Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
II Ислам Герей (қырымтат. II İslâm Geray, ? — 1588) — 1584-1588 жылдары болған Қырым ханы. I Дәулет Герей ханның ұлы.
| II Ислам Герей қырымтат. II İslâm Geray | ||||
| Лауазымы | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| 1584 | ||||
| Ізашары | II Мехмет Герей | |||
| Ізбасары | II Сағадат Герей | |||
| ||||
| 1584 — 1588 | ||||
| Ізашары | II Сағадат Герей | |||
| Ізбасары | II Ғазы Герей | |||
| Өмірбаяны | ||||
| Діні | ислам | |||
| Дүниеге келуі | белгісіз , Осман империясы | |||
| Қайтыс болуы | 1588 | |||
| Династия | Герейлер | |||
| Әкесі | I Дәулет Герей | |||
| Балалары | Мүбарак Герей | |||
өңдеу  | ||||
Өмірбаяны
Таққа отырғаннан кейін Қырым ханы I Дәулет Герей (1551-1577) ұлы Ислам Герейді Ыстанбұлға жібереді. Ханзада отыз жылдан астам Сұлтан сарайында аманат («рехина») ретінде өмір сүрді. 1574 жылы Ислам Герей Ыстанбұлдан Бурсадағы дәруіш ғибадатханасына барады, сондықтан кейінірек «дәруіштік хан» деген лақап атқа ие болды. Дәруіш ретінде Ислам Герей намаз оқумен, медитациямен және философиялық ойтолғамдарымен айналысып, саясаттан алыс болды.
1584 жылдың көктемінде Ислам Герейдің ағасы Қырым ханы Семіз II Мехмет Герей (1577-1584) сұлтанның жарлықтарын орындаудан бас тартып, қаласын қоршауға алды. Османлы сұлтаны III Мұрат (1574-1595) ханзада Ислам Герейді Бурсадан Ыстанбұлға шақырып, оны жаңа Қырым ханы деп жариялады.
1584 жылы мамырда Ислам Герей түрік жаңа шеріктерінің жасақтарымен Кефеге келді. Әли бей Шырын бастаған қырым мырзаларының көпшілігі Мехмет Герейді қалдырып, жаңа ханның жағына өтті. Тек Мансұрлар руы ғана Мехмет Герейге адал болып қала берді. Жаңа хан Ислам Герейдің жағына бауырлары қалғай Алып Герей, Селәмет Герей және Шақай Мүбарак Герей өтті. Тақтан тайдырылған Мехмет Герей хан ұлдарын және Мансұр мырзаларын ертіп күресті жалғастыру үшін жаңа күштер жинау мақсатында Ноғай Ордасына баруды жоспарлап, қашады. Алып, Селәмет және Мүбарак Герей ханзадалар атты әскер жасақтарымен олардың соңынан аттанады. Орқапы маңында Мехмет Герей ұсталып, қалғай Алып Герейдің бұйрығымен буындырып өлтірілді.
Ислам Герей түрік әскерімен бірге Кефе мен Бақшасарайдан жолға шығып, хан тағына отырады. Ислам Герей бауыры Алып Герейді (1584-1588) етіп, тағы бір бауырын Шақай Мүбарак Герейді етіп тағайындайды.
Ислам Герейдің (1584-1588) билігі II Мехмет Герейдің үлкен ұлы Сағадат Гереймен қанды күреспен сипатталады. 1584 жылы мамырда әкесі қайтыс болғаннан кейін Сағадат Герей інілері Мұрат және Сафа Гереймен бірге Ноғай ұлыстарына қашады. Онымен бірге Мансұр мырзалары, ағайынды Есеней және Арсланай Дебейлер болды.
Ислам Герей билікке келгеннен кейін үш айдан соң Сағадат Герей бауырларымен бірге Қырым хандығына қарсы алғашқы жорығын бастайды. Ноғай мырзалары хан тағы үшін күресте ханзадаларға әскери көмек көрсетеді. 15 мың ноғай әскерін бастаған Сағадат Герей Қырымға басып кіріп, Бақшасарайға жақындайды. Ол кезде төрт мыңнан астам бейлер мен мырзалар ханның астанасында болып, Кефе маңындағы іс-әрекеттері үшін Ислам Герейден марапат күтіп тұрған еді. Сағадат Герей Бақшасарайды қоршауға алды. Жеті күндік қорғаныстан кейін Ислам Герей хан астанадан қашып кетеді. Ислам Герей Балықлаваға келіп, ол жерден түрік гарнизонының қорғауындағы Кефеге кемемен барады. Бақшасарайдан Алып пен Селәмет Герей ханзадалар да Кефеге қашады. Кефеден Ислам Герей Ыстанбұлға хат жазып, сұлтаннан әскери көмек сұрайды.
Сағадат Герей ноғай мырзаларының қолдауымен ағасы Ислам Герейді Бақшасарайдан қуып шығып, хан астанасын басып алды. Бірақ Сағадат Герей Бақшасарайда ұзақ қалмай, ханның қазынасын алып, Кефеге қарсы жорыққа шығады. Кейбір Қырым бейлері Сағадат Герей жағына өте бастады. ежелгі астанада Сағадат Герейді бейлер хан тағына көтереді. Сағадат Герей ноғай әскерімен құлатылған хан Ислам Герей жасырынған Кефе бекінісін қоршауға алады. Османлы сұлтаны III Мұрат кефелік бейге Ислам Герейге әскери көмек көрсетуді бұйырды. Ыстанбұлдан 4 мың адамдық түрік әскерін галералармен Қырымға жіберіледі. Сағадат Герей Кефені екі жарым ай бойы сәтсіз қоршауға алады.
1584 жылдың күзінде түрік әскері Кефеге келгеннен кейін Алып Герей қалғай Сағадат Герейге қарсы шабуылға шықты. Жаңа шерік артиллериясының атқылауынан кейін ноғай атты әскері Кефеден шегінуге мәжбүр болды. Ескі Қырым маңындағы Индол өзенінің аңғарында болған шайқаста Алып Герей Сағадат Герейді жеңген соң, соңғысы бауырлары Мұрат және Сафа Гереймен бірге Қырымнан Ноғай ұлыстарына қашты.
Келесі 1585 жылы Сағадат Герей ағасы Қырым ханы Ислам Герейге қарсы екінші жорығын жасады. Бірақ Қырымға жақындағанда Алып Герей қалғай татар әскерімен інісін тоқтатып, кері шегіндірді. Сағадат пен Сафа Герейлер Құмықияға, ал бауырлары Мұрат Герей Астраханға барып, орыс патшасы қызметіне орналасты.
Тақты түріктердің көмегімен ғана ұстаған Қырым ханы II Ислам Герей өзінен бұрынғы ханнан айырмашылығы, өзін Осман сұлтанына қатысты өте бағынышты және қорлық танытып, жамағат намазында ханның аты сұлтанның есімінен кейін есте қала бастаған әдет-ғұрыпты енгізді.
Қырым ханы Ислам Герей Мәскеудің оңтүстігіне және поляк-литвалық иеліктерге қарсы жойқын жорықтар ұйымдастырды. 1587 жылы маусымда Алып Герей қалғай мен Селәмет Герей бастаған 40 мың адамдық татар ордасы оңтүстік орыс жеріне басып кірді. Патша үкіметі татарларға қарсы маңында орналасқан үлкен әскер жіберді. Бірақ Қырым ханзадалары Окаға қарай ілгерілемей, шекара маңайын ойрандаумен ғана шектелді. Орыс полктары жақындаған сайын қырым татарлары далаға асығыс шегінді. Қудалау кезінде негізгі күштермен қосылып үлгермеген татар «қашаларының» көпшілігін талқандады. Шайқастарда отыз мыңдай татарлар мен ноғайлар қаза тапты.
Ислам Герей тұсында түрік-қырым иеліктеріне шапқыншылықтар жасап, мен қиратты.
1588 жылдың қысында Қырым ханы Ислам Герей татар әскерімен бірге поляк-литва иеліктеріне қарсы жорыққа шықты. Онымен бірге бауырлары Алып Герей мен Фатих Герей де барды. Хан келіп, татарлармен бірге әрекет етуі тиіс түрік әскерлерінің келуін күтті. 1588 жылы наурызда Қырым ханы Ислам Герей Ақкерманда дүниеден өтті.
Дереккөздер
- О. Гайворонский. Екі құрлық билеушілері, том 1, Киев-Бақшасарай, 2007 ж. 295 б.
- О. Гайворонский. Екі құрлық билеушілері, том 1, Киев-Бақшасарай, 2007 ж. 296 б.
- О. Гайворонский. Екі құрлық билеушілері, том 1, Киев-Бақшасарай, 2007 ж. 287 б.
- О. Гайворонский. Екі құрлық билеушілері, том 1, Киев-Бақшасарай, 2007 ж. 288 б.
- О. Гайворонский. Екі құрлық билеушілері, том 1, Киев-Бақшасарай, 2007 ж. 297 б.
- О. Гайворонский. Екі құрлық билеушілері, том 1, Киев-Бақшасарай, 2007 ж. 298 б.
- О. Гайворонский. Екі құрлық билеушілері, том 1, Киев-Бақшасарай, 2007 ж. 299 б.
- О. Гайворонский. Екі құрлық билеушілері, том 1, Киев-Бақшасарай, 2007 ж. 303 б.
- О. Гайворонский. Екі құрлық билеушілері, том 1, Киев-Бақшасарай, 2007 ж. 305 б.
- О. Гайворонский. Екі құрлық билеушілері, том 1, Киев-Бақшасарай, 2007 ж. 306 б.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
II Islam Gerej kyrymtat II Islam Geray 1588 1584 1588 zhyldary bolgan Қyrym hany I Dәulet Gerej hannyn uly II Islam Gerej kyrymtat II Islam GerayLauazymyTu 16 Bileushi Padishaһ zhәne Ұly Қyrym hany Tu1584Izashary II Mehmet GerejIzbasary II Sagadat GerejTu Bileushi Padishaһ zhәne Ұly Қyrym hany Tu1584 1588Izashary II Sagadat GerejIzbasary II Ғazy GerejӨmirbayanyDini islamDүniege kelui belgisiz Osman imperiyasyҚajtys boluy 1588 1588 Dinastiya GerejlerӘkesi I Dәulet GerejBalalary Mүbarak Gerejondeu ӨmirbayanyTakka otyrgannan kejin Қyrym hany I Dәulet Gerej 1551 1577 uly Islam Gerejdi Ystanbulga zhiberedi Hanzada otyz zhyldan astam Sultan sarajynda amanat rehina retinde omir sүrdi 1574 zhyly Islam Gerej Ystanbuldan Bursadagy dәruish gibadathanasyna barady sondyktan kejinirek dәruishtik han degen lakap atka ie boldy Dәruish retinde Islam Gerej namaz okumen meditaciyamen zhәne filosofiyalyk ojtolgamdarymen ajnalysyp sayasattan alys boldy 1584 zhyldyn kokteminde Islam Gerejdin agasy Қyrym hany Semiz II Mehmet Gerej 1577 1584 sultannyn zharlyktaryn oryndaudan bas tartyp kalasyn korshauga aldy Osmanly sultany III Murat 1574 1595 hanzada Islam Gerejdi Bursadan Ystanbulga shakyryp ony zhana Қyrym hany dep zhariyalady Alyp Gerej Osmanly eskadrasymen keluiOsman pasha Islam Gerejdi han etip zhariyalauy 1584 zhyly mamyrda Islam Gerej tүrik zhana sherikterinin zhasaktarymen Kefege keldi Әli bej Shyryn bastagan kyrym myrzalarynyn kopshiligi Mehmet Gerejdi kaldyryp zhana hannyn zhagyna otti Tek Mansurlar ruy gana Mehmet Gerejge adal bolyp kala berdi Zhana han Islam Gerejdin zhagyna bauyrlary kalgaj Alyp Gerej Selәmet Gerej zhәne Shakaj Mүbarak Gerej otti Taktan tajdyrylgan Mehmet Gerej han uldaryn zhәne Mansur myrzalaryn ertip kүresti zhalgastyru үshin zhana kүshter zhinau maksatynda Nogaj Ordasyna barudy zhosparlap kashady Alyp Selәmet zhәne Mүbarak Gerej hanzadalar atty әsker zhasaktarymen olardyn sonynan attanady Orkapy manynda Mehmet Gerej ustalyp kalgaj Alyp Gerejdin bujrygymen buyndyryp oltirildi Islam Gerej tүrik әskerimen birge Kefe men Bakshasarajdan zholga shygyp han tagyna otyrady Islam Gerej bauyry Alyp Gerejdi 1584 1588 etip tagy bir bauyryn Shakaj Mүbarak Gerejdi etip tagajyndajdy Islam Gerejdin 1584 1588 biligi II Mehmet Gerejdin үlken uly Sagadat Gerejmen kandy kүrespen sipattalady 1584 zhyly mamyrda әkesi kajtys bolgannan kejin Sagadat Gerej inileri Murat zhәne Safa Gerejmen birge Nogaj ulystaryna kashady Onymen birge Mansur myrzalary agajyndy Esenej zhәne Arslanaj Debejler boldy Islam Gerej bilikke kelgennen kejin үsh ajdan son Sagadat Gerej bauyrlarymen birge Қyrym handygyna karsy algashky zhorygyn bastajdy Nogaj myrzalary han tagy үshin kүreste hanzadalarga әskeri komek korsetedi 15 myn nogaj әskerin bastagan Sagadat Gerej Қyrymga basyp kirip Bakshasarajga zhakyndajdy Ol kezde tort mynnan astam bejler men myrzalar hannyn astanasynda bolyp Kefe manyndagy is әreketteri үshin Islam Gerejden marapat kүtip turgan edi Sagadat Gerej Bakshasarajdy korshauga aldy Zheti kүndik korganystan kejin Islam Gerej han astanadan kashyp ketedi Islam Gerej Balyklavaga kelip ol zherden tүrik garnizonynyn korgauyndagy Kefege kememen barady Bakshasarajdan Alyp pen Selәmet Gerej hanzadalar da Kefege kashady Kefeden Islam Gerej Ystanbulga hat zhazyp sultannan әskeri komek surajdy Sagadat Gerej nogaj myrzalarynyn koldauymen agasy Islam Gerejdi Bakshasarajdan kuyp shygyp han astanasyn basyp aldy Birak Sagadat Gerej Bakshasarajda uzak kalmaj hannyn kazynasyn alyp Kefege karsy zhorykka shygady Kejbir Қyrym bejleri Sagadat Gerej zhagyna ote bastady ezhelgi astanada Sagadat Gerejdi bejler han tagyna koteredi Sagadat Gerej nogaj әskerimen kulatylgan han Islam Gerej zhasyryngan Kefe bekinisin korshauga alady Osmanly sultany III Murat kefelik bejge Islam Gerejge әskeri komek korsetudi bujyrdy Ystanbuldan 4 myn adamdyk tүrik әskerin galeralarmen Қyrymga zhiberiledi Sagadat Gerej Kefeni eki zharym aj bojy sәtsiz korshauga alady 1584 zhyldyn kүzinde tүrik әskeri Kefege kelgennen kejin Alyp Gerej kalgaj Sagadat Gerejge karsy shabuylga shykty Zhana sherik artilleriyasynyn atkylauynan kejin nogaj atty әskeri Kefeden sheginuge mәzhbүr boldy Eski Қyrym manyndagy Indol ozeninin angarynda bolgan shajkasta Alyp Gerej Sagadat Gerejdi zhengen son songysy bauyrlary Murat zhәne Safa Gerejmen birge Қyrymnan Nogaj ulystaryna kashty Kelesi 1585 zhyly Sagadat Gerej agasy Қyrym hany Islam Gerejge karsy ekinshi zhorygyn zhasady Birak Қyrymga zhakyndaganda Alyp Gerej kalgaj tatar әskerimen inisin toktatyp keri shegindirdi Sagadat pen Safa Gerejler Қumykiyaga al bauyrlary Murat Gerej Astrahanga baryp orys patshasy kyzmetine ornalasty Takty tүrikterdin komegimen gana ustagan Қyrym hany II Islam Gerej ozinen buryngy hannan ajyrmashylygy ozin Osman sultanyna katysty ote bagynyshty zhәne korlyk tanytyp zhamagat namazynda hannyn aty sultannyn esiminen kejin este kala bastagan әdet gurypty engizdi Қyrym hany Islam Gerej Mәskeudin ontүstigine zhәne polyak litvalyk ielikterge karsy zhojkyn zhoryktar ujymdastyrdy 1587 zhyly mausymda Alyp Gerej kalgaj men Selәmet Gerej bastagan 40 myn adamdyk tatar ordasy ontүstik orys zherine basyp kirdi Patsha үkimeti tatarlarga karsy manynda ornalaskan үlken әsker zhiberdi Birak Қyrym hanzadalary Okaga karaj ilgerilemej shekara manajyn ojrandaumen gana shekteldi Orys polktary zhakyndagan sajyn kyrym tatarlary dalaga asygys shegindi Қudalau kezinde negizgi kүshtermen kosylyp үlgermegen tatar kashalarynyn kopshiligin talkandady Shajkastarda otyz myndaj tatarlar men nogajlar kaza tapty Islam Gerej tusynda tүrik kyrym ielikterine shapkynshylyktar zhasap men kiratty 1588 zhyldyn kysynda Қyrym hany Islam Gerej tatar әskerimen birge polyak litva ielikterine karsy zhorykka shykty Onymen birge bauyrlary Alyp Gerej men Fatih Gerej de bardy Han kelip tatarlarmen birge әreket etui tiis tүrik әskerlerinin keluin kүtti 1588 zhyly nauryzda Қyrym hany Islam Gerej Akkermanda dүnieden otti DerekkozderO Gajvoronskij Eki kurlyk bileushileri tom 1 Kiev Bakshasaraj 2007 zh 295 b O Gajvoronskij Eki kurlyk bileushileri tom 1 Kiev Bakshasaraj 2007 zh 296 b O Gajvoronskij Eki kurlyk bileushileri tom 1 Kiev Bakshasaraj 2007 zh 287 b O Gajvoronskij Eki kurlyk bileushileri tom 1 Kiev Bakshasaraj 2007 zh 288 b O Gajvoronskij Eki kurlyk bileushileri tom 1 Kiev Bakshasaraj 2007 zh 297 b O Gajvoronskij Eki kurlyk bileushileri tom 1 Kiev Bakshasaraj 2007 zh 298 b O Gajvoronskij Eki kurlyk bileushileri tom 1 Kiev Bakshasaraj 2007 zh 299 b O Gajvoronskij Eki kurlyk bileushileri tom 1 Kiev Bakshasaraj 2007 zh 303 b O Gajvoronskij Eki kurlyk bileushileri tom 1 Kiev Bakshasaraj 2007 zh 305 b O Gajvoronskij Eki kurlyk bileushileri tom 1 Kiev Bakshasaraj 2007 zh 306 b