parfiyanyn ozindik baskaru zhүjesi ushtasyp zhatty Parfiya patshalygy Ardashir Papakan negizin kalagan Sasani әuleti toniregine toptaskan zhana kүshterdin sokkysy nәtizhesinde 224 zhyly kulady DerekkozderҚazak Sovet Enciklopediyasy