Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Галилео Галилей (итал. Galileo di Vincenzo Bonaiuti de' Galilei; 15 ақпан 1564, Пиза — 8 қаңтар 1642, Арчетри, Флоренция маңы) — итальян философы, математик, физик, механик және астроном, табиғаттану ғылымдарының негізін салушы, өз заманындағы ғылымға өте қатты әсер еткен. Ол ұлы ғалым болумен бірге, музыкант, суретші, ақын, әдебиетші де болған.
| Галилео Галилей | |
| Galileo Galilei | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | Арчетри |
| Ғылыми аясы | астрономия, физика, механика, философия, математика |
| Ғылыми дәрежесі | Профессор |
| Қолтаңбасы |
|
Ол Италияның Пиза қаласында 1564 жылдың он бесінші ақпанында кедейленген ақсүйек отбасында туған. 1581 жылы түсіп, медицинаны оқып үйренеді. Мұнда ол Аристотель, Евклид, Архимед еңбектерімен танысады. Сөйтіп, геометрия мен механикаға әуестенген Галилей медицинаны тастайды. Кейін Флоренцияға қайта оралып, төрт жыл бойы математиканы зерттейді. 1589 жылы Пизада математика кафедрасын қабылдап алып, ғылыми жұмысын онан әрі жалғастырады. Аристотельге қарсы "Қозғалыс туралы сұхбат" деген еңбек жазады.
1592 жылы Падуяда математика кафедрасын басқарады. Бұл кезең (1592 — 1610) Галилей шығармаларының көмеліне келген шағы болатын. Тепе-тендік принципіне негізделген машина жайлы зерттеуі, дененің еркін түсуі, дененің көлбеу жазықтықтағы қозғалысы, көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы, маятник тербелісінің изохрондығы туралы жаңалықтары осы кезеңге жатады. Галилей өзінің алғашқы телескопын (1609) құрастырады да, осы телескоптың көмегімен Шолпан планетасының фазасын, дақты, Юпитердің төрт серігін, Сатурнның сақинасын ашты.
Дін басылары Н.Коперник іліміне тыйым салған соң (1616), Галилей ұзақ уақыт үй тұтқынында ұсталды. 1630 жылы "Әлемнің екі негізгі жүйесі туралы сұхбат" деген еңбегін Римге алып келді. Мұнда Коперник пен Евклидтің дүние жүйелері қаралған еді.
1637 жылы Галилей екі көзінен айырылады. Галилей XVII ғасырдағы механика, оптика және астрономия ғылымдарының дамуына елеулі үлес қосты. Ол ашқан жаңалықтар дүниенің гелиоцентрлік жүйесі туралы ілімнің жеңіп шығуына ықпал етті. Статика тарихы Архимедтен басталса, динамика тарихы Галилейден басталады. Ол ұлы ғалым болумен бірге, музыкант, суретші, ақын, әдебиетші де болған.
Галилей ашқан жаңалықтар дүниенің гелиоцентрлік жүйесі туралы ілімнің жеңіп шығуына ықпал етті. Галилей 1642 жылдың сегізінші қаңтарында Флоренция маңындағы қаласында дүние салды.
Галилей телескопы
Галелей 1607 жылы 1 обьектив пен 1 окулярдан тұрған телескоп құрады. Осындай схема обекттің бұрынғыдай зеркалды бұрылмаған бейнесін берген. Осы телескопты "Рефрактор" деп атайды.
Дереккөздері
- Балалар энциклопедиясы, III-том
- Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Galileo Galilej ital Galileo di Vincenzo Bonaiuti de Galilei 15 akpan 1564 Piza 8 kantar 1642 Archetri Florenciya many italyan filosofy matematik fizik mehanik zhәne astronom tabigattanu gylymdarynyn negizin salushy oz zamanyndagy gylymga ote katty әser etken Ol uly galym bolumen birge muzykant suretshi akyn әdebietshi de bolgan Galileo GalilejGalileo GalileiTugan kүni15 akpan 1564 1564 02 15 Tugan zheriPizaҚajtys bolgan kүni8 kantar 1642 1642 01 08 77 zhas Қajtys bolgan zheriArchetriҒylymi ayasyastronomiya fizika mehanika filosofiya matematikaҒylymi dәrezhesiProfessorҚoltanbasyGalilej teleskopy Ol Italiyanyn Piza kalasynda 1564 zhyldyn on besinshi akpanynda kedejlengen aksүjek otbasynda tugan 1581 zhyly tүsip medicinany okyp үjrenedi Munda ol Aristotel Evklid Arhimed enbekterimen tanysady Sojtip geometriya men mehanikaga әuestengen Galilej medicinany tastajdy Kejin Florenciyaga kajta oralyp tort zhyl bojy matematikany zerttejdi 1589 zhyly Pizada matematika kafedrasyn kabyldap alyp gylymi zhumysyn onan әri zhalgastyrady Aristotelge karsy Қozgalys turaly suhbat degen enbek zhazady 1592 zhyly Paduyada matematika kafedrasyn baskarady Bul kezen 1592 1610 Galilej shygarmalarynyn komeline kelgen shagy bolatyn Tepe tendik principine negizdelgen mashina zhajly zertteui denenin erkin tүsui denenin kolbeu zhazyktyktagy kozgalysy kokzhiekke burysh zhasaj laktyrylgan denenin kozgalysy mayatnik terbelisinin izohrondygy turaly zhanalyktary osy kezenge zhatady Galilej ozinin algashky teleskopyn 1609 kurastyrady da osy teleskoptyn komegimen Sholpan planetasynyn fazasyn dakty Yupiterdin tort serigin Saturnnyn sakinasyn ashty Din basylary N Kopernik ilimine tyjym salgan son 1616 Galilej uzak uakyt үj tutkynynda ustaldy 1630 zhyly Әlemnin eki negizgi zhүjesi turaly suhbat degen enbegin Rimge alyp keldi Munda Kopernik pen Evklidtin dүnie zhүjeleri karalgan edi 1637 zhyly Galilej eki kozinen ajyrylady Galilej XVII gasyrdagy mehanika optika zhәne astronomiya gylymdarynyn damuyna eleuli үles kosty Ol ashkan zhanalyktar dүnienin geliocentrlik zhүjesi turaly ilimnin zhenip shyguyna ykpal etti Statika tarihy Arhimedten bastalsa dinamika tarihy Galilejden bastalady Ol uly galym bolumen birge muzykant suretshi akyn әdebietshi de bolgan Galilej ashkan zhanalyktar dүnienin geliocentrlik zhүjesi turaly ilimnin zhenip shyguyna ykpal etti Galilej 1642 zhyldyn segizinshi kantarynda Florenciya manyndagy kalasynda dүnie saldy Galilej teleskopyGalelej 1607 zhyly 1 obektiv pen 1 okulyardan turgan teleskop kurady Osyndaj shema obekttin buryngydaj zerkaldy burylmagan bejnesin bergen Osy teleskopty Refraktor dep atajdy DerekkozderiBalalar enciklopediyasy III tom Rahimbekova Z M Materialdar mehanikasy terminderinin agylshynsha oryssha kazaksha tүsindirme sozdigi ISBN 9965 769 67 2