Шекті

Шекті — Алшын тайпасынан тарайтын ру. Шежіре деректері бойынша, Алшын тайпасының Әлімұлы рулар бірлестігіне кіреді. Шекті руының бастаушысы Жаманақ атты адам болып саналады. Қазақстанда шектілер "Сыр шектілері" және "Қыр шектілері" болып географиялық орналасуына қарай бөлінеді.

В.Востровтың айтуынша шекті Айт (ру), Бұжыр, Орманбай, Жақайым, Ожырай, Байкөбек, жанқылыш, Өріс (ру) деген сегіз руға бөлінеді. Кезінде Мұхаметжан Тынышбаев келтірген шежіреде шектінің Өріс, Баубек, Жақайым деген үш тармағы ғана аталған. “Қырғыздардың (қазақтардың) жер пайдалануы жөніндегі материалда“ аталатын еңбекте сегіз тармаққа жекей мен шірен қосып көрсетілген. Олар шындығына келгенде бұжырдан тарайтын келесі буынға жатады. Шектінің 12 түрлі таңбасы бар. Зерттеушілердің пайымдауынша, бұл шекті құрамына Ұлы жүз, Орта жүз руларынан аталар қосылғандығын байқатады. Таңба белгілерді салыстырғанда, олардың айырмашылықтары бір-бірінен аса алшақ емес. С.Аманжолов, Тынышбаев зерттеулеріне қарағанда, шекті құрамына найманның, қаракесектің (арғын) аталары қосылған. Бірқатар таңбалар албанның, дулаттың таңбаларына ұқсас. Мұның себебін этнологтар, шектіде албанның айт, алашта (Кіші жүз) албанның қоңырбөрік тармағының болуынан деп пайымдайды. Алаш руы алғашқыда тұсында аталынады. Кейіннен қағандық Кавказға дейін жорық жасаған кезде, “ тайпасының біраз бөлігі Қазақстанның батыс өңірінде қалып, шекті, алаш сынды рулық бірлестіктер қалыптасса керек. Кейіннен олар Орта жүз рулары есебінен толығуы мүмкін. 19 ғасырдың аяғы мен 20 ғасырдың басында шектіге кіретін рулар Орал, Торғай облыстарын, Сырдария облысының Қазалы, Перовск уездерін, Арал теңізінің батысынан Хиуа хандығына дейінгі аралықта мекендеп, мал және айналысқан.

Тұлғалар

1. Нұрпейіс Байғанин Шүрен
2. Асқар Құдайбергенұлы Жұбанов
3. Ахмет Қуанұлы Жұбанов
4. Болат Ахметұлы Жұбанов
5. Есет Құдайбергенұлы Жұбанов
6. Құдайберген Қуанұлы Жұбанов
7. Қайыр Ахметұлы Жұбанов
8. Ғазиза Ахметқызы Жұбанова
9. Сартай батыр Жақайым
10. Көшербай Дәрібаев Жақайым
11. Елеу Көшербайұлы Көшербаев Жақайым
12. Қырымбек Елеуұлы Көшербаев Жақайым
13. Жылқыаман Отыншыұлы Жақайым
14. Әбдіжәміл Кәрімұлы Нұрпейісов Жақайым
15. Жетес Қыстаубайұлы Жақайым
16. Нұртуған Кенжеғұлұлы Жақайым
17. Шөмішбай Нағашыбайұлы Сариев Жақайым
18. Ұзақбай Қараманұлы Қараманов Үсен
19. Аламан батыр
20. Тілеу Айтұлы Тілеу
21. Тахауи Ахтанов Тілеу
22. Марат Мұханбетқазыұлы Тәжин Тілеу
23. Таразы ақын Тілеу
24. Мырзағұл би Шыманұлы Тілеу
25. Достан Тәңірбергенұлы Тілеу
26. Сары Батақұлы Тілеу
27. Бекарыстан Амалдықұлы
28. Бекбауыл Өтегенұлы
29. Көтібар Бәсенұлы
30. Есет Көтібарұлы
31. Меруерт Қаратайқызы Өтекешeва
32. Дінмұхаммед Қанатұлы Құдайбергенов (Қырғыз)
33. Төреғали Төреəліұлы Айдарбек
34. Шавкат Рахмонов Алтынбай
35. Қаршыға Ахмедьяров
36. Бүркірек батыр Марқадамұлы
37. Бақтыбай батыр
38. Сырлыбай Қожасұлы

Дереккөздер

1. “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 9 том, 1998 ISBN 5-89800-123-9