Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Кальций карбонаты — химиялық қосылыс, формуласы - CaCO3. Бұл тау жыныстарында кальцит және арагонит минералдары ретінде көп кездесетін қарапайым зат. Кальций карбонаты ауылшаруашылық әктің белсенді ингредиенті болып табылады және кермек судағы кальций иондары карбонат иондарымен әрекеттесіп, әк түзу кезінде пайда болады. Ол кальций қоспасы немесе антацид ретінде медицинада қолданылады, бірақ шамадан тыс тұтыну - гиперкальциемия мен ас қорыту проблемаларын тудыруы мүмкін.
Химиялық қасиеттері
Кальций карбонаты басқа карбонаттарға тән қасиеттерге ие. Олар ішінде:
- қышқылдармен әрекеттеседі, көмірқышқыл газын шығарады (техникалық тұрғыдан қарағанда, , бірақ CO2 және H2O ға дейін тез ыдырайды):
- CaCO3 + 2H+ → Ca2+ + CO2 + H2O
- қыздыру кезінде көмірқышқыл газын бөледі немесе күйдіру (840°C-тан жоғары) CaCO3 жағдайында ), әдетте сөндірілмеген әк деп аталатын кальций оксидін түзеді, реакция энтальпиясы 178 кДж/моль:
- CaCO3 → CaO + CO2
Кальций карбонаты көмірқышқыл газымен қаныққан сумен реакцияға түскен кезде түзеді
- CaCO3 + CO2 + H2O → Ca(HCO3)2
Бұл реакция каверналарды құрайтын карбонатты тау жыныстарының эрозиясында маңызды.
Кальций карбонатының ерекше түрі - гексагидрат, , CaCO3·6H2O.Икаит тек 8°C-тан төмен температурада тұрақты.
Дайындау
Өнеркәсіпте қолданылатын кальций карбонатының басым бөлігі тау-кен немесе карьерлерді қазу арқылы өндіріледі.
Балама ретінде кальций карбонаты кальций оксидінен алынады. Кальций гидроксидін алу үшін су қосылады, содан кейін көмірқышқыл газы қосылғанда, кальций корбонаты тұнба бөлінеді:
- СаО + Н2O → Са(ОН)2
- Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3↓ + Н2O
Құрылымы
Қалыпты жағдайда CaCO3-тің термодинамикалық тұрақты формасы - алтыбұрышты β-CaCO3 (минералды кальцит). Сонымен қатар, минералы ретінде кездесетін λ-CaCO3 (арагонит минералы) және алтыбұрышты μ-CaCO3 тығыз (2,83 г/см3) формалар кездесуі мүмкін. Кальцитте алты оттегі атомымен үйлестірілген кальций атомдары бар, арагонитте олар тоғыз оттегі атомымен үйлеседі.
Пайда болуы
Геологиялық көздер
Кальцит, арагонит және - кальций карбонатының таза минералдары. Негізінен кальций карбонаты болып табылатын, өнеркәсіпте маңызды тау жыныстарына әктас, бор, мәрмәр және травертин жатады.
Биологиялық көздер
Жұмыртқа қабықтары, ұлулардың қабықтары және теңіз қабықтарының көпшілігінде негізінен кальций карбонаты бар және оларды химикаттың өнеркәсіптік көзі ретінде пайдалануға болады . Брокколи мен Кале сияқты қара-жасыл көкөністерде диеталық түрде кальций карбонаты көп, бірақ оларды кальций карбонатының өнеркәсіптік көзі ретінде қолдануға мүмкін емес.
Жерден тыс
Жерден тыс жерде Марста кальций карбонатының бар екендігі туралы нақты дәлелдер бар. Кальций карбонатының белгілері Марстың бірнеше жерлерінде табылды (Гусев пен кратерлерінде). Бұл арқылы ол жерлерде бұрын су болғанына куә бола аламыз.
Геология
Карбонат геологиялық жағдайда жиі кездеседі және көміртектің үлкен резервуары болып табылады. Кальций карбонаты арагонит, кальцит және доломит түрінде кездеседі. Карбонатты минералдар тау жыныстарының түрлерін құрайды: әктас, бор, мәрмәр, травертин, туф және басқалар.
Жылы, мөлдір тропикалық суларда маржандар суы суық полюстерге қарағанда көбірек болады. Кальций карбонатын бөлетін ағзалар, соның ішінде планктондар, , губкалар, брахиоподтар, эхинодермалар, бриозоа және моллюскалар әдетте күн сәулесі мен сүзілетін тағам көбірек болатын таяз су орталарында кездеседі. Суық су карбонаттары жоғары ендіктерде бар, бірақ өсу жылдамдығы өте баяу. процестері өзгереді.
Қолданыс
Құрылыс
Кальций карбонатының негізгі қолданылуы құрылыс өнеркәсібінде құрылыс материалы ретінде немесе жол құрылысына арналған әктас толтырғышы , цементтің ингредиенті ретінде қолданылады. Алайда, негізінен қышқыл жаңбыр әсерінен болатын ауа-райының бұзылуына байланысты кальций карбонаты (әктас түрінде) енді құрылыс мақсаттарында өз бетімен емес, тек құрылыс материалдары үшін шикізат ретінде пайдаланылады.
Кальций карбонаты, темір кенінен темір алуға да қолданылады. Карбонат кальций оксидіне кальциленіп, темірден басқа заттармен бірігіп, қож құрады
Денсаулық және диета
Кальций карбонаты асқазан ауруларына қарсы, арзан диеталық кальций қоспасы ретінде кеңінен қолданылатын антацид, сонымен қатар фармацевтика өнеркәсібінде таблеткалар мен басқа да фармацевтикалық препараттар үшін инертті сүзгі ретінде қолданылады.
Кальций карбонаты кальций оксиді, сондай-ақ тіс пастасы өндірісінде және органикалық өнімдерде немесе олармен бірге пайдаланылған кезде тағамдық консервант, түс ұстағыш ретінде пайдаланылады.
Ауыл шаруашылығы
Ауылшаруашылық әк, ұнтақ бор немесе әктас, қышқыл топырақты бейтараптандырудың арзан әдісі ретінде қолданылады, оны өсімдік отырғызуға жарамды етеді.
Тұрмыс
Кальций карбонаты - көптеген тұрмыстық тазалау ұнтақтарының негізгі ингредиенті болып табылады.
Ерігіштік
Әртүрлі CO2 қысымымен
| P CO 2 (атм) | рН | [Ca 2+ ] (моль/л) |
|---|---|---|
| 10 −12 | 12.0 | 5.19 * 10-3 |
| 10 −10 | 11.3 | 1.12 * 10-3 |
| 10 −8 | 10.7 | 2.55 * 10-4 |
| 10 −6 | 9.83 | 1.20 * 10-4 |
| 10 −4 | 8.62 | 3.16 * 10-4 |
| 3.5 * 10-4 | 8.27 | 4.70 * 10-4 |
| 10 −3 | 7.96 | 6.62 * 10-4 |
| 10 −2 | 7.30 | 1.42 * 10-3 |
| 10 −1 | 6.63 | 3.05 * 10-3 |
| 1 | 5.96 | 6.58 * 10-3 |
| 10 | 5.30 | 1.42 * 10-2 |
Дереккөздер
- Strumińska-Parulska, DI (2015). "Determination of 210Po in calcium supplements and the possible related dose assessment to the consumers". Journal of Environmental Radioactivity 150: 121–125. :10.1016/j.jenvrad.2015.08.006. 0265-931X. 26318774.
- Precipitated Calcium Carbonate. Басты дереккөзінен мұрағатталған 11 қаңтар 2014. Тексерілді, 11 қаңтар 2014.
- {{{тақырыбы}}}. — P. 359–370. — ISBN 9780444595508.
- Russell, Daniel E . 17 February 2008.
- Horne How are seashells created?. Scientific American (23 October 2006). Тексерілді, 25 сәуір 2012.
- Mangels, Ann Reed (June 4, 2014). Bone nutrients for vegetarians.
- Boynton, W. V.. Evidence for Calcium Carbonate at the Mars Phoenix Landing Site. http://planetary.chem.tufts.edu/Boynton%20etal%20Science%202009v325p61.pdf.
- Clark, B. C., III. Evidence for montmorillonite or its compositional equivalent in Columbia Hills, Mars. http://dspace.stir.ac.uk/bitstream/1893/17119/1/Clark2007_Evidence_for_montmorillonite_or_its_compositional_equivalent_in_Columbia_Hills_Mars.pdf.
- Effects of Acid Rain. US Environmental Protection Agency. Тексерілді, 14 наурыз 2015.
- Calcium Carbonate. Medline Plus. (1 October 2005). Басты дереккөзінен мұрағатталған 17 қазан 2007. Тексерілді, 30 желтоқсан 2007.
- Food Additives – Names Starting with C. Chemistry.about.com (10 April 2012). Басты дереккөзінен мұрағатталған 16 қазан 2006. Тексерілді, 24 мамыр 2012.
- {{{тақырыбы}}}. — P. 111–113. — ISBN 978-3-527-61201-7.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kalcij karbonaty himiyalyk kosylys formulasy CaCO3 Bul tau zhynystarynda kalcit zhәne aragonit mineraldary retinde kop kezdesetin karapajym zat Kalcij karbonaty auylsharuashylyk әktin belsendi ingredienti bolyp tabylady zhәne kermek sudagy kalcij iondary karbonat iondarymen әrekettesip әk tүzu kezinde pajda bolady Ol kalcij kospasy nemese antacid retinde medicinada koldanylady birak shamadan tys tutynu giperkalciemiya men as korytu problemalaryn tudyruy mүmkin Kalcittin kristaldyk kurylymyHimiyalyk kasietteriKalcij karbonaty baska karbonattarga tәn kasietterge ie Olar ishinde kyshkyldarmen әrekettesedi komirkyshkyl gazyn shygarady tehnikalyk turgydan karaganda birak CO2 zhәne H2O ga dejin tez ydyrajdy CaCO3 2H Ca2 CO2 H2O dd kyzdyru kezinde komirkyshkyl gazyn boledi nemese kүjdiru 840 C tan zhogary CaCO3 zhagdajynda әdette sondirilmegen әk dep atalatyn kalcij oksidin tүzedi reakciya entalpiyasy 178 kDzh mol CaCO3 CaO CO2 dd Kalcij karbonaty komirkyshkyl gazymen kanykkan sumen reakciyaga tүsken kezde tүzedi CaCO3 CO2 H2O Ca HCO3 2 Bul reakciya kavernalardy kurajtyn karbonatty tau zhynystarynyn eroziyasyndamanyzdy Kalcij karbonatynyn erekshe tүri geksagidrat CaCO3 6H2O Ikait tek 8 C tan tomen temperaturada turakty DajyndauӨnerkәsipte koldanylatyn kalcij karbonatynyn basym boligi tau ken nemese karerlerdi kazu arkyly ondiriledi Balama retinde kalcij karbonaty kalcij oksidinen alynady Kalcij gidroksidin alu үshin su kosylady sodan kejin komirkyshkyl gazy kosylganda kalcij korbonaty tunba bolinedi SaO N2O Sa ON 2 Ca OH 2 CO2 CaCO3 N2OҚurylymyҚalypty zhagdajda CaCO3 tin termodinamikalyk turakty formasy altyburyshty b CaCO3 mineraldy kalcit Sonymen katar mineraly retinde kezdesetin l CaCO3 aragonit mineraly zhәne altyburyshty m CaCO3 tygyz 2 83 g sm3 formalar kezdesui mүmkin Kalcitte alty ottegi atomymen үjlestirilgen kalcij atomdary bar aragonitte olar togyz ottegi atomymen үjlesedi Pajda boluyKalcit kalcij karbonatynyn en turakty Olnyn tolyktaj moldir zhәne moldir emeske dejin tүrleri kezdesedi Moldiri dep atalady surette korsetilgen XIX gasyrda zhasau үshin koldanylganGeologiyalyk kozder Kalcit aragonit zhәne kalcij karbonatynyn taza mineraldary Negizinen kalcij karbonaty bolyp tabylatyn onerkәsipte manyzdy tau zhynystaryna әktas bor mәrmәr zhәne travertin zhatady Biologiyalyk kozder Mollyuskanyn kabygynan kalcij karbonatynyn bolikteri Zhumyrtka kabyktary ululardyn kabyktary zhәne teniz kabyktarynyn kopshiliginde negizinen kalcij karbonaty bar zhәne olardy himikattyn onerkәsiptik kozi retinde pajdalanuga bolady Brokkoli men Kale siyakty kara zhasyl kokonisterde dietalyk tүrde kalcij karbonaty kop birak olardy kalcij karbonatynyn onerkәsiptik kozi retinde koldanuga mүmkin emes Zherden tys Zherden tys zherde Marsta kalcij karbonatynyn bar ekendigi turaly nakty dәlelder bar Kalcij karbonatynyn belgileri Marstyn birneshe zherlerinde tabyldy Gusev pen kraterlerinde Bul arkyly ol zherlerde buryn su bolganyna kuә bola alamyz GeologiyaKarbonat geologiyalyk zhagdajda zhii kezdesedi zhәne komirtektin үlken rezervuary bolyp tabylady Kalcij karbonaty aragonit kalcit zhәne dolomit tүrinde kezdesedi Karbonatty mineraldar tau zhynystarynyn tүrlerin kurajdy әktas bor mәrmәr travertin tuf zhәne baskalar Zhyly moldir tropikalyk sularda marzhandar suy suyk polyusterge karaganda kobirek bolady Kalcij karbonatyn boletin agzalar sonyn ishinde planktondar gubkalar brahiopodtar ehinodermalar briozoa zhәne mollyuskalar әdette kүn sәulesi men sүziletin tagam kobirek bolatyn tayaz su ortalarynda kezdesedi Suyk su karbonattary zhogary endikterde bar birak osu zhyldamdygy ote bayau procesteri ozgeredi ҚoldanysҚurylys Kalcij karbonatynyn negizgi koldanyluy kurylys onerkәsibinde kurylys materialy retinde nemese zhol kurylysyna arnalgan әktas toltyrgyshy cementtin ingredienti retinde koldanylady Alajda negizinen kyshkyl zhanbyr әserinen bolatyn aua rajynyn buzyluyna bajlanysty kalcij karbonaty әktas tүrinde endi kurylys maksattarynda oz betimen emes tek kurylys materialdary үshin shikizat retinde pajdalanylady Kalcij karbonaty temir keninen temir aluga da koldanylady Karbonat kalcij oksidine kalcilenip temirden baska zattarmen birigip kozh kurady Densaulyk zhәne dieta Kalcij karbonatynan zhasalgan 500 milligrammdyk kalcij kospalary Kalcij karbonaty askazan aurularyna karsy arzan dietalyk kalcij kospasy retinde keninen koldanylatyn antacid sonymen katar farmacevtika onerkәsibinde tabletkalar men baska da farmacevtikalyk preparattar үshin inertti sүzgi retinde koldanylady Kalcij karbonaty kalcij oksidi sondaj ak tis pastasy ondirisinde zhәne organikalyk onimderde nemese olarmen birge pajdalanylgan kezde tagamdyk konservant tүs ustagysh retinde pajdalanylady Auyl sharuashylygy Auylsharuashylyk әk untak bor nemese әktas kyshkyl topyrakty bejtaraptandyrudyn arzan әdisi retinde koldanylady ony osimdik otyrgyzuga zharamdy etedi Turmys Kalcij karbonaty koptegen turmystyk tazalau untaktarynyn negizgi ingredienti bolyp tabylady ErigishtikӘrtүrli CO2 kysymymen Ystyk bulaktan travertin kalcij karbonaty shogindileriKalcij ionynyn erigishtigi 25 C tagy CO2 parcialdy kysymyna bajlanysty K 4 47 10 9 P CO 2 atm rN Ca 2 mol l 10 12 12 0 5 19 10 310 10 11 3 1 12 10 310 8 10 7 2 55 10 410 6 9 83 1 20 10 410 4 8 62 3 16 10 43 5 10 4 8 27 4 70 10 410 3 7 96 6 62 10 410 2 7 30 1 42 10 310 1 6 63 3 05 10 31 5 96 6 58 10 310 5 30 1 42 10 2DerekkozderStruminska Parulska DI 2015 Determination of 210Po in calcium supplements and the possible related dose assessment to the consumers Journal of Environmental Radioactivity 150 121 125 10 1016 j jenvrad 2015 08 006 0265 931X 26318774 Precipitated Calcium Carbonate Basty derekkozinen muragattalgan 11 kantar 2014 Tekserildi 11 kantar 2014 takyryby P 359 370 ISBN 9780444595508 Russell Daniel E 17 February 2008 Horne How are seashells created Scientific American 23 October 2006 Tekserildi 25 sәuir 2012 Mangels Ann Reed June 4 2014 Bone nutrients for vegetarians Boynton W V Evidence for Calcium Carbonate at the Mars Phoenix Landing Site http planetary chem tufts edu Boynton 20etal 20Science 202009v325p61 pdf Clark B C III Evidence for montmorillonite or its compositional equivalent in Columbia Hills Mars http dspace stir ac uk bitstream 1893 17119 1 Clark2007 Evidence for montmorillonite or its compositional equivalent in Columbia Hills Mars pdf Effects of Acid Rain US Environmental Protection Agency Tekserildi 14 nauryz 2015 Calcium Carbonate Medline Plus 1 October 2005 Basty derekkozinen muragattalgan 17 kazan 2007 Tekserildi 30 zheltoksan 2007 Food Additives Names Starting with C Chemistry about com 10 April 2012 Basty derekkozinen muragattalgan 16 kazan 2006 Tekserildi 24 mamyr 2012 takyryby P 111 113 ISBN 978 3 527 61201 7