Британ монархтары

Британ монархиясының, яғни, Ұлыбритания Патшалығы мен Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Патшалығының 12 монархы болған. Жаңа Ұлыбритания Патшалығы Англия және 1603 жылдың 24 наурызынан жеке уния негізінде Стюарттар әулетінің басқаруында болған Шотландия Патшалықтарының бірігуінің нәтижесінде 1707 жылдың 1 мамырында құрылды. 1807 жылдың 1 қаңтарында Ұлыбритания Ирландия патшалығымен біргіп, Ұлыбритания және Ирландия Біріккен Патшалығын құрды. Кейін Ирландия өз тәуелсіздігін алғаннан соң мемлекеттің атауы Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Патшалығы болып өзгертілді.

Ұлыбритания елтаңбасы

Британия мен Англия патшаларының тұқымдық ағашы IX—XXI ғасырлар

Төменде Англия, Шотландия, Ирландия, Ұлыбритания және Біріккен Корольдіктің монархтарының тізімі, яғни Британ аралдарында болған немесе бар мемлекеттер, атап айтқанда:

• Англия патшалығы (871—1707, оның ішінде Уэльстің қосылуынан кейін);
• Шотландия патшалығы (843—1707);
• Ирландия жері (1177—1541);
• Ирландия патшалығы (1541—1801);
• Ұлыбритания патшалығы (1707—1801, Англия мен Шотландия униясынан кейін);
• Ұлыбритания және Ирландия Біріккен Патшалығы (1801—1927, Ұлыбритания мен Ирландия униясынан кейін);
• Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Патшалығы (1927 жылдан бастап, Ирландия Республикасының тәуелсіздігі жарияланғаннан кейін).

Ерте орта ғасырда Британ аралдарында басқа да бірқатар мемлекеттер болды, монархтардың тізімі келесі мақалаларда:

• (I—VII ғасырлар)

Англияны құрған мемлекеттер:

• (V—VII ғасырлар)
• (VI—X ғасырлар)
  • (шам. 600 — 890)
  • (604-828)
  • (455—827)
  • (477—919)
  • (519—1066)
  • (626—919)
  • (547—955)

Шотландияны құрған мемлекеттер:

• Пикт патшаларының тізімі (VI ғасыр — 843)
• (V ғасыр — 843)
• Стратклайд патшаларының тізімі (V ғасыр — 1034)

Уэльс патшалығы:

• (V ғасыр — 1282)
• (V—XI ғасыр)
• (V ғасыр — 1160)
• (X ғасыр — 1271)
• (V—XI ғасыр)
• (VI ғасыр — 1090)

Ирландия патшалығы:

• (1934 б.з.б. - 1186)

Басқа мемлекеттер:

• (V ғ. - 1504)
• (1156-1493)
• мен мемлекеттері (286—294)

Монархтар тізімі

Англия

Англия монархтары

Аты Портрет Шынайы есімі Билік еткен жылдары Ұлы Альфред Ælfred the Great 871—899 ағылш. Eadweard the Elder 899—924 ^(*) ағылш. Æðelweard 924 ағылш. Æðelstan the Glorious 924—939 ағылш. Eadmund I the Magnificent 939—946 ағылш. Eadred 946—955 ағылш. Eadwig All-Fair 955—959 ағылш. Eadgar the Peaceable 959—975 ағылш. Eadweard II the Martyr 975—978 ағылш. Æðelred II Unræd 978—1013 1014—1016 ағылш. Eadmund II Ironside 1016 (*)Билік еткені күмәнді. Даниялық корольдер дат. Svend Tveskæg ағылш. Sweyn I Forkbeard 1013—1014 дат. Knud den Store ағылш. Cnut the Great 1016—1035 дат. Harald Harefod ағылш. Harold Harefoot 1035—1040 дат. Hardeknud ағылш. Harthacnut 1040—1042 ағылш. Eadweard the Confessor 1042—1066 ағылш. Harold Godwinson 1066 ағылш. Eadgar Ætheling 1066 1066 жылы нормандардың жаулау жорықтарынан кейін Англияда корольдерді «нумерациялау» француз дәстүрі пайда болды. ағылш. William I the Conqueror/the Bastard 1066—1087 II Уильям ағылш. William II Rufus 1087—1100 I Генри Боклерк ағылш. Henry I Beauclerc 1100—1135 ағылш. Stephen of Blois 1135—1154 ағылш. Empress Matilda 1141 Плантагенеттер 1154 жылы билік Матильда мен , ұлына берілді. II Генри Плантагенет ағылш. Henry II Curtmantle 1154—1189 ағылш. Henry the Young King 1170—1183 ағылш. Richard the Lionheart 1189-1199 ағылш. John Lackland 1199—1216 ^(**) ағылш. Prince Louis of France 1216—1217 ағылш. Henry III of Winchester 1216—1272 ағылш. Edward I Longshanks 1272—1307 ^(***) ағылш. Edward II of Carnarvon 1307—1327 ^(****) ағылш. Edward III of Windsor 1327—1377 II Ричард ағылш. Richard II 1377—1399 (**)Ол Лондонда 1616 жылдың 16 мамырында Англия королі деп жарияланды, бірақ о да тәж кигізу салтанаты болмады. Англияның жартысынан көбін бақылады, бірақ 1217 жылы таққа деген құқықтарынан бас тартуға мәжбүр болды. (***)Уэльстің соңғы тәуелсіз билеушісі болды. Әрі қарай Уэльс Англияға қосылды. 1284 жылы өзінің мұрагері Уэльс ханзадасы деп жариялады. (****) III Эдуард француз тағына құқықтарын мәлімдеді. Франция королі атағын, оның мұрагерлері 1801 жылға дейін пайдаланды. 1399 жылы II Ричардті Плантагенеттер әулетінің бір бұтағы тақтан құлатты. ағылш. Henry IV of Bolingbroke 1399—1413 ағылш. Henry V 1413—1422 VI Генри ағылш. Henry VI 1422—1461 1470—1471 1461 жылы Алқызыл мен Ақ раушан соғысы кезінде VI Генридің Плантагенеттер әулетінің басқа бұтағы IV Эдуард тақтан құлатты. IV Эдуард ағылш. Edward IV 1461—1470 1471—1483 ағылш. Edward V 1483 III Ричард ағылш. Richard III 1483—1485 Тюдорлар әулеті 1485 жылы тақ Ланкастердің ұрпағына, Тюдор әулетінің негізін қалаушы берілді. ағылш. Henry VII 1485—1509 ^(***) ағылш. Henry VIII 1509—1547 ағылш. Edward VI 1547—1553 ағылш. Lady Jane Grey, The Nine Days' Queen 1553 ағылш. Mary I 1553—1558 II Филипп ағылш. Philip 1554—1558 (I Мэридің күйеуі ретінде) I Елизабет ағылш. Elizabeth I 1558—1603 (***)1199 жылдан бастап Ирландияның иелігі де ағылшын тәжіне бағындырылды. 1541 жылы Ирландия патшалығы құрылды. Король ирландық парламент Ирландия королі атағын берген алғашқы ағылшын королі болды. Шотландия Шотландия монархтары Аты Портрет Шынайы есімі Билік еткен жылдары шотл. Cináed mac Ailpín 843—858 шотл. Domnall mac Ailpín 858—862 шотл. Causantín mac Cináeda 862—877 шотл. Aed 877—878 шотл. Eochaidh 878—889 шотл. Giric mac Dungail 878—889 шотл. Domnall mac Causantín 889—900 шотл. Causantín mac Áeda 900—943 шотл. Máel Coluim mac Domnaill 943—954 шотл. Idulb mac Causantín 954—962 шотл. Dub mac Maíl Coluim 962—967 шотл. Cuilén mac Iduilb 967—971 шотл. Cináed mac Maíl Choluim 971—995 шотл. Amlaíb mac Ilduilb 973—977 шотл. Causantín mac Cuilén 995—997 шотл. Cináed mac Duib 997—1005 II Малькольм шотл. Máel Coluim mac Cináeda 1005—1034 шотл. Donnchad mac Crínáin 1034—1040 Макбет шотл. Mac Bethad mac Findláich 1040—1057 шотл. Lulach mac Gillai Comgain 1057—1058 шотл. Máel Coluim mac Donnchada 1058—1093 шотл. Domnall mac Donnchada 1093—1094 1094—1097 шотл. Etmond mac Maíl Choluim 1094—1097 шотл. Donnchad 1094 шотл. Etgair mac Maíl Choluim 1097—1107 шотл. Alasdair mac Maíl Choluim 1107—1124 шотл. Dabíd mac Maíl Choluim 1124—1153 шотл. Máel Coluim mac Eanric 1153—1165 шотл. Uilliam Garm 1165—1214 шотл. Alasdair II 1214—1249 шотл. Alasdair III 1249—1286 ағылш. Margaret, Maid of Norway 1286—1290 Баллиолдар қайтыс болғаннан кейін Англия королі төрағалығымен шотландиялық тәждің мұрагерлігі процесі өтті, оның жеңімпазы болды. ағылш. John Balliol 1292—1296 1306 жылы Тәуелсіздік үшін соғысы кезінде Роберт Брюс патша болып жарияланды. I Роберт шотл. Roibert a Briuis ағылш. Robert the Bruce 1306—1329 II Дәуіт ағылш. David II 1329—1371 Баллиолдар әулеті Эдуард Баллиол ағылш. Edward Balliol 1332—1336 Стюарттар әулеті ағылш. Robert II 1371—1390 III Роберт ағылш. Robert III 1390—1406 I Джеймс ағылш. James I 1406—1437 II Джеймс ағылш. James II 1437—1460 III Джеймс ағылш. James III 1460—1488 IV Джеймс ағылш. James IV 1488—1513 V Джеймс ағылш. James V 1513—1542 ағылш. Mary Stuart 1542—1567 ағылш. James VI 1567—1625 Ұлыбритания Есімі (Өмір сүрген жылдары) Суреті Герб Басқару кезеңі Тәж кигізу жорасы Дереккөзі Басқаруын бастады Басқаруын аяқтады Стюарттар әулеті (ағылш. James I) (1566–1625) 24 наурыз 1603 27 наурыз 1625 I Чарльз (ағылш. Charles I) (1600–1649) 27 наурыз 1625 30 қаңтар 1649 пен 1649 жылы I Чарльз өлім жазасына кесілгеннен кейін Англия республикаға айналды, содан кейін Англия және Шотландия Достастығы жарияланды, ал 1653 жылы Оливер Кромвель сайланған протекторат лауазымы құрылды. Оливер Кромвель (ағылш. Oliver Cromwell) (1599—1658) 26 желтоқсан 1653 13 қыркүйек 1658 Ричард Кромвель (ағылш. Richard Cromwell) (1626—1712) 3 қыркүйек 1658 25 мамыр 1659 Англия, Шотландия мен Ирландия корольдері 1660 жылы Стюарттар Англия, Шотландия және Ирландияның тағына оралды. Стюарттардың реставрациясы (ағылш. Charles II) (1630–1685) 29 мамыр 1660 6 ақпан 1685 (ағылш. James II) (1633–1701) 6 ақпан 1685 11 желтоқсан 1688 II Мэри (ағылш. Mary II) (1662–1694) 13 ақпан 1689 28 желтоқсан 1694 (ағылш. William III of Orange) (1650–1702) 12 ақпан 1689 8 наурыз 1702 Стюарттар әулеті Анна (ағылш. Anne) (1665–1714) 8 наурыз 1702 1 мамыр 1707 Ұлыбритания мен Ирландия корольдері 1707 жылы Англия мен Шотландия біртұтас корольдік Ұлыбританияға біріктірілді. Стюарттар әулеті Анна (ағылш. Anne) (1665–1714) 1 мамыр 1707 1 тамыз 1714 Ұлыбритания және Ирландия Біріккен Патшалығының патшалары 1801 жылы Біріккен Корольдік пен Ирландия біртұтас мемлекетте біріктірілді Ұлыбритания және Ирландия Біріккен Патшалығы. I Джордж (ағылш. George I) (1660–1727) 1 тамыз 1714 11 маусым 1727 20 қазан 1714 II Джордж (ағылш. George II) (1683–1760) 11 маусым 1727 25 қазан 1760 11/22 қазан 1727 III Джордж (ағылш. George III) (1738–1820) 25 қазан 1760 29 қаңтар 1820 22 қыркүйек 1761 (ағылш. George IV) (1762–1830) 29 қаңтар 1820 26 маусым 1830 19 шілде 1821 IV Уильям (ағылш. William IV) (1762–1830) 26 маусым 1830 20 маусым 1837 8 қыркүйек 1831 Виктория (ағылш. Queen Victoria) (1762–1830) 20 маусым 1837 22 қаңтар 1901 28 маусым 1838 (ағылш. Edward VII) (1762–1830) 22 қаңтар 1901 6 мамыр 1910 9 тамыз 1903 Виндзор династиясы V Джордж (ағылш. George V) (1865–1936) 6 мамыр 1910 20 қаңтар 1936 22 маусым 1911 VIII Эдуард (ағылш. Edward VIII) (1894–1972) 20 қаңтар 1936 11 желтоқсан 1936 жүргізілмеген VI Джордж (ағылш. George VI) (1895–1952) 11 желтоқсан 1936 6 ақпан 1952 12 мамыр 1937 II Елизабет (ағылш. Elizabeth II) (1926–2022) 6 ақпан 1952 8 қыркүйек 2022 2 маусым 1953 III Чарльз (ағылш. Charles III) (1948–) 8 қыркүйек 2022 6 мамыр 2023 Ескертпелер Әкесінің екі жақты некесі үшін некесіз туған деп танылғандықтан, тәж кигізу салтанаты болмады Британ монархиясының хронологиясы Тағы қараңыз Британ монархиясы Дереккөздер Symbols of the Monarchy. Coats of Arms. - The Британ монархиясының ресми сайты. Тексерілді, 9 мамыр 2011.  (ағыл.) George I. Британ монархиясының ресми сайты. Тексерілді, 3 тамыз 2010.  (ағыл.) George I. Британ монархиясының ресми сайты. Тексерілді, 3 тамыз 2010.  (ағыл.) George II. Британ монархиясының ресми сайты. Тексерілді, 3 тамыз 2010.  (ағыл.) George III. Британ монархиясының ресми сайты. Тексерілді, 3 тамыз 2010.  (ағыл.) George IV. Британ монархиясының ресми сайты. Тексерілді, 3 тамыз 2010.  (ағыл.) William IV. Британ монархиясының ресми сайты. Тексерілді, 3 тамыз 2010.  (ағыл.) Victoria. Британ монархиясының ресми сайты. Тексерілді, 3 тамыз 2010.  (ағыл.) Edward VII. Британ монархиясының ресми сайты. Тексерілді, 3 тамыз 2010.  (ағыл.) George V. Британ монархиясының ресми сайты. Тексерілді, 3 тамыз 2010.  (ағыл.) Edward VIII. Британ монархиясының ресми сайты. Тексерілді, 3 тамыз 2010.  (ағыл.) George VI. Британ монархиясының ресми сайты. Тексерілді, 3 тамыз 2010.  (ағыл.) Her Majesty The Queen. Британ монархиясының ресми сайты. Тексерілді, 3 тамыз 2010.  (ағыл.) Лондонда III Король Чарльзге тәж кигізу рәсімі өтті  (ағыл.). SPUTNIK (6 May 2023). Тексерілді, 11 желтоқсан 2023.

|} |}