Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Джон Дальтон — ағылшын химигі және физигі. 1822 жылдан бастап Лондон патшалық қоғамына мүше. Білімін өз бетінше алған. 1781-1793 Кендаль мектебінің математика оқытушысы (1781-1793), 1793 жылдан бастап Манчестрдегі жаңа колледжінің физика математика оқытушысы болған. 1800-1803 жылдарға дейінгі негізгі зерттеулері физикаға, кейінірек химияға жатады. 1787 жылдан метеорогиялық бақылаулар жүргізген, аспанның түсін, жылудың табиғатын, жарықтың жалтару мен сәулеленуін зерттеген. Нәтижесінде газдардың булану және араласу теориясын жасаған. "Дальтонизм" деп аталған көз кемістігін сипаттаған.
Физикалық атомистиканың және газдар қоспаларының теориясының мазмұнын құраған үш заң ашты: газдардың парциалдық қысымдарының (1802), тұрақты қысымдағы газдардың кеңеюінің температураға тәуелділігін (1802, Ж.Л. Гей-Люссактан тәуелсіз) және газдардың ерігіштігінің парциалдық қысымдардан тәуелділігін (1803).
Бұл еңбектері оны заттың құрамы мен құрылысы арасындағы қатынастың химиялық мәселелерін шешуге әкелді. Химиялық атомистиканың негізгі қағидаларын ұсынған, атомдық салмақ жайлы фундаменталдық түсінік енгізген. Еселі қатынас заңын ашқан (1804): екі элемент бірімен-бірі бірнеше қосылыс түзетін болса, ол қосылыстарды, сол элементтердің біреуінің бірдей етіп алынған салмақ бөлігіне екіншісінің сай келетін салмақ бөліктерінің өзара қатынасы, кішкене бүтін сандар қатынасындай болады, сутегінің атом салмағын бірлік ретінде қабылдап сутектің, азоттың, көміртегінің, күкірттің және фосфордың салыстырмалы атомдық салмақтарының бірінші кестесін құрған (1803). "Жай" және "күрделі" атомдар үшін химиялық таңбалар жүйесін ұсынған (1804). 1808 жылдан бастап атомистикалық теорияның жеке қағидаларын анықтауға және мазмұнын түсіндіруге бағытталған жұмыстарды жүргізген. Әлемге әйгілі "Химиялық философияның жаңа жүйесі" еңбегінің авторы (1808-1827). Көптеген ғылым академиялары мен ғылым қоғамдарының мүшесі болған.
| Джон Дальтон | |
| John Dalton | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | , , Англия |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы |
|
| Ғылыми аясы | |
| Атақты шәкірттері | Джеймс Прескотт Джоуль |
| Қолтаңбасы |
|
Дереккөздер:
С.К. Мырзалиева "Химия" (Балаларға арналған энциклопедиялық анықтамалық Алматы 2012ж.)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Dzhon Dalton agylshyn himigi zhәne fizigi 1822 zhyldan bastap London patshalyk kogamyna mүshe Bilimin oz betinshe algan 1781 1793 Kendal mektebinin matematika okytushysy 1781 1793 1793 zhyldan bastap Manchestrdegi zhana kolledzhinin fizika matematika okytushysy bolgan 1800 1803 zhyldarga dejingi negizgi zertteuleri fizikaga kejinirek himiyaga zhatady 1787 zhyldan meteorogiyalyk bakylaular zhүrgizgen aspannyn tүsin zhyludyn tabigatyn zharyktyn zhaltaru men sәulelenuin zerttegen Nәtizhesinde gazdardyn bulanu zhәne aralasu teoriyasyn zhasagan Daltonizm dep atalgan koz kemistigin sipattagan Fizikalyk atomistikanyn zhәne gazdar kospalarynyn teoriyasynyn mazmunyn kuragan үsh zan ashty gazdardyn parcialdyk kysymdarynyn 1802 turakty kysymdagy gazdardyn keneyuinin temperaturaga tәueldiligin 1802 Zh L Gej Lyussaktan tәuelsiz zhәne gazdardyn erigishtiginin parcialdyk kysymdardan tәueldiligin 1803 Bul enbekteri ony zattyn kuramy men kurylysy arasyndagy katynastyn himiyalyk mәselelerin sheshuge әkeldi Himiyalyk atomistikanyn negizgi kagidalaryn usyngan atomdyk salmak zhajly fundamentaldyk tүsinik engizgen Eseli katynas zanyn ashkan 1804 eki element birimen biri birneshe kosylys tүzetin bolsa ol kosylystardy sol elementterdin bireuinin birdej etip alyngan salmak boligine ekinshisinin saj keletin salmak bolikterinin ozara katynasy kishkene bүtin sandar katynasyndaj bolady suteginin atom salmagyn birlik retinde kabyldap sutektin azottyn komirteginin kүkirttin zhәne fosfordyn salystyrmaly atomdyk salmaktarynyn birinshi kestesin kurgan 1803 Zhaj zhәne kүrdeli atomdar үshin himiyalyk tanbalar zhүjesin usyngan 1804 1808 zhyldan bastap atomistikalyk teoriyanyn zheke kagidalaryn anyktauga zhәne mazmunyn tүsindiruge bagyttalgan zhumystardy zhүrgizgen Әlemge әjgili Himiyalyk filosofiyanyn zhana zhүjesi enbeginin avtory 1808 1827 Koptegen gylym akademiyalary men gylym kogamdarynyn mүshesi bolgan Dzhon DaltonJohn DaltonTugan kүni6 kyrkүjek 1766Tugan zheri AngliyaҚajtys bolgan kүni27 shilde 1844Қajtys bolgan zheriManchester AngliyaAzamattygyҰlybritaniyaҒylymi ayasyhimiya fizika meteorologiyaAtakty shәkirtteriDzhejms Preskott DzhoulҚoltanbasyDerekkozder S K Myrzalieva Himiya Balalarga arnalgan enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty 2012zh