Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Халықаралық Алматы Әуежайы (ағылш. Almaty International Airport) Қазақстандағы ең үлкен әуежай. Ол Алматы Орталығынан 18 километр қашықтықта орналасқан. Әуежай арқылы Қазақстан бойынша жолаушылардың жартысы және жүктердің 68% өтеді. 2011 жылы әуежай 3,665,538 жолаушыға қызмет көрсеткен (2010 жылмен салыстырғанда 19%-тік өсім). Әуежайды «Алматы халықаралық әуежайы» АҚ басқарады, акцияларының 100% түрік TAV Airports Holding компаниясына тиесілі.
| Халықаралық Алматы Әуежайы | |||
|---|---|---|---|
| |||
| |||
| IATA: ALA – : UAAA | |||
| Қысқаша мәлімет | |||
| Әуежай түрі | Азаматтық | ||
| Иесі | |||
| Операторы | TAV Airports Holding | ||
| Қызмет көрсетеді | Алматы, Қазақстан | ||
| Тасымалдаушы Хабы | * Air Astana | ||
| Теңіз деңгейінен биіктігі | 681 м / 2234 ф | ||
| Координаттар | 43°21′07″ с. е. 077°02′26″ ш. б. / 43.35194° с. е. 77.04056° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
| Сайты | |||
| Ұшып-қону жолақтары | |||
| Жолақ бағыты | Ұзындығы | Айдыны | |
| м | фут | ||
| 05R/23L | 4,397 | 14,427 | Асфальт |
| 05L/23R | 4,500 | 14,764 | Бетон |
| Статистикасы (2021) | |||
| Жолаушылар | Шамамен 7 млн. | ||
| Source: 24.kz . | |||
17 ақпанда Мәскеуде Мемлекетаралық авиация комитетінің Авиация және әуе кеңістігін пайдалану жөніндегі кеңестің 32 сессиясы өтіп, Алматы әуежайының әуеайлағы ең үздік әуеайлақ атағына ие болды
Тарихы
Әуежай 1935 жылы салынған. 1990 жылға дейін ол Кеңес Азаматтық Авиация Департаментінің бөлігі болып, 1991 жылы "Алматы Әуежайы" болып қайта құрылды. Сол кезден бері әуежай тәуелсіз бизнес бірлік ретінде өз жұмысын жалғастырды. Кейін ол Халықаралық Алматы Әуежайы ЖШС болып қайта аталды.
1998 жылы әуежай ұшып-қону жолағы (ҰҚЖ) жөндеуден өткеннен кейін, Алматы Әуежайы II категорияға ие болып, Халықаралық Әуежай статусын алды.
1999 жылдың 9 шілдесінде әуежай ресторанында өрт басталып, бүкіл әуежай терминалы жанып кетті. Жаңа терминалдың құрылысы 2004 жылы аяқталды.
Алматы Әуежайы Air Astana ұлттық тасымалдаушының хабы болып табылады. Сонымен қатар Орталық Азиядағы жүк тасымалдау хабы.
2008 жылдың қыркүйек айында екінші ұшып-қону жолағы ашылды. Жаңа ұшып-қону жолағына ICAO сертификаты беріліп, оған III категория берілді. Жолақ сапасы мен онда орнатылған заманауи құрал жабдықтар ұшу қарқыны бойынша әуе кемелерінің барлық түрін ешбір шектеусіз қабылдауға мүмкіндік береді. Жаңа ұшып-қону жолағы Орталық Азияда ең ұзын болып табылады.
Әуекомпаниялар мен бағытар
Ішкі
| Әуе компаниясы | Бағыттары |
|---|---|
 Air Astana | Ақтау, Ақтөбе, Астана, Атырау, Қарағанды, Қызылорда, Орал, Өскемен, Павлодар, Шымкент |
| | Ақтау, Астана, Көкшетау, Қостанай, Петропавл, Семей, Шымкент, Тараз |
| | Семей |
| | Жезқазған |
Халықаралық
| Әуе компаниясы | Бағыттары |
|---|---|
 | Шарджа |
| Air Astana | Ақтау, Ақтөбе, Анталия, Астана, Атырау, Баку, Бангкок-Suvarnabhumi, Бейжің-Capital, Бішкек, Дели, Душанбе, Франкфурт, , Коломбо (Шри-Ланка), Ыстамбұл, Қарағанды, Қызылорда, , Орал, Өскемен, Павлодар, , Шымкент, , Ташкент, Тбилиси. |
 | Маусымдық: Маэ (2022 жылдың 26 желтоқсанында басталады) |
 | Рига |
 | Бішкек |
 | Анкара |
 | Сеул |
 | Үрімші |
 | Прага |
 | Киев-Boryspil |
| | Абу Даби |
| | Бейжің-Capital |
| | Қарағанды, Қостанай, Қызылорда, Павлодар, Өскемен |
 | Амстердам |
 Lufthansa | Франкфурт |
 | Тегеран-Imam Khomeini |
| | Ыстамбұл-Sabiha Gökçen |
 | Санкт Петербор |
| | Екатеринбург |
| | Новосібір |
| | Ақтау, Анталия, Астана, Бодрум, Душанбе, Көкшетау, Қостанай, Петропавл, Санкт Петербор, Семей, Шарм әл-Шейх, Шымкент, Тараз, Ташкент |
| | Семей |
 | Душанбе |
| | Анталия |
| Tajik Air | Душанбе |
| | Мәскеу-Домодедово |
| Turkish Airlines | Ыстамбұл-Atatürk |
 | Ашғабат |
| | Киев-Boryspil |
 | Ташкент |
Note: ^1 : Although 's flight to London-Heathrow has a stop in Amritsar. It has no rights to transport passengers solely between Almaty and Amritsar.
Жолаушылар тасымалы
Жолаушылар тасымалы бойынша Алматы әуежайы Қазақстандағы ең ірі ауежай болып табылады. Төменгі кесте әуежайдың жылдық жолаушылар масымалын көрсетеді:
| Жыл | Жолаушылар саны | Өзгеріс |
|---|---|---|
| 2010 | 3,000,000 | ▬ |
| 2011 | 3,665,538 | ▲ 22.2% |
| 2012 | 4,003,004 | ▲ 9.2% |
| 2013 | 4,323,224 | ▲ 8% |
| 2014 | 4,588,866 | ▲ 6% |
| 2015 | 4,905,307 | ▲ 6.9% |
| 2016 | 4,878,450 | ▼ 0.5% |
| 2017 | 5,640,800 | ▲ 15.6% |
| 2018 | 5,686,926 | ▲ 1% |
| 2019 | 6,422,721 | ▲ 13% |
| 2020 | 3,669,668 | ▼42.9% |
| 2021 | 6,103,657 | ▲ 66.3% |
Болашағы
Қазіргі уақытта, әуежайда жаңа терминал салынуда. Жаңа терминалды 2024 жылдың жаз мезгілінде іске қосу жоспарланған. Жаңа терминалдың басты артықшылығы advanced EDGE стандартына (экологиялық таза ғимараттарды сертификаттау жүйесі) сай болады. Айталық, энергияның 40%-дан астамын, судың 20%-дан астамын көлемін, сондай-ақ құрылыс кезінде материалдардың 20%-дан астамын үнемдеу көзделген. Бұдан бөлек салынып жатқан терминал Халықаралық әуе көлігі қауымдастығының (IATA) стандарты бойынша Optimum деңгейіндегі сервиспен қамтамасыз етіледі. Әуежайға қызмет көрсетудің жаңа тұжырымдамасы жылдам, сапалы қызмет көрсетуді қамтып, шығындарды оңтайландыруға бағытталған. TAV Airports Holding Алматы әуежайын Орталық Азиядағы ірі жүк хабына айналдырып, Алматы облысын ілгерілетумен бірге Қазақстанға жаңа авиакомпанияларды тартуды жоспарлап отыр.
Дереккөздер
- [1]
- Euromoney: ISI Intellinews http://www.euromoney.com/article.asp?ArticleID=1856080
- Almaty International Airport (official site)
- [2] Мұрағатталған 5 қыркүйектің 2023 жылы.
- Халықаралық Алматы әуежайының әуеайлағы ТМД елдеріндегі ең үздік әуеайлағы атанды Мұрағатталған 10 маусымның 2012 жылы.
- https://kz.kursiv.media/2021-04-23/mezhdunarodnyy-aeroport-almaty-snizil-chistuyu-pribyl-v-sem-raz/ Мұрағатталған 9 желтоқсанның 2022 жылы.
- https://cfts.org.ua/news/2022/01/26/passazhiropotok_krupneyshego_aeroporta_kazakhstana_v_2021_godu_pochti_dostig_dopandemiynogo_urovnya_68758
Сыртқы сілтемелер
- Халықаралық Алматы әуежайы (ресми сайты)
- Халықаралық Алматы әуежайынан ұшықып шыққан ұшақтар мен қонып жатқан ұшақтардың радарлық бағылаулары
| Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Almaty International Airport |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Halykaralyk Almaty Әuezhajy agylsh Almaty International Airport Қazakstandagy en үlken әuezhaj Ol Almaty Ortalygynan 18 kilometr kashyktykta ornalaskan Әuezhaj arkyly Қazakstan bojynsha zholaushylardyn zhartysy zhәne zhүkterdin 68 otedi 2011 zhyly әuezhaj 3 665 538 zholaushyga kyzmet korsetken 2010 zhylmen salystyrganda 19 tik osim Әuezhajdy Almaty halykaralyk әuezhajy AҚ baskarady akciyalarynyn 100 tүrik TAV Airports Holding kompaniyasyna tiesili Halykaralyk Almaty ӘuezhajyIATA ALA UAAA ALAҚazakstandagy әuezhajdyn ornalaskan zheriҚyskasha mәlimetӘuezhaj tүri AzamattykIesiOperatory TAV Airports HoldingҚyzmet korsetedi Almaty ҚazakstanTasymaldaushy Haby Air Astana FlyArystan Qazaq AirTeniz dengejinen biiktigi 681 m 2234 fKoordinattar 43 21 07 s e 077 02 26 sh b 43 35194 s e 77 04056 sh b 43 35194 77 04056 G O Ya Sajty www alaport comҰshyp konu zholaktaryZholak bagyty Ұzyndygy Ajdynym fut05R 23L 4 397 14 427 Asfalt05L 23R 4 500 14 764 BetonStatistikasy 2021 Zholaushylar Shamamen 7 mln Source 24 kz 17 akpanda Mәskeude Memleketaralyk aviaciya komitetinin Aviaciya zhәne әue kenistigin pajdalanu zhonindegi kenestin 32 sessiyasy otip Almaty әuezhajynyn әueajlagy en үzdik әueajlak atagyna ie boldyTarihyKenes dәuirinde bolgan eski terminal Әuezhaj 1935 zhyly salyngan 1990 zhylga dejin ol Kenes Azamattyk Aviaciya Departamentinin boligi bolyp 1991 zhyly Almaty Әuezhajy bolyp kajta kuryldy Sol kezden beri әuezhaj tәuelsiz biznes birlik retinde oz zhumysyn zhalgastyrdy Kejin ol Halykaralyk Almaty Әuezhajy ZhShS bolyp kajta ataldy 1998 zhyly әuezhaj ushyp konu zholagy ҰҚZh zhondeuden otkennen kejin Almaty Әuezhajy II kategoriyaga ie bolyp Halykaralyk Әuezhaj statusyn aldy 1999 zhyldyn 9 shildesinde әuezhaj restoranynda ort bastalyp bүkil әuezhaj terminaly zhanyp ketti Zhana terminaldyn kurylysy 2004 zhyly ayaktaldy Almaty Әuezhajy Air Astana ulttyk tasymaldaushynyn haby bolyp tabylady Sonymen katar Ortalyk Aziyadagy zhүk tasymaldau haby 2008 zhyldyn kyrkүjek ajynda ekinshi ushyp konu zholagy ashyldy Zhana ushyp konu zholagyna ICAO sertifikaty berilip ogan III kategoriya berildi Zholak sapasy men onda ornatylgan zamanaui kural zhabdyktar ushu karkyny bojynsha әue kemelerinin barlyk tүrin eshbir shekteusiz kabyldauga mүmkindik beredi Zhana ushyp konu zholagy Ortalyk Aziyada en uzyn bolyp tabylady Әuezhajdyn ushakka otyru zalyӘuezhaj turagyndagy ushaktarӘuekompaniyalar men bagytarIshki Әue kompaniyasy BagyttaryAir Astana Aktau Aktobe Astana Atyrau Қaragandy Қyzylorda Oral Өskemen Pavlodar ShymkentAktau Astana Kokshetau Қostanaj Petropavl Semej Shymkent TarazSemejZhezkazganHalykaralyk Әue kompaniyasy BagyttaryShardzhaAir Astana Aktau Aktobe Antaliya Astana Atyrau Baku Bangkok Suvarnabhumi Bejzhin Capital Bishkek Deli Dushanbe Frankfurt Kolombo Shri Lanka Ystambul Қaragandy Қyzylorda Oral Өskemen Pavlodar Shymkent Tashkent Tbilisi Mausymdyk Mae 2022 zhyldyn 26 zheltoksanynda bastalady RigaBishkekAnkaraSeulҮrimshiPragaKiev BoryspilAbu DabiBejzhin CapitalҚaragandy Қostanaj Қyzylorda Pavlodar ӨskemenAmsterdamLufthansa FrankfurtTegeran Imam KhomeiniYstambul Sabiha GokcenSankt PeterborEkaterinburgNovosibirAktau Antaliya Astana Bodrum Dushanbe Kokshetau Қostanaj Petropavl Sankt Peterbor Semej Sharm әl Shejh Shymkent Taraz TashkentSemejDushanbeAntaliyaTajik Air DushanbeMәskeu DomodedovoTurkish Airlines Ystambul AtaturkAshgabatKiev BoryspilTashkent Note 1 Although s flight to London Heathrow has a stop in Amritsar It has no rights to transport passengers solely between Almaty and Amritsar Zholaushylar tasymalyZholaushylar tasymaly bojynsha Almaty әuezhajy Қazakstandagy en iri auezhaj bolyp tabylady Tomengi keste әuezhajdyn zhyldyk zholaushylar masymalyn korsetedi Zhyl Zholaushylar sany Өzgeris2010 3 000 000 2011 3 665 538 22 2 2012 4 003 004 9 2 2013 4 323 224 8 2014 4 588 866 6 2015 4 905 307 6 9 2016 4 878 450 0 5 2017 5 640 800 15 6 2018 5 686 926 1 2019 6 422 721 13 2020 3 669 668 42 9 2021 6 103 657 66 3 BolashagyҚazirgi uakytta әuezhajda zhana terminal salynuda Zhana terminaldy 2024 zhyldyn zhaz mezgilinde iske kosu zhosparlangan Zhana terminaldyn basty artykshylygy advanced EDGE standartyna ekologiyalyk taza gimarattardy sertifikattau zhүjesi saj bolady Ajtalyk energiyanyn 40 dan astamyn sudyn 20 dan astamyn kolemin sondaj ak kurylys kezinde materialdardyn 20 dan astamyn үnemdeu kozdelgen Budan bolek salynyp zhatkan terminal Halykaralyk әue koligi kauymdastygynyn IATA standarty bojynsha Optimum dengejindegi servispen kamtamasyz etiledi Әuezhajga kyzmet korsetudin zhana tuzhyrymdamasy zhyldam sapaly kyzmet korsetudi kamtyp shygyndardy ontajlandyruga bagyttalgan TAV Airports Holding Almaty әuezhajyn Ortalyk Aziyadagy iri zhүk habyna ajnaldyryp Almaty oblysyn ilgeriletumen birge Қazakstanga zhana aviakompaniyalardy tartudy zhosparlap otyr Derekkozder 1 Euromoney ISI Intellinews http www euromoney com article asp ArticleID 1856080 Almaty International Airport official site 2 Muragattalgan 5 kyrkүjektin 2023 zhyly Halykaralyk Almaty әuezhajynyn әueajlagy TMD elderindegi en үzdik әueajlagy atandy Muragattalgan 10 mausymnyn 2012 zhyly https kz kursiv media 2021 04 23 mezhdunarodnyy aeroport almaty snizil chistuyu pribyl v sem raz Muragattalgan 9 zheltoksannyn 2022 zhyly https cfts org ua news 2022 01 26 passazhiropotok krupneyshego aeroporta kazakhstana v 2021 godu pochti dostig dopandemiynogo urovnya 68758Syrtky siltemelerHalykaralyk Almaty әuezhajy resmi sajty Halykaralyk Almaty әuezhajynan ushykyp shykkan ushaktar men konyp zhatkan ushaktardyn radarlyk bagylaularyOrtakkorda bugan katysty media sanaty bar Almaty International Airport