Сарыбай темір кен орны

Сарыбай темір кен орны — Қостанай облысы Қостанай қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 45 км жерде орналасқан. Кен орнын 1949 жылы ұшқыш М.Г. Сургутанов ашқан. 1949-1956 жылдары геолологиялық-геофизикалық жағынан барланып, 1965 жылы қорының шамасы бекітілген. 1961 жылдан пайдаланылып келеді.

Геологиялық құрылымы

Кен орны Валерьян синклинорийіндегі Соколов-Сарыбай антиклинінің батыс қанатын құрайтын визеилік шөгінді-жанартаутекті түзілімдерінде орналасқан. Кен денелері төменгі карбонның жанартаутекті шөгінді тау жыныстарында шоғырланған.

Жатыс сипаты

Сарыбай темір кен орны пласт тәрізді үш кен шоғырына бөлінеді: Батыс (созылымы 1900 м, қалыңдығы 170-185 м), Шығыс және Оңтүстік-шығыс (созылымы 1000 м). Жалпы қоры 527 млн. т, ондағы темірдің мөлшері 42,14%. Кен ашық әдіспен өндіріледі.

Минералдары, құрамы

Басты минералдары магнетит, пирит, пирротин, мартит, т.б. қоспалар. Кентастың бастапқы магнетитті, бастапқы сульфидті, тотыққан-мартитті, шала-мартитті, т.б. түрлері бар. Құрамындағы темірдің мөлшеріне байланысты магнетит кентастары бай (Fe>50%), орташа (Fe — 30 — 50%), кедей (Fe — 20 — 30%) болып бөлінеді. Пайдалы құраушыларына кобальт, мыс, қорғасын, мырыш, никель, күміс, кадмий жатады. Темір алу кезінде кентасты магнетикалық сепарациядан өткізіп, агломерациялау әдісімен байытады. Концентраттағы темір шығымы 60 — 63%. Сарыбай темір кені қоры жөнінен ірі кен орнына жатады.

Дереккөздер

1. Қазақ энциклопедиясы, 7 том