Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Магний (лат. Magnesіum; Mg) — элементтердің периодтық жүйесіндегі ІІ топтың элементі, атом нөмірі 12, атом м. 24,312. Табиғатта үш изотопы бар: 24Mg, 25Mg, 26Mg. 1808 ж. ағылшын ғалымы Г.Дэви (1778 – 1829) ашқан. Жер қыртысындағы масса бойынша мөлш. 2,1%. Ол барлық қосылыстарында екі валентті. Магний күмістей ақ, өте жеңіл, берік металл; тығыздығы 1,74 г/см3, балқу t=650˚С, қайнау t=1107˚С.
| |||||||||||||||
| Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| жеңіл, иілгіш, күміс-ақ металл  | |||||||||||||||
| Атом қасиеті | |||||||||||||||
| Атауы, символ, нөмірі | Магний / Magnesium (Mg), 12 | ||||||||||||||
| Топ типі | |||||||||||||||
| Топ, период, блок | 2, 3, s | ||||||||||||||
| Атомдық масса () | |||||||||||||||
| Электрондық конфигурация | [Ne] 3s2 | ||||||||||||||
| Қабықшалар бойынша электрондар | 2, 8, 2 | ||||||||||||||
| Атом радиусы | 160 | ||||||||||||||
| Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
| 141±7 | |||||||||||||||
| 173 | |||||||||||||||
| 66 (+2e) | |||||||||||||||
| 1,31 (Полинг шкаласы) | |||||||||||||||
| −2,37 В | |||||||||||||||
| Тотығу дәрежелері | 0; +2 | ||||||||||||||
| 1-ші: 737,3 (7,64) кДж/моль (эВ) | |||||||||||||||
| Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
| Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
| Тығыздық () | 1,738 г/см³ | ||||||||||||||
| Балқу температурасы | 650 °C (923 K) | ||||||||||||||
| Қайнау температурасы | 1090 °C (1363 K) | ||||||||||||||
| 9,20 кДж/моль | |||||||||||||||
| Булану жылуы | 131,8 кДж/моль | ||||||||||||||
| 24,90 Дж/(K·моль) | |||||||||||||||
| Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
| алтыбұрышты | |||||||||||||||
| a=0,32029 нм, c=0,52000 нм Å | |||||||||||||||
| c/a қатынас | 1,624 | ||||||||||||||
| 318 K | |||||||||||||||
| Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
| (300 K) 156 Вт/(м·К) | |||||||||||||||
| 45 ГПа | |||||||||||||||
| 17 ГПа | |||||||||||||||
| Пуассон коэффициенті | 0.290 | ||||||||||||||
| Моос қаттылығы | 1–2.5 | ||||||||||||||
| 44–260 | |||||||||||||||
| 7439-95-4 | |||||||||||||||
Ол қорғағыш оксид пленкамен қапталғандықтан, құрғақ ауада 350˚С-қа дейінгі температурада тотықпайды, бірақ 600 – 650˚С-та өздігінен тұтанып, жарқырай жанып, Магний оксидін (MgO) және аздап нитридін (Mg3N2) түзеді. Құрамында бос оттек (О2) жоқ суық сумен әрекеттеспейді; қайнап жатқан судан Н2-ні ығыстырады.
Сұйытылған қышқылдарда жеңіл ериді концентрленген күкірт қышқылының (H2SO4) және HF ерітінділерінде пассивтеледі]; сілтілердің суық ерітінділерінде ерімейді. Қыздырғанда сутегімен, галогендермен S, N2, C-пен әрекеттеседі. Магнийді құрамында MgCl2 бар балқымаларды электролиздеу арқылы, күйдірілген магнезит немесе доломитті металлотерм. (ферросилициймен) тотықсыздандыру және MgO-ін көміртерм. тотықсыздандыру арқылы алады.
Негізгі минералдары
Магний құймаларының өнеркәсібінде, құймаларды легирлеуде, қиын тотықсызданатын және сирек металдарды металлотерм. жолмен алу үшін (мыс., Tі, Zr, Hf, U, т.б.), магнийорганик. қосылыстар синтезінде қолданылады.
Ашылу тарихы
1695 жылы Англиядағы Эпсом минералды суларының тұз, ащы дәмі мен күшті әсері бар. Ғалымдар оны «ащы тұз», сондай-ақ «Ағылшын» немесе «Эпсом тұзы» деп атады. Минералды эпсомит магний сульфаты кристалды гидрат болып табылады және MgSO4, 7H2O химиялық формуласына ие. Элементтің латынша атауы Киелі
Кіші Азиядағы Магнезияның ежелгі қаласы болып табылады, оның маңында магнезит минералдары бар. 1792 жылы Антон фон Рупрехт көмірді қалпына келтірумен ақ магнезиядан белгісіз металды оқшаулап, ол австриялық деп атады. Кейінірек «Австрия» – бұл өте төмен тазартылған магний, себебі бастапқы материал темірмен қатты ластанған.
1808 жылы ағылшын химигі Джемфри Дэви көптеген елдерде магнезия мен сынап оксидінің ылғал қоспасының электролизі арқылы тіршілік еткен «магнезия» деп аталатын белгісіз металды біріктірді. Ресейде, 1831 жылдан бастап, «магний» атауы қабылданды. 1829 жылы француз химик А.Буми магний алды, оның балқытылған хлоридін метал калийімен қалпына келтірді. 1830 жылы М. Фарадей магнийді магний хлоридінің электролизіне ие болды.
Табиғатта таралуы
Кларк магнийі - 1,95% (19,5 кг / т). Бұл жер қыртысының ең таралған элементтерінің бірі. Көп мөлшерде магний теңізде тұздардың ерітіндісінде кездеседі. Магнийдің жоғары массасы бар негізгі минералдар:
- теңіз суы – (0,12-0,13%),
- карналлит – MgCl2 • KCl • 6H2O (8,7%),
- бхшофит – MgCl2 • 6H2O (11,9%),
- kiserite – MgSO4 • H2O (17,6%),
- epsomite – MgSO4 • 7H2O (9,9%),
- kainite – KCl • MgSO4 • 3H2O (9,8%),
- магнезит – MgCO3 (28,7%),
- доломит – CaCO3 · MgCO3 (13,1%),
- брогит – Mg (ОН) 2 (41,6%).
Магнезиялық тұздар өздігінен түсетін көлдердің тұз шоғырларында көп мөлшерде кездеседі. Көптеген елдерде карналлит шөгінділерінің кен орындары бар.
Магнезит негізінен гидротермикалық жағдайларда қалыптасады және орташа температуралық гидротермальды кен орындарымен байланысты. Доломит - маңызды магний шикізаты. Доломит кен орындары кең таралған, олардың қорлары үлкен. Олар генетикалық карбонатты шөгінді қабаттар байланысты және олардың көпшілігі немесе Пермдік геологиялық жасын-Кембрий алдын ала қойды. Қалыптастырған доломит шөгінділері, бірақ гидротермиялық шешімдер әктас, жер үстi суларын ұшыраған кезде, сондай-ақ туындауы мүмкін.
Өте сирек минералды , содан кейін лав Оңтүстік Гиссарском (Тәжікстан), жағалау шөгінділер Чона (Шығыс Сібір) магний ана азайту газ ағындарынан құрылған және бірінші 1991 жылы табылған, болып табылады.
Магнийдің табиғи көздері
Қазба минералдық кен орындары (магнезиялық және калий-магнезиялық карбонаттар: доломит, магнезит).
Әлемдегі магний өндірісінің басым бөлігі АҚШ-та (43%), ТМД елдерінде (26%) және Норвегияда (17%) шоғырланған, Қытайдағы нарықтағы үлесі артуда .
Бағалар тізімі
Үлгілерде магний бағасы 2006 жылы орта есеппен $3/кг құрады. 2012 жылы магний бағалары шамамен $ 2.8-2.9/кг құрады.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Magnij lat Magnesium Mg elementterdin periodtyk zhүjesindegi II toptyn elementi atom nomiri 12 atom m 24 312 Tabigatta үsh izotopy bar 24Mg 25Mg 26Mg 1808 zh agylshyn galymy G Devi 1778 1829 ashkan Zher kyrtysyndagy massa bojynsha molsh 2 1 Ol barlyk kosylystarynda eki valentti Magnij kүmistej ak ote zhenil berik metall tygyzdygy 1 74 g sm3 balku t 650 S kajnau t 1107 S 12 Natrij Magnij AlyuminijBe Mg Ca Periodicheskaya sistema elementov12 MgZhaj zattyn syrtky bejnesizhenil iilgish kүmis ak metallAtom kasietiAtauy simvol nomiriMagnij Magnesium Mg 12Top tipiSiltilik zher metaldarTop period blok2 3 sAtomdyk massa 24 304 24 307 m a b g mol Elektrondyk konfiguraciya Ne 3s2Қabykshalar bojynsha elektrondar2 8 2Atom radiusy160Himiyalyk kasietteri141 717366 2e 1 31 Poling shkalasy 2 37 VTotygu dәrezheleri0 21 shi 737 3 7 64 kDzh mol eV 2 shi 1450 7 kDzh mol eV 3 shi 7732 7 kDzh mol eV Zhaj zattyn termodinamikalyk kasietteriTermodinamikalyk fazaҚatty deneTygyzdyk 1 738 g sm Balku temperaturasy650 C 923 K Қajnau temperaturasy1090 C 1363 K 9 20 kDzh molBulanu zhyluy131 8 kDzh mol24 90 Dzh K mol Molyarlyk kolem14 0 sm molkysymy P Pa 1 10 100 1000 10 000 100 000T K 701 773 861 971 1132 1361Zhaj zattyn kristalldyk toryaltyburyshtya 0 32029 nm c 0 52000 nm Ac a katynas1 624318 KBaska da kasietteri 300 K 156 Vt m K 45 GPa17 GPaPuasson koefficienti0 290Moos kattylygy1 2 544 2607439 95 4Magnij Mg Ol korgagysh oksid plenkamen kaptalgandyktan kurgak auada 350 S ka dejingi temperaturada totykpajdy birak 600 650 S ta ozdiginen tutanyp zharkyraj zhanyp Magnij oksidin MgO zhәne azdap nitridin Mg3N2 tүzedi Қuramynda bos ottek O2 zhok suyk sumen әrekettespejdi kajnap zhatkan sudan N2 ni ygystyrady Sujytylgan kyshkyldarda zhenil eridi koncentrlengen kүkirt kyshkylynyn H2SO4 zhәne HF eritindilerinde passivteledi siltilerdin suyk eritindilerinde erimejdi Қyzdyrganda sutegimen galogendermen S N2 C pen әrekettesedi Magnijdi kuramynda MgCl2 bar balkymalardy elektrolizdeu arkyly kүjdirilgen magnezit nemese dolomitti metalloterm ferrosilicijmen totyksyzdandyru zhәne MgO in komirterm totyksyzdandyru arkyly alady Negizgi mineraldarymagnezit dolomit karnallit bishofit olivin kainit Magnij kujmalarynyn onerkәsibinde kujmalardy legirleude kiyn totyksyzdanatyn zhәne sirek metaldardy metalloterm zholmen alu үshin mys Ti Zr Hf U t b magnijorganik kosylystar sintezinde koldanylady Ashylu tarihy1695 zhyly Angliyadagy Epsom mineraldy sularynyn tuz ashy dәmi men kүshti әseri bar Ғalymdar ony ashy tuz sondaj ak Agylshyn nemese Epsom tuzy dep atady Mineraldy epsomit magnij sulfaty kristaldy gidrat bolyp tabylady zhәne MgSO4 7H2O himiyalyk formulasyna ie Elementtin latynsha atauy Kieli Kishi Aziyadagy Magneziyanyn ezhelgi kalasy bolyp tabylady onyn manynda magnezit mineraldary bar 1792 zhyly Anton fon Rupreht komirdi kalpyna keltirumen ak magneziyadan belgisiz metaldy okshaulap ol avstriyalyk dep atady Kejinirek Avstriya bul ote tomen tazartylgan magnij sebebi bastapky material temirmen katty lastangan 1808 zhyly agylshyn himigi Dzhemfri Devi koptegen elderde magneziya men synap oksidinin ylgal kospasynyn elektrolizi arkyly tirshilik etken magneziya dep atalatyn belgisiz metaldy biriktirdi Resejde 1831 zhyldan bastap magnij atauy kabyldandy 1829 zhyly francuz himik A Bumi magnij aldy onyn balkytylgan hloridin metal kalijimen kalpyna keltirdi 1830 zhyly M Faradej magnijdi magnij hloridinin elektrolizine ie boldy Tabigatta taraluyKlark magniji 1 95 19 5 kg t Bul zher kyrtysynyn en taralgan elementterinin biri Kop molsherde magnij tenizde tuzdardyn eritindisinde kezdesedi Magnijdin zhogary massasy bar negizgi mineraldar teniz suy 0 12 0 13 karnallit MgCl2 KCl 6H2O 8 7 bhshofit MgCl2 6H2O 11 9 kiserite MgSO4 H2O 17 6 epsomite MgSO4 7H2O 9 9 kainite KCl MgSO4 3H2O 9 8 magnezit MgCO3 28 7 dolomit CaCO3 MgCO3 13 1 brogit Mg ON 2 41 6 Magneziyalyk tuzdar ozdiginen tүsetin kolderdin tuz shogyrlarynda kop molsherde kezdesedi Koptegen elderde karnallit shogindilerinin ken oryndary bar Magnezit negizinen gidrotermikalyk zhagdajlarda kalyptasady zhәne ortasha temperaturalyk gidrotermaldy ken oryndarymen bajlanysty Dolomit manyzdy magnij shikizaty Dolomit ken oryndary ken taralgan olardyn korlary үlken Olar genetikalyk karbonatty shogindi kabattar bajlanysty zhәne olardyn kopshiligi nemese Permdik geologiyalyk zhasyn Kembrij aldyn ala kojdy Қalyptastyrgan dolomit shogindileri birak gidrotermiyalyk sheshimder әktas zher үsti sularyn ushyragan kezde sondaj ak tuyndauy mүmkin Өte sirek mineraldy sodan kejin lav Ontүstik Gissarskom Tәzhikstan zhagalau shogindiler Chona Shygys Sibir magnij ana azajtu gaz agyndarynan kurylgan zhәne birinshi 1991 zhyly tabylgan bolyp tabylady Magnijdin tabigi kozderiҚazba mineraldyk ken oryndary magneziyalyk zhәne kalij magneziyalyk karbonattar dolomit magnezit Әlemdegi magnij ondirisinin basym boligi AҚSh ta 43 TMD elderinde 26 zhәne Norvegiyada 17 shogyrlangan Қytajdagy naryktagy үlesi artuda Bagalar tizimiҮlgilerde magnij bagasy 2006 zhyly orta eseppen 3 kg kurady 2012 zhyly magnij bagalary shamamen 2 8 2 9 kg kurady