Абай атындағы Қазақстанның мемлекеттік сыйлығы Қазақстан Республикасының әдебиет саласындағы үздік шығармаларына екі жыл

Абай атындағы Қазақстанның мемлекеттік сыйлығы - Қазақстан Республикасының әдебиет саласындағы үздік шығармаларына екі жыл сайын берілетін мемлекеттік марапат.

Сыйлық жалпы жұртшылық таныған, халыққа саналы тәрбие беруге жәрдемдесетін, неғұрлым талантты, жоғары идеялы, аса көрнекті әдеби туындыларға беріледі. Мемлекеттік сыйлық әдебиетті одан әрі дамыту, көрнекті шығармаларды кетермелеп отыру мақсатымен 1966 жылдан бастап жыл сайын беріліп келеді.

Кейін 1971 жылғы 14 сәуірдегі қаулыға сәйкес бұған кейбір өзгерістер енгізілді. Атап айтқанда, әдебиет, өнер және архитектура салалары бойынша мемлекеттік сыйлық екі жылда бір рет берілетін болды. Мемлекеттік сыйлық алған адамдарға «Қазақстан мемлекеттік сыйлығының лауреаты» деген атақ беріліп, диплом және омырауға тағатын құрметті белгі қоса тапсырылады.

Тарихы

Қазақ КСР-інің Мемлекеттік сыйлығы Қазақстан КП ОК мен ҚазКСР Министрлігі Кеңесінің каулысымен 1965 жылғы 15 наурыздан беріліп келеді.

Қазақстан Мемлекеттік сыйлығының лауреаттары (1968 - 2004)

Тахауи Ахтанов - "Дала сыры" (Боран") повесі үшін,
Хамит Есенжанов "Ақ жайық" трилогиясы үшін,
Сәбит Мұқанов "Өмір мектебі" трилогиясы үшін,
Әнуар Әлімжанов - "Көгілдір таулар" кітабы үшін,
Ілияс Есенберлин - "Айкас" романы үшін,
Н.Анов (Иванов) - "Выборг жағы" романы мен "Кашир аңызы" кітабы үшін,
Ғабит Мүсірепов - "Кездеспей кеткен бір бейне" кітабы үшін,
Сырбай Мәуленов "Апрель жауыны" және "Қызыл арша" өлеңдер жинақтары үшін,
Жұбан Молдағалиев - "Кісен ашқан" өлеңдер кітабы үшін,
Олжас Сүлейменов - "Эскиздер", "Сөз сарасы", "Когілдір аралдар" олеңдер жинағы үшін,
Мұхамеджан Қаратаев - "Асулар алда" монографиясы үшін,
Әбділда Тәжібаев - "Көне қоңырау" өлеңдер кітабы үшін,
Бауыржан Момышұлы - "Үшқан үя" кітабы үшін,
И.Шухов - "Преснов хикаялары" кітабы үшін,
Ғабиден Мұстафин - "Ой әуендері" мака- лалар жинағы үшін,
Қалижан Бекхожин - "Менің құрдастарым" өлеңдер жинағы үшін,
Шерхан Мұртаза "Қара маржан" романы үшін,
Е. Қайырбеков - "Бақыт жұлдызы" өлеңдер мен поэмалар жинағы үшін,
Қадыр Мырза Әлі - "Құдіретті жер" өлеңдер жинағы үшін,
Әзілхан Нұршайықов - "Ақиқат пен аңыз" роман дилогиясы үшін,
Хамит Ерғалиевтің "Алтын зерең" өлеңдер мен поэмалар жинағы үшін,
М.Зверев - "Ормандағы қыстау", "Бетпақ дала бөлтірігі" кітаптары үшін,
Тұманбай Молдағалиев - "Жүректегі жазулар" өлеңдер жинағы үшін,
Мұзафар Әлімбаев - "Аснандағы әпке" өлеңдер, ертегілер, жүмбақ-жаңылтпаштар жинағы үшін,
Мұхтар Мағауин - "Аласапыран" тарихи роман дилогиясы үшін,
Фариза Оңғарсынова - "Үйім менің - отаным", "Революция және мен" өлеңдер циклі үшін,
Әбіш Кекілбаев - " Үркер" және "Елең-алаң" романдары үшін,
Марис Симашко - І.Есенберлиннің "Көшпенділер" трилогиясын және Ғ. Мүсіреповтің "Оянған өлке" дилогиясының екінші кітабын аударғаны үшін,
Сәкен Жүнісов "Өлара" пьесасы үшін,
Рымғали Нұрғали "Айдын", "Телағыс", "Қазақтың революциялық поэзиясы" атгы әдеби -сын трилогиясы үшін,
С.Шәймерденов - "Әдеби толқындар" және "Ағалардың алақаны" атты повестер, әңгімелер және эсселер жинақтары үшін,
Қабдеш Жұмаділов "Тағдыр" романы үшін,
Дулат Исабеков - "Ай-Петри ақиқаты" повестер мен әңгімелер жинағы үшін,
Сейіт Қасқабасов - "Ертегіден тыс қазақ прозасы" монографиясы үшін,
Қалихан Ысқақов - "Ақсу - жер жәннаты" романы үшін,
Әнес Сарай - "Еділ - Жайық" романы үшін,
З.Ахметов, С.Қирабаев, Ж.Ысмгүлов, Қ.Мұхамедханов, М.Құл-Мұхаммед, М.Мырзахметов - Абайдың шығармашылық мұрасын зерттеу және бастырып шығару жоніндегі жүмыстары үшін,
Зейнолла Қабдолов - "Әуезов" эссе-кітабы үшін,
Ш.Елеукенов - "Мағжан" зерттеуі үшін,
Дүкенбай Досжан - "Қүм кітабы" хикаят- тар мен әңгімелер жинағы үшін,
Сатыбалды Нарымбетов "Көзімнің карасы" көркем фильмнің сценарийі үшін,
Асқар Сүлейменов - М.Әуезов атындағы академиялык драма театрында қойылған "Жетінші палата", "Қыздай-жесір - ІИтат қысқарту", "Төрт тақта - жайнамаз" пьесалары үшін,
Мұқағали Мақатаев - "Аманат" өлеңдер жинағы үшін,
Темірхан Медетбек - "Тағдырлы жылдар жырлары" өлеңдер жинағы үшін,
Баққожа Мұқай - "Өмірзая" романы үшін,
Оразбек Сәрсенбаев - "Шеңбер" романы үшін,
Рамазан Тоқтаров - "Абайдың жұмбағы" романы үшін,
Марфуға Ғалиқызы Айтхожа - "Аңсау" өлеңдер жинағы үшін,
Әкім Тарази - "Жаза" романы үшін,
Ұлықбек Есдәулет - "Киіз кітап" өлендер жинағы үшін,
Нұрлан Оразалин - "Ғасырмен қоштасу" өлендер жинағы үшін,
И.Оразбаев- "Қорқыттың көрі" балладалар жинағы үшін,
З.Серікқалиұлы - "Алтын жамбы" кітабы үшін.

Дереккөздер

Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9
Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6

[1] Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9

[2] Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6