Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ФИФА (фр. Fédération internationale de football association — 'FIFA) — Футбол Қауымдастықтарының Халықаралық Федерациясы, халықаралық басқару ұйымы.
| Халықаралық футбол федерациясы | |
 | |
|
| |
| FIFA конфедерация картасы | |
| Мүшелік: | 211 ұйым |
|---|---|
| : | |
| Ұйым түрі: | Коммерциялық емес ұйым |
| Ресми тілдері: | ағылшын, испан, француз, неміс |
| Басшылары | |
| Президент | |
| Жоғарғы вице-президент |
|
| Бас хатшы | Фатма Самура |
| Құрылуы | |
| http://www.fifa.com/ | |
|
| |
 ФИФА Ортаққорда | |
Бас кеңсесі Швейцариялық Цюрихте орналасқан, бұл ұйымды Джанни Инфантино басқаруда. ФИФА ірі халықаралық футбол додаларын, негізінен 1930 жылдан бері ұйымдастырылатын ФИФА әлем кубогін, басқарып, ұйымдастыруға жауап бередi.
ФИФА-ға 208 ассоциация мүшелері кiредi, бұл Біріккен Ұлттар Ұйымы мүшелер санынан 16-ға, ал мүшелері санынан 3-ке артық.
Тарихы
XX ғасырдың басында халықаралық футбол додалары көбейген соң, олардың бәрін ұйымдастырын және басқаратын ұйым құру керектігі сезілді. Басында бұл жұмысты ағылшын футбол федерациясы бақылаған. Содан кейін басқа жеті Еуропа мемлекеті 1904 жылы маусымның 21 Парижде ФИФА ұйымын құрған. Бұл ұйымның бірінші президенті болып Робер Герен сайланды.
ФИФА ұйымдастырған бірінші турнир 1906 жылы өтті. Бірақ бұл шаралар онша сәтті болмағандықтан, Геренді ағылшын Дэниел Вулфолл ауыстырды. Келесі футбол турниры 1908 жылғы Лондондағы Олимпиадада өткен. Ондағы бір қиыншылық — Олимпиадаға кәсіпқой футболшылардың қатысуы.
Ал 1909 жылдан бастап ФИФА-ға басқа құрлық өкілдері кіре бастады: ОАР — 1909 жылы, Аргентина — 1912 жылы, АҚШ — 1913 жылы.
Бірінші Дүниежүзілік Соғыс кезінде көптеген футболшылар соғысқа аттанды, ал қалғандарына турнирлер өткізу өте қиын болды. Соғыстан кейін Вулфолл қайтыс болды, ал оның орның голландиялық басты. Бірінші Дүниежүзілік Соғыс нәтижесінде ФИФА-дан британиялық барлық футбол федерациялар шығып кеткен. Екінші Дүниежүзілік Соғыстан кейін өзінің дамуындағы жаңа кезеңіне өтті. ФИФА-да енді барлық құрлықтан өкілдер болған. Ұлыбритания мен КСРО ұйымға қосылды. Футболдың дамуына телетрансляциялар көп ұлес қосқан. Қазір ФИФА жақанды ұйымға айналды. Оның үлкен қаржылық кірістері телетрансляция және түрлі футбол өнімдерін сатудан тұрады.
ФИФА Президенттері
| Аты | Елі | Басқарған уақыты | |
|---|---|---|---|
| 1. | Робер Герен | Франция | 1904—1906 |
| 2. | Дэниэл Вулфолл | Англия | 1906—1918 |
| 3. | Жюль Риме | Франция | 1921—1954 |
| 4. | Рудольф Сильдрейерс | Бельгия | 1954—1955 |
| 5. | Артур Дрюри | Англия | 1955—1961 |
| 6. | Стенли Роуз | Англия | 1961—1974 |
| 7. | Жоао Авеланж | Бразилия | 1974—1998 |
| 8. | Йозеф Блаттер | Швейцария | 1998—2015 |
| 9. | Джанни Инфантино | Швейцария /Италия | 2016— |
Әлем чемпионаттары
Жюль Римэ 1921 жылы ФИФА-ның үшінші президенті болды. Оның арқасында ФИФА екі Олимпиада кезінде футбол турнирларын өткізді. Бірақ оларға Англия және Шотландия қатыспаған. Содан кейін ФИФА футболдан әлем чемпионатын өткізу мәселесін қарастыра бастады. Бірінші рет ол туралы 1928 жылы айтқан, ал 1930 жылы Уругвайда бірінші Әлем чемпионаты өтті. Оны алаң қожайындары ұтты. Содан кейін осы турнирді төрт жыл сайын өткізіп тұрады. 1940-1948 жылдары бұл турнир соғыс болғандықтан өткізілген жоқ. Соңғысы 2018 жылы Ресей мемлекетінде өткен турнирде жеңімпаз Франция құрама командасы болды.
Басқа турнирлер
ФИФА, Әлем чемпионаты мен Олимпиададағы футбол турнирлерінен басқа, өзге турнирлер өткізеді. Олардың ішінде жасы 17 және 21 дейінгі жастарға арналған Әлем чемпионаттары.
Соңғы жылдары тағы бір турнир пайда болды. Оның аты Конфедерациялар Кубогі. Оған әр құрлықтың жеңімпазы, әлем чемпионы және ұйымдастырушы ел қатысады. Бұл турнир келесі Әлем чемпионаты болатын елде өтеді. 1991 жылдан бастап әйелдер арасында Әлем чемпионаттары өткізіліп бастады. Ал 2002 жылдан бастап 21 жасқа дейінгі қыздар арасында әлем чемпионаты өткізілсе, 2008 жылда 17 жасқа дейінгі бойдеткендер де өз әлем кубогына қатысты. Клубтар арасында өтетін жалғыз турнир — футболдан клубтар арасындағы әлем чемпионаты. Бұл турнир көрермен арасында көп қызығушылық көрсетпей келе жатыр. ФИФА үлкен футбол басқа, жаға-жай футбол және футзалдан турнирлер өткізеді.
Қолданыстағы турнирлер
| Жарыс | Жыл | Чемпиондар | Титул | Екінші орын | Келесі жарыс |
|---|---|---|---|---|---|
| Футболдан әлем чемпионаты | 2018 | Франция | 2 | Хорватия | 2022 |
| Жастар командалары арасында футболдан әлем чемпионаты | 2019 | Украина | 1 | Корея Республикасы | 2023 |
| Футболдан жасөспірімдер командалары арасындағы әлем чемпионаты | 2019 | Бразилия | 4 | Мексика | 2023 |
| Футзалдан Әлем чемпионаты | 2016 | Аргентина | 1 | Ресей | 2021 |
| Жағажай футболынан әлем чемпионаты | 2019 | Португалия | 4 | Италия | 2021 |
| Футболдан Араб ұлттары кубогы | 2012 | Марокко | 1 | Ливия | 2021 |
| Футболдан клубтық әлем чемпионаты | 2020 | Бавария | 2 | УАНЛ Тигрес | 2021 |
| ФИФА Жастар кубогы | 2019 | Бока Хуниорс | 3 | Бенфика | |
| Джей-Лига Кубогы және Оңтүстік Америка кубогы иегерлерінің кубогы | 2019 | Атлетико Паранаэнсе | 1 | Сёнан Бельмаре | 2021 |
| Тулондағы Турнир | 2019 | Бразилия | 9 | Япония | 2021 |
| Гранаткин Мемориалы | 2019 | Аргентина | 1 | Ресей | 2021 |
| Футболдан әйелдер арасындағы әлем чемпионаты | 2019 | АҚШ | 4 | Нидерланд | 2023 |
| Футболдан әлем чемпионаты (20 жасқа дейінгі қыздар) | 2019 | Германия | 3 | Нигерия | 2022 |
| Футболдан Әлем чемпионаты (17 жасқа дейінгі қыздар)Sud Ladies Cup | 2018 | Испания | 1 | Мексика | 2022 |
| Оңтүстік әйелдер кубогы | 2019 | Корей Халықтық Демократиялық Республикасы | 1 | Жапония | 2021 |
Ойын шарттары
Ойын шарттарын тек қана ФИФА бекітіп қоймайды. Бұл мәселемен айналысатын ұйым — Футбол Ассоциацияларының Халықаралық Кеңесі (ағылш. International Football Association Board, IFAB). Кеңес 8 кісіден тұрады. Оның 4 — ФИФА мүшелері, қалған 4 — Британия халқының футболдың пайда болу және дамуына үлкен үлес қосқан үшін — Англия, Шотландия, Уэльс және Солтүстік Ирландия футбол федерацияларынан алынады.
Құрылымы
ФИФА 6 конфедерацияға бөлінген. Олар әр құрлық деңгейінде футбол додаларының ұйымдастыруымен шұғылданады. Әр мемлекеттің ұлттық футбол қауымдастығы ФИФА-ның және өз құрлығының конфедерациясының мүшесі болады. Бірнеше елдің қауымдастықтары белгілі себептермен басқа құрлықтың конфедерациясына кірген.
Конфедерациялар тізімі:
- Азия Футбол Конфедерациясы — Азия және Аустралия.
- Африка Футбол конфедерациясы — Африка.
- КОНМЕБОЛ — Онтүстік Америка футбол конфедерациясы — Онтүстік Америка.
- КОНКАКАФ — Солтүстік және Орталық Америка, Кариб бассейнің елдерінің футбол конфедерациясы — Солтүстік Америка және Орталық Америка.
- Океания футбол конфедерациясы — Океания.
- УЕФА — Еуропалық футбол қауымдастықтарының одағы — Еуропа.
Азия мен Еуропа құрлықтарының екеуінде де орналасқан мемлекеттер конфедерациясын өздері таңдаған. Олар ішінде Ресей, Түркия, Қазақстан, Израиль. УЕФА-ға соңғы мемлекет Косово 2013 жылы қосылған.
Гайана және Суринам КОНКАКАФ мүшелері болғанымен, олар Оңтүстік Америкада орналасқан.
Аустралия 2006 жылдан бастап Океаниядан Азия футбол конфедерациясына көшті. Себебі Аустралия құрамасының құрлықтың басқа командаларынан тым мықты болғаны.
Қазіргі уақытта ФИФА-ға 208 ұлттық қауымдастық кірген. Ай сайын ерлер және әйелдер ұлттық құрамаларының рейтингі жарияланады.
Марапаттары
ФИФА жыл сайын Әлемнің үздік ойыншысы сыйлығын береді. Ол жыл аяғында берілетін марапат. 2004 жылы ФИФА Франция және Бразилия құрамаларының арасында "Ғасыр ойыны" деген матчты ұйымдастырған. Оған қоса ФИФА-ның ұсынысымен Пеле түрлі уақытта ойнаған ең үздік футболшылар тізімін құрған. Оның аты "ФИФА 100 үздік ойыншысы" болған. Бұл тізімде 50 ойыншысы сол кезде футбол ойнап жүрген (біреуі тіпті әйел адам), және 75 бұрын ойнаған футболшы (Олардың ішінде Пеле және қайтыс болмаған ойыншылар болған. Онда тағы бір әйел болды).
Демеушілері
ФИФА демеушілері:
Сілтемелер
- Ресми сайты
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
FIFA fr Federation internationale de football association FIFA Futbol Қauymdastyktarynyn Halykaralyk Federaciyasy halykaralyk baskaru ujymy Halykaralyk futbol federaciyasyFIFA konfederaciya kartasyMүshelik 211 ujym CyurihҰjym tүri Kommerciyalyk emes ujymResmi tilderi agylshyn ispan francuz nemisBasshylaryPrezidentDzhanni InfantinoZhogargy vice prezidentBas hatshyFatma SamuraҚuryluy1904http www fifa com Hitzigweg 11 8030 ZurichFIFA OrtakkordaFIFA ga kiretin konfederaciyalar Bas kensesi Shvejcariyalyk Cyurihte ornalaskan bul ujymdy Dzhanni Infantino baskaruda FIFA iri halykaralyk futbol dodalaryn negizinen 1930 zhyldan beri ujymdastyrylatyn FIFA әlem kubogin baskaryp ujymdastyruga zhauap beredi FIFA ga 208 associaciya mүsheleri kiredi bul Birikken Ұlttar Ұjymy mүsheler sanynan 16 ga al mүsheleri sanynan 3 ke artyk TarihyXX gasyrdyn basynda halykaralyk futbol dodalary kobejgen son olardyn bәrin ujymdastyryn zhәne baskaratyn ujym kuru kerektigi sezildi Basynda bul zhumysty agylshyn futbol federaciyasy bakylagan Sodan kejin baska zheti Europa memleketi 1904 zhyly mausymnyn 21 Parizhde FIFA ujymyn kurgan Bul ujymnyn birinshi prezidenti bolyp Rober Geren sajlandy FIFA ujymdastyrgan birinshi turnir 1906 zhyly otti Birak bul sharalar onsha sәtti bolmagandyktan Gerendi agylshyn Deniel Vulfoll auystyrdy Kelesi futbol turniry 1908 zhylgy Londondagy Olimpiadada otken Ondagy bir kiynshylyk Olimpiadaga kәsipkoj futbolshylardyn katysuy Al 1909 zhyldan bastap FIFA ga baska kurlyk okilderi kire bastady OAR 1909 zhyly Argentina 1912 zhyly AҚSh 1913 zhyly Birinshi Dүniezhүzilik Sogys kezinde koptegen futbolshylar sogyska attandy al kalgandaryna turnirler otkizu ote kiyn boldy Sogystan kejin Vulfoll kajtys boldy al onyn ornyn gollandiyalyk basty Birinshi Dүniezhүzilik Sogys nәtizhesinde FIFA dan britaniyalyk barlyk futbol federaciyalar shygyp ketken Ekinshi Dүniezhүzilik Sogystan kejin ozinin damuyndagy zhana kezenine otti FIFA da endi barlyk kurlyktan okilder bolgan Ұlybritaniya men KSRO ujymga kosyldy Futboldyn damuyna teletranslyaciyalar kop ules koskan Қazir FIFA zhakandy ujymga ajnaldy Onyn үlken karzhylyk kiristeri teletranslyaciya zhәne tүrli futbol onimderin satudan turady FIFA PrezidentteriAty Eli Baskargan uakyty1 Rober Geren Franciya 1904 19062 Deniel Vulfoll Angliya 1906 19183 Zhyul Rime Franciya 1921 19544 Rudolf Sildrejers Belgiya 1954 19555 Artur Dryuri Angliya 1955 19616 Stenli Rouz Angliya 1961 19747 Zhoao Avelanzh Braziliya 1974 19988 Jozef Blatter Shvejcariya 1998 20159 Dzhanni Infantino Shvejcariya Italiya 2016 Әlem chempionattaryZhyul Rime 1921 zhyly FIFA nyn үshinshi prezidenti boldy Onyn arkasynda FIFA eki Olimpiada kezinde futbol turnirlaryn otkizdi Birak olarga Angliya zhәne Shotlandiya katyspagan Sodan kejin FIFA futboldan әlem chempionatyn otkizu mәselesin karastyra bastady Birinshi ret ol turaly 1928 zhyly ajtkan al 1930 zhyly Urugvajda birinshi Әlem chempionaty otti Ony alan kozhajyndary utty Sodan kejin osy turnirdi tort zhyl sajyn otkizip turady 1940 1948 zhyldary bul turnir sogys bolgandyktan otkizilgen zhok Songysy 2018 zhyly Resej memleketinde otken turnirde zhenimpaz Franciya kurama komandasy boldy Baska turnirlerFIFA Әlem chempionaty men Olimpiadadagy futbol turnirlerinen baska ozge turnirler otkizedi Olardyn ishinde zhasy 17 zhәne 21 dejingi zhastarga arnalgan Әlem chempionattary Songy zhyldary tagy bir turnir pajda boldy Onyn aty Konfederaciyalar Kubogi Ogan әr kurlyktyn zhenimpazy әlem chempiony zhәne ujymdastyrushy el katysady Bul turnir kelesi Әlem chempionaty bolatyn elde otedi 1991 zhyldan bastap әjelder arasynda Әlem chempionattary otkizilip bastady Al 2002 zhyldan bastap 21 zhaska dejingi kyzdar arasynda әlem chempionaty otkizilse 2008 zhylda 17 zhaska dejingi bojdetkender de oz әlem kubogyna katysty Klubtar arasynda otetin zhalgyz turnir futboldan klubtar arasyndagy әlem chempionaty Bul turnir korermen arasynda kop kyzygushylyk korsetpej kele zhatyr FIFA үlken futbol baska zhaga zhaj futbol zhәne futzaldan turnirler otkizedi Қoldanystagy turnirlerZharys Zhyl Chempiondar Titul Ekinshi oryn Kelesi zharysFutboldan әlem chempionaty 2018 Franciya 2 Horvatiya 2022Zhastar komandalary arasynda futboldan әlem chempionaty 2019 Ukraina 1 Koreya Respublikasy 2023Futboldan zhasospirimder komandalary arasyndagy әlem chempionaty 2019 Braziliya 4 Meksika 2023Futzaldan Әlem chempionaty 2016 Argentina 1 Resej 2021Zhagazhaj futbolynan әlem chempionaty 2019 Portugaliya 4 Italiya 2021Futboldan Arab ulttary kubogy 2012 Marokko 1 Liviya 2021Futboldan klubtyk әlem chempionaty 2020 Bavariya 2 UANL Tigres 2021FIFA Zhastar kubogy 2019 Boka Huniors 3 BenfikaDzhej Liga Kubogy zhәne Ontүstik Amerika kubogy iegerlerinin kubogy 2019 Atletiko Paranaense 1 Syonan Belmare 2021Tulondagy Turnir 2019 Braziliya 9 Yaponiya 2021Granatkin Memorialy 2019 Argentina 1 Resej 2021Futboldan әjelder arasyndagy әlem chempionaty 2019 AҚSh 4 Niderland 2023Futboldan әlem chempionaty 20 zhaska dejingi kyzdar 2019 Germaniya 3 Nigeriya 2022Futboldan Әlem chempionaty 17 zhaska dejingi kyzdar Sud Ladies Cup 2018 Ispaniya 1 Meksika 2022Ontүstik әjelder kubogy 2019 Korej Halyktyk Demokratiyalyk Respublikasy 1 Zhaponiya 2021Ojyn sharttaryFutbolshynyn ojynnan tys kalu zhagdajy Ojyn sharttaryn tek kana FIFA bekitip kojmajdy Bul mәselemen ajnalysatyn ujym Futbol Associaciyalarynyn Halykaralyk Kenesi agylsh International Football Association Board IFAB Kenes 8 kisiden turady Onyn 4 FIFA mүsheleri kalgan 4 Britaniya halkynyn futboldyn pajda bolu zhәne damuyna үlken үles koskan үshin Angliya Shotlandiya Uels zhәne Soltүstik Irlandiya futbol federaciyalarynan alynady ҚurylymyFIFA 6 konfederaciyaga bolingen Olar әr kurlyk dengejinde futbol dodalarynyn ujymdastyruymen shugyldanady Әr memlekettin ulttyk futbol kauymdastygy FIFA nyn zhәne oz kurlygynyn konfederaciyasynyn mүshesi bolady Birneshe eldin kauymdastyktary belgili sebeptermen baska kurlyktyn konfederaciyasyna kirgen Konfederaciyalar tizimi Aziya Futbol Konfederaciyasy Aziya zhәne Australiya Afrika Futbol konfederaciyasy Afrika KONMEBOL Ontүstik Amerika futbol konfederaciyasy Ontүstik Amerika KONKAKAF Soltүstik zhәne Ortalyk Amerika Karib bassejnin elderinin futbol konfederaciyasy Soltүstik Amerika zhәne Ortalyk Amerika Okeaniya futbol konfederaciyasy Okeaniya UEFA Europalyk futbol kauymdastyktarynyn odagy Europa Aziya men Europa kurlyktarynyn ekeuinde de ornalaskan memleketter konfederaciyasyn ozderi tandagan Olar ishinde Resej Tүrkiya Қazakstan Izrail UEFA ga songy memleket Kosovo 2013 zhyly kosylgan Gajana zhәne Surinam KONKAKAF mүsheleri bolganymen olar Ontүstik Amerikada ornalaskan Australiya 2006 zhyldan bastap Okeaniyadan Aziya futbol konfederaciyasyna koshti Sebebi Australiya kuramasynyn kurlyktyn baska komandalarynan tym mykty bolgany Қazirgi uakytta FIFA ga 208 ulttyk kauymdastyk kirgen Aj sajyn erler zhәne әjelder ulttyk kuramalarynyn rejtingi zhariyalanady MarapattaryPele FIFA zhyl sajyn Әlemnin үzdik ojynshysy syjlygyn beredi Ol zhyl ayagynda beriletin marapat 2004 zhyly FIFA Franciya zhәne Braziliya kuramalarynyn arasynda Ғasyr ojyny degen matchty ujymdastyrgan Ogan kosa FIFA nyn usynysymen Pele tүrli uakytta ojnagan en үzdik futbolshylar tizimin kurgan Onyn aty FIFA 100 үzdik ojynshysy bolgan Bul tizimde 50 ojynshysy sol kezde futbol ojnap zhүrgen bireui tipti әjel adam zhәne 75 buryn ojnagan futbolshy Olardyn ishinde Pele zhәne kajtys bolmagan ojynshylar bolgan Onda tagy bir әjel boldy DemeushileriFIFA demeushileri Coca Cola Sony VISA AdidasSiltemelerResmi sajty