Батыр Қайыпұлы (туған жылы белгісіз — 1771) — сұлтан, Кіші жүздің бір бөлігінің ханы (15.10.1748 — 1771).
Батыр хан ІІ | |||
Лауазымы | |||
---|---|---|---|
| |||
1748 — 1771 | |||
Ізашары | Әбілқайыр хан | ||
Ізбасары | Байрамұқ хан | ||
Өмірбаяны | |||
Діні | Ислам | ||
Қайтыс болуы | 1771 Орынбор | ||
Династия | Төре | ||
Әкесі | Қайып хан | ||
Балалары | Қайып хан ІІ | ||
өңдеу |
Жошыдан тараған Жәдік сұлтанның ұрпағы. Бұхарада оқып тәрбиеленген. 1728 жылы аз уақыт Хиуа тағында отырған. 1723 - 29 жылдары қазақ-жоңғар соғыстарында Шекті руының жасағын бастап, жеке басының батырлығы және қолбасшылық қабілетімен көзге түседі. XVIII ғасырдың 20-шы жылдарының аяқ кезінен бастап Әбілқайыр ханның басты бақталастарының біріне айналды. Барақ сұлтанмен келісімге келіп, Әбілқайырдың өліміне себепші болды. 1731 жылдың желтоқсанда Батыр сұлтан Ресей бодандығын қабылдағанымен өзінің геосаяси мақсаттарын жүзеге асыруда жоңғарларға да иек сүйеуге тырысты. Әбілқайырдың қазасынан кейін, оның ұлы Нұралы хан ханның билігін мойындаудан бас тартты. 1748 жылдың қазан айында Әлімұлының Шекті, Шөмекей, , Қарасақал руларының басшылары Батыр сұлтанды хан сайлайды. Бірақ Ресей өкіметі оны хан деп танымайды. 1750 - 60 жылдары Батыр хан Орта Азия жеріндегі хандармен бейбіт қарым-қатынас орнатады. Егде тартқан шағында Сырдарияның төменгі ағысындағы ордасында қайтыс болады.
Дереккөздер
- Материалы истории КССР, т. 2, ч. 2, М.—Л., 1956
- Материалы по истории казахских ханств. XV — XVІІІ вв., А.-А., 1969
- Левшин А.И., Описание киргиз-кайсацских орд и степей, 2-ое изд., А., 1996
- Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х
- Аполлова М.Г., Присоединение Казахстана к России в 30 — 40 жж. ХVІІІ в., А.-А., 1948
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Batyr Қajypuly tugan zhyly belgisiz 1771 sultan Kishi zhүzdin bir boliginin hany 15 10 1748 1771 Batyr han IILauazymyTu Kishi zhүzdin hany1748 1771Izashary Әbilkajyr hanIzbasary Bajramuk hanӨmirbayanyDini IslamҚajtys boluy 1771 1771 OrynborDinastiya ToreӘkesi Қajyp hanBalalary Қajyp han IIondeu Zhoshydan taragan Zhәdik sultannyn urpagy Buharada okyp tәrbielengen 1728 zhyly az uakyt Hiua tagynda otyrgan 1723 29 zhyldary kazak zhongar sogystarynda Shekti ruynyn zhasagyn bastap zheke basynyn batyrlygy zhәne kolbasshylyk kabiletimen kozge tүsedi XVIII gasyrdyn 20 shy zhyldarynyn ayak kezinen bastap Әbilkajyr hannyn basty baktalastarynyn birine ajnaldy Barak sultanmen kelisimge kelip Әbilkajyrdyn olimine sebepshi boldy 1731 zhyldyn zheltoksanda Batyr sultan Resej bodandygyn kabyldaganymen ozinin geosayasi maksattaryn zhүzege asyruda zhongarlarga da iek sүjeuge tyrysty Әbilkajyrdyn kazasynan kejin onyn uly Nuraly han hannyn biligin mojyndaudan bas tartty 1748 zhyldyn kazan ajynda Әlimulynyn Shekti Shomekej Қarasakal rularynyn basshylary Batyr sultandy han sajlajdy Birak Resej okimeti ony han dep tanymajdy 1750 60 zhyldary Batyr han Orta Aziya zherindegi handarmen bejbit karym katynas ornatady Egde tartkan shagynda Syrdariyanyn tomengi agysyndagy ordasynda kajtys bolady DerekkozderMaterialy istorii KSSR t 2 ch 2 M L 1956 Materialy po istorii kazahskih hanstv XV XVIII vv A A 1969 Levshin A I Opisanie kirgiz kajsacskih ord i stepej 2 oe izd A 1996 Ajbyn Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy 2011 880 bet ISBN 9965 893 73 H Apollova M G Prisoedinenie Kazahstana k Rossii v 30 40 zhzh HVIII v A A 1948 Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet