Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Грекия немесе Юнанстан (гр. Ελλάδα [eˈlaða] 
тыңдау, ежелде — гр. Ελλάς [eˈlas] ), ресми — Грек Республикасы немесе Юнан Республикасы (гр. Ελληνική Δημοκρατία [eliniˈci ðimokraˈti.a]) — Еуропа оңтүстігінде, Балқан түбегінде орналасқан мемлекет. Солтүстігінде Албаниямен, бұрынғы югославиялық Солтүстік Македониямен және Болгариямен, солтүстік-шығысында — Түркиямен шектеседі. Шығысы мен оңтүстігін Эгей теңізі, батысын — Ион теңізі шайып жатыр. Осы елді мекендейтін юнандар (гректер) атымен аталған.
| Грек Республикасы гр. Ελληνική Δημοκρατία | |||||
| |||||
| Ұран: «Ελευθερία ή Θάνατος(Транслитерация:) "Азаттық немесе Өлім"» | |||||
| Әнұран: (тыңдау ) | |||||
 | |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тәуелсіздік күні | 25 наурыз 1821 жыл ретінде (Осман империясынан) | ||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
| Ресми тілі | Грек тілі | ||||
| Елорда | Афина | ||||
| Ірі қалалары | Афина, Салоники, Патры, | ||||
| Үкімет түрі | Парламенттік республика | ||||
| Мемлекеттік діні | Православие | ||||
| Географиясы | |||||
| Жер аумағы • Барлығы • % су беті | Әлем бойынша 95-ші орын 131 957 км² 0,8669 | ||||
| Жұрты • Сарап (2017) • Санақ (2011) • Тығыздығы | 10 768 477 адам (75-ші) 10 816 286 адам 82 адам/км² (125-інші) | ||||
| Экономикасы | |||||
| ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2019) • Жан басына шаққанда | 324 млрд. $ (57-ші) 30,252 $ (47-ші) | ||||
| ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2019) • Жан басына шаққанда | 214 млрд. $ (52-ші) 19,974 $ (38-ші) | ||||
| АДИ (2017) | 0,870 (өте жоғары) (31-ші) | ||||
| Этнохороним | Гректер, грек | ||||
| Валютасы | Еуро (€) | ||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
| Интернет үйшігі | , | ||||
| ISO коды | GR | ||||
| ХОК коды | GRE | ||||
| Телефон коды | +30 | ||||
| Уақыт белдеулері | +2 (+3 жазда) | ||||
Грекия, Грек Республикасы — Еуропаның оңтүстік-шығысында, Балқан түбегінің оңтүстігі мен соған шектесіп жатқан Ион, Жерорта және Эгей теңіздеріндегі ұсақ аралдарда орналасқан мемлекет. Жер аумағы — 132,0 мың км². Халқы — 10,3 млн. Астанасы — Афина қаласы (3,5 млн.). Тұрғындарының 95%-дан астамы гректер, қалғандары: түрік, албан, т.б. Ресми тілі — грек тілі. Халқының көпшілігі христиан дінінің православие тармағын ұстанады. Ел аумағы әкімшілік-аумақтық жағынан 51 номға бөлінеді. Үлкен қалалары: Салоники, Патрай, Ираклион, Волос. Ақша бірлігі — драхма. Мемлекет басшысы — президент. Заң шығарушы органы — бір палаталы парламент. 1975 ж. 11 маусымда қабылданған ел конституциясы бойынша, Грекия президент басқаратын парламенттік республика болып табылады (президентті парламент сайлайды). Ұлттық мерекесі — Тәуелсіздік күні (1821, 25 наурыз). Грекия жерінің басым бөлігі таулы-қыратты. Климаты жерортатеңіздік субэкваторлық. Қыс айларындағы орташа температура 4 — 11ӘС, ал жаз айларында 24 — 28ӘС. Өзендері шағын, суы аз. Жерінің 15%-ын орман алып жатыр. Жауын-шашын мөлшері 350 — 1500 мм аралығында.
Алғашқы грек мемлекеттері біздің заманымыздан бұрынғы 3-мыңжылдықта пайда болды. 395 жылдан ежелгі Грекия жері Византия империясына бағынды. 15 ғасырдан бастап Осман сұлтандығына қосылды. 1821 — 29 жылдардағы ұлт-азаттық қозғалысынан және 1828 — 29 жылдардағы орыс-түрік соғысынан кейін Грекия 1830 ж. тәуелсіздікке қол жеткізді. 1-дүниежүзілік соғыс кезінде Антанта жағында болды. 1941 ж. елді Германия мен Италия әскерлері басып алды. 2-дүниежүзілік соғыс аяқталысымен елде азамат соғысы басталды (1946 — 49). Ол аяқталған соң, 1952 ж. Грекия НАТО-ға мүше болды. 1967 ж. үкімет билігі әскери хунтаның қолына көшті. 1974 ж. болған жалпыхалықтық ереуілден кейін, әскерилер биліктен кетіп, демократиялық институттар қалпына келтірілді, жаңа конституция қабылданды. 1992 ж. қараша айында Грекия Еуропалық одаққа толық мүше болып қабылданды. Грекия — орташа дамыған индустриальды-аграрлы мемлекет. Жан басына шаққанда жылдық орташа табыс мөлшері — 7100 доллар Ұсақ жекеменшік кәсіпорындар да көп. Экономикасының жетекші салалары: тамақ, химия, тау-кен, металлургия өнеркәсіптері және цемент шығару. Кейінгі жылдары электроника мен кейбір машина түрін жасау тез дамып келеді. Ауыл шаруашылығында, негізінен, жүзім, жеміс-жидек, зығыр, дәнді дақылдар өсіріледі. Бұған қоса сауда флоты мен туризм жақсы дамыған. Грекия — сауда флоты жағынан дүние жүзіндегі жетекші елдердің бірі. Елге жыл сайын 10 млн-нан аса туристер келіп, қазынаға 4 млрд. доллардан аса кіріс кіргізеді. Негізгі сауда серіктестері: Германия, Италия, АҚШ, Франция, Сауд Арабиясы. 1992 ж. 1 қазанда Қазақстанмен дипломатиялық қатынастар орнатты.
Астанасы — Афина қаласы.
Батыс өркениеті бесігі болап танылған, тарихтағы алғашқы демократиялық мемлекет. 1981 жылдан бастап – ЕО, 1952-ден бастап — НАТО мүшесі.
Әкімшілік бөлініс
Бұрын Грекия 13 әкімшілік округке бөлінген, олар 54 номға (немесе префектураға) бөлінген. Сондай-ақ Грецияда бір автономиялық облыс – Афон (Қасиетті Тау) – Афон тауы аймағында – 20 Атос монастырының өкілдерінің кеңесі басқаратын монастырлық мемлекет болды. Нағыз өзін-өзі басқару номендік және кішігірім құрылымдар – муниципалитеттер деңгейінде болды. Муниципалитеттің басында әкім болды, ал номеннің басында губернатор болды.
Дегенмен, 2011 жылдың 1 қаңтарынан бастап Калликратис бағдарламасына (Заң 3852/2010) сәйкес Грекияның әкімшілік жүйесі түбегейлі қайта қаралды. Бұрынғы 13 облыс, 54 префектура және 1033 муниципалитеттер мен қауымдастықтар жүйесі орталықтандырылмаған 7 әкімшілікпен, 13 аймақпен және 325 муниципалитетпен ауыстырылды. 2010 жылдың 7 қарашасы мен 14 қарашасына белгіленген бірінші сайлаудан бері аймақтар мен муниципалитеттер толық өзін-өзі басқаруға көшті. Орталықтандырылмаған әкімшіліктерді Грекия Үкіметі тағайындайтын Бас хатшы басқарады. Қасиетті Таудың автономды монастырлық мемлекеті бұл реформалардан құтылды.
| № | Орталықтандырылмаған басқару | Адм. орталық | Кіретін перифериялар | Аумағы, км² | Тұрғыны, адам (2011) | Тығыздығы, адам/км² | Карта | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Афины | 3808 | 3 827 624 | 1005,15 |  | |||
| 2 | Салоники | , | 32 968 | 2 490 051 | 75,53 | |||
| 3 | , | 18 654 | 620 545 | 33,27 | ||||
| 4 | Фессалия, | 29 586 | 1 280 152 | 43,27 | ||||
| 5 | Патры | , , Ион аралдары | 29 147 | 1 465 554 | 50,28 | |||
| 6 | Эгей аралдары | Пирей | , | 9122 | 508 206 | 55,71 | ||
| 7 | Крит | Ираклион | 8336 | 623 065 | 74,74 | |||
| Қасиетті Таудың автономды монастырлық мемлекеті | Ерекше мәртебе және жеке визалық режим | 336 | 2416 | 7,20 | ||||
| Всего | 131 957 | 10 815 197 | 81,96 |
Этимология
«Грекия» сөзі латын тілінен шыққан және грек тілінде қолданылмайды. Өз елінің гректерінің өзіндік атауы - Эллада (Ellas, грекше Ελλάδα). Бастапқыда Гомердің «Илиадасы» бойынша Эллада – оңтүстік Фессалиядағы аймақтың атауы – Фтиотис, бірте-бірте бүкіл Грецияға тарады. Эллиндер терминінің барлық гректер үшін жалпы термин ретінде қабылдануымен Эллада бүкіл материктік Грецияның, содан кейін бүкіл Грецияның, соның ішінде Кіші Азиядағы архипелагтардың, аралдар мен аудандардың (тарихи Магна Грецияға қарсы) ұжымдық атауы болды. , Италияның оңтүстігінде орналасқан).
Қазіргі уақытта Грекияда Hellas сөзі ресми өзіндік атау болып табылады, ал грек (лат. Graecus) немесе Грекия (лат. Graecia) сөздерін халық мойындамайды және тек шетелдіктермен қарым-қатынаста қолданылады. Басқа елдерде Эллада көбінесе Ежелгі Греция ұғымымен синоним болып табылады.
Мемлекеттік рәміздер
Мемлекеттік ту – кресті бар 9 ақ және көк жолақ – «Бостандық немесе өлім» ұлттық ұранының тоғыз буынына сәйкес келеді. Бірінші ұлттық туды 1821 жылы генерал Александр Ипсиланти жасаған - ақ крестпен қызыл. 1833 жылдан бастап қызыл түс көкке ауыстырылды.
Елтаңба екі зәйтүн бұтағымен қоршалған ақ крестпен көмкерілген көк қалқан. Грекиядағы жетекші діннің нышандары – православие.
1860 жылдан бері Грекияның әнұраны – қазіргі грек поэзиясының негізін салушы Дионисиос Соломос 1823 жылы жазған және қазіргі грек композиторы Николас Мандзароспен бірге музыкаға салған «Бостандық гимні».
Тарихы
Грекия Батыс өркениетінің бесігі болып саналады. Біздің дәуірімізге дейінгі 3 мың жылдай кезеңде Крит аралында жоғары дамыған мино өркениеті пайда болды, оның мәдениеті кейіннен материкке тарады. Одан кейін Крит-Микен немесе Эгей өркениетінің дәуірі келді. Кейінірек грек саясаты, сондай-ақ Солтүстік Қара теңіз аймағының, Ұлы Грецияның және Кіші Азияның ежелгі колониялары пайда болды. Мәдени даму деңгейі бүкіл Жерорта теңізі аймағына тарады, ол сәулет, театр, ғылым және философияда көрініс тапты.
Персияны жеңуде Афина мен Спартаның саясаты жетекші рөл атқарды, бірақ кейінірек олардың өздері Фивиядан, кейінірек Македония патшалығынан жеңілді. Соңғысы Македонский Филипп II мен оның ұлы Александр Македонскийдің басшылығымен эллинизм дәуірінің басталуының хабаршысы болған төтенше күшке жетті. Алайда, Македонияны римдіктер біздің эрамызға дейінгі 146 жылы қиратып, Эллада Рим Республикасына тәуелді болды.
Эллиндік және римдік мәдениеттердің одан әрі өзара ықпалы Византия империясының мәдениетінде ресімделеді. Ол 1453 жылы 29 мамырда Осман империясының шабуылына ұшырағанға дейін мың жыл бойы басты мәдени орталық болып қала берді. Османлы билігі кезінде православиелік гректерге төрт ғасыр бойы өз дәстүрлерін сақтауға көмектескен және олардың дінге негізделген бірігуіне ықпал еткен осман тарыларының жүйесі болды, бұл қазіргі гректердің өзіндік санасының қалыптасуында маңызды рөл атқарды.
Қазіргі грек кезеңі
Грекия 1821-1829 жылдардағы ұлт-азаттық соғыстан кейін 1830 жылы Осман империясынан тәуелсіздігін алды. Джон Каподистриас тәуелсіз Грецияның бірінші президенті болды, бірақ көп ұзамай Грекияда монархия орнады және таққа Виттельсбах әулетінен шыққан Баварияның кіші Оттосы шақырылды. 1843 жылы 3 қыркүйектегі көтеріліс король Оттонды Конституция қабылдауға және өкілді Ұлттық жиналыс құруға мәжбүр етті. 1863 жылы Отто тақтан тайдырылды, Дания ханзадасы Вильгельм грек тағына шақырылды, ол Джордж I болды. Оның тәж киюінің құрметіне Ұлыбритания Грекияға Иония аралдарын берді. 1877 жылы сол кездегі грек саясатының ең көрнекті қайраткері Харилаос Трикоупистің бастамасымен король елдің премьер-министріне сенімсіздік вотумын ұсыну арқылы Ұлттық жиналысқа ықпал ету құқығынан айырылды.
1912-1913 жылдардағы Балқан соғыстары аяқталғаннан кейін Грекия өз территориясын едәуір кеңейтті. Одан кейінгі жылдары король Константин I мен премьер-министр Элефтериос Венизелос арасындағы саяси қақтығыстар Бірінші дүниежүзілік соғыс қарсаңында грек қоғамын екіге бөлді. Соңғысы аяқталғаннан кейін Грекия Мұстафа Кемал Ататүрік басқарған Түркиямен соғысқа кірісті. Бұл соғыс Грецияның аумақтың бір бөлігін жоғалтуына және 1923 жылы 24 шілдеде қол қойылған Лозанна бейбітшілік келісімінің бөлігі ретінде екі ел арасында жаппай халық алмасуына әкелді.
1940 жылы 28 қазанда фашистік Италия Грекиядан өз күштерін орналастыру үшін плацдарм беруді талап етті, оған премьер-министр Иоаннис Метаксас енді Грекия үшін соғыс сөзсіз болып жатқанын түсініп, үзілді-кесілді «жоқ» деген пікірден бас тартты. Алғашында гректер Албанияға басып кірген итальяндықтардың шабуылын сәтті тойтарса, 1941 жылы сәуірде неміс-болгар әскерлері Грекияға басып кірді. Жаулап алған аумақта қуыршақ грек мемлекеті құрылды. 1944 жылы Кеңес әскерінің Югославия бағытында шабуылы нәтижесінде неміс әскерлері ел аумағынан шығарылғанымен, 1942 жылдың 28 қазанынан бастап Греция ультиматумға «Жоқ» деп жауап берген күнді тойлап келеді. Италия мен Германияның осьтік елдерінің ұлттық мерекесі ретінде - Охи күні (Όχι грек тілінен . - «Жоқ»).
1946 жылы басталған азамат соғысында Грекияның Коммунистік партиясы жеңіліске ұшырады. 1949 жылы Грецияда монархия қалпына келтірілді, ол 1967 жылы 21 сәуірде Америка Құрама Штаттарының қолдауымен «қара полковниктердің» әскери төңкерісінен кейін жойылды. Әскери хунта құлатылғаннан кейін бұрынғы премьер-министр Константинос Караманлис Парижден елге оралды, халық референдумының қорытындысы бойынша монархия жойылып, Грекия парламенттік республика болды. 1975 жылы жаңа конституция қабылданды. Караманлистің Жаңа Демократиясынан айырмашылығы Андреас Папандреу Панеллендік социалистік қозғалыс партиясы құрды; бұл партиялар әлі де елдегі ең ықпалды партия болып қала береді.
1980 жылы Грекия НАТО әскери альянсына қайта қосылды (1974 жылы Солтүстік Кипрді басып алуға наразылық ретінде шығып кетті). Грекия 1981 жылы 1 қаңтарда Еуропалық Одаққа мүше болды.
2008 жылдың желтоқсанында Афинада жаппай тәртіпсіздіктер орын алып, бүкіл Еуропаны тез шарпып, дүр сілкіндірді. Тәртіпсіздіктің себебі сол жылы басталған жаһандық экономикалық дағдарыспен күрделене түскен экономикалық жағдайға ұзақ уақыт бойы өсіп келе жатқан наразылық болды. Көбінесе бүліктер мен тәртіпсіздіктерге айналған жаппай наразылық шерулерінің өтуіне 6 желтоқсанда Афины полициясының патруль 15 жасар жасөспірімді өлтіруі себеп болды. 2010 жылдың көктемінен бері үкімет тұрақты дерлік жалпыұлттық ереуілдер, тәртіпсіздіктер және лаңкестік әрекеттермен сынақтан өтті.
2020 жылы Катерина Сакеларопулоу Грекия президенті болып сайланды. Ол бірінші әйел президент болды.
Экономикасы
Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Грекия Грекияның экономикалық кереметін бастан кешірді. Жалпы ішкі өнімнің өсу қарқыны 1950-1973 жылдар аралығында орта есеппен 7%-ды құрады. Содан бері Грекия Еуропалық Одақ тарапынан айтарлықтай қаржылық қолдау ала отырып, бірқатар құрылымдық және қаржылық реформаларды жүзеге асырды. 2001 жылы Грекия Еуроаймаққа қосылды. ЖІӨ-нің жылдық өсімі ЕО-дағы серіктестерінің көпшілігінің сәйкес деңгейінен асып түсті. Грекияның заманауи экономикасында қызмет көрсету секторы ең үлкен үлеске ие және экономиканың ең маңызды және сонымен бірге ең жылдам дамып келе жатқан секторы болып табылады, одан кейін өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы. Грекиядағы туризм валюталық түсімдердің негізгі көздерінің бірі болып табылады, ол мемлекетке ЖІӨ-нің 15% және жалпы жұмыспен қамтылған халықтың 16,5% әкеледі.
Грекияның мемлекеттік секторы ЖІӨ-нің шамамен 40% құрайды, бірақ үкімет оның үлесін одан әрі азайту үшін барлық шараларды қабылдауда. Өнеркәсіптік секторда жоғары технологиялық жабдықтарды өндіру, әсіресе телекоммуникация саласында басым. Басқа маңызды салаларға тоқыма өнеркәсібі, химия, құрылыс материалдары, машиналар, көлік жабдықтары және электр құрылғылары жатады. ЖІӨ-нің 10% Грекиядағы құрылыстан келеді, өйткені бұл сектор жақында 2004 жылғы Афины Олимпиадасына байланысты серпінді болды. Ауыл шаруашылығы қазір жалпы ішкі өнімнің 7 пайызын ғана құрайды.
2000 жылдардың басында Грекия Балқандағы барлық дерлік көршілерінің экономикасына жетекші инвесторлардың бірі болды. 2006 жылы Грекияның Ұлттық банкі түрік Finansbank-тың 46% және сербиялық Vojvođanska банкінің 99,44% үлесін сатып алды. Гронинген университетінің мәліметтері бойынша, 1995-2005 жылдар аралығында Греция басқа еуропалық елдердің арасында ең жоғары жұмыс/уақыт қатынасы бар ел болды: гректер жылына орта есеппен 1900 сағат жұмыс істеді, испандықтар 1800 сағатпен екінші орында тұрды. жыл[25]. 2007 жылы Грекиядағы орташа жұмысшы сағатына шамамен 20 доллар алатын. Иммигранттар Грекиядағы жұмыс күшінің бестен бір бөлігін құрайды және негізінен ауыл шаруашылығы мен құрылыста жұмыс істейді.
Грекияның жұмыс күші 2009 жылы 4,577 миллион адамды немесе жалпы халықтың 46%-ын құрады, бұл ЭЫДҰ елдері арасында Оңтүстік Кореядан кейінгі екінші орында (жалпы халықтың 48%). Жан басына шаққандағы орташа табыс 2008 жылы 30 661 доллардан 2009 жылы 31 704 028 долларға дейін өсті. Халықтың сатып алу қабілеті бойынша Грекия 2009 жылы әлемде 25-ші орынды иеленді. Бұл ретте жұмыссыздар саны 2009 жылғы қазандағы 9,8%-дан 2010 жылғы қыркүйекте 12,6%-ға, 2010 жылғы қазанда 13,5%-ға дейін өсті. 2009 жылғы 5 қазанда жарияланған 2007 жылғы адам дамуының индексі бойынша Грекия әлемде 25-ші орында. 2001 жылы Грекия дамыған ел ретінде танылды. 2013 жылы Грекия дамыған мемлекет мәртебесінен айырылған әлемдегі бірінші мемлекет болды.
Дүниежүзілік қаржы дағдарысына байланысты Грекия экономикасы 2009 жылдың аяғында қиын жағдайға тап болды: бюджет тапшылығы ЖІӨ-нің 12,7% құрады, ал Еуроаймақта ЖІӨ-нің 3% рұқсат етілді[31]. Үкімет екі рет жаһандық облигациялар шығара отырып, жаппай жекешелендіру бағдарламасын бастады, бірақ 2010 жылдың көктемінде экономика дефолттың алдында тұрды, бұл еуроны жыл сайынғы ең төменгі деңгейге түсірді. ЕО-ның 16 елі мен ХВҚ Грекияға үнемдеу бағдарламасы енгізілген жағдайда - қысқарту, жалақыны тоқтату жағдайында 110 миллиард еуро (ЕО-дан 80 миллиард және ХВҚ-дан тағы 30 миллиард) көлемінде қаржылық көмек бөлу туралы келісті. , зейнет жасын ұлғайту, ел үшін ереуілдер, жаппай наразылықтар мен тәртіпсіздіктер толқынына айналған салықтарды көтеру. «Салық себетін» толтыру үшін үкімет салық амнистиясын жариялады, сонымен қатар мемлекеттік қызметкерлер арасында сыбайлас жемқорлықпен күресті бастады. Атостағы Ватопеди монастырының ісі және Грециядағы Siemens компаниясымен сыбайлас жемқорлық дауы ең көп жарияланды.
Елде табыс деңгейі жоғары. Грекия – Еуроодақтың ең төменгі жалақысы 2008 жылдан 2019 жылға дейін төмендеген жалғыз ел. 2017 жылдан бастап экономика өсе бастады, 2017 және 2018 жылдары ЖІӨ өсімі жылына 2%-дан аз болды. 2019 жылдың 1 ақпанында Грецияда ең төменгі жалақы айына 650 еуроға дейін көтерілді. Бұл елдегі қарыз дағдарысы басталғаннан бергі 7 жыл ішінде ең төменгі жалақының бірінші рет көтерілуі. 2012 жылға дейін жылына 14 төлем бойынша ең төменгі жалақы 751 еуро болса, кейін ол 25 жастан асқан азаматтар үшін 586,08 еуроға және жастар үшін 510 еуроға дейін төмендетілді. Мәселен, халықтың басым бөлігі үшін ең төменгі жалақының өсуі шамамен 11 пайызды құрады, ал жастар үшін оның өсімі 27 пайыздан асты. Кейтц индексі (елдегі ең төменгі және орташа жалақы арасындағы қатынас) 2019 жылдың 1 қаңтарындағы Грекияда (орташа – 1060,45 € және ең төменгі – 683,76 €) шамамен 64% құрайды.
Мәдениеті
Греция мәдениеті мыңдаған жылдар бойы, миноандық өркениет дәуірінен бастап қалыптасты, қалыптасуы Классикалық Греция кезінде және Рим үстемдігі кезінде Грекияда болды. Османлы үстемдігі гректердің мәдениетіне де әсер етті. Бірақ грек революциясы кезінде де үлкен әдебиет, музыка және кескіндеме туындылары жасалды. Православиелік христиандық қазіргі Грецияның бүкіл мәдениетіне үлкен әсер етті. Кейбір зерттеушілер, мысалы, Роберт Каган Грекияның қазіргі мәдениеті ежелгі Эллада мәдениетінен гөрі Византия мен Осман империясының мәдени мұрасымен әлдеқайда байланысты деп есептейді. Сонымен бірге Гаверфорд колледжінің тарихшысы А.Китрофф атап өткендей: «Қазіргі гректер тікелей ежелгі гректерден тарайды деген идея қазіргі грек ұлтының өзін-өзі танудың негізгі сәттерінің бірі болып табылады».
Грекияда ЮНЕСКО-ның 18 дүниежүзілік мұрасы бар.
Грекия қарулы күштері
Грекия Қарулы Күштері - бұл Грекия Конституциясына сәйкес мемлекеттің бостандығын, тәуелсіздігін және аумақтық тұтастығын қорғауға арналған және құрлықтағы әскерлерді, теңіз күштері мен әуе күштерін қамтитын мемлекеттік құрылымдар, біртұтас қарулы күштер және құрылымдық ұйымдар. Эллин Республикасы. Грекия қарулы күштері жалпыға бірдей мерзімді әскери міндеттілік туралы заң негізінде қабылданады, олардың саны 177 600 адамды құрайды.
Қарулы Күштердің жоғарғы басқару органы — Грецияның Қорғаныс министрлігі, әскери басқару органы — Грецияның Ұлттық қорғанысының Бас штабы (грекше Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας - ΓΕΕΘΑ). Грекия НАТО-ның мүшесі және Ауғанстандағы, Босниядағы, Чадтағы және Косоводағы және Метохиядағы операцияларға қатысады.
1821 жылы Осман империясына қарсы тәуелсіздік соғысы кезінде Грекияның құрлық әскерлері мен флоттары құрылды. 1912 жылы қыркүйекте Әскери-әуе күштері қарулы күштердің үшінші бөлімі ретінде құрылды. Бірінші Балқан соғысында грек әскері Болгария, Сербия, Черногория одақтастарымен бірге Түркияға қарсы соғысты. Екінші Балқан соғысында грек әскері басқа Балқан елдерімен Болгарияға қарсы соғысты. Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде грек қарулы күштері одақтастар жағында болды. 1919-1922 жылдардағы Кіші Азия жорығы жеңіліспен аяқталып, аумақтардан айырылып, «Кіші Азия апатына» айналды.
Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Грекия диктатор Иоаннис Метаксастың басшылығымен 1940 жылы 28 қазанда итальяндықтардың тапсыру ультиматумын қабылдамады және итальяндық күштерге қарсы күресіп, соғыс қимылдарын Албания аумағына ауыстырды. Грек қарулы күштері 1941 жылдың сәуір-мамыр айларында неміс вермахтының және болгар қарулы күштерінің әскери араласуымен ғана жеңілді.
Грек қарулы күштері 1950 жылдары Корей соғысына қатысты. 1967 жылы сәуірде көтеріліс нәтижесінде Грецияда Георгиос Пападопулос басқарған әскери режим билікті басып алды. Кипр жанжалы және 1974 жылы түрік әскерлерінің Кипрге басып кіруі премьер-министр Константинос Караманлистің күш-жігерімен әскери диктатураның құлауына және демократияға қайта оралуына әкелді.
Грекия НАТО-ға мүше елдер арасында қорғанысқа жалпы ішкі өнімнің ең жоғары пайызын (ЖІӨ-нің 4,3%) жұмсайды. Грекияның әскерге жұмсауының басты себебі – Түркияны әскери жағынан қуып жетуге тырысу.
Дереккөздер
- {{cite web}} үлгісіндегі title= параметрін жазу керек. (грек) (PDF) (20 March 2014). Тексерілді, 25 қазан 2016.
- Announcement of the results of the 2011 Population Census for the Resident Population. (28 December 2012). Басты дереккөзінен мұрағатталған 13 қараша 2013. Тексерілді, 24 тамыз 2013.
- Report for Selected Countries and Subjects. IMF (15 October 2019).
- Table 2. Human Development Index Trends, 1990-2017. New York: United Nations Development Programme (14 September 2018). Тексерілді, 20 қыркүйек 2018.
- Announcement of the demographic and social characteristics of the Resident Population of Greece according to the 2011 Population - Housing Census. (ағыл.) (PDF). Piraeus: Hellenic Statistical Authority (23 August 2013). Басты дереккөзінен мұрағатталған 25 желтоқсан 2013.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 24 тамыз 2013.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Koordinattar 38 18 04 s e 23 44 28 sh b 38 30111 s e 23 74111 sh b 38 30111 23 74111 G O Ya Grekiya nemese Yunanstan gr Ellada eˈlada tyndau ezhelde gr Ellas eˈlas resmi Grek Respublikasy nemese Yunan Respublikasy gr Ellhnikh Dhmokratia eliniˈci dimokraˈti a Europa ontүstiginde Balkan tүbeginde ornalaskan memleket Soltүstiginde Albaniyamen buryngy yugoslaviyalyk Soltүstik Makedoniyamen zhәne Bolgariyamen soltүstik shygysynda Tүrkiyamen shektesedi Shygysy men ontүstigin Egej tenizi batysyn Ion tenizi shajyp zhatyr Osy eldi mekendejtin yunandar grekter atymen atalgan Grek Respublikasy gr Ellhnikh DhmokratiaҰran Eley8eria h 8anatos Transliteraciya Azattyk nemese Өlim Әnuran tyndau akp Grekiyanyn ornalasuy koyu zhasyl Europada ashyk zhasyl zhәne koyu sur Euroodakta ashyk zhasyl TarihyTәuelsizdik kүni 25 nauryz 1821 zhyl retinde Osman imperiyasynan Memlekettik kurylymyResmi tili Grek tiliElorda AfinaIri kalalary Afina Saloniki Patry Үkimet tүri Parlamenttik respublikaMemlekettik dini PravoslavieGeografiyasyZher aumagy Barlygy su beti Әlem bojynsha 95 shi oryn 131 957 km 0 8669Zhurty Sarap 2017 Sanak 2011 Tygyzdygy 10 768 477 adam 75 shi 10 816 286 adam 82 adam km 125 inshi EkonomikasyZhIӨ AҚT Қorytyndy 2019 Zhan basyna shakkanda 324 mlrd 57 shi 30 252 47 shi ZhIӨ nominal Қorytyndy 2019 Zhan basyna shakkanda 214 mlrd 52 shi 19 974 38 shi ADI 2017 0 870 ote zhogary 31 shi Etnohoronim Grekter grekValyutasy Euro Қosymsha mәlimetterInternet үjshigi ISO kody GRHOK kody GRETelefon kody 30Uakyt beldeuleri 2 3 zhazda Grekiya Grek Respublikasy Europanyn ontүstik shygysynda Balkan tүbeginin ontүstigi men sogan shektesip zhatkan Ion Zherorta zhәne Egej tenizderindegi usak araldarda ornalaskan memleket Zher aumagy 132 0 myn km Halky 10 3 mln Astanasy Afina kalasy 3 5 mln Turgyndarynyn 95 dan astamy grekter kalgandary tүrik alban t b Resmi tili grek tili Halkynyn kopshiligi hristian dininin pravoslavie tarmagyn ustanady El aumagy әkimshilik aumaktyk zhagynan 51 nomga bolinedi Үlken kalalary Saloniki Patraj Iraklion Volos Aksha birligi drahma Memleket basshysy prezident Zan shygarushy organy bir palataly parlament 1975 zh 11 mausymda kabyldangan el konstituciyasy bojynsha Grekiya prezident baskaratyn parlamenttik respublika bolyp tabylady prezidentti parlament sajlajdy Ұlttyk merekesi Tәuelsizdik kүni 1821 25 nauryz Grekiya zherinin basym boligi tauly kyratty Klimaty zherortatenizdik subekvatorlyk Қys ajlaryndagy ortasha temperatura 4 11ӘS al zhaz ajlarynda 24 28ӘS Өzenderi shagyn suy az Zherinin 15 yn orman alyp zhatyr Zhauyn shashyn molsheri 350 1500 mm aralygynda Algashky grek memleketteri bizdin zamanymyzdan buryngy 3 mynzhyldykta pajda boldy 395 zhyldan ezhelgi Grekiya zheri Vizantiya imperiyasyna bagyndy 15 gasyrdan bastap Osman sultandygyna kosyldy 1821 29 zhyldardagy ult azattyk kozgalysynan zhәne 1828 29 zhyldardagy orys tүrik sogysynan kejin Grekiya 1830 zh tәuelsizdikke kol zhetkizdi 1 dүniezhүzilik sogys kezinde Antanta zhagynda boldy 1941 zh eldi Germaniya men Italiya әskerleri basyp aldy 2 dүniezhүzilik sogys ayaktalysymen elde azamat sogysy bastaldy 1946 49 Ol ayaktalgan son 1952 zh Grekiya NATO ga mүshe boldy 1967 zh үkimet biligi әskeri huntanyn kolyna koshti 1974 zh bolgan zhalpyhalyktyk ereuilden kejin әskeriler bilikten ketip demokratiyalyk instituttar kalpyna keltirildi zhana konstituciya kabyldandy 1992 zh karasha ajynda Grekiya Europalyk odakka tolyk mүshe bolyp kabyldandy Grekiya ortasha damygan industrialdy agrarly memleket Zhan basyna shakkanda zhyldyk ortasha tabys molsheri 7100 dollar Ұsak zhekemenshik kәsiporyndar da kop Ekonomikasynyn zhetekshi salalary tamak himiya tau ken metallurgiya onerkәsipteri zhәne cement shygaru Kejingi zhyldary elektronika men kejbir mashina tүrin zhasau tez damyp keledi Auyl sharuashylygynda negizinen zhүzim zhemis zhidek zygyr dәndi dakyldar osiriledi Bugan kosa sauda floty men turizm zhaksy damygan Grekiya sauda floty zhagynan dүnie zhүzindegi zhetekshi elderdin biri Elge zhyl sajyn 10 mln nan asa turister kelip kazynaga 4 mlrd dollardan asa kiris kirgizedi Negizgi sauda seriktesteri Germaniya Italiya AҚSh Franciya Saud Arabiyasy 1992 zh 1 kazanda Қazakstanmen diplomatiyalyk katynastar ornatty Astanasy Afina kalasy Batys orkenieti besigi bolap tanylgan tarihtagy algashky demokratiyalyk memleket 1981 zhyldan bastap EO 1952 den bastap NATO mүshesi Әkimshilik bolinisBuryn Grekiya 13 әkimshilik okrugke bolingen olar 54 nomga nemese prefekturaga bolingen Sondaj ak Greciyada bir avtonomiyalyk oblys Afon Қasietti Tau Afon tauy ajmagynda 20 Atos monastyrynyn okilderinin kenesi baskaratyn monastyrlyk memleket boldy Nagyz ozin ozi baskaru nomendik zhәne kishigirim kurylymdar municipalitetter dengejinde boldy Municipalitettin basynda әkim boldy al nomennin basynda gubernator boldy Degenmen 2011 zhyldyn 1 kantarynan bastap Kallikratis bagdarlamasyna Zan 3852 2010 sәjkes Grekiyanyn әkimshilik zhүjesi tүbegejli kajta karaldy Buryngy 13 oblys 54 prefektura zhәne 1033 municipalitetter men kauymdastyktar zhүjesi ortalyktandyrylmagan 7 әkimshilikpen 13 ajmakpen zhәne 325 municipalitetpen auystyryldy 2010 zhyldyn 7 karashasy men 14 karashasyna belgilengen birinshi sajlaudan beri ajmaktar men municipalitetter tolyk ozin ozi baskaruga koshti Ortalyktandyrylmagan әkimshilikterdi Grekiya Үkimeti tagajyndajtyn Bas hatshy baskarady Қasietti Taudyn avtonomdy monastyrlyk memleketi bul reformalardan kutyldy Ortalyktandyrylmagan baskaru Adm ortalyk Kiretin periferiyalar Aumagy km Turgyny adam 2011 Tygyzdygy adam km Karta1 Afiny 3808 3 827 624 1005 152 Saloniki 32 968 2 490 051 75 533 18 654 620 545 33 274 Fessaliya 29 586 1 280 152 43 275 Patry Ion araldary 29 147 1 465 554 50 286 Egej araldary Pirej 9122 508 206 55 717 Krit Iraklion 8336 623 065 74 74Қasietti Taudyn avtonomdy monastyrlyk memleketi Erekshe mәrtebe zhәne zheke vizalyk rezhim 336 2416 7 20Vsego 131 957 10 815 197 81 96Etimologiya Grekiya sozi latyn tilinen shykkan zhәne grek tilinde koldanylmajdy Өz elinin grekterinin ozindik atauy Ellada Ellas grekshe Ellada Bastapkyda Gomerdin Iliadasy bojynsha Ellada ontүstik Fessaliyadagy ajmaktyn atauy Ftiotis birte birte bүkil Greciyaga tarady Ellinder termininin barlyk grekter үshin zhalpy termin retinde kabyldanuymen Ellada bүkil materiktik Greciyanyn sodan kejin bүkil Greciyanyn sonyn ishinde Kishi Aziyadagy arhipelagtardyn araldar men audandardyn tarihi Magna Greciyaga karsy uzhymdyk atauy boldy Italiyanyn ontүstiginde ornalaskan Қazirgi uakytta Grekiyada Hellas sozi resmi ozindik atau bolyp tabylady al grek lat Graecus nemese Grekiya lat Graecia sozderin halyk mojyndamajdy zhәne tek sheteldiktermen karym katynasta koldanylady Baska elderde Ellada kobinese Ezhelgi Greciya ugymymen sinonim bolyp tabylady Memlekettik rәmizderMemlekettik tu kresti bar 9 ak zhәne kok zholak Bostandyk nemese olim ulttyk uranynyn togyz buynyna sәjkes keledi Birinshi ulttyk tudy 1821 zhyly general Aleksandr Ipsilanti zhasagan ak krestpen kyzyl 1833 zhyldan bastap kyzyl tүs kokke auystyryldy Eltanba eki zәjtүn butagymen korshalgan ak krestpen komkerilgen kok kalkan Grekiyadagy zhetekshi dinnin nyshandary pravoslavie 1860 zhyldan beri Grekiyanyn әnurany kazirgi grek poeziyasynyn negizin salushy Dionisios Solomos 1823 zhyly zhazgan zhәne kazirgi grek kompozitory Nikolas Mandzarospen birge muzykaga salgan Bostandyk gimni TarihyAleksandr Makedonskij patsha Grekiya Batys orkenietinin besigi bolyp sanalady Bizdin dәuirimizge dejingi 3 myn zhyldaj kezende Krit aralynda zhogary damygan mino orkenieti pajda boldy onyn mәdenieti kejinnen materikke tarady Odan kejin Krit Miken nemese Egej orkenietinin dәuiri keldi Kejinirek grek sayasaty sondaj ak Soltүstik Қara teniz ajmagynyn Ұly Greciyanyn zhәne Kishi Aziyanyn ezhelgi koloniyalary pajda boldy Mәdeni damu dengeji bүkil Zherorta tenizi ajmagyna tarady ol sәulet teatr gylym zhәne filosofiyada korinis tapty Persiyany zhenude Afina men Spartanyn sayasaty zhetekshi rol atkardy birak kejinirek olardyn ozderi Fiviyadan kejinirek Makedoniya patshalygynan zhenildi Songysy Makedonskij Filipp II men onyn uly Aleksandr Makedonskijdin basshylygymen ellinizm dәuirinin bastaluynyn habarshysy bolgan totenshe kүshke zhetti Alajda Makedoniyany rimdikter bizdin eramyzga dejingi 146 zhyly kiratyp Ellada Rim Respublikasyna tәueldi boldy Ellindik zhәne rimdik mәdenietterdin odan әri ozara ykpaly Vizantiya imperiyasynyn mәdenietinde resimdeledi Ol 1453 zhyly 29 mamyrda Osman imperiyasynyn shabuylyna ushyraganga dejin myn zhyl bojy basty mәdeni ortalyk bolyp kala berdi Osmanly biligi kezinde pravoslavielik grekterge tort gasyr bojy oz dәstүrlerin saktauga komektesken zhәne olardyn dinge negizdelgen biriguine ykpal etken osman tarylarynyn zhүjesi boldy bul kazirgi grekterdin ozindik sanasynyn kalyptasuynda manyzdy rol atkardy Қazirgi grek kezeni Grekiya 1821 1829 zhyldardagy ult azattyk sogystan kejin 1830 zhyly Osman imperiyasynan tәuelsizdigin aldy Dzhon Kapodistrias tәuelsiz Greciyanyn birinshi prezidenti boldy birak kop uzamaj Grekiyada monarhiya ornady zhәne takka Vittelsbah әuletinen shykkan Bavariyanyn kishi Ottosy shakyryldy 1843 zhyly 3 kyrkүjektegi koterilis korol Ottondy Konstituciya kabyldauga zhәne okildi Ұlttyk zhinalys kuruga mәzhbүr etti 1863 zhyly Otto taktan tajdyryldy Daniya hanzadasy Vilgelm grek tagyna shakyryldy ol Dzhordzh I boldy Onyn tәzh kiyuinin kurmetine Ұlybritaniya Grekiyaga Ioniya araldaryn berdi 1877 zhyly sol kezdegi grek sayasatynyn en kornekti kajratkeri Harilaos Trikoupistin bastamasymen korol eldin premer ministrine senimsizdik votumyn usynu arkyly Ұlttyk zhinalyska ykpal etu kukygynan ajyryldy 1912 1913 zhyldardagy Balkan sogystary ayaktalgannan kejin Grekiya oz territoriyasyn edәuir kenejtti Odan kejingi zhyldary korol Konstantin I men premer ministr Elefterios Venizelos arasyndagy sayasi kaktygystar Birinshi dүniezhүzilik sogys karsanynda grek kogamyn ekige boldi Songysy ayaktalgannan kejin Grekiya Mustafa Kemal Atatүrik baskargan Tүrkiyamen sogyska kiristi Bul sogys Greciyanyn aumaktyn bir boligin zhogaltuyna zhәne 1923 zhyly 24 shildede kol kojylgan Lozanna bejbitshilik kelisiminin boligi retinde eki el arasynda zhappaj halyk almasuyna әkeldi Grek tonkerisi 1940 zhyly 28 kazanda fashistik Italiya Grekiyadan oz kүshterin ornalastyru үshin placdarm berudi talap etti ogan premer ministr Ioannis Metaksas endi Grekiya үshin sogys sozsiz bolyp zhatkanyn tүsinip үzildi kesildi zhok degen pikirden bas tartty Algashynda grekter Albaniyaga basyp kirgen italyandyktardyn shabuylyn sәtti tojtarsa 1941 zhyly sәuirde nemis bolgar әskerleri Grekiyaga basyp kirdi Zhaulap algan aumakta kuyrshak grek memleketi kuryldy 1944 zhyly Kenes әskerinin Yugoslaviya bagytynda shabuyly nәtizhesinde nemis әskerleri el aumagynan shygarylganymen 1942 zhyldyn 28 kazanynan bastap Greciya ultimatumga Zhok dep zhauap bergen kүndi tojlap keledi Italiya men Germaniyanyn ostik elderinin ulttyk merekesi retinde Ohi kүni Oxi grek tilinen Zhok 1946 zhyly bastalgan azamat sogysynda Grekiyanyn Kommunistik partiyasy zheniliske ushyrady 1949 zhyly Greciyada monarhiya kalpyna keltirildi ol 1967 zhyly 21 sәuirde Amerika Қurama Shtattarynyn koldauymen kara polkovnikterdin әskeri tonkerisinen kejin zhojyldy Әskeri hunta kulatylgannan kejin buryngy premer ministr Konstantinos Karamanlis Parizhden elge oraldy halyk referendumynyn korytyndysy bojynsha monarhiya zhojylyp Grekiya parlamenttik respublika boldy 1975 zhyly zhana konstituciya kabyldandy Karamanlistin Zhana Demokratiyasynan ajyrmashylygy Andreas Papandreu Panellendik socialistik kozgalys partiyasy kurdy bul partiyalar әli de eldegi en ykpaldy partiya bolyp kala beredi 1980 zhyly Grekiya NATO әskeri alyansyna kajta kosyldy 1974 zhyly Soltүstik Kiprdi basyp aluga narazylyk retinde shygyp ketti Grekiya 1981 zhyly 1 kantarda Europalyk Odakka mүshe boldy 2008 zhyldyn zheltoksanynda Afinada zhappaj tәrtipsizdikter oryn alyp bүkil Europany tez sharpyp dүr silkindirdi Tәrtipsizdiktin sebebi sol zhyly bastalgan zhaһandyk ekonomikalyk dagdaryspen kүrdelene tүsken ekonomikalyk zhagdajga uzak uakyt bojy osip kele zhatkan narazylyk boldy Kobinese bүlikter men tәrtipsizdikterge ajnalgan zhappaj narazylyk sherulerinin otuine 6 zheltoksanda Afiny policiyasynyn patrul 15 zhasar zhasospirimdi oltirui sebep boldy 2010 zhyldyn kokteminen beri үkimet turakty derlik zhalpyulttyk ereuilder tәrtipsizdikter zhәne lankestik әrekettermen synaktan otti 2020 zhyly Katerina Sakelaropulou Grekiya prezidenti bolyp sajlandy Ol birinshi әjel prezident boldy EkonomikasyEkinshi dүniezhүzilik sogystan kejin Grekiya Grekiyanyn ekonomikalyk keremetin bastan keshirdi Zhalpy ishki onimnin osu karkyny 1950 1973 zhyldar aralygynda orta eseppen 7 dy kurady Sodan beri Grekiya Europalyk Odak tarapynan ajtarlyktaj karzhylyk koldau ala otyryp birkatar kurylymdyk zhәne karzhylyk reformalardy zhүzege asyrdy 2001 zhyly Grekiya Euroajmakka kosyldy ZhIӨ nin zhyldyk osimi EO dagy seriktesterinin kopshiliginin sәjkes dengejinen asyp tүsti Grekiyanyn zamanaui ekonomikasynda kyzmet korsetu sektory en үlken үleske ie zhәne ekonomikanyn en manyzdy zhәne sonymen birge en zhyldam damyp kele zhatkan sektory bolyp tabylady odan kejin onerkәsip pen auyl sharuashylygy Grekiyadagy turizm valyutalyk tүsimderdin negizgi kozderinin biri bolyp tabylady ol memleketke ZhIӨ nin 15 zhәne zhalpy zhumyspen kamtylgan halyktyn 16 5 әkeledi Grekiyanyn memlekettik sektory ZhIӨ nin shamamen 40 kurajdy birak үkimet onyn үlesin odan әri azajtu үshin barlyk sharalardy kabyldauda Өnerkәsiptik sektorda zhogary tehnologiyalyk zhabdyktardy ondiru әsirese telekommunikaciya salasynda basym Baska manyzdy salalarga tokyma onerkәsibi himiya kurylys materialdary mashinalar kolik zhabdyktary zhәne elektr kurylgylary zhatady ZhIӨ nin 10 Grekiyadagy kurylystan keledi ojtkeni bul sektor zhakynda 2004 zhylgy Afiny Olimpiadasyna bajlanysty serpindi boldy Auyl sharuashylygy kazir zhalpy ishki onimnin 7 pajyzyn gana kurajdy 2000 zhyldardyn basynda Grekiya Balkandagy barlyk derlik korshilerinin ekonomikasyna zhetekshi investorlardyn biri boldy 2006 zhyly Grekiyanyn Ұlttyk banki tүrik Finansbank tyn 46 zhәne serbiyalyk Vojvođanska bankinin 99 44 үlesin satyp aldy Groningen universitetinin mәlimetteri bojynsha 1995 2005 zhyldar aralygynda Greciya baska europalyk elderdin arasynda en zhogary zhumys uakyt katynasy bar el boldy grekter zhylyna orta eseppen 1900 sagat zhumys istedi ispandyktar 1800 sagatpen ekinshi orynda turdy zhyl 25 2007 zhyly Grekiyadagy ortasha zhumysshy sagatyna shamamen 20 dollar alatyn Immigranttar Grekiyadagy zhumys kүshinin besten bir boligin kurajdy zhәne negizinen auyl sharuashylygy men kurylysta zhumys istejdi Grekiyanyn zhumys kүshi 2009 zhyly 4 577 million adamdy nemese zhalpy halyktyn 46 yn kurady bul EYDҰ elderi arasynda Ontүstik Koreyadan kejingi ekinshi orynda zhalpy halyktyn 48 Zhan basyna shakkandagy ortasha tabys 2008 zhyly 30 661 dollardan 2009 zhyly 31 704 028 dollarga dejin osti Halyktyn satyp alu kabileti bojynsha Grekiya 2009 zhyly әlemde 25 shi oryndy ielendi Bul rette zhumyssyzdar sany 2009 zhylgy kazandagy 9 8 dan 2010 zhylgy kyrkүjekte 12 6 ga 2010 zhylgy kazanda 13 5 ga dejin osti 2009 zhylgy 5 kazanda zhariyalangan 2007 zhylgy adam damuynyn indeksi bojynsha Grekiya әlemde 25 shi orynda 2001 zhyly Grekiya damygan el retinde tanyldy 2013 zhyly Grekiya damygan memleket mәrtebesinen ajyrylgan әlemdegi birinshi memleket boldy Dүniezhүzilik karzhy dagdarysyna bajlanysty Grekiya ekonomikasy 2009 zhyldyn ayagynda kiyn zhagdajga tap boldy byudzhet tapshylygy ZhIӨ nin 12 7 kurady al Euroajmakta ZhIӨ nin 3 ruksat etildi 31 Үkimet eki ret zhaһandyk obligaciyalar shygara otyryp zhappaj zhekeshelendiru bagdarlamasyn bastady birak 2010 zhyldyn kokteminde ekonomika defolttyn aldynda turdy bul eurony zhyl sajyngy en tomengi dengejge tүsirdi EO nyn 16 eli men HVҚ Grekiyaga үnemdeu bagdarlamasy engizilgen zhagdajda kyskartu zhalakyny toktatu zhagdajynda 110 milliard euro EO dan 80 milliard zhәne HVҚ dan tagy 30 milliard koleminde karzhylyk komek bolu turaly kelisti zejnet zhasyn ulgajtu el үshin ereuilder zhappaj narazylyktar men tәrtipsizdikter tolkynyna ajnalgan salyktardy koteru Salyk sebetin toltyru үshin үkimet salyk amnistiyasyn zhariyalady sonymen katar memlekettik kyzmetkerler arasynda sybajlas zhemkorlykpen kүresti bastady Atostagy Vatopedi monastyrynyn isi zhәne Greciyadagy Siemens kompaniyasymen sybajlas zhemkorlyk dauy en kop zhariyalandy Grekiyanyn Ұlttyk banki kүzetildi Elde tabys dengeji zhogary Grekiya Euroodaktyn en tomengi zhalakysy 2008 zhyldan 2019 zhylga dejin tomendegen zhalgyz el 2017 zhyldan bastap ekonomika ose bastady 2017 zhәne 2018 zhyldary ZhIӨ osimi zhylyna 2 dan az boldy 2019 zhyldyn 1 akpanynda Greciyada en tomengi zhalaky ajyna 650 euroga dejin koterildi Bul eldegi karyz dagdarysy bastalgannan bergi 7 zhyl ishinde en tomengi zhalakynyn birinshi ret koterilui 2012 zhylga dejin zhylyna 14 tolem bojynsha en tomengi zhalaky 751 euro bolsa kejin ol 25 zhastan askan azamattar үshin 586 08 euroga zhәne zhastar үshin 510 euroga dejin tomendetildi Mәselen halyktyn basym boligi үshin en tomengi zhalakynyn osui shamamen 11 pajyzdy kurady al zhastar үshin onyn osimi 27 pajyzdan asty Kejtc indeksi eldegi en tomengi zhәne ortasha zhalaky arasyndagy katynas 2019 zhyldyn 1 kantaryndagy Grekiyada ortasha 1060 45 zhәne en tomengi 683 76 shamamen 64 kurajdy MәdenietiGreciya mәdenieti myndagan zhyldar bojy minoandyk orkeniet dәuirinen bastap kalyptasty kalyptasuy Klassikalyk Greciya kezinde zhәne Rim үstemdigi kezinde Grekiyada boldy Osmanly үstemdigi grekterdin mәdenietine de әser etti Birak grek revolyuciyasy kezinde de үlken әdebiet muzyka zhәne keskindeme tuyndylary zhasaldy Pravoslavielik hristiandyk kazirgi Greciyanyn bүkil mәdenietine үlken әser etti Kejbir zertteushiler mysaly Robert Kagan Grekiyanyn kazirgi mәdenieti ezhelgi Ellada mәdenietinen gori Vizantiya men Osman imperiyasynyn mәdeni murasymen әldekajda bajlanysty dep eseptejdi Sonymen birge Gaverford kolledzhinin tarihshysy A Kitroff atap otkendej Қazirgi grekter tikelej ezhelgi grekterden tarajdy degen ideya kazirgi grek ultynyn ozin ozi tanudyn negizgi sәtterinin biri bolyp tabylady Grekiyada YuNESKO nyn 18 dүniezhүzilik murasy bar Grekiya karuly kүshteriGrekiya Қaruly Kүshteri bul Grekiya Konstituciyasyna sәjkes memlekettin bostandygyn tәuelsizdigin zhәne aumaktyk tutastygyn korgauga arnalgan zhәne kurlyktagy әskerlerdi teniz kүshteri men әue kүshterin kamtityn memlekettik kurylymdar birtutas karuly kүshter zhәne kurylymdyk ujymdar Ellin Respublikasy Grekiya karuly kүshteri zhalpyga birdej merzimdi әskeri mindettilik turaly zan negizinde kabyldanady olardyn sany 177 600 adamdy kurajdy Қaruly Kүshterdin zhogargy baskaru organy Greciyanyn Қorganys ministrligi әskeri baskaru organy Greciyanyn Ұlttyk korganysynyn Bas shtaby grekshe Geniko Epiteleio E8nikhs Amynas GEE8A Grekiya NATO nyn mүshesi zhәne Auganstandagy Bosniyadagy Chadtagy zhәne Kosovodagy zhәne Metohiyadagy operaciyalarga katysady 1821 zhyly Osman imperiyasyna karsy tәuelsizdik sogysy kezinde Grekiyanyn kurlyk әskerleri men flottary kuryldy 1912 zhyly kyrkүjekte Әskeri әue kүshteri karuly kүshterdin үshinshi bolimi retinde kuryldy Birinshi Balkan sogysynda grek әskeri Bolgariya Serbiya Chernogoriya odaktastarymen birge Tүrkiyaga karsy sogysty Ekinshi Balkan sogysynda grek әskeri baska Balkan elderimen Bolgariyaga karsy sogysty Birinshi dүniezhүzilik sogys kezinde grek karuly kүshteri odaktastar zhagynda boldy 1919 1922 zhyldardagy Kishi Aziya zhorygy zhenilispen ayaktalyp aumaktardan ajyrylyp Kishi Aziya apatyna ajnaldy Ekinshi dүniezhүzilik sogys kezinde Grekiya diktator Ioannis Metaksastyn basshylygymen 1940 zhyly 28 kazanda italyandyktardyn tapsyru ultimatumyn kabyldamady zhәne italyandyk kүshterge karsy kүresip sogys kimyldaryn Albaniya aumagyna auystyrdy Grek karuly kүshteri 1941 zhyldyn sәuir mamyr ajlarynda nemis vermahtynyn zhәne bolgar karuly kүshterinin әskeri aralasuymen gana zhenildi Grek karuly kүshteri 1950 zhyldary Korej sogysyna katysty 1967 zhyly sәuirde koterilis nәtizhesinde Greciyada Georgios Papadopulos baskargan әskeri rezhim bilikti basyp aldy Kipr zhanzhaly zhәne 1974 zhyly tүrik әskerlerinin Kiprge basyp kirui premer ministr Konstantinos Karamanlistin kүsh zhigerimen әskeri diktaturanyn kulauyna zhәne demokratiyaga kajta oraluyna әkeldi Grekiya NATO ga mүshe elder arasynda korganyska zhalpy ishki onimnin en zhogary pajyzyn ZhIӨ nin 4 3 zhumsajdy Grekiyanyn әskerge zhumsauynyn basty sebebi Tүrkiyany әskeri zhagynan kuyp zhetuge tyrysu Birinshi dүniezhүzilik sogystagy grek zhauyngerleriDerekkozder cite web үlgisindegi title parametrin zhazu kerek grek PDF 20 March 2014 Tekserildi 25 kazan 2016 Announcement of the results of the 2011 Population Census for the Resident Population 28 December 2012 Basty derekkozinen muragattalgan 13 karasha 2013 Tekserildi 24 tamyz 2013 Report for Selected Countries and Subjects IMF 15 October 2019 Table 2 Human Development Index Trends 1990 2017 New York United Nations Development Programme 14 September 2018 Tekserildi 20 kyrkүjek 2018 Announcement of the demographic and social characteristics of the Resident Population of Greece according to the 2011 Population Housing Census agyl PDF Piraeus Hellenic Statistical Authority 23 August 2013 Basty derekkozinen muragattalgan 25 zheltoksan 2013 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 24 tamyz 2013