I Николай (орыс. Николай I; 6 шілде 1796 жыл — 2 наурыз 1855 жыл) — 11-ші Бүкілреселік император.
I Николай Николай Павлович Романов | |||
Лауазымы | |||
---|---|---|---|
| |||
1 желтоқсан 1825 — 2 наурыз 1855 | |||
Ізашары | I Александр | ||
Ізбасары | |||
| |||
1 желтоқсан 1825 — 2 наурыз 1855 | |||
Ізашары | I Александр | ||
Ізбасары | |||
| |||
1 желтоқсан 1825 — 2 наурыз 1855 | |||
Ізашары | I Александр | ||
Ізбасары | |||
Өмірбаяны | |||
Діні | Православие | ||
Дүниеге келуі | 6 шілде 1796 Царское село, Ресей империясы | ||
Қайтыс болуы | 2 наурыз 1855 (58 жас) Санкт-Петербург, Ресей империясы | ||
Жерленді | Петропавл соборы, Санкт-Петербург | ||
Әкесі | I Павел | ||
Анасы | Мария Федоровна | ||
Жұбайы | Александра Федоровна | ||
Балалары | Ұлдары: Константин Николай Михаил Қыздары: Мария Ольга Александра | ||
I Николай Ортаққорда | |||
өңдеу |
Өмірбаяны
I Николай 1796 жылы Царское Селода дүниеге келді. Әкесі I Павел және ағасы I Александр I Николайға дейін бүкілресейлік императорлар болған, яғни оның ізашарлары болды.
Билеген жылдары
Ағасы I Александрдың кенеттен қайтыс болуына байланысты таққа отырып, билігін декабристер көтерілісін басып-жаншудан және оның басшыларын жазалаудан бастады. I Николай билік еткен кезде Ресейдегі шексіз монархия өзінің шарықтау шегіне жетті. Бюрократтық аппарат пен оның орталықтануы күшейе түсті. Құпия саяси полиция басқармасы — "Үшінші бөлім" құрылды. 1835 жылы "Ресей империясы заңдарының жинағы" атты кодекс құрастырылды. Халық ағарту саласында дворяндарға артықшылық жағдайын жасаған, сословиелік бөлінуді қатаң қағидамен жүзеге асыратын заңдар қабылданды. Әдебиетке мемлекеттік бақылау күшейтілді. Ресейдің озық ойлы қайраткерлері қуғын-сүргінге ұшырады. I Николай төңкерісшіл ұйымдарды талқандап, ұлт-азаттық қозғалыстарды (Шәміл бастаған тау халықтарының көтерілісі, 1830–1831 жылдары поляк көтерілістері, Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс пен басқа көтерілістерді) қатал басты. Өзге ұлттарды орыстандыру мен шоқындыру күшейтілді. Сыртқы саясаттағы басты бағыт — Шығыс мәселесі болып, ол Қырым соғысының басталуына әкеп соқты. I Николай Еуропадағы төңкерістік қозғалысқа қарсы күресті. 1848 жылы Франциямен мәмілегерлік қарым-қатынасты үзіп, Мажарстанда болған 1848–1849 жылдардағы төңкерісті қатал түрде басты. Қазақстан мен Орта Азиядан жаңа жерлер басып алу саясатын жүргізді.
Ажалы
Қырым соғысындағы жеңіліс I Николайдың саяси жүйесінің күйреуіне және оның өліміне әкеп соқты.
Дереккөздер
- А 31 Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет. ISBN 9965-893-73-Х
Сілтемелер
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
I Nikolaj orys Nikolaj I 6 shilde 1796 zhyl 2 nauryz 1855 zhyl 11 shi Bүkilreselik imperator I Nikolaj Nikolaj Pavlovich RomanovLauazymyTu Bүkilresejlik imperator1 zheltoksan 1825 2 nauryz 1855Izashary I AleksandrIzbasaryTu Polsha patshasy1 zheltoksan 1825 2 nauryz 1855Izashary I AleksandrIzbasaryTu Finlyandyk uly knyaz1 zheltoksan 1825 2 nauryz 1855Izashary I AleksandrIzbasaryӨmirbayanyDini PravoslavieDүniege kelui 6 shilde 1796 1796 07 06 Carskoe selo Resej imperiyasyҚajtys boluy 2 nauryz 1855 1855 03 02 58 zhas Sankt Peterburg Resej imperiyasyZherlendi Petropavl sobory Sankt PeterburgӘkesi I PavelAnasy Mariya FedorovnaZhubajy Aleksandra FedorovnaBalalary Ұldary Konstantin Nikolaj Mihail Қyzdary Mariya Olga AleksandraI Nikolaj Ortakkordaondeu ӨmirbayanyI Nikolaj 1796 zhyly Carskoe Seloda dүniege keldi Әkesi I Pavel zhәne agasy I Aleksandr I Nikolajga dejin bүkilresejlik imperatorlar bolgan yagni onyn izasharlary boldy Bilegen zhyldary Agasy I Aleksandrdyn kenetten kajtys boluyna bajlanysty takka otyryp biligin dekabrister koterilisin basyp zhanshudan zhәne onyn basshylaryn zhazalaudan bastady I Nikolaj bilik etken kezde Resejdegi sheksiz monarhiya ozinin sharyktau shegine zhetti Byurokrattyk apparat pen onyn ortalyktanuy kүsheje tүsti Қupiya sayasi policiya baskarmasy Үshinshi bolim kuryldy 1835 zhyly Resej imperiyasy zandarynyn zhinagy atty kodeks kurastyryldy Halyk agartu salasynda dvoryandarga artykshylyk zhagdajyn zhasagan soslovielik bolinudi katan kagidamen zhүzege asyratyn zandar kabyldandy Әdebietke memlekettik bakylau kүshejtildi Resejdin ozyk ojly kajratkerleri kugyn sүrginge ushyrady I Nikolaj tonkerisshil ujymdardy talkandap ult azattyk kozgalystardy Shәmil bastagan tau halyktarynyn koterilisi 1830 1831 zhyldary polyak koterilisteri Kenesary Қasymuly bastagan koterilis pen baska koterilisterdi katal basty Өzge ulttardy orystandyru men shokyndyru kүshejtildi Syrtky sayasattagy basty bagyt Shygys mәselesi bolyp ol Қyrym sogysynyn bastaluyna әkep sokty I Nikolaj Europadagy tonkeristik kozgalyska karsy kүresti 1848 zhyly Franciyamen mәmilegerlik karym katynasty үzip Mazharstanda bolgan 1848 1849 zhyldardagy tonkeristi katal tүrde basty Қazakstan men Orta Aziyadan zhana zherler basyp alu sayasatyn zhүrgizdi Azhaly Қyrym sogysyndagy zhenilis I Nikolajdyn sayasi zhүjesinin kүjreuine zhәne onyn olimine әkep sokty DerekkozderA 31 Ajbyn Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy 2011 880 bet ISBN 9965 893 73 HSiltemelerResej imperiyasy Resej imperatorlarynyn tizimi