Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Зейнолла Қабдолов (1927—2006) — жазушы, әдебиет зерттеушісі, ұстаз, филология ғылымының докторы, профессор, Қазақстан Ұлттық Ғылым академиясының академигі, Қазақстанның Халық жазушысы, Қазақ және Қырғыз Республикаларының еңбек сіңірген ғылым қайраткері.
| Зейнолла Қабдолов | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | Атырау облысы Мақат ауданы Доссор кенті |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Ұлты | қазақ |
| Марапаттары |
|
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Атырау облысы Мақат ауданының Доссор кентінде дүниеге келген. 1945 жылы қазіргі филология факультетіне оқуға түсіп, 1950 жылы үздік дипломмен бітірген. Осы білім ордасында елу жылдан астам үздіксіз білім және ғылым жұмыстарын қатар жүргізген.
Ширек ғасыр бойы әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық мемлекеттік университетінің әдебиет кафедрасын басқарып, бірнеше жыл «Жұлдыз» журналы мен «Қазақ әдебиеті» газетінің бас редакторы, Қазақстан Жазушылар одағының хатшысы міндеттерін негізгі қызметімен қоса атқарған.
«Ұшқын» және «Жалын» романдарының, «Адам», «Сыр» атты жинақтарына енген әңгіме-очерктері мен Қазақтың М.Әуезов атындағы академиялық және бірнеше облыстық театрлардың сахналарында қойылған «Сөнбейтін от» драмасының авторы. «Менің Әуезовым» романы үшін 1998 жылы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығы берілді. Өмірінің соңына дейін Қазақ мемлекеттік ұлттық университеті жанындағы филология ғылымдары докторы дәрежесін тағайындау жөніндегі тұрақты диссертациялық кеңестің төрағасы қызметін атқарған.
Тұңғыш көлемді шығармасы «Өмір ұшқыны» 1956 жылы қазақ, 1958 жылы «Искра жизни» повесі орыс тілінде жарық көрген. 1964 жылы «Адам» атты әңгімелер мен очерктер жинағы шыққан. 1967 жылы республикалық байқауда «Сөнбейтін от» пьесасы сыйлық алған. «Мұхтар аға» документалды кинофильмінің сценарийін жазған. Мұнайшылар өмірінен жазылған «Жалын» романы 1970-1971 жылдары қазақ, орыс тілдерінде жарық көрген. Бұл роман жұмысшылар табы туралы ең үздік туындылар жөнінде КСРО Жазушылар одағы жариялаған бүкілодақтық байқауда арнаулы сыйлық алған. 1964-2002 жылдары әдебиеттану ғылымы мен теориясын зерттеу, орта және жоғары оқу орындарына арналған оқулықтар жазу ісінде де жемісті еңбек еткен. Оның «Арна» зерттеу-сын-эссесі, «Жанр сыры», «Сөз өнері» монографиялары, «Жебе» әдеби толғаныстар мен талдаулары, «Көзқарас» талдаулар мен толғаныстары, «Әдебиет теориясының негіздері» атты еңбектері студенттер мен мұғалімдердің және жазушы-журналистердің қажет кітаптарына айналды.
Басқа да көптеген еңбектері: екі томдық шығармалары, «Елеусіз қалған есіл ер» пьесалар жинағы, «Менің Әуезовым», «Ұшқын», «Жалын» романдары, таңдамалы шығармалар, бес томдық алғашқы кітаптары «Жазушы», «Санат» баспаларынан әр жылдары басылып шыққан.
Ұзақ жылдар бойы З.Қабдолов өзі дәріс алып, аялы алақанның, ыстық лебізінің шапағатын көрген ұстазы - ұлы Мұхтар Әуезовтың ғылым ордасындағы киелі орнын жоғалтпай, Әуезов кафедрасының ісін жалғастырып, отын өшірмей келген.
ЮНЕСКО көлемінде әлемдік деңгейде аталып өткен М.Әуезовтың 100-жылдық мерейтойына арнайы жазылған «Менің Әуезовым» атты роман-эссесінде ұлы қаламгердің ұстаздық феноменін таныту арқылы оның әдеби бейнесін жасау тәжірибесін жаңа сапаға көтерген. Эссе әдебиетіміздің алтын қорына құнды қазына болып құйылды.
Аударма жұмыстарымен де айналысып, А.Пушкиннің «Балықшы мен балық» ертегісін, Н.Гогольдің мақалалары мен хаттарын, В.Добровольскийдің «Сұр шинельді үш жігіт», В.Закруткиннің «Судағы станица» романдарын, А.Островскийдің «Ұшынған ақша», М.Горкийдің «Күн перзенттері», Н.Хикметтің «Елеусіз қалған есіл ер» пьесаларын қазақ тіліне аударған.
«Халықтар достығы», «Құрмет», «Парасат» ордендерімен, көптеген медальдармен және Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамоталарымен марапатталған. Қазақстан Республикасы Ғылым академиясының Ш.Уәлиханов атындағы Бірінші дәрежелі сыйлығының лауреаты. Көркем шығармалары бірнеше шетел тілдеріне аударылған.
Алматы қаласындағы мекен-тұрағы болған Желтоқсан көшесіндегі 132 үйдің қабырғасына мемориалды тақта орнатылып, қаладағы көшелердің біріне жазушының есімі берілген.
Дереккөздер
- Тарихи тұлғалар. Танымдық - көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматыкітап баспасы”, 2009 ISBN 978-601-01-0268-2
Сыртқы сілтемелер
- Сәуле ҚАБДОЛОВА: Сағынышым – сыртқа ақтармас ішкі сырым...
 | Бұл — тұлға туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zejnolla Қabdolov 1927 2006 zhazushy әdebiet zertteushisi ustaz filologiya gylymynyn doktory professor Қazakstan Ұlttyk Ғylym akademiyasynyn akademigi Қazakstannyn Halyk zhazushysy Қazak zhәne Қyrgyz Respublikalarynyn enbek sinirgen gylym kajratkeri Zejnolla ҚabdolovTugan kүni12 zheltoksan 1927 1927 12 12 Tugan zheriAtyrau oblysy Makat audany Dossor kentiҚajtys bolgan kүni25 tamyz 2006 2006 08 25 78 zhas Қajtys bolgan zheriAlmatyҰltykazakMarapattaryBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Atyrau oblysy Makat audanynyn Dossor kentinde dүniege kelgen 1945 zhyly kazirgi filologiya fakultetine okuga tүsip 1950 zhyly үzdik diplommen bitirgen Osy bilim ordasynda elu zhyldan astam үzdiksiz bilim zhәne gylym zhumystaryn katar zhүrgizgen Shirek gasyr bojy әl Farabi atyndagy Қazak Ұlttyk memlekettik universitetinin әdebiet kafedrasyn baskaryp birneshe zhyl Zhuldyz zhurnaly men Қazak әdebieti gazetinin bas redaktory Қazakstan Zhazushylar odagynyn hatshysy mindetterin negizgi kyzmetimen kosa atkargan Ұshkyn zhәne Zhalyn romandarynyn Adam Syr atty zhinaktaryna engen әngime ocherkteri men Қazaktyn M Әuezov atyndagy akademiyalyk zhәne birneshe oblystyk teatrlardyn sahnalarynda kojylgan Sonbejtin ot dramasynyn avtory Menin Әuezovym romany үshin 1998 zhyly Қazakstan Respublikasynyn Memlekettik syjlygy berildi Өmirinin sonyna dejin Қazak memlekettik ulttyk universiteti zhanyndagy filologiya gylymdary doktory dәrezhesin tagajyndau zhonindegi turakty dissertaciyalyk kenestin toragasy kyzmetin atkargan Tungysh kolemdi shygarmasy Өmir ushkyny 1956 zhyly kazak 1958 zhyly Iskra zhizni povesi orys tilinde zharyk korgen 1964 zhyly Adam atty әngimeler men ocherkter zhinagy shykkan 1967 zhyly respublikalyk bajkauda Sonbejtin ot pesasy syjlyk algan Muhtar aga dokumentaldy kinofilminin scenarijin zhazgan Munajshylar omirinen zhazylgan Zhalyn romany 1970 1971 zhyldary kazak orys tilderinde zharyk korgen Bul roman zhumysshylar taby turaly en үzdik tuyndylar zhoninde KSRO Zhazushylar odagy zhariyalagan bүkilodaktyk bajkauda arnauly syjlyk algan 1964 2002 zhyldary әdebiettanu gylymy men teoriyasyn zertteu orta zhәne zhogary oku oryndaryna arnalgan okulyktar zhazu isinde de zhemisti enbek etken Onyn Arna zertteu syn essesi Zhanr syry Soz oneri monografiyalary Zhebe әdebi tolganystar men taldaulary Kozkaras taldaular men tolganystary Әdebiet teoriyasynyn negizderi atty enbekteri studentter men mugalimderdin zhәne zhazushy zhurnalisterdin kazhet kitaptaryna ajnaldy Baska da koptegen enbekteri eki tomdyk shygarmalary Eleusiz kalgan esil er pesalar zhinagy Menin Әuezovym Ұshkyn Zhalyn romandary tandamaly shygarmalar bes tomdyk algashky kitaptary Zhazushy Sanat baspalarynan әr zhyldary basylyp shykkan Ұzak zhyldar bojy Z Қabdolov ozi dәris alyp ayaly alakannyn ystyk lebizinin shapagatyn korgen ustazy uly Muhtar Әuezovtyn gylym ordasyndagy kieli ornyn zhogaltpaj Әuezov kafedrasynyn isin zhalgastyryp otyn oshirmej kelgen YuNESKO koleminde әlemdik dengejde atalyp otken M Әuezovtyn 100 zhyldyk merejtojyna arnajy zhazylgan Menin Әuezovym atty roman essesinde uly kalamgerdin ustazdyk fenomenin tanytu arkyly onyn әdebi bejnesin zhasau tәzhiribesin zhana sapaga kotergen Esse әdebietimizdin altyn koryna kundy kazyna bolyp kujyldy Audarma zhumystarymen de ajnalysyp A Pushkinnin Balykshy men balyk ertegisin N Gogoldin makalalary men hattaryn V Dobrovolskijdin Sur shineldi үsh zhigit V Zakrutkinnin Sudagy stanica romandaryn A Ostrovskijdin Ұshyngan aksha M Gorkijdin Kүn perzentteri N Hikmettin Eleusiz kalgan esil er pesalaryn kazak tiline audargan Halyktar dostygy Қurmet Parasat ordenderimen koptegen medaldarmen zhәne Қazak KSR Zhogargy Kenesinin Қurmet gramotalarymen marapattalgan Қazakstan Respublikasy Ғylym akademiyasynyn Sh Uәlihanov atyndagy Birinshi dәrezheli syjlygynyn laureaty Korkem shygarmalary birneshe shetel tilderine audarylgan Almaty kalasyndagy meken turagy bolgan Zheltoksan koshesindegi 132 үjdin kabyrgasyna memorialdy takta ornatylyp kaladagy koshelerdin birine zhazushynyn esimi berilgen Zejnolla Қabdolov pen Sәule Қabdolovanyn Kensajdagy ziratyDerekkozderTarihi tulgalar Tanymdyk kopshilik basylym Mektep zhasyndagy okushylar men kopshilikke arnalgan Қurastyrushy Togysbaev B Suzhikova A Almaty Almatykitap baspasy 2009 ISBN 978 601 01 0268 2Syrtky siltemelerSәule ҚABDOLOVA Sagynyshym syrtka aktarmas ishki syrym Bul tulga turaly makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi auystyru kazhet